Portugese

Hierdie artikel handel oor die etniese groep. Vir die taal, sien Portugees.

Portugese
Totale bevolking:	ca. 42 miljoen
Belangrike bevolkings  in:	Portugal ~11 miljoen  Brasilië ~5 miljoen  Verenigde State ~1,4 miljoen  Venezuela ~1,3 miljoen  Frankryk ~1,2 miljoen  Kanada 429 850  Suid-Afrika 300 000  Angola 300 000  Switserland 193 299  Duitsland 170 000  Spanje 126 651  Verenigde Koninkryk 90 134  Luxemburg 82 363  Guyana 50 000  Australië 46 519  Mosambiek 40 413  Argentinië 40 100  België 38 000  Kaap Verde 22 318
Taal:	Portugees, Mirandees, Galicies
Geloofsoortuiging:	Hoofsaaklik Rooms-Katolieke Kerk
Verwante etniese groepe:	Ander Romaanse volke soos Franse, Italianers, Katalane, Roemene en Spanjaarde

Die Portugese (Portugees: Portugueses) is die inheemse bevolking van Portugal, 'n land op die Iberiese Skiereiland in die suidweste van Europa. Hulle taal is Portugees, en die oorgrote meerderheid is Rooms-Katolieke.

Die Portugese is 'n Suid-Europese volk van gemengde afkoms. Hulle is afstammelinge van Voor-Romeinse Keltiese en Iberiese stamme, die sogenaamde Keltiberiërs, soos byvoorbeeld die Lusitaniërs, Gallaeci, Cynetes of Conii, en klein plaaslike stamme soos die Bracari, Celtici, Coelerni, Equaesi, Grovii, Interamici, Leuni, Luanqui, Limici, Narbasi, Nemetati, Paesuri, Quaquerni, Seurbi, Tamagani, Tapoli, Turduli, Turduli Veteres, Turdulorum Oppida, Turodi en Zoelae).

Ook die Romeine het 'n belangrike invloed uitgeoefen, veral op kulturele gebied, en die Portugese taal het uit die plaaslike Latyn ontwikkel. Ander volke, wat hulle in die gebied van die huidige Portugal gevestig en 'n invloed by die vorming van die Portugese volk uitgeoefen het, was die Wes-Gote, Suevi, Quadi en Markomanne.

Kleiner invloede het gekom van die Fenisiërs, wat half-permanente nedersettings aan die suidkus gestig het, die Vandale, Silingi en Hasdingi en die Sarmatiese Alane, wat almal deur die Wes-Gote en Suevi verdryf is of gedeeltelik met hulle versmelt het, en die Noord-Afrikaanse Berbers en Arabiere, wat ná die Christelike Reconquista (herowering) van Portugal verdryf is of die Katolieke geloof aangeneem het.

Monument ter ere van die Portugese ontdekkers in Lissabon

Tydens die Middeleeue was daar ook minderhede van Jode en Afrikane uit gebiede suid van die Sahara. Hulle is verdryf of het met die plaaslike bevolking versmelt. Slawe uit Afrika is uiteindelik nie meer vervang nie.

Soos in baie Europese lande, was daar ook in Portugal altyd invloede van ander Europese volke, veral Franse, Duitsers, Engelse, Skotte, Iere, Nederlanders en Vlaminge, Italianers en Spanjaarde. In die laaste dekades het 'n groot aantal bewoners van die voormalige Portugese kolonies, veral Indië, Afrika en Brasilië, na Portugal geïmmigreer. Die mees onlangse immigrante kom uit Slawiese lande soos Oekraïne.

Tans is daar sowat tien miljoen Portugese in Portugal. Sowat 35 miljoen Brasilianers is danksy die grootskaalse immigrasie in die laat 19de en vroeë 20ste eeu van Portugese afkoms. Na ramings is daar as gevolg van Portugese immigrasie na Indië, die Amerikas, Macau, Oos-Timor, Indonesië en Afrika sedert die 16de eeu altesame meer as 100 miljoen mense wêreldwyd met Portugese voorvaders.

Portugese in Europa

Sowat 99 persent van Portugal se staatsburgers is etniese Portugese. Honderdduisende Portugese het hulle as gasarbeiders in ander Europese lande gevestig, waaronder Frankryk (1 200 000), Andorra (10,2 persent van die bevolking), België (38 000), die Verenigde Koninkryk (90 000), Luxemburg (82 400 – die grootste groep buitelanders), Switserland (193 300) en Spanje (126 651).

