Eerste BAC Arts - Vergelijkende Biologie

Categorie: Medisch
Datum & Land: 03/01/2008, BE
Woorden: 581

Activatie effect
(van hormonen) Het effect van een hormoon dat voorkomt in het volledig volgroeid organisme, is afhankelijk van vroegere blootstelling van het organisme aan de organisationele effecten van hormonen.

Actine
Een belangrijk cytoskelet proteine, aanwezig in alle eukaryote cellen. Belangrijk element in de beweging van de cel, speelt een rol bij fagocytose en kan elektrische pulsen op een zeer speciale manier geleiden.

actiepotentiaal
de korte elektr. impuls, basis voor de informatiegeleiding door een axon.

Acoelomata
organismen zonder secundaire lichaamsholte. De ruimte tussen endo- en mesoderm wordt gevuld met parenchymcellen.

Achromatopsie
Onmogelijkheid om verschillende kleurschakeringen te discrimineren, veroorzaakt door schade aan de visuele associatie cortex.

acetylcholinesterase (AChE)
enzyme dat ACh vernietigt kort nadat het is vrijgekomen uit de eindknoppen, hiermee eindigt het postsynaptische pot.

acetylcholine (ACh)
NT i-h brein, het ruggenmerg en delen v-h PZS, verantwoordelijk voor spiercontracties.

Accomodatie
Veranderingen van de dikte van de lens van het oog, veroorzaakt door de ciliaire spieren. Regelt de focus van beelden van verre en dichtbij zijnde objecten op de retina.

Accessory olfactory bulb
Een neurale strucuur gelegen in de 'main olfactory bulb'. Ontvangt informatie van het reukorgaan.

ADP
Adenosine Di Fosfaat (phosphate)

adenosine trifosfaat (ATP)
molecule van cruciaal belang bij het cellulair energie metabolisme; bij de afbraak ervan komt energie vrij;

afgiftezone
regio i-h binnenste v-h presynaptische membraan v-e synaps waar de synaptische vesikels zich eraan hechten en hun NT afgeven i-d synaptische spleet.

Agonisten
drug die de NT faciliteert, waardoor deze langer in de synaptische spleet aanwezig blijft en dus een sterker effect heeft op het postsynaptische neuron.

Akinetisch mutisme
Een motorische stoornis gekenmerkt door een relatief gebrek aan beweging en spraak. Komt door beschadiging van de cingulate gyrus.

Allylglicine
inactiveert het enzym GAD nodig bij de productie van GABA

alles of niets wet
principe waarbij een getriggerd axtiepot. i-e axon zich zonder verlies voortplant tot het einde v-d vezel.

alfa-activiteit
zachte en gladde elektrische activiteit van 8-12 Hzへるつ (Hertz) opgenomen van de hersenen, verbonden aan een toestand van rust, relaxatie bij wakker zijn, meestal met gesloten ogen, zonder mentale inspanning.

Alveoli
Longblaasjes, hebben een diameter van 0,25 mm. De menselijke longen bevatten ongeveer 300 miljoen alveoli met een gezamenlijk oppervlak van ongeveer 90 m2.

Ampulla
Een verbreding in een semicirculair kanaal. Bevat de cupula en de crista.

AMPT
inactiveert het enzym tyrosine hydroxylase nodig bij de productie L-Dopa dat een precurser is van Dopamine (Catecholamines).

AMPA
stimuleert de ionotrope AMPA-receptor voor glutamaat - direct

AMP
Adenosie Mono Fosfaat (phosphate)

Amfetamine
blokkeert de reuptake van dopamine (doen meestal DA ? en ACh ?)

Amacrine cel
Een neuron in het retina dat een verbinding maakt tussen aangrenzende ganglioncellen en de binnenste processen van de bipolaire cellen.

Anti-Mülleriaan hormoon
Een peptide gesecreteerd door de fœtale testes dat een inhiberend effect heeft op de ontwikkeling van het Mülleriaans systeem, dat anders de vrouwelijke voortplantingsorganen zouden worden.

anterograad
de richting langsheen een axon die loopt vanaf het cellichaam tot de eindknoppen

Anterograde labeling methode
Een histologische (m.b.t. weefsel) methode die axonen en terminale knopen van neuronen labelt, waarvan de cellichamen zich in een bepaald gebied bevinden.

Antagonisten
drug die de NT tegenwerkt, waardoor deze geen of minder effect heeft op het postsynaptisch neuron.

Annelida
Een fyla van wormen die hoort bij de triblastische protostomia, zoals regenwormen en bloedzuigers, dit zijn de eerste echte Schizo-coelomata, met typische metamerisatie.

Animalia
Dierenrijk

Anemie (bloedarmoede)
Is een tekort aan rode bloedcellen of aan hemoglobine, zie ook Sikkelcelanemie.

Androgen
Een mannelijk seks-sterid hormoon. Testosteron is het belangrijkste mannelijke androgen.

Androgen intensitivity syndroom
Ee toestand veroorzaakt door ee congenitaal gebrek aan functionerende androgenreceptoren. Dit veroorzaakt bij een persoon met XY-chromosomen een ontwikkeling tot een vrouw met testes, maar zonder interne geslachtsorganen.

