Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Quần đảo Mariana”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào

Nội tuyến

Bản mới nhất lúc 05:03, ngày 5 tháng 8 năm 2022

Quần đảo Mariana là một quần đảo hình vòng cung của Mỹ, nó được tạo thành bởi 15 ngọn núi lửa ở phía tây bắc Thái Bình Dương từ 12 đến 31 độ vĩ bắc và dọc theo kinh tuyến 145 về phía đông. Quần đảo ở tại phía nam Nhật Bản và phía bắc New Guinea, và về phía đông của biển Philippines. Cuối phía nam của chuỗi quần đảo Mariana là đảo Guam. Quần đảo được đặt theo tên của Vương hậu Tây Ban Nha Maria Anna của Áo vào thế kỷ 17, khi Tây Ban Nha bắt đầu thuộc địa hóa quần đảo này.

Những hòn đảo là một phần của một cấu trúc địa chất được gọi là hệ thống Izu-Ogasawara-Mariana Arc, và có độ tuổi từ 5 triệu năm tuổi ở phía bắc đến 30 triệu năm tuổi ở phía nam (Guam). Các chuỗi đảo được kiến tạo như là kết quả của rìa phía tây của mảng Thái Bình Dương di chuyển về phía tây và chìm xuống dưới mảng Mariana. Ngay phía đông của chuỗi đảo, Vực Mariana là nơi sâu nhất của Trái Đất và phần thấp nhất của lớp vỏ Trái Đất. Trong khu vực này, theo lý thuyết địa chất, nước bị mắc kẹt trong các đứt gãy sâu rộng của mảng Thái Bình Dương^[1]

Quần đảo Mariana là phần phía bắc của nhóm đảo Micronesia, mặc dù chủ quyền của nhóm đảo thuộc về nhiều bên khác nhau nhưng chúng có chung các đặc điểm về địa lý. Hiện nay, quần đảo Marianas gồm hai khu vực lãnh thổ của Hoa Kỳ: Lãnh thổ Guam và Khối thịnh vượng chung của Quần đảo Bắc Mariana.

Mô tả[sửa | sửa mã nguồn]

Quần đảo Mariana là phần phía nam của dãy núi ngầm kéo dài 2.519 km (1.565 dặm) từ Guam đến gần Nhật Bản. Về địa lý, quần đảo Mariana là các hòn đảo cực bắc của một nhóm lớn hơn gọi là đảo Micronesia.

Quần đảo Mariana có tổng diện tích 1.007 km ² (389 dặm vuông).^[2] Gồm 2 bộ phận:

Guam là một lãnh thổ của Hoa Kỳ.
Quần đảo Bắc Mariana (bao gồm cả các đảo Saipan, Tinian và Rota) tạo thành một Thịnh vượng chung thuộc Hoa Kỳ.

Về địa lý quần đảo bao gồm hai nhóm, một nhóm mười của đảo núi lửa chính phía bắc, trong đó chỉ có bốn đảo (Agrihan, Anatahan, Alamagan và Pagan) là có người sinh sống; và phía nam là năm đảo san hô đá vôi (Rota, Guam, Aguijan, Tinian và Saipan), tất cả đều có dân ngoại trừ Aguijan. Trong nhóm núi lửa phía bắc độ cao tối đa khoảng 820 mét (2.690 ft), có những miệng núi lửa vẫn có dấu hiệu hoạt động, và động đất không phải là không phổ biến. Các hòn đảo phía nam có các rạn san hô ven bờ biển với độ cao thấp.

Tất cả các đảo ngoại trừ Farallon de Medinilla và Uracas hay còn gọi là Farallon de Pajaros (trong nhóm phía bắc) ít nhiều có mật độ cây cối rậm rạp, và thảm thực vật dày đặc, giống như quần đảo Carolines, và cũng như Philippines, là nơi bắt nguồn của các loài thực vật trên quần đảo. Trên hầu hết các đảo có nguồn cung nước dồi dào. Hệ động vật của quần đảo Mariana, mặc dù ít về số lượng và tính đa dạng, cũng tương tự như quần đảo Carolines, và có một số loài được bản địa ở cả hai nhóm đảo. Khí hậu ẩm ướt trong khi nhiệt độ bị kiềm chế bởi các cơn gió mậu dịch nên quần đảo có nhiệt dộ thấp hơn Philippines, sự biến đổi của nhiệt độ không lớn.

Chú thích và tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

^ “oceandots.com”. Truy cập 30 tháng 9 năm 2015.
^ The CIA World Factbook (2006) Lưu trữ 2017-11-07 tại Wayback Machine.

