Côde sourdant di «Diclaråcion des droets des djins po tos les payis do monde»

Li '''Diclaråcion des droets des djins po tos les payis do monde''' u '''diclaråcion univiersele des abondroets del djin'''<ref>Li ratourneure « droets d’ l’ ome » est eployeye eto, mins disconseye, a cåze do stroet sinse do mot «[[Wikt:ome|ome]]», et do meyeu rapåmaedje do sinse pol mot «[[Wikt:djin|djin]]».</ref>, c' est on tecse di rclamaedje po les [[abondroets]] des [[djins]] di [[Djivêye_des_payis,_d'_après_leu_stindêye|tos les payis do monde]].

[[Imådje:Eleanor Roosevelt UDHR.jpg|thumb|250px|Eleanor Roosevelt ki tént e ses mwins li prumî tecse del diclaråcion (1949)]]
[[Imådje:Djosran droets ome.jpg|thumb|Modêye Djosran-Seret, replaideye do Muzé do Vicaedje des Walons e 2018]]

== Mwaissès dnêyes ==
Li tecse a stî scrît pa ene troplete di djins, acviernés Eleanor Roosevelt.

Il a stî accepté di l' [[Assimblêye djeneråle di l' ONU]] li [[10 di decimbe]] [[1948]], pal voye do [[decidaedje (ONU)|decidaedje]] (rezolucion) 217 A (III). 

Il a stî ratourné dins ene cåkêye di [[lingaedje]]s, inte did zels li [[walon]].

== Contnou ==
Après èn adrovaedje, les 30 årtikes del diclåråcion esplicnut les pondants et les djondants des [[abondroets des djins]], ki dvrént valeur po tos tchamps payis. 

== Acceptance ==
Pitchote a midjote, il a stî accepté dins bråmint des payis, et î divni sourdant po les [[lwè]]s nåcionåles. Portant, sacwants payis s' ont ene miete houwé evoye del diclaråcion, tot djhant k' ele ni rprezinte k' ene avuzion des abondroets des djins dins l' [[Monde coûtchantrece]]. Metans, les payis di l' [[OCI]], k' ont riscrît on tecse rashiou so l' [[islam]] e 1990.

== Modêyes e walon ==
===  Istwere ===
Li prumire modêye a stî motoit stî scrîte pa [[Guy Fontinne]], Maurice Jachim et Alex Snysters e [[Walon do Levant|lidjwès]].

Elle a stî rveyowe pa [[Charles Josserand]] et [[René Seret]] et cossemêye på [[CRIWE]]. On riscrijhaedje avou l' accint del Viye Såm est dvou a [[Joseph Docquier]].

Li declaråcion a stî libmint rashiowe e [[rfondou walon]] pa [[Lorint Hendschel]] eyet [[Pablo Sarachaga]].

=== Corwaitaedje ===
Sacwants modêyes sont rsintowes come foirt [[francijha|rifrancijheyes]]. On a bråmint rprotchî l' uzaedje do mot «[[Wikt:ome|ome]]» po totes les «[[Wikt:djin|djins]]», çou ki fwait dire, tot baltant, ki les femes n' ont nou droet ladvins.

Sacwants cognes di croejhete ni vont nén avou les acceptances del croejhete walone, come li [[plaeçaedje des addjectifs djondreces]] calkés do francès divant l' no (djeneråle assimblêye).

=== Eplaidaedjes ===
Li modêye Djosran serè veyåve tot on tins sol waibe des [[Nåcions Uneyes]]. Ele serè replaideye so papî e 2018 på [[Muzé do Vicaedje des Walons]] (ISBN 978-2-39010-140-6).

Li modêye e rfondou walon est lijhåve dispu les [[anêyes 2000]] sol waibe «l' [[Aberteke (waibe)|Aberteke]]».

Les modêyes [[s:Declaråcion univiersele des droets del djin|Hendschel-Sarachaga]] et [[s:Dèclarâcion dès drûts d’ l’ ome po tos lès payis do monde|Dokir]] ont stî rmetowes so [[Wikisourd]] e 2022.

== Hårdêyes difoûtrinnes ==
Sacwantès modêyes e walon :
* [https://www.lexilogos.com/declaration/wallon.htm Ratournaedje (oteur nén cnoxhou)] (e [[sistinme Feller]], sol waibe Lexilogos)
* [http://rifondou.walon.org/droets_ome.html Ôte ratournaedje da Lorint Hendschel et Pablo Sarachaga] (e [[rfondou walon]]) {{Abt}}
* [https://berdelaedje.walon.org/viewtopic.php?p=6298#6298 Rimetaedje do tecse Djosran avou l' accint del Viye Såm] (pa [[Djôzef Dokir]] {{Berd}}

== Sourdants et pî-notes ==
<references/>

[[Categoreye:Droet]]