Прагляд крыніцы для Вікіпэдыя:Неадназначнасьць

{{Правіла}}
{{Скарачэньне|ВП:НЗ|ВП:ШЗ}}

Неадназначнасьць (або шматзначнасьць) датычна энцыкляпэдычных ведаў і азначэньняў тэрмінаў узьнікае тады, калі розныя паняцьці маюць аднолькавыя або падобныя назвы (амонімы).

== Як разьвязваць неадназначнасьці ==
Разьвязаньне неадназначнасьцяў — прыбіраньне канфлікту паміж амонімамі пры называньні артыкулаў Вікіпэдыі.

=== Удакладненьне назвы шляхам яе пашырэньня ===
Дзеля адрозьненьня энцыкляпэдычных артыкулаў з аднолькавымі назвамі, але рознымі значэньнямі, варта пашыраць назвы гэтых артыкулаў шляхам даданьня характэрных удакладненьняў. Існуюць два тыпы ўдакладненьняў: натуральнае і штучнае.

* ''Натуральнае ўдакладненьне'' — гэта поўная назва тэрміна, слова або словазлучэньня з спэцыфічным вызначэньнем, якое можа дадавацца як перад тэрмінам, словам або словазлучэньнем, якое ўдакладняецца, так і пасьля яго.
* ''Штучнае ўдакладненьне'' разьмяшчаецца пасьля галоўнага тэрміна, слова або словазлучэньня з пэўным значэньнем і бярэцца ў дужкі, то ёсьць поўная назва артыкула выглядае наступным чынам: «<code>тэрмін, слова або словазлучэньне (<удакладненьне>)</code>»


{{Паведамленьне|тэкст=Удакладненьне ня варта дадаваць да тых значэньняў тэрміна (слова, словазлучэньні), якія зьяўляюцца асноўнымі!|тып=зьмест}}

=== Асноўнае значэньне ===  
'''Асноўнае значэньне''' тэрміна, слова або словазлучэньня — гэта тое значэньне, якое ''найбольш трывала'' зь ім [[асацыяцыя (псыхалёгія)|асацыюецца]]. Як правіла, гэта тое значэньне, на якое паказвае большасьць унутраных спасылак Вікіпэдыі, або значэньне, ад якога іншыя значэньні тэрміна, слова або словазлучэньня зьяўляюцца вытворнымі.

Напрыклад, практычна ўсе спасылкі [[Возера]] ў артыкулах Вікіпэдыі спасылаюцца на «возера» як на натуральны замкнёны зборнік вады або ўласна «возера». Таму для гэтага значэньня слова і тэрміна «возера» ўдакладненьне не патрабуецца. Для іншага значэньня тэрміна «возера» у загалоўку паказваецца ўдакладненьне ў дужках, і артыкул называецца [[Возера (вёска)]].

Ня варта сьлепа пераймаць прыведзеную вышэй схему, таму што Вікіпэдыя, як і ўсякая энцыкляпэдыя, для самой сябе не зьяўляецца [[ВП:КВД|надзейнай крыніцай]] інфармацыі. Пры выбары асноўнага значэньня абапірайцеся на здаровы сэнс, пры ўзьнікненьні ўскладненьняў абмяркуйце гэтую праблему на старонцы абмеркаваньня адпаведнага артыкула. У выпадку, калі немагчыма адназначна вызначыць асноўнае значэньне, яно не выдзяляецца. У гэтым выпадку да ўсіх амонімаў варта дадаваць удакладненьне, а старонка з тэрмінам, словам або словазлучэньнем (без удакладненьня) зьяўляецца старонкай неадназначнасьці зь пералікам спасылак на іншыя старонкі з такой назвай (з удакладненьнямі).

