(Translated by https://www.hiragana.jp/)
Chiến tranh Nga-Circassia – Wikipedia tiếng Việt Bước tới nội dung

Chiến tranh Nga-Circassia

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Chiến tranh Nga-Circassia
Một phần của Chiến tranh Kavkaz

Lực lượng Circassia và Nga giao chiến
Thời gian1763 - 21 tháng 5 năm 1864 (Cuộc kháng chiến của người Circassian tiếp tục ở các vùng núi cho đến những năm 1870, nhưng chiến tranh chính thức kết thúc vào năm 1864)
Địa điểm
Circassia , Tây Bắc Kavkaz
Kết quả

Chiến thắng của Nga

Thay đổi
lãnh thổ		 Circassia và Abkhazia sáp nhập vào Đế quốc Nga
Tham chiến
Hỗ trợ ngoại giao:
Đệ Nhị Đế chế Pháp Đệ nhị Đế quốc Pháp (sau năm 1829)[32][33][34]
Tập tin:Flag of Abkhazia (18th century).svg Công quốc Abkhazia
Hỗ trợ ngoại giao và trang bị :
Đế quốc Ottoman Đế quốc Ottoman (cho đến năm 1829)[21]
Vương quốc Liên hiệp Anh và Ireland Vương quốc Anh (cho đến năm 1856)[22]
Chỉ huy và lãnh đạo
Đế quốc Nga Catherine II
Đế quốc Nga Nikolai I
Đế quốc Nga Alexander I
Đế quốc Nga Alexander II
Đế quốc Nga Michael Nikolaevich
Đế quốc Nga Grigory Zass  Bị thương trong chiến trận
Đế quốc Nga Ivan Paskevich
Đế quốc Nga Aleksey Yermolov
Đế quốc Nga Georgi Emmanuel
Đế quốc Nga Maxim Grigorievich Vlasov
Đế quốc Nga David Dadiani
Đế quốc Nga Pyotr Bagration
Đế quốc Nga Dmitry Milyutin
Đế quốc Nga Aleksandr Baryatinsky
Đế quốc Nga Pavel Tsitsianov
Đế quốc Nga Pavel Grabbe
Đế quốc Nga Nikolay Yevdokimov
Đế quốc Nga Aytech Qanoqo (D) Hành quyết
Đế quốc Nga Fyodor Bursak
…và những người khác

Shuwpagwe Qalawebateqo'
Ismail Berzeg
Hawduqo Mansur
Muhammad-Amin Asiyalav  Đầu hàng
 Seferbiy Zanuqo (Đào ngũ)
Qerandiqo Berzeg  Bị thương trong chiến trận
Kizbech Tughuzhuqo  †
Jembulat Boletoqo  †
Qerzech Shirikhuqo
Psheqo Akhedjaqo
Ale Khirtsizhiqo  †
Aytech Qanoqo (D) Đầu hàng Hành quyết
Mansur Ucherman  (POW)(Đào ngũ)
…và những người khác

Đơn vị tình nguyện nước ngoài:

Ba Lan Teofil Lapinski (1857–1859)
Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland James Stanislaus Bell (1836–1839)
Thành phần tham chiến

Đế quốc Nga Quân đội Đế quốc Nga

Trước năm 1860:
Quân Circassia phi chính quy

  • Dân quân địa phương
  • Chiến binh người Abreks
  • Chiến binh người Hakuch

Sau năm 1860:
Quân đội Liên minh Circassian

Lính tình nguyện nước ngoài

Lực lượng
150,000[19]–300,000[20] lính chính quy 20,000[1]–60,000[2] lính chính quy
Thương vong và tổn thất
Nga Binh lính thiệt mạng:
650,000[13][14]–840,000[15] (Ước tính)
Nga Dân thường thiệt mạng:
1,000-5,000[16] (Ước tính)
Nga Tổng số người chết:
651,000[17]–845,000[18] (Ước tính)		 Binh lính thiệt mạng:
500,000 (Ước tính)[9][10]
Dân thường thiệt mạng:
1,000,000+[11]
Tổng số người chết:
1,500,000+[10][12][11] (Ước tính)
Trong cuộc diệt chủng Circassia, khoảng 1.500.000[3][4][5][6][7] người Caucasia cao nguyên bản địa đã bị trục xuất chủ yếu đến Đế quốc Ottoman, và một số lượng nhỏ hơn nhiều đến Ba Tư. Một số không xác định trong số những người bị trục xuất đã chết trong quá trình trục xuất.[8]

