Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Abakan”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n clean up, replaced: {{cite book → {{chú thích sách using AWB |
Reformat 1 URL (Wayback Medic 2.5)) #IABot (v2.0.9.5) (GreenC bot |
||
| (Không hiển thị 28 phiên bản của 11 người dùng ở giữa) | |||
Dòng 77:
}}
'''Abakan''' ([[tiếng Nga]]: Абакан; [[tiếng Khakas]]: Ағбан) là thủ phủ của [[Khakassia|Cộng hòa Khakassia]], [[Nga]]. Nó nằm ở trung tâm của thung lũng lòng trảo Minusinsk, tại hợp lưu của [[enisei|sông Enisei]] và [[sông Abakan]], ở vĩ độ khoảng tương tự như [[Hamburg]] và [[Minsk]]. Dân số: 165.197 (điều tra dân số 2002).
== Lịch sử ==
Pháo đài Abakansky (Абаканский острог), còn được gọi là '''Abakansk''' (Абаканск), được xây dựng tại cửa sông Abakan vào năm 1675.<ref name="gr" /> Vào những năm 1780, ngôi làng Ust-Abakanskoye (Усть-Абаканское) được thành lập.<ref name="gr" /> Nó được nâng lên cấp thành phố và mang tên Abakan từ ngày 30 tháng 4 năm 1931.<ref name="XformRename">Nghị quyết ngày 30 tháng 4 năm 1931</ref>
Năm 1940, các công nhân xây dựng Nga đã tìm thấy những tàn tích cổ trong quá trình xây dựng đường cao tốc giữa Abakan và Askiz. Khi địa điểm này được các nhà khảo cổ học Liên Xô khai quật vào năm 1941-1945, họ phát hiện một cung điện rộng lớn (1500 mét vuông) kiểu Trung Quốc, có thể là từ thời [[nhà Hán]] (206 TCN - 220 SCN). Danh tính của một người Trung Quốc giàu có sống ngoài biên giới nhà Hán vẫn là một vấn đề gây tranh cãi. Nhà khảo cổ học người Nga L.A. Yevtyukhova đã phỏng đoán rằng cung điện có thể là nơi ở của [[Lý Lăng]], một vị tướng Trung Quốc đã bị quân [[Hung Nô]] đánh bại vào năm 99 TCN và kết quả là đào tẩu sang Nga.<ref>{{harvnb|Yevtyukhova|1954}}</ref> Trong khi ý kiến này vẫn còn phổ biến, các quan điểm khác cũng được bày tỏ. Gần đây hơn, nó đã được tuyên bố bởi A.A. Kovalyov là nơi ở của [[Lư Phương]], một thủ lĩnh quân phiệt thời [[Hán Quang Vũ Đế]].<ref>{{harvnb|Kovalyov|2007|p=148}}</ref>
Vào cuối thế kỷ 18 và trong thế kỷ 19, những người Litva tham gia vào các cuộc nổi dậy 1794, 1830–1831 và 1863 nhằm chống lại sự cai trị của Nga đã bị lưu đày đến Abakan. Một nhóm các [[Trại lao động|trại]] được thành lập, nơi các tù nhân bị buộc phải làm việc trong các mỏ than. Sau cái chết của [[Stalin]], những người Litva lưu vong từ các khu định cư gần đó chuyển đến Abakan.<ref>{{harvnb|Juodvalkytė|2001}}</ref>
== Địa lý ==
=== Khí hậu ===
Abakan nằm trên ranh giới giữa các kiểu khí hậu [[Khí hậu lục địa ẩm|lục địa ẩm]] (''Dwb'') và [[Khí hậu bán khô hạn|thảo nguyên lạnh]] (''BSk''). Chênh lệch nhiệt độ giữa các mùa là rất lớn. Mưa chủ yếu rơi vào mùa hè.{{Weather box|width=auto|Nov avg record low C=-24.5|Oct record low C=−22.9|Sep record low C=−9.5|Aug record low C=0.2|Jul record low C=1.2|Jun record low C=-3.6|May record low C=−11.1|Apr record low C=−23.2|Mar record low C=−38.7|Feb record low C=−45.1|Jan record low C=−47.6|year avg record low C=-37.4|Dec avg record low C=-32.7|Oct avg record low C=-12.1|Dec record low C=−43.8|Sep avg record low C=-3.3|Aug avg record low C=4.3|Jul avg record low C=8.4|Jun avg record low C=3.3|May avg record low C=-5.0|Apr avg record low C=-11.6|Mar avg record low C=-25.7|Feb avg record low C=-33.5|Jan avg record low C=-34.9|year low C=|Dec