У пачатку кожнага артыкула, назва якога можа мець іншыя значэньні, прыводзяцца спасылкі на '''старонку значэньняў''' — старонку, якая зьмяшчае сьпіс значэньняў зь іх азначэньнямі і спасылкі на артыкулы з альтэрнатыўнымі значэньнямі тэрміна, слова або словазлучэньня (калі яны існуюць, маюць існаваць, і адпавядаюць [[Вікіпэдыя:Значнасьць|крытэрам значнасьці Вікіпэдыі]]). Для гэтага выкарыстоўваецца шаблён {{Ш|Іншыя значэньні}}. Калі значэньняў няшмат і стварэньне старонкі неадназначнасьці ня мае сэнсу — выкарыстоўвайце шаблён {{Ш|Пра}} або {{Ш|Іншы артыкул}}. Напрыклад, для аднайменнай зь местам вёскай выкарыстоўваецца форма шаблёну <code>{<nowiki/>{Іншы артыкул|вёску Камянецкага раёну Берасьцейскай вобласьці|Каленкавічы (вёска)|места Каленкавічы ў Гомельскай вобласьці}}</code>, што ў артыкуле выглядае наступным чынам:
{{Іншы артыкул|вёску Камянецкага раёну Берасьцейскай вобласьці|Каленкавічы (вёска)|места Каленкавічы ў Гомельскай вобласьці}}

=== Асноўныя інструмэнты разьвязаньня неадназначнасьцяў ===
Шаблёны неадназначнасьці ўтрымліваюцца ў катэгорыі {{cl|Вікіпэдыя:Шаблёны:Неадназначнасьці і перанакіраваньні}}.

'''Старонка значэньняў''' — спэцыяльная старонка Вікіпэдыі, на якой прыводзіцца пералік кароткіх [[азначэньне|азначэньняў]] паняцьцяў або аб’ектаў, назва якіх супадае з назвай старонкі (без удакладненьня «''(значэньні)''»), або іх назвы маюць пазнавальнае падабенства, або нейкім чынам асацыююцца з назвай ''старонкі значэньняў''. Такі пералік мусіць зьмяшчаць да кожнага элемэнту радок-азначэньне, які зьяўляецца дастатковым для адназначнай ідэнтыфікацыі прыведзеных элемэнтаў сярод гэтага пераліку, і, калі элемэнт адпавядае крытэрам значнасьці для існаваньня яго старонкі ў Вікіпэдыі, мець спасылку на артыкул Вікіпэдыі, або пажадана спасылку на артыкул (г.зв. чырвоную спасылку{{Заўвага|Спасылка на артыкул, яшчэ не створаны ў Вікіпэдыі, з мэтай падахвочваньня ўдзельнікаў да яго стварэньня}}). У выточным кодзе ''старонак значэньняў'' яны мусяць пазначацца шаблёнам {{Ш|Неадназначнасьць}}.

Старонка значэньняў можа ня мець самастойнага энцыкляпэдычнага зьместу, бо асноўная яе функцыя выяўляецца ў тым, каб перанакіраваць чытача на артыкул, які адпавядае яго запыту. Старонкі значэньняў цытуюць тэкст асноўных артыкулаў толькі ў той ступені, у якой гэта патрабуецца для разьвязаваньня неадназначнасьці. 

Старонкі пра тэрміны або паняцьці, якія маюць аднолькавыя назвы, часткова аднолькавыя назвы або іх могуць па-іншаму зразумець афармляюцца з дапамогай спасылак на адпаведныя старонкі значэньняў наступнымі шаблёнамі:
* {{Ш|Іншыя значэньні}}
* {{Ш|Цёзкі}}
* {{Ш|Пра}}
* {{Ш|Іншы артыкул}}

== Стварэньне старонак значэньняў ==
Старонка значэньняў зьяўляецца пералікам значэньняў тэрміна, слова або словазлучэньня. Кожнае значэньне складаецца з анатацыі тэрміна, калі магчыма (але не абавязкова), мае быць па спасылцы на артыкул і кароткай анатацыі да кожнага значэньня. Напрыклад:
* [[Крама]] — установа для продажу грамадзкасьці разнастайных тавараў.
* [[Крама (гурт)|Крама]] — беларускі рок-гурт.

