Muội Hỉ
Muội Hỉ 妺喜 | |
---|---|
Minh họa Hạ Kiệt và Muội Hỉ | |
Thông tin cá nhân | |
Giới tính | nữ |
Gia quyến | |
Phối ngẫu | Hạ Kiệt |
Muội Hỉ (chữ Hán: 妺喜), cũng gọi Mạt Hỉ (
Là hình tượng đại yêu nữ xuất hiện sớm nhất, Muội Hỉ thường được xưng là "Thiên cổ đệ nhất Hồ ly tinh" (
Câu chuyện
[sửa | sửa mã nguồn]Muội Hỉ vốn là người nước Hữu Thi, một chư hầu của nhà Hạ, nay là khu vực huyện Mông Âm, tỉnh Sơn Đông (có thuyết là Ân Thi, tỉnh Hồ Bắc). Theo sách Quốc ngữ (
Căn cứ đại bộ phận sách vở nói về Muội Hỉ như Liệt nữ truyện, khi ấy Hạ Kiệt sủng ái bà, tăng cường bóc lột nhân dân để hưởng lạc. Sự tàn bạo của Kiệt khiến nhiều bộ tộc nổi dậy chống lại. Nhân dân oán ghét nên nguyền rủa cho Kiệt mau chết. Muội Hỉ có 1 sắc đẹp tuyệt trần hiếm có nhưng tính khí thất thường, có ba việc mà Muội Hỉ cực kỳ thích làm, đó là:
- Xem chèo thuyền trong một cái hồ rượu, gọi là Tửu trì (
酒 池 ). - Thích nghe âm thanh xé lụa của cung nhân.
- Thích mặc đồ và đội mũ của nam giới.
Trong số ấy, truyền thuyết về Tửu trì là điển hình nhất khi nói về Muội Hỉ. Theo nhiều cách nói, Tửu trì rộng lớn đến mức có thể đi thuyền ra ngắm cảnh. Bã rượu dùng để đắp một con đê bao quanh có chu vi 10 dặm. Trên đê bã rượu có khoảng 3000 trai gái đứng chầu chực sẵn sàng đợi lệnh. Trên đài cao đặt mấy chiếc trống lệnh. Hạ Kiệt xuống lệnh, tiếng trống vang trời, 3000 người theo tiếng trống lệnh, nhoài người ra, chổng mông lên trời, thò cổ chúc đầu xuống tửu trì uống rượu như kiểu trâu uống nước, uống đến khi nào nặng trĩu rồi rơi xuống ao chết đuối. Cảnh tượng đó khiến Muội Hỉ và Hạ Kiệt ha hả cười. Các đại thần can ngăn Hạ Kiệt như Quan Long Bàng (关龙逄) đều bị xử tử. Lại có truyền thuyết rằng, Muội Hỉ đặc biệt thích nghe âm thanh xé lụa, vì khi đó nàng sẽ cười. Hạ Kiệt say mê nụ cười của nàng, liền lệnh cho các cung nhân ngày ngày đem trước cửa điện các khung dệt khăn tay, một bên thì dệt còn một bên thì xé, tạo nên một cảnh tượng lạ lùng và xa hoa cực độ, vì khi ấy là thời cổ đại, tơ lụa là một trong những mặt hàng quý giá nhất thiên hạ, việc làm này chẳng khác gì phung phí xây cung vàng điện ngọc trong các truyền thuyết khác[4][5].
Được sủng ái, Muội Hỉ không kiêng dè trong việc tham dự triều chính. Tương truyền, bà thích mặc trang phục nam giới, đội mũ, đeo kiếm, mỗi khi Hạ Kiệt lâm triều thì ngồi lên đùi của ông dự chầu. Mỗi quyết định của Hạ Kiệt đều nghe theo Muội Hỉ thủ thỉ bên tai. Cuối cùng, do sự sủng ái Muội Hỉ, Hạ Kiệt thường đưa ra những quyết định khiến các chư hầu bất bình, trong số đó có một chư hầu rất mạnh là Thành Thang. Do lời khuyên của quân sư Y Doãn, Hạ Kiệt bị Thành Thang dẫn quân đánh đuổi, nhà Hạ diệt vong. Cả hai bôn ba đến Nam Sào (
Di sản
[sửa | sửa mã nguồn]Khảo chứng lịch sử
[sửa | sửa mã nguồn]Cuốn sử biên niên Trúc thư kỉ niên của nước Ngụy thời Chiến Quốc bổ sung thêm thông tin về câu chuyện Muội Hỉ và Hạ Kiệt. Sau khi chinh phục Hữu Thi và có được Muội Hỉ, Hạ Kiệt vẫn tiếp tục chinh phạt, mang quân đi đánh nước Manh Sơn. Manh Sơn bèn học theo Hữu Thi, dâng 2 cô gái đẹp là Uyển và Viêm để xin Hạ lui quân, Hạ Kiệt bằng lòng nhận mỹ nhân mà rút quân về. Từ đó Hạ Kiệt vô cùng sủng ái 2 mỹ nữ Manh Sơn. Muội Hỉ bị thất sủng nên quay sang oán hận Hạ Kiệt[7][8]. Khi đó, Thành Thang tại đất Thương ngày càng lớn mạnh. Thương Thang sai hữu tướng Y Doãn đến kinh đô nhà Hạ trá hàng. Vào lúc đó, Y Doãn đã lợi dụng sự oán vọng của Muội Hỉ đối với Kiệt để khai thác cho mục tiêu chính trị của nước Thương. Y Doãn lén liên hệ qua lại với bà. Muội Hỉ đã tiết lộ nhiều tin tức về nội tình triều đình nhà Hạ cho Y Doãn. Sau khi đạt được mục đích, Y Doãn trở lại giúp Thành Thang[7]. Trong khi Kiệt say đắm tửu sắc thì Thương Thang theo kế sách của Y Doãn tìm cách liên minh để tạo vây cánh và mang quân đánh diệt các nước chư hầu thân với Hạ như Cát, Bình Chướng Vi[9], Côn Ngô[10]. Sau đó Hạ Kiệt bị Thương Thang đánh bại trong trận quyết định ở Minh Điều[11] và mất nước, bị đày ra Nam Sào.
