Tatra T3
Tatra T3 | |
---|---|
Opće informacije | |
Proizvođač | ČKD |
Godina proizvodnje | 1962. – 1990. |
Proizvedeni primijerci | 13.945 |
Tehnički podaci | |
Dužina | 14.000 mm |
Širina | 2.500 mm |
Visina | 3.050 mm |
Težina | 16.000 kg |
Najveća brzina | 55–65 km/h |
Broj odjeljaka | 1 |
Broj vrata | 3 (verzija SU 2) |
Pogon | 4×40 kW |
Električna oprema | TR37 |
Širina kolosijeka | 1.000/1.435/1.524 mm |
Kapacitet putnika | |
Mjesta za sjedenje | 23/36 (T3SU) |
Mjesta za stanje | 87/59 (T3SU) |
Portal Tramvajski promet |
Tatra T3 je tip čehoslovačkog tramvaja, koji je od početka 1960-ih do druge polovine 1990-ih proizvodila kompanija ČKD Praha u fabrici Tatra Smíchov. Sa oko 14.000 jedinica, to je drugi najprodavaniji tramvaj na svijetu nakon sovjetskog/ruskog KTM-5.
Konstrukcija
[uredi | uredi izvor]Tramvaj T3 je baziran na svom prethodniku, tramvaju Tatra T2, i još je jedan član tipske serije tramvaja koji odgovara američkom konceptu PCC. To znači da se radi o jednosmjernom motornom tramvajskom vagonu sa dva dvoosovinska okretna postolja i jednoslojnim podom, dizajniranom za rad samostalno ili u sklopu identičnih spojenih vagona. Sve postolja pokreću elektromotori sa serijskom pobudom; uvijek su dva motora istog postolja električno povezana u seriju i obje grupe su trajno povezane paralelno.
To je bilo jedno od najmodernijih vozila za svoje vrijeme, korišteni su novi materijali (npr. plastika i fiberglas). Glavni projektant tramvaja T3 je Antonín Honzík, dizajn električne opreme TR37 vodio je Vladimír Zouhar, a autor vanjskog izgleda vozila je František Kardaus, koji je dizajnirao i model T2.
T3 je razvijen prvenstveno zbog velike težine tipa Tatra T2, koji nije bio za manje operatere. U odnosu na T2, konstrukcija je potpuno redizajnirana s ciljem smanjenja težine, a tome je doprinijela i upotreba laminatnih frontova.
Počevši od drugog tramvaja, širine vrata su ujednačene. Što se tiče unutrašnjosti, prva serija koristila su sedišta od crvene kože u poprečnom rasporedu 1+1. Od 1964. postavljena su laminatna sedišta.
Do 1978. godine, tramvaji T3SU su se isporučivali u Sovjetski Savez u verziji s dvoja vrata (bez srednjih vrata). Ukupno je proizvedeno više od 5 hiljada tramvaja u ovoj verziji, što je otprilike polovina vozila T3 isporučenih u SSSR.
Prototipa
[uredi | uredi izvor]Prvi prototip (registarski broj 6101) proizveden je 1960. U jesen iste godine počele su probne vožnje u Pragu. Tramvaj je bio u redovnom servisu od 21. juna 1961. U proleće 1962. je ugašen nakon teške saobraćajne nesreće, popravka je izvršena tek nakon početka serijske proizvodnje tramvaja T3 u jesen 1963. godine. Potom je vraćen u upotrebu. Povučen je iz putničkog saobraćaja 1984. godine, narednih sedam mjeseci koristil se kao servisno vozilo reg. br. 5513.
Prototip se od serijske verzije razlikovao prvenstveno po dizajnu vrata, koja su ličila na tramvaji T2, odnosno prednja i zadnja vrata su bila široka 1300 mm, srednja su bila uža (1050 mm). Za serijske tramvaji dimenzije vrata su bile ujednačene, sa širinom prolaza od cca 1300 mm.
Nabave tramvaja
[uredi | uredi izvor]Između 1960. i 1997. proizvedeno je ukupno 13.945 tramvaja Tatra T3 i 131 rezervnih karoserija.