Apperceptieve visuele agnosie
Falen om een object waar te nemen, zelfs als de visuele mogelijkheden relatief normaal zijn.

Apomorfine
stimuleert - in hoge dosissen! - de D2-receptoren voor dopamine direct -.

Apomorfine
- lage dosis - inhibeert dopamine

Aromatisatie
Een chemische reactie gecatalyseerd door een aromatase. Het proces waarbij testosteron wordt omgezet in estradiol.

area postrema
medullaregio waar de bloed-hersen barrière zwak is; vergift kan worden gedetecteerd en het braken worden opgewekt.

Archenteron
Oerdarm

Arachaebacteria
prokaryote levensvorm.

astrocyt
soort gliacel; steuncel i-h CZS; voorziening van voedingsstoffen en andere substanties, reguleert de chemische samenstelling v-h extracellulair vocht

Associatieve visuele agnosie
Onmogelijkheid om objecten te identificeren die visueel waargenomen worden, zelfs indien de vorm van een waargenomen object kan getekend of gematched worden met gelijkende objecten. (wel voorwerpen zien, maar ze niet kunnen benoemen)

Aschelminthes
Een fyla van wormen die hoort bij triblastische protostomia, met als typedier de enteroparasiet Ascaris of spoelworm. Dit zijn pseudochoelomata en bezitten dus geen darmspieren.

Atropine
blokkeert de muscarine-receptor waardoor ACh niet kan worden opgenomen (pupildilatatie).

ATP
Adenosine Tri Fosfaat (phosphate)

atonia
REM zonder verlamming van de spieren. Schenk (1986): een neurologische kwaal waarbij de patiënt niet verlamd raakt tijdens de REM slaap en dus zijn dromen zal uitbeelden.

autoreceptor
Rmolecule gelokaliseerd op een neuron dat correspondeert met de NT die wordt afgegeven door het neuron.

Autoradiografie
Een procedure die radioactieve bestanddelen localiseert in een schijfje ("slice") weefsel. De straling belicht een fotografische emulsie, of een stuk film dat het weefsel bedekt.

Automaton aspect van leven
het feit dat de meeste problemen (99,999999%) onbewust worden opgelost.

axon
dunne, lange, cylindrische structuur die info overbrengt v-h cellichaam v-e neuron naar haar eindknoppen

Axon
zie Neuron

axoplasmatisch transport
actief proces waarbij substanties worden voortbewogen langs de microtubules over de lengte v-h axon

basic rest-activity cycle
een cyclus van 90 minuten (bij mensen) van groeiende en afnemende alertheid, gecontroleerd door een biologische klok in de staart (caudale) vd hersenstam die cycli van REM slaap en lagegolfslaap controleert

Basale nucleus
Een groep subnucleï van de amygdala die sensorische informatie van de laterale en basolaterale nucleï krijgt, en informatie doorgeeft aan andere amygdaloïde kernen en aan de periaqueductale grijze stof.

Balint's syndroom
Syndroom veroorzaakt door bilaterale schade aan de parieto-occipitale regio's, bevat ook optische ataxia, occulaire apraxia en simultanagnosia.

beta-activiteit
onregelmatige elektrische activiteit van 13-30 Hzへるつ opgenomen van de hersenen, verbonden aan een toestand van opwinding (arousal) tijdens wakker zijn, ook bij denkoefeningen. Een EEG met lage frequentie, hoge voltage weerspiegelt neurale synchronie, neuronen vuren samen af op een regelmatige manier: de lagegolvenslaap of coma

Benzodiazepine
stimuleert de GABAA-receptor - indirect

bewustzijn
impliceert activiteit (operatie) v-h verbale mechanisme v-d linkse hemisfeer. is grotendeels een kwestie van ons 'spreken tot onszelf' eens we de taalfuncties v-h brein begrijpen, zijn we goed op weg om te begrijpen hoe de geest bewust kan zijn van zijn eigen bestaan.

Bipolaire cellen
Een bipolair neuron, gelokaliseerd in de middelste laag van de retina, transporteert informatie van fotoreceptoren naar ganglioncellen.

bipolair neuron
neuron met één axon en één dendriet, met als functie: input-output

Biodiversiteit
De hoeveelheid verschillende soorten binnen bijvoorbeeld een rijk.

binding site (bindplaats)
pl. op een eiwitreceptor waaraan een ligand zich bindt.

Binaire celsplijting
Bacteriële vermenigvuldiging (26)

Bicuculline
blokkeert de GABAA-receptor - direct.

Bloedarmoede
zie Anemie

bloed-hersen-barrière
semipermeabele barrière ts het bloed en de hersenen

Blindsight
De mogelijkheid voor een persoon om naar objecten te reiken, gelocaliseerd in zijn blind veld. Ontsaan na schade aan de primaire visuele cortex.

blindsight
de vaardigheid v-e persoon, die geen objecten kan zien aan zijn-haar blinde kant, om er toch accuraat naar te kunnen reiken, terwijl hij-zij deze niet kan waarnemen; veroorzaakt door schade aan het mammalische visuele systeem v-h brein..

