Lương Ký
| Lương Ký | |
|---|---|
| Tên chữ | Bá Trác |
| Thông tin cá nhân | |
| Mất | 159 |
| Giới tính | nam |
| Gia quyến | |
Thân phụ | Lương Thương |
Anh chị em | Thuận Liệt hoàng hậu, Lương Nữ Oánh |
| Nghề nghiệp | chính khách |
| Quốc tịch | Trung Quốc |
Lương Ký (chữ Hán:
Được phong chức Đại tướng quân và được giao quyền phụ chính, họ Lương trở thành một thế lực ngoại thích lớn mạnh. Sau khi Thuận Đế mất, Lương Nạp trở thành Hoàng thái hậu nhiếp chính cho Hán Xung Đế và Hán Chất Đế, Lương Ký ngang nhiên thao túng triều đình. Chỉ vì một câu nói của Chất Đế, ông liền sai người hạ độc khiến hoàng đế qua đời. Sau ông lập Hán Hoàn Đế lên ngôi, đưa Lương Nữ Oánh lên làm Hoàng hậu. Có được đại quyền và hậu đãi, Lương Ký ra sức vơ vét của công và lộng hành ngang ngược, khiến Hoàn Đế bất mãn, điều này dẫn đến cái chết bất ngờ về sau của Lương Ký.
Thân thế[sửa | sửa mã nguồn]
Lương Ký xuất thân họ Lương, một gia tộc hiển hách thời Đông Hán. Quê ông ở Ôn Thị, An Định (
Lương Thương tính tình thận trọng khiêm nhường, cúc cung phục vụ triều đình[4]. Tuy nhiên Lương Ký hoàn toàn trái ngược, vô cùng kiêu ngạo và tàn độc, lại thù dai, cậy thế lực của cha mà đạt được chức Chấp kim ngô khi còn rất trẻ[5]. Sau khi Lương Thương mất, Lương Ký kế chức Đại tướng quân của cha. Từ đó quyền hành đều rơi trong tay Lương Ký, em trai ông là Lương Bất Nghi được phong làm Hà Nam doãn[6].
Hại Hán Chất Đế[sửa | sửa mã nguồn]
Sau khi Hán Xung Đế qua đời vì bệnh, Hán Chất Đế được Lương Thái hậu lập làm hoàng đế kế vị. Chất Đế còn nhỏ nhưng khá thông minh, biết sự chuyên quyền của Lương Ký, ông từng chỉ tay vào mặt Ký nói trước mặt quần thần:"Ngươi là ông tướng ngang ngược!". Lương Ký nghe vậy rất tức giận, âm mưu trả thù.
Năm Bản Sơ nguyên niên (146), tháng 6, Lương Ký sai người đầu độc vào bát mỳ rồi dâng cho Chất Đế ăn[7]. Khi độc tính phát tác, Chất Đế khó chịu, phái người cấp tốc truyền triệu Lý Cố. Lý Cố đi đến ngự sàn hầu Chất Đế, dò hỏi nguyên nhân. Chất Đế khi ấy còn gượng được, nói:"Trẫm ăn qua bát canh, bụng khó chịu, cho Trẫm uống nước có thể khỏi". Lương Ký ở ngay bên cạnh liền nói:"Bây giờ cho uống nước, có thể nôn mửa". Khi dứt câu, Chất Đế giá băng. Lý Cố khóc rống lạy Chất Đế. Lương Ký sợ sự việc bại lộ nên rất e dè Lý Cố[8][9].
Lập Hán Hoàn Đế[sửa | sửa mã nguồn]
Sau khi Hán Chất Đế giá băng, Thái úy Lý Cố, Tư đồ Hồ Quảng (
Năm Kiến Hòa nguyên niên (147), Hoàn Đế lập Lương Nữ Oánh, em gái của Lương thái hậu và Lương Ký làm Hoàng hậu. Lương Ký cùng đợt được gia tặng thêm thực ấp 13.000 hộ, gia tăng số người được đề cử từ Đại tướng quân phủ, ngoài ra số quan lại phục vụ trong Đại tướng quân phủ cũng gia tăng hơn so với Tam công. Em trai Lương Bất Nghị được phong Dĩnh Âm hầu (潁暘
Vào lúc này, thế lực của Lương Ký thực sự đã quá lớn, ông tìm cách giết Lý Cố. Cũng trong năm đó, đám Lưu Văn (
Cái chết[sửa | sửa mã nguồn]
Ngày 22 tháng 2 năm 147, Hoàng thái hậu Lương Nạp băng hà. Đại tướng quân Lương Ký tuy không còn Lương Thái hậu chống lưng nhưng vẫn còn em gái là Hoàng hậu để dựa vào. Hán Hoàn Đế vẫn không thể tự tiện áp chế nhưng dần xa lánh Lương hoàng hậu[14].