'''[[Анатацыя]]''' мусіць даваць яснае ўяўленьне пра сутнасьць кожнага значэньня, але без залішніх падрабязнасьцяў. Рэкамэндуецца, каб кожнае тлумачэньне было даўжынёй ад некалькіх словаў да некалькіх сказаў. Аднак, у кожным канкрэтным выпадку, дэталёвасьць анатацыі мае вызначацца з улікам асаблівасьцяў тэрміна, слова або словазлучэньня. 

Галоўнай умовай мусіць быць зручнасьць для чытача, каб, з аднаго боку, даць яму дакладнае апісаньне кожнага значэньня, а зь іншага — не перагрузіць апісаньне і не адцягваць увагі на дэталі пры выбары патрэбнага значэньня. 

У тых выпадках, калі асобны артыкул пра адно з значэньняў яшчэ не стварылі, яго апісаньне на старонцы значэньняў можна зрабіць больш падрабязным. Калі гэтага апісаньня дастаткова для асобнага артыкула, то варта стварыць новы артыкул, а на старонцы значэньняў пакінуць толькі кароткую анатацыю.

'''Групаваньне'''. Калі значэньняў больш за 4—5 і некалькі зь іх можна аднесьці да ўмоўных групаў — гэта робіцца з дапамогай даданьня падзагалоўкаў.

'''[[Вікіпэдыя:Інтэрвікі|Інтэрвікі]]'''. Старонка значэньняў, як і іншыя артыкулы Вікіпэдыі, мае мець спасылкі на адпаведныя старонкі зь іншых моўных разьдзелаў Вікіпэдыі і іншых праектаў Фундацыі Вікімэдыя на ўласнай старонцы ў Вікізьвестках. Але злучэньні старонак значэньняў кірылічных альфабэтаў з сусьветнымі мовамі (асабліва некірылічных альфабэтаў) мае пэўныя цяжкасьці, зьвязаныя з сэмантыкай, трансьлітэрацыяй або транскрыпцыяй і г.д тэрмінаў і паняцьцяў. 

'''[[Вікіпэдыя:Катэгорыя|Катэгорыі]]'''. Усе старонкі значэньняў з шаблёнам {{Ш|Неадназначнасьць}} і яго вытворнымі аўтаматычна ўлучаюцца ў катэгорыю {{cl|Вікіпэдыя:Неадназначнасьці}}. Старонкі значэньняў не зьяўляюцца артыкуламі, таму ня мусяць уваходзіць ні ў якія іншыя катэгорыі. У выпадку патрэбы падрабязна апісаць нейкае агульнае паняцьце (напрыклад, нейкае прозьвішча), трэба стварыць асобны артыкул, прысьвечаны менавіта гэтаму паняцьцю з адпаведнымі крыніцамі і афармленьнем.

== Перанакіраваньні ==
У выпадку артыкулаў пра людзей забараняецца рабіць [[Вікіпэдыя:Перанакіраваньне|перанакіраваньні]] зь беларускіх і замежных прозьвішчаў (напрыклад, з прозьвішча [[Ікс]] на [[Ян Ікс]]), калі прозьвішча не зьяўляецца адзіным у сваім родзе і існуе імавернасьць таго, што ёсьць іншыя вартыя артыкула ў Вікіпэдыі людзі з такім жа прозьвішчам (напрыклад, [[Джон Ікс]]). Таксама ня варта рабіць перанакіраваньняў кшталту «скарот імя + прозьвішча» (напрыклад, зь [[Я. Ікс]] на [[Ян Ікс]]), калі існуе імавернасьць неадназначнасьці (напрыклад, існуе асоба [[Яніна Ікс]], вартая артыкула ў Вікіпэдыі).

== Заўвагі ==
{{Заўвагі}}

{{Правілы і рэкамэндацыі Вікіпэдыі}}