Các sách thời Tiên Tần đều chép rất ít về Muội Hỉ. Như sách cổ Quốc ngữ, khi nói về Muội Hỉ cũng rất ngắn gọn: "Khi ấy Hạ Kiệt phạt Hữu Thi, người Hữu Thi bèn dâng lên Muội Hỉ. Muội Hỉ có sủng, kết quả là cùng Y Doãn đồng thời khiến nhà Hạ suy vong" (
Sách Sử ký của Tư Mã Thiên đã tổng hợp lại, và là bộ sử chính thống đầu tiên có nhiều câu chuyện về Muội Hỉ, trường hợp tương tự Đát Kỷ vậy. Tuy nhiên, vào thời nhà Hán thì việc ghi lại hành vi tàn ác của Hạ Kiệt, hay thậm chí cả Trụ vương, vẫn chưa thực sự được móc nối với Muội Hỉ cùng Đát Kỷ. Ví dụ như trong Hàn thi ngoại truyện (韩诗
Tuy nhiên, về sau một cơ số học giả đã bắt đầu móc nối Hạ Kiệt suy đồi có liên quan đến nữ sắc. Tuân Tử, mục "Giải tế" (
Hình tượng văn hóa
[sửa | sửa mã nguồn]Thời đại về sau, câu chuyện của Muội Hỉ thường được liệt kê để chỉ những "Hồng nhan họa thủy" gây hại cho chính sự. Hình tượng của Muội Hỉ có thể xem là đầu tiên và sớm nhất của một mỹ nhân gây họa. Đời sau thường so sánh nàng cùng Đát Kỷ nhà Thương và Bao Tự nhà Chu để nói đến cái họa mỹ nhân đời cổ. Sách Ngô Việt xuân thu (
Dù là hình tượng yêu cơ còn trước cả Đát Kỷ, nhưng tiếng tăm của Muội Hỉ trong văn hóa dân gian lại ít hơn hẳn, thậm chí còn không bằng Bao Tự, đây có lẽ là vì không nhiều tác phẩm văn hóa mô tả Muội Hỉ, bên cạnh đó thì việc làm tàn bạo của Muội Hỉ lại khá tương đồng và được "kế thừa" bởi Đát Kỷ - một người qua Phong thần diễn nghĩa càng nổi tiếng hơn nữa. Bên cạnh ý kiến chỉ trích Muội Hỉ, cũng có những sự đồng cảm vì hoàn cảnh của nàng, như Bách Dương (
Xem thêm
[sửa | sửa mã nguồn]Tham khảo
[sửa | sửa mã nguồn]- ^ 《荀子·
解 蔽第二 十 一 》:桀蔽于末喜 、斯观,而不知 关龙逢,以惑其心而乱其行……… - ^ 《
國語 ·晋 语一》:"昔 夏 桀伐有 施 ,有 施 人 以妺喜 女 焉;妺喜有 宠,于是乎与伊 尹 比 而亡夏 。" - ^ 《
竹 书纪年 ·夏 纪》:"妺(末 )喜 氏 ,以与伊 尹 交,遂 以间夏 。" - ^ 《
帝王 世紀 》:"日 夜 与 妺喜及宫女 饮酒,常置 妺喜于膝上 。妺喜好 闻裂缯之声 而笑,桀为发缯裂 之 ,以顺适其意 。" - ^ 《
列 女 传》:"末 喜 者 ,夏 桀之妃 也。美 于色,薄 于德,乱 孽无道 ,女子 行 丈夫 心 ,佩剑带冠。桀既弃礼义,淫 于妇人 。置 末 喜 于膝上 ,听用其言,昏乱失 道 ,骄奢自恣 ……颂曰:末 喜 配 桀,维乱骄扬。」 - ^ 《
史 记正义》引《淮南 子 》:汤败桀於历山,与 末 喜 同舟 浮江,奔南巢 之 山 而死。 - ^ a b Kì Ngạn Thần, sách đã dẫn, tr 51
- ^ 《
太平 御 览·卷 一 百 三 十 五 》引《竹 书纪年 》:后 桀伐岷山,岷山女 於桀二 人 ,曰琬、曰琰。桀受二 女 ,无子,刻 其名於,苕华之 玉 ,苕是琬,华是琰;而弃其元妃 於洛,曰末喜 氏 。末 喜 氏 以与伊 尹 交,遂 以夏亡 。 - ^ Huyện Hoạt, phía đông Hà Nam, Trung Quốc
- ^ Phía đông huyện Hoạt, Hà Nam, Trung Quốc
- ^ Miền đông Phong Khâu, Hà Nam, Trung Quốc
Liên kết ngoài
[sửa | sửa mã nguồn]Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Muội Hỉ. |
- Chu Mục, Trần Thâm chủ biên (2003), 365 truyện cổ sử chọn lọc Trung Quốc, tập 1, Nhà xuất bản Thanh niên
- Kì Ngạn Thần (2007), Người Trung Quốc và những hiểu lầm về lịch sử, Nhà xuất bản Công an nhân dân