Blastula
In een morula gaan, terwijl de klievingen nog steeds door gaan, holtes, die centraal zijn gecreëerd, samensmelten tot een grote centrale holte, de blastocoel, of klievingsholte. De grote centrale holte wordt omgeven door een laag van min of meer cylindrische cellen, de blastula.

Blastoporus
zal bij het omvormen van het archenteron tot het uiteindelijke spijsverteringsstelsel aanleiding geven tot de latere mond die bij dieren bij wie het mesoderm ontstaat uit het mitotisch uitgroeiien van een cellaag tussen ecto- en endoderm. Een eventuele anus ontstaat later aan het andere uiteinde.

Black widow spider toxine
laat de vrijgave van Acethylcholine ACh onverminderd doorgaan.

Botilinum toxine
verhindert de vrijgave van ACh.

Bovenriem gebied (parabelt region)
Het tweede niveau van de auditieve associative cortex, omringt het riemgebied.

Bruce effect
Beëindiging van de zwangerschap, doordat het vrouwtje de geur waarneemt van een feromoon in de urine van een ander mannetje dan datgene dat haar bevrucht heeft. (cfr. muizen)

Bronchus
de trachea splitst in de linker en rechter bronchus.

Bronchioli
de buisjes in de longen onder de 1 mm doorsnede, zonder kraakbeenstukjes. Bestaan uit gladde circulaire spiercellen.

Brightness
1 van de perceptuele dimensies van kleur : intensiteit.

Bregma
De verbintenis van de sagittale en de coronale hechting van de schedel. Dit punt wordt dikwijls gebruikt als een referentiepunt voor stereotaxische hersenoperaties.

Bulbus olfactorius
Het uitsteeksel aan het einde van de tractus olfactorius. Ontvangt input van de olfactorische receptors.

Cardia
deel van de maag, hier maakt de slokdarm verbinding met de maag.

Carbohydrasen
stoffen die polysachariden afbreken tot monosachariden.

Calcarine kloof
Een horizontale kloof op het binnenste oppervlak van de posterior cerebrale cortex. De locatie van de primaire visuele cortex.

CAH (Congential Adrenal Hyperplasia)
Prenatale toestand waarbij secretie van angrogenen plaatsvindt in de adrenale cortex. Bij vrouwen veroorzaakt dit het mannelijk worden van de externe genitalieën.

Caffeïne
blokkeert de adenosine-receptoren bij axoaxonale synaps, hierdoor wordt het inhiberend effect van adenosine op het vrijmaken van glutamaat tegengegaan (neuron 1); glutamaat zal wel worden vrijgegeven wat een exiterend effect zal hebben op haar postsynaptisch neuron (neuron 2). D.i. desinhibitie.

Caecum
Bij de overgang van dunne naar dikke darm vinden we vaak een blind eindigende uitstulping of het caecum, bij de mens wordt dit gereduceerd tot de appendix.

cataplexie
symptoom van narcolepsie, volledige verlamming tijdens waken. De persoon valt als een bloemzak in elkaar en blijft in bewuste toestand enkele seconden of minuten liggen

cerebrale hemisferen
de 2 symmetrische hersenhelften, vormen het hoofddeel v-h brein

Centrale nucleus
De regio van de amygdala die informatie ontvangt van de basolaterale nucleus, en zendt naar een grote variëteit aan hersengebieden ivm emotionele responses.

Centraal Zenuwstelsel (CZS)
de hersenen en het ruggenmerg

Chorda Tympani
Een tak van de gezichtszenuw, die onder het trommelvlies doorkomt. Brengt smaakinformatie over van het anterieure (voorste) gedeelte van de tong, en controleert de uitscheiding van sommige speekselklieren.

Chorda (dorsalis)
De verstevigingsstructuur waar organen aan "opgehangen" kunnen zijn en wat later de ruggengraat kan vormen.

Chlorpromazine
blokkeert de D2-receptor, waardoor dopamine niet kan worden opgenomen. (symptomen schizofrenie nemen af)

cisterna
deel v-h Golgi-apparaat; via het proces van pinocytonis, ontvangt het deeltjes v-h presynaptische membraan en recycleert die tot nieuwe synap. vesikels.

circadiaanse ritmes
een dagelijkse ritmische verandering in gedrag of psychologisch proces (circa=rond, dies=dag/>24 uur) Licht werkt als een Zeitgeber

Cilium
Een haarachtig aanhangsel van een cel, dat beweegt of zintuiglijke informatie transduceert. Bevindt zich op de receptoren van het auditief en vestibulair systeem.

Clozapine
blokkeert de D4-receptor, waardoor dopamine niet kan worden opgenomen. (symptomen schizofrenie nemen af)

Clonidine
inhibeert noradrenaline.

CNQX
blokkeert de AMPA- en kaïnereceptoren waardoor glutamaat niet kan worden opgenomen.

Corticale blindheid
Blindheid veroorzaakt door beschadiging van de primaire visuele cortex.

Cortex (niercortex)
buitenste laag van de nieren