Chiến tranh Nga-Circassia (tiếng Adygea: Урыс-адыгэ зауэ, chuyển tự Wurıs-adığə zawə; tiếng Nga: Русско-черкесская война; 1763–1864; còn được gọi là  cuộc xâm lược của Nga vào Circassia) là cuộc xung đột quân sự giữa Nga và Circassia[39] bắt đầu từ năm 1763 với việc Circassia chống lại tham vọng thôn tính của Đế quốc Nga.[40] Cuộc chiến kết thúc sau 101 năm với đội quân cuối cùng của Circassia bị đánh bại vào ngày 21 tháng 5 năm 1864, khiến quốc gia này kiệt quệ và thương vong nặng nề cho cả hai bên, đây cũng là cuộc chiến dài nhất mà Nga từng tiến hành trong lịch sử.[41] Chiến tranh kết thúc với việc Đế quốc Nga tiến hành ​​cuộc diệt chủng Circassian[I] nhằm tiêu diệt một cách có hệ thống những người Circassia.[4][47][48] Ước tính có tới 1.500.000 người Circassia (95-97% tổng dân số) bị giết hoặc bị trục xuất đến Đế chế Ottoman (đặc biệt là khu vực Thổ Nhĩ Kỳ ngày nay), hình thành cộng đồng người Circassian ở đây.[49][50][39]

Trong chiến tranh, Đế quốc Nga không công nhận Circassia là một khu vực độc lập và coi đây là vùng đất của Nga dưới sự chiếm đóng của phiến quân, mặc dù không có sự kiểm soát của Nga đối với vùng đất này.[49] Các tướng lĩnh Nga gọi người Circassia không phải bằng tên dân tộc của họ, mà gọi là "người leo núi", "kẻ cướp" hoặc "người cặn bã ở núi".[49][51] Trong cuộc nổ ra như một cuộc xung đột biệt lập, sự bành trướng của Nga qua toàn bộ khu vực đã sớm đẩy một số quốc gia khác ở Kavkaz vào cuộc xung đột. Do đó, cuộc chiến thường được coi là nửa phía tây của Chiến tranh Kavkaz.

Cuộc chiến đã trở thành một chủ đề của chủ nghĩa xét lại lịch sử và là một vấn đề gây tranh cãi do các nguồn tin Nga sau này hầu hết phớt lờ hoặc coi thường cuộc xung đột, các phương tiện truyền thông và quan chức nhà nước Nga còn tuyên bố rằng "cuộc xung đột như vậy chưa bao giờ xảy ra và Circassia tự nguyện gia nhập Nga vào thế kỷ 16".[32]

Chú thích

[sửa | sửa mã nguồn]
  1. ^ Đế chế Ottoman chấp nhận chứa chấp những người Circassian Hồi giáo bị lưu vong trong cuộc diệt chủng Circassian , 800.000–1.500.000 người Circassia[3][4][5][42][43][7] (ít nhất 75% tổng dân số) đã bị đày sang lãnh thổ Ottoman.[40][44] Các số lượng nhỏ hơn khác nhau cuối cùng đến ở Ba Tư láng giềng . Trong quá trình này, lực lượng Nga và Cossack đã sử dụng nhiều phương pháp tàn bạo khác nhau để giải trí và xua đuổi những người Circassian bản địa, chẳng hạn như xé bụng phụ nữ mang thai và bỏ đứa trẻ bên trong, sau đó cho chó ăn.[45] Các tướng lĩnh Nga như Nikolai Yevdokimov và Grigory Zass đã cho phép binh lính của họ hãm hiếp các cô gái Circassia trên 7 tuổi[46]

