Двухкрылыя

	Двухкрылыя
	; Syrphus ribesii
Навуковая класіфікацыя
Дамен:	Эўкарыёты
Царства:	Жывёлы
Падцарства:	Эўметазоі
Без рангу:	Двухбакова-сіметрычныя
Без рангу:	Першаснаротыя
Без рангу:	Ecdysozoa
Без рангу:	Panarthropoda
Тып:	Членістаногія
Падтып:	Трахейнадыхальныя
Надклас:	Шасціногія
Клас:	Насякомыя
Падклас:	Крылатыя насякомыя
Інфраклас:	Навакрылыя насякомыя
Без рангу:	Antliophora
Атрад:	Двухкрылыя
Міжнародная навуковая назва
	Diptera Linnaeus, 1758
Падатрады
	Даўгавусыя (Nematocera); Караткавусыя (Brachycera);
ITIS	118831
NCBI	7147
EOL	421
FW	70527

Двухкрылыя (Diptera) — атрад насякомых.

Класіфікацыя

Выдзяляецца 2 падатрады:

даўгавусыя — камары (Culicidae), мошкі (Simuliidae), макрацы (Ceratopogonidae) і інш.;
караткавусыя — сляпні (Tabanidae), ктыры (Asilidae), жужала (Bombyliidae), мухі (Musca), авадні (Oestridae), тахіны (Tachinidae), крывасоскі (Hippoboscidae) і інш.

Адрозніваецца больш за 150 сямействаў, каля 100 тысяч відаў.

Апісанне

Даўжыня 0,3—50 мм. Афарбоўка цёмная або стракатая. Развітая адна пара (пярэдняя) крылаў (адсюль назва), задняя рэдуктаваная і пераўтварылася ў булавападобныя жужальцы. Галава круглаватая з вялікімі фасетачнымі вачамі. Вусікі шматчленікавыя (у даўгавусых) або кароткія трохчленікавыя (у караткавусых). Ротавыя органы колюча-сысучыя або ліжучыя, зрэдку рэдуктаваныя.

Распаўсюджанне

Пашыраны ўсюды. На Беларусі каля 6 тыс. відаў.

Асаблівасці біялогіі

Развіццё з поўным ператварэннем; за год 1—9 генерацый. Лічынкі чэрвепадобныя, жывуць у вадзе, глебе, гнілых рэштках раслін, жывых раслінах і жывёлах, трупах. Дарослыя насякомыя кормяцца нектарам і пылком раслін, гнілымі рэчывамі, крывёй жывёл і чалавека (гнюс); некаторыя не кормяцца.

Значэнне для чалавека

Шэраг відаў — пераносчыкі ўзбуджальнікаў хвароб чалавека і жывёл (пакаёвая муха, маскіты, камары, мошкі, сляпні і інш.). Лічынкі многіх двухкрылых — небяспечныя шкоднікі раслін (даўганожкі, галіцы, злакавыя мухі і інш.) і паразіты сельскагаспадарчых жывёл (авадні, гнюс). Некаторыя віды карысныя як алыляльнікі раслін (журчалкі і інш.), глебаўтваральнікі (грыбныя камарыкі і інш.), знішчальнікі шкодных насякомых (тахіны).

Літаратура

Двухкрылыя // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 6: Дадаізм — Застава / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1998. — Т. 6. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0106-0 (т. 6).
Двухкрылыя // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 265. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.
Curtis W. Sabrosky, C. W; Thompson, F. Chr.; Evenhuis, N. L. Family Group Names in Diptera and Bibliography // MYIA: The International Journal of the North American Dipterists’ Society. 1999. Volume 10. PDF Архівавана 11 красавіка 2008.

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Двухкрылыя
The BioSystematic Database of World Diptera Архівавана 14 лютага 2013.