Năm Diên Hi thứ 2 (159), Hoàng hậu Lương Nữ Oánh đột ngột qua đời. Cuối năm đó, Hán Hoàn Đế kết hợp với hoạn quan lật đổ Lương Ký trong một cuộc đảo chính. Cả gia tộc họ Lương bị thảm sát, chấm dứt thế lực bá đạo kéo dài hơn 20 năm.
Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]
Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]
- Hậu Hán thư, các mục
- Hiếu Thuận Hiếu Xung Hiếu Chất Đế
- Hạ, Hoàng hậu
- Lương Thống liệt truyện
Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]
- ^ 《
后 汉书·卷 十 下 ·皇后 纪第十 下 》：桓帝懿献梁 皇后 讳女莹，顺烈皇后 之 女 弟 也。 - ^ Phạm Diệp. “Hậu Hán thư, quyển 34: Lương Thống liệt truyện”. Truy cập ngày 7 tháng 7 năm 2013. Kiểm tra giá trị ngày tháng trong:
|access-date=(trợ giúp) - ^ Phạm Diệp. “Hậu Hán thư, quyển 10: Hoàng hậu hạ”. Truy cập ngày 7 tháng 7 năm 2013. Kiểm tra giá trị ngày tháng trong:
|access-date=(trợ giúp) - ^ 《
后 汉书·卷 三 十 四 ·梁 统列传第二 十 四 》：商 自 以戚属 居 大 位 ，每 存 谦柔，虚 己 进贤，辟汉阳巨览、上 党 陈龟为椽属 。李 固 、周 举为从事中 郎 ，于是京 师翕然 ，称 为良辅，帝 委 重 焉。每 有 饥馑，辄载租谷于城门，赈与贫餧，不宣 己 惠 。检御门族，未 曾以权盛干 法 。 - ^ 《
后 汉书·卷 三 十 四 ·梁 统列传第二 十 四 》：冀字伯 卓 。为人鸢肩豺目，洞 精 目 党 眄，口 吟 舌 言 ，裁 能 书计。少 为贵戚，逸 游 自恣 。性 嗜酒，能 挽满、弹棋、格 五 、六 博 、蹴鞠 、意 钱之戏，又 好 臂 鹰走狗 ，骋马斗 鸡。初 为黄门侍郎 ，转侍中 、虎 贲中郎 将 ，越 骑、步兵 校 尉 ，执金吾 。 - ^ 《
后 汉书·卷 三 十 四 ·梁 统列传第二 十 四 》：商 薨未及葬，顺帝乃拜冀为大将 军，弟 侍 中 不 疑 为河南 尹 。 - ^ 《
后 汉书·卷 六 ·孝 顺孝冲孝质帝纪第六 》：闰月甲 申 ，大将 军梁冀潜行 鸩弑，帝 崩 于玉堂前 殿 ，年 九 岁。 - ^ 冲帝
又 崩 ，冀立质帝。帝 少 而聪慧 ，知 冀骄横 ，尝朝群臣 ，目 冀曰："此跋扈 将 军也。"冀闻，深 恶之，遂 令 左右 进鸩加 煮 饼，帝 即日 崩 。复立桓帝，而枉害 李 固 及前太 尉 杜 乔，海内 嗟惧，语在《李 固 传》。 - ^ 《
后 汉书·卷 六 十 三 ·李 杜 列 传第五 十 三 》：冀忌帝 聪慧，恐 为后患，遂 令 左右 进鸠。帝 苦 烦甚，促使召固。固 入 ，前 问："陛下 得 患所由 ？"帝 尚 能 言 ，曰："食 煮 饼，今 腹中 闷，得 水 尚 可 活 。"时冀亦 在 侧，曰："恐 吐，不可 饮水。"语未绝而崩 。固 伏 尸 号 哭，推举侍医 。冀虑其事泄，大 恶之。 - ^ 《