Tham khảo

[sửa | sửa mã nguồn]
  1. ^ Mackie 1856:292
  2. ^ A, M. Rus Çerkez Savaşı
  3. ^ a b Richmond, Walter (2013). The Circassian Genocide. Rutgers University Press. back cover. ISBN 978-0-8135-6069-4.
  4. ^ a b c Ahmed 2013, tr. 161.
  5. ^ a b Richmond, Walter (9 tháng 4 năm 2013). The Circassian Genocide (bằng tiếng Anh). Rutgers University Press. ISBN 978-0-8135-6069-4.
  6. ^ Geçmişten günümüze Kafkasların trajedisi: uluslararası konferans, 21 Mayıs 2005 (bằng tiếng Thổ Nhĩ Kỳ). Kafkas Vakfı Yayınları. 2006. ISBN 978-975-00909-0-5.
  7. ^ a b “Tarihte Kafkasya - ismail berkok | Nadir Kitap”. NadirKitap (bằng tiếng Thổ Nhĩ Kỳ). Truy cập ngày 26 tháng 9 năm 2020.
  8. ^ McCarthy 1995:53, fn. 45
  9. ^ Hozhay, Dalhan (1998). Чеченцы в русско-кавказской войне [Chechens in the Russian-Caucasian war]. SEDA. ISBN 5-85973-012-8. (tiếng Nga)
  10. ^ a b “Victimario Histórico Militar”.
  11. ^ a b Richmond, Walter. The Circassian Genocide. ISBN 9780813560694.
  12. ^ “Jembulat Bolotoko: The Prince of Princes (Part One)”. Jamestown (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 5 tháng 1 năm 2021.
  13. ^ ГАКК, Ф. 260. Оп. 1.Д. 708. ЛЛ.148 об.-149
  14. ^ Estimate per Berkhamov according to following statements: According to General E. Golovin, between 1838 and 1843, up to 30,000 soldiers died in the Caucasus each year. N.G. gives a figure close to this figure; Chernyshevsky writes that 25,000 Russian soldiers die every year.
  15. ^ Estimate per Berzage (1996) according to the following statement: "Every year the Caucasian army of 200,000 people lost about 20,000 people. Every 7 years, 120,000 soldiers died in the Caucasus."
  16. ^ Şamil, Tasoğlu. Rusya’nın Çerkes tarihi
  17. ^ Estimation given by Berkhamov according to following statements: According to General E. Golovin, between 1838 and 1843, up to 30,000 soldiers died in the Caucasus each year. N.G. gives a figure close to this figure; Chernyshevsky writes that 25,000 Russian soldiers die every year.
  18. ^ Estimate given by Berzage (1996) according to the following statement: "Every year the Caucasian army of 200,000 people lost about 20,000 people. Every 7 years, 120,000 soldiers died in the Caucasus."
  19. ^ Mackie 1856:291
  20. ^ J. F. B., The Russian Conquest of the Caucasus
  21. ^ Berkok, Ismail Hakkı (1958). Tarihte Kafkasya. Istanbul.
  22. ^ Richmond 2008.
  23. ^ King, The Ghost of Freedom, p73-76. p74:"The hills, forests and uptown villages where highland horsemen were most at home were cleared, rearranged or destroyed... to shift the advantage to the regular army of the empire."... p75:"Into these spaces Russian settlers could be moved or "pacified" highlanders resettled."
  24. ^ “Kafkas Rus Savaşı”. Cerkesyaorg (bằng tiếng Thổ Nhĩ Kỳ). Truy cập ngày 16 tháng 5 năm 2021.
  25. ^ Gvosdev 2000, tr. 111-112.