WorldStatesmen- Guam & Northern Marianas
Pascal Horst Lehne and Christoph Gäbler: Über die Marianen. Lehne-Verlag, Wohldorf in Germany 1972. Lưu trữ 2014-04-27 tại Wayback Machine
L. de Freycinet, Voyage autour du monde (Paris, 1826-1844)
The Marianas Islands in Nautical Magazsile, xxxiv., xxxv. (London, 1865-1866)
0. Finsch, Karolinen und Marianen (Hamburg, 1900); Costenoble, Die Marianen in Globus, lxxxviii. (1905).

[1] “oceandots.com”. Truy cập 30 tháng 9 năm 2015.

[2] The CIA World Factbook (2006) Lưu trữ 2017-11-07 tại Wayback Machine.

[1]

[2]

@@ Dòng 1: / Dòng 1: @@
 [[Tập tin:Philippine Sea location.jpg|400 px|phải|nhỏ|Quần đảo Mariana ở bên phải bản đồ, phía đông biển Philippine, và ở phía tây của vực Mariana]]
-'''Quần đảo Mariana''' là một [[quần đảo]] hình vòng cung tạo thành bởi  15 ngọn núi lửa ở phía tây bắc [[Thái Bình Dương]] từ 12 đến 31 độ vĩ bắc và dọc theo kinh tuyến 145 về phía đông. Quần đảo ở phía nam Nhật Bản và phía bắc [[New Guinea]] , và về phía đông của biển Philippines. Cuối phía nam của chuỗi quần đảo Mariana là đảo [[Guam]]. Quần đảo được đặt theo tên của Nữ hoàng Tây Ban Nha [[Mariana de Austria]] vào thế kỷ 17, khi Tây Ban Nha bắt đầu thuộc địa hóa quần đảo này.
+'''Quần đảo Mariana''' là một [[quần đảo]] hình vòng cung của [[Mỹ]], nó được tạo thành bởi 15 ngọn núi lửa ở phía tây bắc [[Thái Bình Dương]] từ 12 đến 31 độ vĩ bắc và dọc theo kinh tuyến 145 về phía đông. Quần đảo ở tại phía nam Nhật Bản và phía bắc [[New Guinea]], và về phía đông của biển [[Philippines]]. Cuối phía nam của chuỗi quần đảo Mariana là đảo [[Guam]]. Quần đảo được đặt theo tên của Vương hậu Tây Ban Nha [[Maria Anna của Áo, Vương hậu Tây Ban Nha|Maria Anna của Áo]] vào thế kỷ 17, khi Tây Ban Nha bắt đầu thuộc địa hóa quần đảo này.
-Những hòn đảo là một phần của một cấu trúc địa chất được gọi là hệ thống [[Quần đảo Izu|Izu]]-[[Quần đảo Ogasawara|Ogasawara]]-Mariana Arc, và có độ tuổi từ 5 triệu năm tuổi ở phía bắc đến 30 triệu năm tuổi ở phía Nam (Guam). Các chuỗi đảo được kiến tạo như là kết quả của rìa phía tây của mảng Thái Bình Dương di chuyển về phía tây và chìm xuống dưới mảng Mariana. Ngay phía đông của chuỗi đảo,  Vực Mariana là nơi sâu nhất của Trái đất và phần thấp nhất của lớp vỏ Trái Đất. Trong khu vực này, theo lý thuyết địa chất, nước bị mắc kẹt trong các đứt gãy sâu rộng của mảng Thái Bình Dương<ref> http://www.oceandots.com/pacific/mariana/ Geology of Mariana Islands. Accessed June 28, 2009</ref>
+Những hòn đảo là một phần của một cấu trúc địa chất được gọi là hệ thống [[Quần đảo Izu|Izu]]-[[Quần đảo Ogasawara|Ogasawara]]-Mariana Arc, và có độ tuổi từ 5 triệu năm tuổi ở phía bắc đến 30 triệu năm tuổi ở phía nam (Guam). Các chuỗi đảo được kiến tạo như là kết quả của rìa phía tây của [[mảng Thái Bình Dương]] di chuyển về phía tây và chìm xuống dưới mảng Mariana. Ngay phía đông của chuỗi đảo, Vực Mariana là nơi sâu nhất của Trái Đất và phần thấp nhất của lớp vỏ Trái Đất. Trong khu vực này, theo lý thuyết địa chất, nước bị mắc kẹt trong các đứt gãy sâu rộng của mảng Thái Bình Dương<ref>{{chú thích web | url = http://www.oceandots.com/pacific/mariana/ | tiêu đề = oceandots.com  | author = | ngày = | ngày truy cập = 30 tháng 9 năm 2015 | nơi xuất bản = | ngôn ngữ = }}</ref>
