Wys bron van Fosforpentoksied

{| align="right" border="1" cellspacing="0" cellpadding="3" style="margin: 0 0 0 0.5em; background: #FFFFFF; border-collapse: collapse; border-color: #C0C090;"
! {{chemboks opskrif}} | Fosforpentoksied
|-
| align="center" colspan="2" | [[Lêer:Phosphorus-pentoxide-2D-dimensions.svg|200px]]<br/>[[Lêer:Phosphorus-pentoxide-3D-balls.png|200px|Bal-en-stokkiemodel van Fosforpentoksied]]
|-
! {{chemboks opskrif}} | Chemie
|-
| [[Chemiese formule]]
| [[Fosfor|P]]<sub>4</sub>[[Suurstof|O]]<sub>10</sub>
|-
| [[CAS-registernommer|CAS-nommer]]
| 1314-56-3
|-
| [[Molêre massa]]
| 283,9 g/mol
|-
| Voorkoms
| wit poeier
|-
| Reuk
| reukloos
|-
| Digtheid
| 2,39 g/cm<sup>3</sup>
|-
| Smeltpunt
| 340[[Celsius|&nbsp;°C]]
|-
| Kookpunt
| 360 °C<br/>(sublimeer)
|-
| Oplosbaarheid
| eksotermiese<br/>hidrolise
|-
{{Elementboks kristalstruktuur | ortorombies <br/>a:919,3(9) pm<br/> b:489,0(4) pm<br/> c:716,2(7)pm}}
{{Elementboks ruimtegroep |ruimtegroep=Pnma|nommer=62}}
|}

'''Fosforpentoksied''' is 'n [[chemiese verbinding]] met molekulêre formule [[Fosfor|P]]<sub>4</sub>[[Suurstof|O]]<sub>10</sub> (met sy algemene naam afgelei van sy empiriese formule, P<sub>2</sub>O<sub>5</sub>). Hierdie wit kristallyne vaste stof is die anhidried van [[fosforsuur]]. Dit is 'n kragtige droogmiddel en dehidreermiddel.

== Struktuur ==

Fosforpentoksied kristalliseer in ten minste vier vorme of polimorfe. Die bekendste een, 'n metastabiele vorm, bestaan uit molekules van P<sub>4</sub>O<sub>10</sub>). Swak [[van der Waals se krag|van der Waals kragte]] hou hierdie molekules bymekaar in 'n seskantige rooster (Ten spyte van die hoë simmetrie van die molekules is die kristalpakking egter nie 'n digte pakking nie).<ref>{{cite journal|author=Cruickshank, D. W. J. |title=Refinements of Structures Containing Bonds between Si, P, S or Cl and O or N: V. P<sub>4</sub>O<sub>10</sub>|journal=Acta Crystallogr. |year=1964|volume=17|issue=6|pages=677–9|doi=10.1107/S0365110X64001669}}</ref> Die struktuur van die P<sub>4</sub>O<sub>10</sub>-hok herinner aan adamantaan met T d simmetriepuntgroep. Dit is nou verwant aan die ooreenstemmende anhidried van fosforsuur, P<sub>4</sub>O<sub>6</sub>. Laasgenoemde het nie terminale oksogroepe nie. Die digtheid daarvan is 2,30 g/cm<sup>3</sup>. Dit kook op 423 °C onder atmosferiese druk; as dit vinniger verhit word, kan dit sublimeer. Hierdie vorm kan gemaak word deur die damp van fosforpentoksied vinnig te kondenseer, en die resultaat is 'n uiters higroskopiese vastestof.<ref name="InorgChem">.{{cite book
| title = Inorganic Chemistry, 3rd Edition
| chapter = Chapter 15: The group 15 elements
| author1 = Catherine E. Housecroft
| author2 = Alan G. Sharpe
| publisher = Pearson
| year = 2008
| isbn = 978-0-13-175553-6
| page = 473
}}</ref>

Die ortorombiese vorm wat by 233K die stabielste is en wat met o′-(P<sub>2</sub>O<sub>5</sub>)∞ aangedui word, is 'n tweedimensionale polimeer. Dit bevat lae van geplooide sesledige ringe van {{chem|P|O|4|}}-tetraëders wat hoeke met mekaar deel.<ref>{{cite journal|authors=Stachel, D., Svoboda, I. and Fuess, H. |year=1995|title= Phosphorus Pentoxide at 233 K.|journal=Acta Cryst. C|volume= 51|pages= 1049-1050|doi=10.1107/S0108270194012126}}</ref>

{|align="center" class="wikitable" style="margin:1em auto; text-align:center;"
| [[File:Phosphorus-pentoxide-sheet-from-xtal-3D-balls.png|center|220px]]||[[File:Phosphorus-pentoxide-xtal-3D-balls.png|center|200px]]
|-
| deel van 'n o′-(P<sub>2</sub>O<sub>5</sub>)<sub>∞</sub> laag || o′-(P<sub>2</sub>O<sub>5</sub>)<sub>∞</sub> laagstapeling
|}

== Bereiding ==
P<sub>4</sub>O<sub>10</sub> word berei deur wit [[fosfor]] te verbrand met 'n voldoende toevoer van [[suurstof]]:<ref>Threlfall, Richard E., (1951). ''The story of 100 years of Phosphorus Making: 1851 - 1951''. Oldbury: Albright & Wilson Ltd</ref> 

: '''''P<big><sub>4</sub> + 5 O<sub>2</sub> → P<sub>4</sub>O<sub>10</sub></big>'''''

Die dehidrasie van [[fosforsuur]] om fosforpentoksied te gee is nie moontlik nie, aangesien dit by verhitting verskeie polifosfate vorm, maar nie genoegsaam sal dehidreer om P<sub>4</sub>O<sub>10</sub> te vorm nie.

== Verwysings ==
{{Verwysings}}
{{chemiesaadjie}}
{{Oksiede}}
{{Normdata}}

[[Kategorie:Verbindings van fosfor]]