Fotograaf Vivian Keulards leerde haar naïviteit te omarmen. ‘Het gaat erom wat jij ziet’
Fotograaf Vivian Keulards wordt ook weleens ‘Vief naïef’ genoemd. Toch is het een eigenschap die ze inmiddels waardeert. Daardoor staat ze open, en ziet ze andere dingen.
“Toen ik jonger was, had ik er best last van dat ik niet een extreem sterke mening had. Medestudenten stonden op de barricades, waren pro of anti. Dat had ik nooit, ik bevond me een beetje in het midden, in grijs gebied. Ik vond de uitersten te hard, maar dat vond ik slap van mezelf.
Pas veel later, als conceptueel portretfotograaf, begon ik dat te omarmen. Omdat ik probeer om zonder oordeel in het leven te staan en soms naïef ben, sta ik open voor nieuwe situaties en mensen. Daarom werk ik ook graag met taboegevoelige thema’s, zoals wapenbezit en de psychiatrie. Als je moeite doet om een ander te begrijpen, vind je altijd iets menselijks waarin je je kan herkennen.
De mens wil hetzelfde
Dat betekent niet dat het me altijd lukt om ‘oordeelloos’ te zijn. Maar ik ben me ervan bewust dat hoe je naar iets kijkt, totaal afhankelijk is van het rugzakje dat je hebt. Van de som aan ervaringen die je bij je draagt. De zin ‘Het gaat er niet om waar je naar kijkt, maar wat jij ziet’ van de Amerikaanse filosoof Henry David Thoreau loopt als een rode draad door mijn leven.
Ik probeer ernaar te leven als maker, maar ook als mens. Als mens willen we allemaal dezelfde basale dingen; gezien, geliefd en gehoord worden. De angst om dat níét te krijgen, is universeel. Als je dat herkent bij een ander, kun je milder naar diegene kijken. Mensen hebben zo snel een oordeel, terwijl je het verhaal erachter niet kent. Deze levenszin is ook van toepassing op het moeilijkste project dat ik ooit heb gemaakt: Voor Hans.
Drugsverslaving
In dit boek doorbreek ik mijn stilzwijgen rondom de verslaving en de dood van mijn broer Hans. Waarom raakte hij wel en ik niet verslaafd, hoe voelde hij zich, had ik als zus iets kunnen doen om hem te helpen? Dat waren vragen die steeds terugkwamen. Tegelijkertijd wilde ik ook de mens achter de verslaving tonen.
Er bestaan zoveel taboes rondom verslaving, er is zoveel schaamte. Sommige mensen met een verslaving vinden het leven overweldigend, zijn op zoek zijn naar verzachting. Zoals schrijver Ralf Mohren het eens beschreef; een enkeling heeft een ‘overgevoeligheid voor het schelle licht van het dagelijks leven’.
Dat wil niet zeggen dat ik de lelijke kant van verslaving niet erken, maar door te proberen om mijn broer beter te begrijpen, had ik wél verschil kunnen maken. Ik was altijd bang dat ik de verkeerde vragen zou stellen, dat ik hem zou triggeren. Maar een poging tot begrip was al helpend geweest. Als meer mensen zo leren kijken naar de ander, verdwijnt er een stukje van de schaamte en wordt de weg naar hulpverlening makkelijker. Mijn broer is er niet meer, maar die hoop voor anderen heb ik wel.
Heling
Ook voor mijzelf was dat project helend. Ik reageerde lange tijd zelfs fysiek als ik ermee bezig was, tot overgeven toe. De oorzaak van zijn dood was lange tijd taboe, een familiegeheim. Dat gaat zich toch opkroppen in je lichaam. Het openbaren van dit verhaal vond ik heel spannend, ik was gewend om me aan te passen, om anderen geen pijn te doen.
Dit initiatief schuurde natuurlijk wél, maar hielp me om te doen waar ik in geloof. Je openstellen voor een ander, in dit geval ook voor mensen die kampen met verslaving. Als je iemand voor een tweede keer écht bekijkt, zie je vaak iets anders. En dan blijft de mens een oneindige inspiratiebron.”
Vivian Keulards werkt dit jaar 15 jaar als conceptueel portretfotograaf. Haar werk is opgenomen in onder andere de collectie van het Museum of Fine Arts in Houston. Op dit moment werkt ze aan een portretserie voor Stichting Lumen Holland Rijnland, waarvoor ze mensen met psychische problemen in beeld brengt.
In de rubriek ‘De zin van’ vertellen meer en minder bekende Nederlanders over hun persoonlijke leefregel of inspirerende zin.
Lees ook:
Op haar yogamat leerde filosoof Stine Jensen over de liefde. ‘Dáárom strandden mijn relaties’
Niet in wijsgerige literatuur, niet door een minnaar, maar op een yogamat leerde hoogleraar publieksfilosofie Stine Jensen (52) het wezenlijkste over de liefde.
De zin van Saman Amini: ‘Zwarte schapen kunnen vliegen’
Cabaretier Saman Amini (34) gelooft dat een underdogpositie ook brandstof kan zijn voor de toekomst. ‘Bijna alle perfectionisten hebben ooit een lage zelfwaarde gehad.’