low C=−19.9|Nov low C=−11.9|Oct low C=-2.7|Nov record low C=−37.6|year record low C=|Aug low C=11.0|Mar precipitation days=1.4|source 2=Météo Climat<ref>{{chú thích web|url=http://meteo-climat-bzh.dyndns.org/index.php?page=stati&id=2393|title=Météo Climat stats for Abakan |publisher=Météo Climat|access-date=ngày 8 tháng 11 năm 2019}}</ref>|source 1=Météo climat stats<ref>{{chú thích web |url=http://meteo-climat-bzh.dyndns.org/listenormale-1981-2010-2-p239.php|title=Moyennes 1981-2010 Russie (Asie)|language=fr|access-date=ngày 1 tháng 11 năm 2019}}</ref>|year precipitation days=|Dec precipitation days=2.4|Nov precipitation days=3.1|Oct precipitation days=3.8|Sep precipitation days=7.2|Aug precipitation days=9.4|Jul precipitation days=8.8|Jun precipitation days=9.3|May precipitation days=5.9|Apr precipitation days=3.4|Feb precipitation days=2.0|Jan precipitation mm=7.3|Jan precipitation days=2.6|year precipitation mm=|Dec precipitation mm=8.0|Nov precipitation mm=10.1|Oct precipitation mm=16.1|Sep precipitation mm=35.5|Aug precipitation mm=61.5|Jul precipitation mm=66.0|Jun precipitation mm=55.8|May precipitation mm=27.9|Apr precipitation mm=12.3|Mar precipitation mm=4.6|Feb precipitation mm=5.6|Sep low C=4.3|Jul low C=13.9|location=Abakan|year record high C=|Dec avg record high C=1.8|Nov avg record high C=8.3|Oct avg record high C=18.3|Sep avg record high C=25.9|Aug avg record high C=31.5|Jul avg record high C=33.7|Jun avg record high C=32.3|May avg record high C=30.1|Apr avg record high C=22.5|Mar avg record high C=11.6|Feb avg record high C=1.8|Jan avg record high C=0.1|Dec record high C=7.5|Jan high C=−12.3|Nov record high C=15.6|Oct record high C=24.5|Sep record high C=34.3|Aug record high C=36.3|Jul record high C=38.5|Jun record high C=37.1|May record high C=37.6|Apr record high C=33.5|Mar record high C=20.2|Feb record high C=9.1|Jan record high C=7.2|metric first=yes|single line=yes|year avg record high C=34.5|Feb high C=−8.6|Jun low C=10.9|May mean C=12.3|May low C=4.6|Apr low C=-2.7|Mar low C=−11.8|Feb low C=−21.8|Jan low C=−23.3|year mean C=|Dec mean C=-14.8|Nov mean C=-7.2|Oct mean C=2.9|Sep mean C=10.7|Aug mean C=17.6|Jul mean C=20.4|Jun mean C=17.8|Apr mean C=4.4|Mar high C=1.0|Mar mean C=-5.4|Feb mean C=-15.2|Jan mean C=-17.8|year high C=|Dec high C=−9.7|Nov high C=-2.4|Oct high C=8.5|Sep high C=17.0|Aug high C=24.1|Jul high C=26.8|Jun high C=24.7|May high C=19.9|Apr high C=11.5|date=November 2019}}
== Kinh tế ==
Thành phố có một cảng sông và nhiều xí nghiệp. Nó còn có một trung tâm thương mại sản xuất giày dép, bán thực phẩm và các sản phẩm làm từ kim loại.
== Giao thông ==
Abakan là một ngã ba đường sắt quan trọng và có ga cuối của tuyến [[Tuyến đường sắt Abakan–Taishet|Abakan-Taishet]].
Thành phố có [[sân bay quốc tế Abakan]].
== Quân sự ==
Lữ đoàn đổ bộ đường không số 100 của Binh chủng Nhảy dù Nga đóng tại thành phố cho đến khoảng năm 1996.<ref>{{harvnb|Schofield|1993}}</ref>
== Thể thao ==
[[Khúc côn cầu]] là một trong những môn thể thao phổ biến nhất trong thành phố. Đội [[Sayany-Khakassia]]<ref>[http://xakac.info/files/news/43/11/news1425826770.jpeg Team picture of Sayany-Khakassia]</ref> đã chơi ở giải cao nhất của môn thể thao này trong mùa giải 2012–13 nhưng phải xuống hạng trong mùa giải 2013–14.