  26. ^ (tiếng Gruzia) "გურიის სამთავრო" (Principality of Guria). In: ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია (Encyclopaedia Georgiana). Vol. 3: p. 314-5. Tbilisi, 1978.
  27. ^ Шамхалы тарковские, ССКГ. 1868. Вып. 1. С. 58.
  28. ^ Lang, David Marshall (1962), A Modern History of Georgia, pp. 96-97. London: Weidenfeld and Nicolson.
  29. ^ Лайпанов Билал. (2001). “Ислам в истории и самосознании карачаевского народа”. Ислам в Евразии. Москва: Прогресс-Традиция. Bản gốc lưu trữ ngày 4 tháng 3 năm 2016. Truy cập ngày 3 tháng 3 năm 2022.
  30. ^ Svetlana Mikhaĭlovna Chervonnai︠a︡, Mikhail Nikolaevich Guboglo (1 tháng 1 năm 1999). Все наши боги с нами и за нас: этническая идентичность и этническая мобилизация в современном искусстве народов России. T︠S︡IMO. ISBN 9785201137304.
  31. ^ Ulrike (15 tháng 4 năm 2014). Ethnic Belonging, Gender, and Cultural Practices: Youth Identities in Contemporary Russia (bằng tiếng Anh). Columbia University Press. tr. 71–73. ISBN 9783838261522.
  32. ^ a b Richmond, Walter. The Circassian Genocide. Page 63
  33. ^ Baumgart. Peace of Paris. Pages 111– 112
  34. ^ Conacher. Britain and the Crimea. pages 203, 215– 217.
  35. ^ Çirg, Ashad (1993). “Adıgelerin XIX. yüzyıldaki politik tarihinin incelenmesi gerekir”. Kafkasya Gerçeği dergisi. 11: 61–62.
  36. ^ Polvinkina (2007). Çerkesya Gönül Yaram. Ankara. tr. 281–285.
  37. ^ Askerov, Ali (2015). Historical Dictionary of the Chechen Conflict. Rowman & Littlefield. tr. 3.
  38. ^ Natho, Kadir (2005). “The Russo-Circassian War”. Bản gốc lưu trữ ngày 12 tháng 5 năm 2022. Truy cập ngày 3 tháng 3 năm 2022.
  39. ^ a b King, Charles (2008). The Ghost of Freedom: A History of the Caucasus. New York City, NY: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-517775-6.
  40. ^ a b Henze 1992
  41. ^ King, Charles (2008). The Ghost of Freedom.
  42. ^ Geçmişten günümüze Kafkasların trajedisi: uluslararası konferans, 21 Mayıs 2005 (bằng tiếng Thổ Nhĩ Kỳ). Kafkas Vakfı Yayınları. 2006. ISBN 978-975-00909-0-5.
  43. ^ King 2008:96
  44. ^ Shenfield 1999
  45. ^ Gazetesi, Aziz ÜSTEL, Star. “Soykırım mı; işte Çerkes soykırımı - Yazarlar - Aziz ÜSTEL | STAR”. Star.com.tr. Truy cập ngày 26 tháng 9 năm 2020.
  46. ^ Эльмесова, А. М. ИЗ ИСТОРИИ РУССКО-КАВКАЗСКОЙ ВОЙНЫ.
  47. ^ L.V.Burykina. Pereselenskoye dvizhenie na severo-zapagni Kavakaz. Reference in King.
  48. ^ Richmond 2008, tr. 79.
  49. ^ a b c Richmond, Walter (9 tháng 4 năm 2013). The Circassian Genocide. Rutgers University Press. ISBN 978-0-8135-6069-4.
  50. ^ Shenfield, Stephen D. The Circassians: A Forgotten Genocide?, 1999
  51. ^ Capobianco, Michael (13 tháng 10 năm 2012). “Blood on the Shore: The Circassian Genocide”. Caucasus Forum.

Thư mục

[sửa | sửa mã nguồn]

Liên kết ngoài

[sửa | sửa mã nguồn]
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Chiến_tranh_Nga-Circassia&oldid=71834909”