-Quần đảo Mariana là phần phía bắc của nhóm đảo Micronesia , mặc dù chủ quyền của nhóm đảo thuộc về nhiều bên khác nhau nhưng chúng có chung các đặc điểm về địa lý. Hiện nay, quần đảo Marianas gồm hai khu vực lãnh thổ của [[Hoa Kỳ]]: Lãnh thổ [[Guam]] và Khối thịnh vượng chung của [[Quần đảo Bắc Mariana]].
+Quần đảo Mariana là phần phía bắc của nhóm đảo Micronesia, mặc dù chủ quyền của nhóm đảo thuộc về nhiều bên khác nhau nhưng chúng có chung các đặc điểm về địa lý. Hiện nay, quần đảo Marianas gồm hai khu vực lãnh thổ của [[Hoa Kỳ]]: Lãnh thổ [[Guam]] và Khối thịnh vượng chung của [[Quần đảo Bắc Mariana]].
-==Mô tả==
+== Mô tả ==
 [[Tập tin:Map Mariana Islands volcanoes.gif|300 px|phải|nhỏ|Các núi lửa ở Quần đảo Mariana]]
-Quần đảo Mariana là phần phía Nam của dãy núi ngầm kéo dài 2.519 km (1.565 dặm) từ Guam đến gần [[Nhật Bản]]. Về địa lý, quần đảo Mariana là các hòn đảo cực bắc của một nhóm lớn hơn gọi là đảo Micronesia
+Quần đảo Mariana là phần phía nam của dãy núi ngầm kéo dài 2.519&nbsp;km (1.565 dặm) từ Guam đến gần [[Nhật Bản]]. Về địa lý, quần đảo Mariana là các hòn đảo cực bắc của một nhóm lớn hơn gọi là đảo Micronesia.
-Quần đảo Mariana có tổng diện tích 1.007 km ² (389 dặm vuông). <ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/index.html ''The CIA World Factbook'' (2006)].</ref>  Gồm 2 bộ phận:
+Quần đảo Mariana có tổng diện tích 1.007&nbsp;km ² (389 dặm vuông).<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/index.html ''The CIA World Factbook'' (2006)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171107142508/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/index.html |date=2017-11-07 }}.</ref> Gồm 2 bộ phận:
-*[[Guam]] là một lãnh thổ của Hoa Kỳ .
+* [[Guam]] là một lãnh thổ của Hoa Kỳ.
-*[[Quần đảo Bắc Mariana]] (bao gồm cả các đảo [[Saipan]], [[Tinian]] và [[Rota]] ) tạo thành một Thịnh vượng chung thuộc Hoa Kỳ.
+* [[Quần đảo Bắc Mariana]] (bao gồm cả các đảo [[Saipan]], [[Tinian]] và [[Rota (đảo)|Rota]]) tạo thành một Thịnh vượng chung thuộc Hoa Kỳ.
-Về địa lý quần đảo bao gồm hai nhóm, một nhóm mười của đảo núi lửa chính phía bắc, trong đó chỉ có bốn đảo ( [[Agrihan]] , [[Anatahan]] , [[Alamagan]] và [[Pagan]] ) là có người sinh sống; và phía nam là năm đảo san hô đá vôi ([[Rota]], [[Guam]], [[Aguijan]], [[Tinian]] và [[Saipan]]), tất cả đều có dân ngoại trừ Aguijan. Trong nhóm núi lửa phía bắc độ cao tối đa khoảng {{convert|820|m|ft}}, có những miệng núi lửa vẫn có dấu hiệu hoạt động, và động đất không phải là không phổ biến. Các hòn đảo phía Nam có các rạn san hô ven bờ biển với độ cao thấp.
+Về địa lý quần đảo bao gồm hai nhóm, một nhóm mười của đảo núi lửa chính phía bắc, trong đó chỉ có bốn đảo ([[Agrihan]], [[Anatahan]], [[Alamagan]] và [[Pagan (đảo)|Pagan]]) là có người sinh sống; và phía nam là năm đảo san hô đá vôi ([[Rota (đảo)|Rota]], [[Guam]], [[Aguijan]], [[Tinian]] và [[Saipan]]), tất cả đều có dân ngoại trừ Aguijan. Trong nhóm núi lửa phía bắc độ cao tối đa khoảng {{convert|820|m|ft}}, có những miệng núi lửa vẫn có dấu hiệu hoạt động, và động đất không phải là không phổ biến. Các hòn đảo phía nam có các [[rạn san hô]] ven bờ biển với độ cao thấp.
