Legizm
(Leqizm səhifəsindən yönləndirilmişdir)
Legizm – e.ə. VI–III əsrlərdə Qədim Çində meydana gəlmiş etik-siyasi təlimdir.
Əsas ideyası
[redaktə | mənbəni redaktə et]Legizmin diqqət mərkəzində – dövləti idarəetmə problemidir. Leqistlər hesab edirdilər ki, siyasət əxlaqla bir araya sığan deyil və idarəetmənin başlıca vasitəsi – mükafat və cəzadır, özü də sonuncu daha çox olmalıdır. Leqistlər hamının qanun qarşısında bərabər olduğu müstəbid dövlət nəzəriyyəsi işləyib hazırlamışdılar. Yeganə istisna – qanunların yaradıcısı olan hökmdardır. Leqizmin ən görkəmli nümayəndələri – Şan Yan, Quan Çjun, Tszı Çan, Li Kuy, Şen Buxay və Xay Feydir. E.ə. III əsrdən başlayaraq leqizmin konfutsiçiliyə qarışması prosesi başlanır, nəticədə artıq Xan dövründə müstəqil varlığını dayandırır.
Mənbə
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Книга правителя области Шан ("Шан цзюнь шу"). М., 1968;
- Переломов Л.С. Конфуцианство и легизм в политической истории Китая. М., 1981;
- Creel H. G. The Origins of Statecraft in China. Chicago, 1970.