Hái-tiòng
![](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/2004_Indian_Ocean_earthquake_Maldives_tsunami_wave.jpg/220px-2004_Indian_Ocean_earthquake_Maldives_tsunami_wave.jpg)
Hái-tiòng (
Bo̍k-chiân, chhan-chhiūⁿ tē-tāng, hóe-soaⁿ po̍k-hoat, hái-tiòng chit-khóan ê chū-jiân chai-hāi, kan-na ē-tàng thong-kòe koan-chhek lâi ū-hông a̍h-sī kiám-chió sún-sit, khiok-sī bô-hoat-tō· chó·-chí in ê hoat-seng.
Hái-chúi khí-kau-lêng ê tiâu-kiāⁿ[siu-kái | kái goân-sí-bé]
Tōa-hái hoat-seng tē-tāng ê sî, ká-sú tē-tāng ê tiong-sim-tiám kū-lī hái-té bô chhiau-kòe 50 kong-lí, jî-chhiáⁿ tē-tāng ê kui-bô· ta̍t-kàu Richter scale 6.5 kip, an-ne, to̍h-ē hoat-seng hái-tiòng.
Hái-tiòng sán-seng ê pho-tn̂g (Hôa-gí:
Ē chhut-hiān khí-kau-lêng, sī in-ūi tē-tāng ín-hoat hái-chúi kiông-lia̍t teh kún-ká. Chit-ê sî-chūn hái-éng hām phó·-thong-sî ôan-chôan bô-sio-siâng. Phó·-thong-sî, hái-éng pho-tòng ê chhim-tō· chin iú-hān, ah hái-chúi khí-kau-lêng ê sî, sī kui khut hái teh se̍h, teh péng, hit-chióng chêng-hêng to̍h ná-chhin-chhiūⁿ to-chí-sai teh chhá-chhài, péng-lâi péng-khì, lāng-kôan lāng-ke.
Tû-liáu chū-jiân tē-tāng ē ín-khí hái-tiòng í gōa, jîn-ûi ê chúi-té he̍k-po̍k hêng-ûi mā ū khó-lêng ín-khí.
Iú-koan ê le̍k-sú kì-chài[siu-kái | kái goân-sí-bé]
Chôan tē-kiû lâi kóng, chu-ná-mih hoat-seng ê khu-he̍k, kí-ho· hām tē-tāng hun-pò·-tài beh kāng beh kāng. Le̍k-sú kì-chài, ū phò-hāi-sèng ê hái-tiòng tāi-iok hoat-seng kòe 260-pái, pêng-kin 6~7 nî 1-pái. Khôan-Thài-pêng-iûⁿ tē-khu siāng chia̍p hoat-seng chu-ná-mih chai-lān, tāi-iok chiàm kàu 8-siâⁿ. Ji̍t-pún sī chôan-kiû hoat-seng chu-ná-mih siāng-kài chē ê kok-ka.
Kīn nî lâi, kui-bô· khah tōa ê hái-tiòng:
- 2006 nî 7 goe̍h 17, Ìn-nî goā-hái koh hoat-seng 7.7-kip ê tē-tāng, hái-tiòng tī Java-tó lâm-hoāⁿ khí-soaⁿ, ū 54,000-lâng hông chhian-soá, 200-ê lâng sit-chong, chhiau-koè 525-ê lâng sí-bông.
- 2004 nî 12 goe̍h 26, Ìn-nî gōa hái 9-kip tōa tē-tāng ín-hoat hái-tiòng, chō-sêng 20-gōa-bān lâng sí-bông.
- 1998 nî 7 goe̍h, sio-liân-sòa 2-pái 7-kip hái-té tē-tāng, chō-sêng Papua Sin Guinea tāi-iok 2100 lâng bô-miā.
- 1992 nî 9 goe̍h, Nicaragua hoat-seng hái-tiòng.
|