Рыс

Рыс (Oryza) — род аднагадовых і шматгадовых травяністых раслін сямейства Метлюжковыя; крупяная культура.

Рыс
Oryza sativa
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Аднадольныя Парадак:  Метлюжкакветныя Сямейства:  Метлюжковыя Падсямейства:  Ehrhartoideae Трыба:  Oryzeae Род:  Рыс
Міжнародная навуковая назва
Oryza L. (1753)
Сінонімы
Padia Moritzi Porteresia Tateoka
Тыпавы від
Oryza sativa L.
Арэал
Арэал вырошчвання
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   41975 NCBI   4527 EOL   108188 GRIN   g:8617 IPNI   18639-1

Звычайна ўключае два віды: рыс азіяцкі (Oryza sativa) і рыс афрыканскі (Oryza glaberrima). Вырошчваецца галоўным чынам у тропіках і субтропіках, асабліва ў Паўднёвай, Паўднёва-Усходняй і Усходняй Азіі, дзе з'яўляецца асноўным прадуктам харчавання.

Слова «рыс» інда-іранскага паходжання, роднаснае словам пушту wriže і санскрыту vrīhi. Пазней слова трапіла ў грэчаскую мову як óryzon, з яе ў лацінскую oryza і далей у іншыя еўрапейскія мовы.

Дагістарычныя вывядзенне і вырошчванне рысу служыла ключавой роляй для нараджэння кітайскай цывілізацыі і росту насельніцтва. У навуковых колах маецца агульнае меркаванне, што рысаводства распачалася ў басейнах сярэдняга і ніжняга цячэння ракі Чанцзян. У пасёлку Дун’ян горада Вэйнань правінцыі Шэньсі (Цэнтральны Кітай) былі выяўленыя рэшткі рысу, пасля спецыялізаваных аналізаў ён быў вызначаны як штучны гатунак, які вырошчваўся 5800 гадоў таму.