Država | Grad | Tip | Godine proizvodnje | Količina tramvaja | Garažni brojevi | Promjene | Izvori |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Bosna i Hercegovina | Sarajevo | T3YU | 1967.–1969. | 20 | 120–139 | [1] | |
Češka | Brno | T3 | 1963.–1972. | 109 | 495–580, 1581–1603 | [1] | |
T3SUCS | 1985.–1989. | 49 | 1604–1652 | ||||
rezervna karoserija | 1971. | 1 | 1497 | [2] | |||
Liberec | T3 | 1965.–1973. | 20 | 29–48 | [1] | ||
T3SU | 1982.–1983. | 10 | 49–58 | ||||
T3SUCS | 1986.–1987. | 23 | 59–81 | ||||
Most – Litvínov | T3 | 1967.–1972. | 9 | 290–298 | [1] | ||
T3SU | 1982. | 26 | pogledaj dole | ||||
T3SUCS | 1983.–1987. | 43 | pogledaj dole | ||||
rezervna karoserija | 1968.–1976. | 28 | pogledaj dole | [2] | |||
Olomouc | T3 | 1966.–1970. | 30 | 116–145 | [1] | ||
T3SUCS | 1983.–1987. | 39 | 146–184 | ||||
Ostrava | T3 | 1965.–1975. | 97 | 701–797 | [1] | ||
T3SU | 1982. | 5 | 901–905 | ||||
T3SUCS | 1983.–1987. | 122 | 906–1027 | ||||
rezervna karoserija | 1976.–1997. | 23 | 732, 777, 798, 1028–1047 | [2] | |||
Plzeň | T3 | 1964.–1976. | 48 | 160–207 | [1] | ||
T3SU | 1982. | 25 | 208–232 | ||||
T3SUCS | 1983.–1987. | 55 | 233–287 | ||||
Prag | T3 | 1960.–1976. | 892 | 6101–6992 | br. 6101 – prototip | [1] | |
T3SU | 1982. | 20 | 7001–7020 | ||||
T3SUCS | 1983.–1989. | 272 | 7021–7292 | ||||
T3M | 1992. | 1 | 8071 | originalno testni tramvaj ČKD br. 8003, DPP prodat 1992. godine | |||
rezervna karoserija | 1966.–1996. | 43 | pogledaj dole | ||||
Hrvatska | Osijek | T3YU | 1968.–1982. | 26 | 6839–6848, 7211–7222, 8223–8226 | [1] | |
Latvija | Riga | T3SU | 1974.–1987. | 243 | |||
Njemačka | Chemnitz | T3D | 1968.–1988. | 132 | 401–532 | [1] | |
Schwerin | T3D | 1973.–1988. | 115 | 201–297, 401–418 | |||
Rumunija | Galați | T3R | 1971.–1974. | 50 | 1–50 | [1] | |
Rusija | Barnaul | T3SU | 1967.–1985. | 444 | [3] | ||
Grozni | T3SU | 1981.–1986. | 70 | ||||
Irkutsk | T3SU | 1967.–1968. | 30 | ||||
Iževsk | T3SU | 1966.–1986. | 270 | ||||
Jekaterinburg | T3SU | 1964.–1986. | 530 | ||||
Krasnodar | T3SU | 1980.–1986. | 115 | ||||
Kursk | T3SU | 1966.–1987. | 278 | ||||
Moskva | T3SU | 1963.–1987. | 2069 | ||||
rezervna karoserija | 1970.–1971. | 6 | |||||
Nižnji Novgorod | T3SU | 1978.–1986. | 220 | ||||
Novokuznjeck | T3SU | 1967.–1986. | 215 | ||||
Orjol | T3SU | 1979.–1985. | 85 | 001–085 | |||
Pjatigorsk | T3SU | 1967.–1987. | 117 | ||||
Rostov na Donu | T3SU | 1967.–1985. | 405 | ||||
Samara | T3SU | 1964.–1986. | 619 | ||||
Tula | T3SU | 1965.–1986. | 401 | ||||
rezervna karoserija | 1971. | 1 | |||||
Tver | T3SU | 1967.–1986. | 306 | ||||
Ufa | T3SU | 1966.–1987. | 360 | ||||
Uljanovsk | T3SU | 1966.–1986. | 401 | ||||
Vladikavkaz | T3SU | 1972.–1987. | 114 | ||||
Volgograd | T3SU | 1967.–1987. | 425 | ||||
Volžski | T3SU | 1967.–1980. | 75 | 52–126 | |||
Voronjež | T3SU | 1977.–1986. | 209 | ||||
Slovačka | Bratislava | T3 | 1964.–1966. | 42 | 267–308 | [1] | |
T3SU | 1982. | 20 | 717–736 | ||||
T3SUCS | 1985.–1989. | 110 | 7737–7846 | ||||
rezervna karoserija | 1976. | 16 | pogledaj dole | [2] | |||
Košice | T3 | 1963.–1967. | 93 | 243–335 | [1] | ||
T3SU | 1982. | 20 | 336–355 | ||||
T3SUCS | 1983.–1989. | 69 | 356–424 | ||||
rezervna karoserija | 1970.–1979. | 11 | pogledaj dole | [2] | |||
Ukrajina | Dnjipro | T3SU | 1968.–1987. | 370 | [3] | ||
Donjeck | T3SU | 1967.–1987. | 251 | ||||
Harkiv | T3SU | 1967.–1987. | 735 | ||||
Kamjanske | T3SU | 1972.–1986. | 183 | ||||
Kramatorsk | T3SU | 1967. | 2 | 22, 23 | |||
Krivi Rog | T3SU | 1986.–1987. | 50 | 001–050 | |||
Kijev | T3SU | 1964.–1987. | 923 | 5052–5688, 5701–5858, 5901–5994, 6000–6032 | |||
rezervna karoserija | 1981. | 2 | |||||
Marijupolj | T3SU | 1967.–1975. | 32 | 1001–1005, 1008–1034 | |||
Odesa | T3SU | 1966.–1987. | 484 | 2945–3339, 4001–4089 | |||
Zaporožje | T3SU | 1966.–1987. | 304 | ||||
Uzbekistan | Taškent | T3SU | 1983.–1985. | 18 | 2501–2518 |
Brojevi tramvaja
- Most – Litvínov (T3SU): 204, 205, 210, 211, 214, 222–225, 227–234, 236, 238, 246, 247, 249, 250, 259, 261, 266
- Most – Litvínov (T3SUCS): 235, 237, 240–245, 248, 251–254, 257, 260, 264, 269, 271, 274–284, 300–313
- Most – Litvínov (rezervni karoserije): 201–203, 206–209, 212, 213, 215–221, 226, 239, 255, 256, 258, 262, 263, 265, 267, 268, 270, 280
- Prag (rezervni karoserije): 6009, 6012–6025, 6092, 6138, 6163, 6164, 6289, 6457, 6736, 6779, 6795, 6798, 8009, 8015, 8051, 8053, 8063, 8067, 8068, 8072, 8074, 8076, 8077, 8079, 8080, 8082, 8083, 8087–8089
- Bratislava (rezervni karoserije): 202–204, 207, 209–211, 213, 215, 218, 221–224, 228, 229
- Košice (rezervni karoserije): 229, 229, 238, 239, 261, 266–268, 298, 301, 302