后 汉书·卷 七 ·孝 桓帝纪第七 》：孝 桓皇帝 讳志，肃宗曾孙也。祖父 河 间孝王 开，父 蠡吾侯 翼 ，母 匽氏。翼 卒 ，帝 袭爵为侯。本初 元年 ，梁 太 后 征 帝 到 夏 门亭，将 妻 以女弟 。会 质帝崩 ，太 后 遂 与 兄 大将 军冀定 策 禁中 ，闰月庚 寅 ，使 冀持节，以王青 盖车迎 帝 入南 宫，其日即 皇帝 位 ，时年十 五 。太 后 犹临朝政 。 - ^ 《
后 汉书·卷 六 十 三 ·李 杜 列 传第五 十 三 》：因 议立嗣，固 引司徒 胡 广、司 空 赵戒，先 与 冀书曰：天下 不幸 ，仍遭大 忧。皇太后 圣德当 朝 ，摄统万 机 ，明 将 军体履 忠孝 ，忧存社稷 ，而频年 之 间，国 祚三 绝。今 当 立 帝 ，天下 重器 ，诚知太 后 垂心 ，将 军劳虑，详择其人，务存圣明。然 愚 情 眷眷，窃独有 怀。远寻先 世 废立旧 仪，近 见国家 践祚 前 事 ，未 尝不询访公卿 ，广求群 议，令 上 应天心 ，下 合 众望。且永初 以来 ，政事 多 谬，地震 宫庙，彗星 竟天，诚是将 军用情 之 日 。传曰：‘以天下 与 人 易 ，为天下 得 人 难。’昔 昌 邑之立 ，昏乱日 滋 ，霍光忧愧发愤，悔之折 骨 。自 非 博 陆忠勇 ，延 年 奋发，大 汉之祀 ，几将倾矣。至 忧至重 ，可 不 熟 虑！悠悠 万事 ，唯 此为大 ，国之 兴衰，在 此一举。冀得书，乃召三公 、中 二 千 石 、列侯 大 议所立 。固 、广、戒及大 鸿胪杜 乔皆以为清河 王 蒜 明德 著 闻，又 属 最 尊 亲，宜 立 为嗣。先 是 蠡吾侯 志 当 取 冀妹，时在京 师，冀欲立 之 。众论既 异，愤愤不得意 ，而未有 以相夺，中 常 侍曹 腾等闻而夜 往说冀曰："将 军累世 有 椒 房 之 亲，秉摄万 机 ，宾客纵横，多 有 过差。清河 王 严明，若 果 立 ，则将军受祸不久 矣。不 如立蠡吾侯 ，富 贵可长保也。"冀然其言，明日 重 会 公卿 ，冀意气凶凶 ，而言辞 激 切 。自 胡 广、赵戒以下 ，莫不慑惮之 。皆 曰："惟 大将 军令。"而固独 与 杜 乔坚守本 议。冀厉声 曰："罢会。"固 意 既 不 从，犹望众心可 立 ，复以书劝冀。冀愈激怒 ，乃说太 后 先 策 免 固 ，竟立蠡吾侯 ，是 为桓帝 。 - ^ 《
后 汉书·卷 三 十 四 ·梁 统列传第二 十 四 》：建 和 元年 ，益 封 冀万 三 千 户，增大 将 军府举高第 茂 才 ，官 属 倍 于三公 。又 封 不 疑 为颍阳侯，不 疑 弟 蒙 西平 侯 ，冀子胤 襄 邑侯，各 万 户。 - ^ 《
后 汉书·卷 六 十 三 ·李 杜 列 传第五 十 三 》：后 岁余，甘 陵 刘文、魏 郡 刘鲔各 谋立蒜 为天子 ，梁 冀因此诬固 与 文 、鲔共为妖言 ，下 狱。门生勃海王 调贯械上书，证固之 枉，河内 赵承等 数 十人亦要鈇锧诣阙通诉，太 后 明 之 ，乃赦焉。及出狱，京 师市里 皆 称 万 岁。冀闻之 大 惊，畏 固 名 德 终为己 害 ，乃更据 奏 前 事 ，遂 诛之，时年五 十 四 。 - ^ 《
后 汉书·卷 十 下 ·皇后 纪第十 下 》：时，太 后 秉政而梁冀专朝 ，故 后 独得 宠幸，自 下 莫得进见。后 借 姊兄荫势，恣 极奢靡，宫幄雕丽，服 御 珍 华，巧 饰制度 ，兼 倍 前世 。及皇太后 崩 ，恩 爱稍衰 。后 既 无子，潜 怀怨忌 ，每 宫人孕育，鲜得全 者 。帝 虽迫畏 梁 冀，不 敢谴怒 ，然 见御转稀。