Čit

Čit
Чита

Lidnanznam	Flag
Valdkund	Venäma
Eläjiden lugu (2023)	333,679 ristitud
Pind	534 km²
Pämez'	Jevgenii Jarilov (sügüz'ku 2019—)
Telefonkod	+7−3022-xxx-xxx
Avtokod	75, 80
Aigvö	UTC+9 (MSK+6)

Lidnan rajonad:
     Raudten rajon      Ingodan rajon      Keskuzrajon      Černovskii-rajon

Čit (ven.: Чита́) om lidn da lidnümbrik Venäman suvipäivnouzmas. Se om Baikalantagaižen randan administrativine keskuz da kaikiš suremb lidn, mugažo Čitan rajonan keskuz (ei mülü sihe).

Istorii

Eländpunktan aluz om pandud kuti Plotbišče-külä (ven.: селение Плотбище) samha nahkoid, se mainitase kirjutadud purtkiš ezmäižen kerdan vl 1687. Vspäi 1701 mainitase kuti Čitinskai-slabad, vspäi 1711 — Čitan lidnuz (ven.: Читинский острог). Om nimitadud jogen mödhe. Eländpunkt sai lidnan statusad vl 1851, kätihe sidä Baikalantagaižen agjan pälidnaks. Lidn šingotihe kuldan möjiden-torgovanoiden keskuseks, i vl 1897 Transsib-raudte tuli lidnha.

Geografijan andmused

Lidn seižub ühtennimižen jogen molembil randoil läz sen lanktendad Ingod-jogehe huralpäi (Amuran bassein), 650 m ü.m.t. keskmäižel korktusel. Kaikiš korktemb čokkoim om Čit-mägi (1039 m). Kaikiš madalamb čokkoim sijadase Ingod-jogen alangištos (632 m).

Klimat om terav kontinentaline, tal'v om vilu. Voden keskmäine lämuz — −1,4 C°, kezakun-elokun +16..+19 C°, tal'vkun-uhokun −19..−25 C°. Ekstremumad oma −49,6 C° i +43,2 C°. Paneb sadegid 349 mm vodes, kuiv sezon om redukus-keväz'kus (28 mm kaikes pordos).

Čit om lidnümbrikon üks'jäižeks eländpunktaks. Se jagase nelläks administrativižeks rajonaks (ei ole municipaližed ühtnikad): Raudten, Ingodan, Keskuzrajon i Černovskii-rajon.

Eläjad

Vn 2010 kaiken Venäman ravahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 324 444 ristitud. Kaik 347 088 eläjad oli lidnas vl 2017. Kaikiš suremb lidnan ristitišt oli 377 tuhad eläjid vodel 1992 i 351 784 eläjad vl 2020.

Lidnan edeline pämez' oli Anatolii Mihalöv (keväz'ku 2001 — uhoku 2019, eli vozil 1948−2019 kezaku).

Transport

Avtobusad, trolleibusad, maršruttaksid da taksid oma kundaližeks transportaks lidnas.

Rahvahidenkeskeine civiline Čit (Kadal)-lendimport (ven.: Чита (Кадала́), irdp. HTA / UIAA / süd. СХТ, 515 tuh. passažiroid vl 2021) om saudud 15 km päivlaskmha lidnan keskusespäi Kadal-lidnanlaptas. Tehtas reisid Venäman evropižen palan i Sibirin järedoihe lidnoihe, Pekinha, Tailandan i Vjetnaman lebutahoiže, mugažo Baikalantagaižen randan lendimportoihe penel aviacijal.

Galerei

• 
  Lidnümbrikon administracijan sauvuz (2010)
• 
  FSB:n ohjandusen sauvuz (2015, ende Šumovad-velliden-torgovanoiden pert'kulu)
• 
  Jumalanmaman Kazanin jumalaižen kafedraline päjumalanpert', vn 2015 nägu
• 
  Buddizman pühäpert' (2015, Čitan dacan)
• 
  Venäman raudteiden inženerkeskuz vl 2015
• 
  Čitan raudtetehnikum (2010)
• 
  Baikalantagaine valdkundaline universitet, istoriž-filologine fakul'tet (2010)
• 
  «Zabaikal'je»-adivpert' (2015, Baikalantaguine)
• 
  Čitan lendimportan B-terminalan nägu vl 2015
• 
  Čit II-päraudtestancii (2014. voz' vai sen aigemba)

Irdkosketused

• Lidnan Duman oficialine sait (gorduma.msuchita.ru). (ven.)
• Lidnan administracijan oficialine sait (admin.msuchita.ru). (ven.)