-Tất cả các đảo ngoại trừ [[Farallon de Medinilla]] và [[Uracas]] hay còn gọi là Farallon de Pajaros (trong nhóm phía bắc) ít nhiều có mật độ cây cối rậm rạp, và thảm thực vật dày đặc, giống như quần đảo Carolines , và cũng như Philippines, là nơi bắt nguồn của các loài thực vật trên quần đảo. Trên hầu hết các đảo có nguồn cung nước dồi dào. Hệ động vật của quần đảo Mariana, mặc dù ít về số lượng và tính đa dạng, cũng tương tự như quần đảo Carolines, và có một số loài được bản địa ở cả hai nhóm đảo. Khí hậu ẩm ướt trong khi nhiệt độ bị kiềm chế bởi các cơn gió mậu dịch nên quần đảo có nhiệt dộ thấp hơn [[Philippines, sự biến đổi của nhiệt độ không lớn.
+Tất cả các đảo ngoại trừ [[Farallon de Medinilla]] và [[Uracas]] hay còn gọi là Farallon de Pajaros (trong nhóm phía bắc) ít nhiều có mật độ cây cối rậm rạp, và thảm thực vật dày đặc, giống như quần đảo Carolines, và cũng như Philippines, là nơi bắt nguồn của các loài thực vật trên quần đảo. Trên hầu hết các đảo có nguồn cung nước dồi dào. Hệ động vật của quần đảo Mariana, mặc dù ít về số lượng và tính đa dạng, cũng tương tự như quần đảo Carolines, và có một số loài được bản địa ở cả hai nhóm đảo. Khí hậu ẩm ướt trong khi nhiệt độ bị kiềm chế bởi các cơn [[gió mậu dịch]] nên quần đảo có nhiệt dộ thấp hơn Philippines, sự biến đổi của nhiệt độ không lớn.
-==Chú thích và tham khảo==
+== Chú thích và tham khảo ==
-{{Reflist}}
+{{Tham khảo}}
 {{refbegin}}
 *[http://www.worldstatesmen.org/Guam.html WorldStatesmen- Guam] & [http://www.worldstatesmen.org/Northern_Marianas.html Northern Marianas]
-* [http://gaebler.info/sonstiges/marianen.htm Pascal Horst Lehne and Christoph Gäbler: ''Über die Marianen.'' Lehne-Verlag, Wohldorf in Germany 1972.]
+* [http://gaebler.info/sonstiges/marianen.htm Pascal Horst Lehne and Christoph Gäbler: ''Über die Marianen.'' Lehne-Verlag, Wohldorf in Germany 1972.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140427193501/http://gaebler.info/sonstiges/marianen.htm |date = ngày 27 tháng 4 năm 2014}}
 * L. de Freycinet, ''Voyage autour du monde'' (Paris, 1826-1844)
 * The Marianas Islands in ''Nautical Magazsile'', xxxiv., xxxv. (London, 1865-1866)
@@ Dòng 32: / Dòng 32: @@
 {{Coord|16|37|N|145|37|E|source:ptwiki|display=title}}
+{{authority control}}
+{{DEFAULTSORT:Mariana}}
-[[ar:جزر الماريانا]]
+[[Thể loại:Địa lý Micronesia]]
-[[bs:Marijanska ostrva]]
+[[Thể loại:Quần đảo Mariana| ]]
-[[bg:Мариански острови]]
+[[Thể loại:Vùng phân chia]]
-[[ca:Illes Mariannes]]
+[[Thể loại:Địa lý Guam]]
-[[cs:Mariany]]
+[[Thể loại:Cựu thuộc địa Tây Ban Nha]]
-[[ch:Islas Mariånas]]
-[[cy:Ynysoedd Mariana]]
+[[Thể loại:Địa lý Quần đảo Bắc Mariana]]
+[[Thể loại:Đông Ấn Tây Ban Nha]]
-[[de:Marianen]]
+[[Thể loại:Người Chamorro]]
-[[en:Mariana Islands]]
-[[et:Mariaanid]]
-[[es:Islas Marianas]]
-[[eo:Marianoj]]
-[[eu:Marianak]]
-[[fr:Îles Mariannes]]
-[[gl:Illas Marianas]]
-[[ko:마리아나 제도]]
-[[hr:Marijanski otoci]]
-[[it:Isole Marianne]]
-[[he:איי מריאנה]]
-[[sw:Visiwa vya Mariana]]
-[[lt:Marianų salos]]
-[[hu:Mariana-szigetek]]
-[[mn:Марианы арлууд]]
-[[nl:Marianen]]
-[[ja:マリアナ諸島しょとう]]
-[[no:Marianene]]
-[[pl:Mariany]]
-[[pt:Ilhas Marianas]]
-[[ro:Insulele Mariane]]
-[[ru:Марианские острова]]
-[[simple:Mariana Islands]]
-[[sk:Mariány]]
-[[sl:Mariansko otočje]]
-[[sr:Marijanska ostrva]]
-[[fi:Mariaanit]]
-[[sv:Marianerna]]
-[[tl:Kapuluang Mariana]]
-[[ta:மரியானா தீவுகள்]]
-[[tg:Мариана]]
-[[uk:Маріанські острови]]
-[[fiu-vro:Põh'a-Mariaaniq]]
-[[zh:马里亚纳群ぐん岛]]