Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Núi lửa băng”

[[Tập tin:GaneshaGanesa Macula.jpg|nhỏ|phải|[[Ganesa Macula]], điểm tối trên vệ tinh [[Titan (vệ tinh)|Titan]] của [[saoSao Thổ]], có thể là [[vòm núi lửa]] băng]]

'''Núi lửa băng''' là [[núi lửa]] phun [[băng]] trên các [[vệ tinh băng]] của các thiên thể, và cũng có thể xuất hiện trên một số [[thiên thể]] nhiệt độ thấp khác (như các thiên thể thuộc [[vành đai Kuiper]]). Khác với [[dung nham]], các núi lửa này phun ra các vật liệu như [[nước]], [[amoniacamonia]] hoặc [[metanmethan]],<ref name="IES-Cryovolcanism">{{chú thích web |url=http://www.daviddarling.info/encyclopedia/C/cryovolcanism.html |title=Cryovolcanism |publisher=[[The Internet Encyclopedia of Science]] |editor=Darling, David}}</ref> gọi chung là '''[[mácmắc ma băng]]''' (''cryomagma''),<ref name="IES-Cryovolcanism" /> các chất này luôn ở dạng [[thểchất lỏng|lỏng]] và phun thành vòi, nhưng cũng có thể ở dạng [[hơi]]. Sau khi phun trào, cryomagmamắc ma băng đặc lại thành [[chất rắn|thể rắn]] do nó bị phơi lên bề mặt có nhiệt độ rất thấp.

Một số giả thuyết thì cho rằng thiên thể [[(50000) Quaoar|Quaoar]] thuộc [[vành đai Kuiper]] có hoạt động của núi lửa băng trong quá khứ. [[Phóng xạ|Phân rã phóng xạ]] cũng có thể là nguồn cung cấp năng lượng cần thiết cho các hoạt động này. Các núi lửa băng có thể thải ra nước nằm trong hỗn hợp với [[amoniacamonia]]. Một hỗn hợp như thế có thể tan chảy ở nhiệt độ -95&nbsp;°C/ (-140&nbsp;°F), tao ra một chất lỏng cực lạnh có thể chảy thành dòng từ núi lửa.

Các núi lửa băng được phát hiện đầu tiên trên vệ tinh [[Triton (vệ tinh)|Triton]] của [[saoSao Hải Vương]] trong chuyến thám hiểm của tàu [[Voyager 2|''Voyager 2'']] năm [[1989]].<ref name="IES-Cryovolcanism" />

[[Tập tin:Fountains of Enceladus PIA07758.jpg|nhỏ|phải|Các chùm mác[[mắc ma]] băng bên trên quầng của [[Enceladus (vệ tinh)|Enceladus]]. Chúng phát ra từ "các vùng thung lũng kéo dài song song gần cực nam Enceladus.]]

Ngày 27 tháng 11 năm 2005 [[Cassini–Huygens|''Cassini'']] đã chụp các [[geyser]] ở cực nam của vệ tinh [[Enceladus (vệ tinh)|Enceladus]] (xem thêm: [[Enceladus (vệ tinh)#Núi lửa|Núi lửa trên Enceladus]]).

Dấu hiệu gián tiếp về hoạt động của núi lửa băng cũng được quan sát sau đó trên một số [[vệ tinh băng]] trong [[hệ Mặt Trời]] như [[Europa (vệ tinh)|Europa]], [[Titan (vệ tinh)|Titan]], [[Ganymede (vệ tinh)|Ganymede]], và [[Miranda (vệ tinh)|Miranda]]. ''Cassini'' đã quan sát một số đặc điểm và cho rằng đó là các núi lửa băng trên Titan. Cơ chế núi nửa này ngày nay được tin rằng nó là nguồn metanmethan quan trọng được tìm thấy trong khí quyển của Titan.

Năm 2007, các quan sát của [[Gemini Observatory]] cho thấy các vùng phân bố amonia hydrat và tinh thể nước trên bề mặt [[Charon (vệ tinh)|vệ tinh Charon]] của [[saoSao Diêm Vương]], và người ta cho rằng có sự xuất hiện của các núi lửa băng hay các vòi phun băng đang hoạt động ở đây.<ref name=ice>{{chú thích web|title=Charon: An ice machine in the ultimate deep freeze|work=Gemini Observatory|year=2007|url=http://www.spaceflightnow.com/news/n0707/17charon/|accessdate=2007-07access-date = ngày 18 tháng 7 năm 2007}}</ref><ref>{{chú thích tạp chí | url=http://www.iop.org/EJ/article/0004-637X/663/2/1406/70488.html | author=Cook ''et al.'' | title=Near-Infrared Spectroscopy of Charon: Possible Evidence for Cryovolcanism on Kuiper Belt Objects | journal=The [[Astrophysical Journal]] | volume=663 | issue=2 | pages=1406–1419 | year=2007 | doi=10.1086/518222}}</ref>

Trong [[Planet of the Daleks]], một seriseries trong chương trình truyền hình của BBC ''[[Doctor Who]]'', sự phun trào của núi lửa băng đã vô hiệu hóa đội tàu [[Dalek]] trên Spiridon khi Doctor làm ngập buồng làm lạnh Dalek bằng băng chảy.

*[http://web.archive.org/web/20060214085430/http://www.planetary.org/news/2005/0730_Enceladus_South_Polar_Stripes_Spew.html Enceladus' South Polar Stripes Spew "Warm" Water] - News article at the [http://www.planetary.org Planetary Society]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060214085430/http://www.planetary.org/news/2005/0730_Enceladus_South_Polar_Stripes_Spew.html |date=2006-02-14 }}

*[http://spacescience.arc.nasa.gov/agu/abstracts/Deschetal.pdf Cryovolcanism on Charon and other Kuiper Belt Objects] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090320174750/http://spacescience.arc.nasa.gov/agu/abstracts/Deschetal.pdf |date = ngày 20 tháng 3 năm 2009}}