Die Portugese bevolking van Duitsland word op naastenby 170 000 beraam. Die Portugees Armando Rodrigues de Sá is hier in 1964 amptelik as die miljoenste gasarbeider verwelkom.

Portugese in die voormalige kolonies

'n Groot aantal Portugese het na die voormalige kolonies van Portugal geëmigreer. Na raming bly sowat twee derdes van die bevolking van die Asore-eilandgroep in die buiteland.

Daar is Portugese gemeenskappe in Angola (40 000, 'n bykomende 100 000 is Kleurlinge), Goa (Indië), Guinee-Bissau, Kaap Verde (een persent van die totale bevolking; 71 persent is Kleurlinge of Mestiços), Macau (24,9 persent Macanese van gemengde Portugees-Sjinese afkoms, Mosambiek (40 000), Oos-Timor, São Tomé en Príncipe (Kleurlinge en 'n klein Portugese minderheid).

Portugese minderhede in ander lande

Daar is belangrike Portugese minderhede en inwoners van Portugese afkoms op alle vastelande.

Portugese Sefardiese Jode het hulle veral in Israel, Nederland, die Verenigde State, Frankryk, Brasilië en Turkye gevestig.

Portugese gemeenskappe in die Verenigde State is gekonsentreer in New Jersey, Nieu-Engeland, Kalifornië en langs die Golfkus (Louisiana). 'n Aansienlike aantal Portugese het hulle sowat teen die middel van die 19de eeu op die eilandgroep Hawaii gevestig.

'n Groot Portugese gemeenskap het danksy immigrasie sedert 1940 ook in Kanada ontstaan (0,7 persent van die totale bevolking praat Portugees as huistaal), terwyl Portugese immigrante hulle in die laat 20ste eeu ook in Chili en Uruguay gevestig het. Daar is ook sowat 40 000 Portugese in Argentinië. Portugese vissers het 'n nuwe tuiste op die Karibiese eilande gevind, veral op Barbados.

As gevolg van gemengde huwelike en kulturele invloede het ook buite die oorspronklike Portugese koloniale ryk volke ontstaan, wat hulle eie kultuur en Portugees-gebaseerde dialekte ontwikkel het, veral in Maleisië (sowat 1 000 mense praat 'n Portugees-Kreoolse taal), op Barbados, Aruba, Curaçao, in Guyana, Ekwatoriaal-Guinee, die Verenigde Arabiese Emirate en Sri Lanka (30 000).

Voedsel in die daaglikse lewe

Die kookkuns, en wat voorgesit word, wissel volgens streek.

Bacalhau (soutkabeljou) is 'n nasionale gereg sedert die vyftiende eeu, toe die Portugese begin het met visvang aan die kus van Newfoundland. Pastéis de Bacalhau (kabeljou krokette) is 'n gewilde voorgereg. 'n Belangrike geurmiddel is komyn, ewe belangrik is peri-peri ('n warm rooi chili) wat dikwels gebruik word om seisoensgebraaide hoender te geur. Kaneel is 'n algemene geurmiddel vir nageregte, soos die tradisionele ryspoeding (arroz doce).

Hul middagete (o ALMOÇO) word om 12:30 bedien, en aandete (o Jantar) teen 20:00. Ontbyt (o pequeno ALMOÇO) bestaan uit 'n kontinentale styl. In landelike streke was dit tradisioneel vir mans om by die plaaslike kafee stil te hou, en hul pinga ('n skoot van die stywe brandewyn) te nuttig.

Matar o bicho (die dood van die dier).

Food Doeane word by seremoniële geleenthede aangebied. Een van die belangrikste seremonies in landelike huishoudings is die jaarlikse slag en bewerk van varke. Hierdie geleentheid vind plaas aan die einde van Desember of Januarie en neem gewoonlik twee dae, want dit behels die maak van wors, gerookte ham (presunto), en die sout van verskeie ander dele van die vark, insluitend die maag (toucinho). Middagete op die eerste dag word sarrabulho genoem en bestaan uit rys, ingewande, en die bloed van die vark.

Die tradisionele familie-ete op Oukersaand is Bacalhau met molho Verde ('n groen sous gemaak van gesuiwerde olyfolie), kool (couve), en gekookte aartappels. Op die Twaalfde Nag, word 'n bolo rei (koningbrood) bedien, dikwels met 'n gelukkige muntstuk in.

Eksterne skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Portugese.

• Wikiwoordeboek het 'n inskrywing vir Portugese.