==Ghi chú==
{{Tham khảo|30em}}
== Nguồn ==
{{Refbegin}}
*
*
*
*
*{{chú thích web|url=http://climatebase.ru/station/29865/?lang=en|title=Abakan, Khakasia, Russia #29865|author=Anon|year=2012a|website=climatebase.ru|archive-url=https://web.archive.org/web/20140407070807/http://climatebase.ru/station/29865/?lang=en|archive-date=ngày 7 tháng 4 năm 2014|access-date=ngày 14 tháng 8 năm 2014|url-status=live|df=mdy}}
*{{chú thích web|url=http://www.timetemperature.com/europe/russia_time_zones.shtml|title=Russia Time Zones - Russia Current Times|author=Anon|year=2011|website=TimeTemperature.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20140707140404/http://www.timetemperature.com/europe/russia_time_zones.shtml|archive-date=ngày 7 tháng 7 năm 2014|access-date=ngày 13 tháng 8 năm 2014|url-status=dead|df=mdy}}
*{{chú thích sách|title=|last=Yevtyukhova|first=L. A.|year=1954|location=Moscow, Russia|pages=195–224|language=ru|script-title=ru:По следам древних культур: от Волги до Тихого Океана|trans-title=Tracing Ancient Cultures between the Volga and the Pacific|chapter=Южная Сибирь в древности [Southern Siberia in Ancient Times]}}
*{{Cite encyclopedia|editor-last=Hoiberg|editor-first=Dale H.|encyclopedia=Encyclopædia Britannica|edition=15 |year=1993|publisher=Encyclopædia Britannica, Inc.|volume=1: A-ak Bayes|location=Chicago, Illinois|isbn=0-85229-961-3|lccn=2002113989|title=|date=}}
*{{Cite encyclopedia|last=Juodvalkytė|first=Aldona|title=Abakan (Abakanas)|volume=I: A-Ar|encyclopedia=Universal Lithuanian Encyclopedia|year=2001|language=lt|publisher=Science and Encyclopedia Publishing Institute|location=Vilnius, Lithuania|url=https://www.vle.lt/Straipsnis/abakan-104534|date=}}
*{{chú thích sách|url=http://otval.spb.ru/library/kovalov-aa-2007.pdf|title=|last=Kovalyov|first=A. A.|year=2007|isbn=978-5-8038-0430-7|location=Irkutsk, Russian|pages=145–148|language=ru|script-title=ru:Этноистория и археология Северной Евразии: теория, методология и практика исследования|trans-title=The Ethnohistory and Archaeology of Northern Eurasia: Theory, Methods, and Practice|chapter=Китайский император на Енисее? Ещё раз о хозяине ташебинского «дворца» [Chinese Emperor on the Yenisy? Once Again About the Owner of the Tashebik "Palace"]|archive-url=https://web.archive.org/web/20140814125908/http://otval.spb.ru/library/kovalov-aa-2007.pdf|archive-date=ngày 14 tháng 8 năm 2014|df=mdy-all|url-status=dead}}
*{{Cite encyclopedia|editor-last=Munro|editor-first=David|year=1995|encyclopedia=Oxford Dictionary of the World|isbn=0-19-866184-3|publisher=Oxford University Press|location=Oxford, UK|title=Abakan|url-access=registration|url=https://archive.org/details/oxforddictionary00munr|date=}}
*{{chú thích sách|title=The Russian Elite: Inside Spetsnaz and the Airborne Forces|last=Schofield|first=Carey|publisher=Greenhill Press|year=1993|isbn=1-8536-7155-X|pages=249–251}}
{{Refend}}
== Liên kết ngoài ==
* {{in lang|ru}} [http://xn--80aaac0ct.xn--p1ai/ Official website of Abakan] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20211028162118/https://xn--80aaac0ct.xn--p1ai/ |date=2021-10-28 }}
* {{in lang|ru}} [http://www.abakan.ru/ Unofficial website of Abakan]
* [https://web.archive.org/web/20140928102757/http://www.turism19.ru/en Tourist Information Centre of the Republic of Khakassia]
* [http://i.khak.asia/cam Abakan live cam] {{Webarchive|url=https://archive.today/20110706085151/http://i.khak.asia/cam |date = ngày 6 tháng 7 năm 2011}}
* [http://russiatrek.org/abakan-city Abakan city streets views]
* {{in lang|tr}} [http://www.pdx.edu/turkish_studies_center/books] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180620033315/https://www.pdx.edu/turkish_studies_center/books|date=ngày 20 tháng 6 năm 2018}} Beyaz Arif Akbas, "Khakassia: The Lost Land", Portland State Center for Turkish Studies, 2007
{{Cộng hòa Khakassia}}{{Authority control}}{{sơ khai Nga}}
[[Thể loại:
[[Thể loại:Thành phố và thị trấn ở Khakassia]]
[[Thể loại:Tỉnh Yeniseysk]]
[[Thể loại:Khởi đầu năm 1675]]
[[Thể loại:Nga năm 1675]]
| |||