ڤیتامین سی
ڤیتامین سی (ئینگلیزی: Vitamin C) ماددەیەکی خۆراکی گرنگە بۆ مرۆڤ
زاراوەی ڤیتامین سی
ڤیتامین سی وەک ھاوکارێک لە زۆرێک لە کارلێکە ئەنزیمییەکان لە مرۆڤەکان کار دەکا کە ناوبژیوانی چەندین ئەرکی بایۆلۆژی سەرەکییە، لەوانەش چاکبوونەوەی برین و دروستکردنی کۆلاجین.
دەبێتە ھۆی تێکچوونی دروستکردنی کۆلاجین، کە بەشدارە لە نیشانە توندەکانی ئیسکۆرڤی.
کەمی ڤیتامینC ڕۆڵێکی بایۆکیمیایی دیکەی ڤیتامین C بریتییە لە کارکردن وەک دژە ئۆکسێنەر (ماددەیەکی کەمکەرەوە) بە بەخشینی ئەلکترۆنەکان بۆ کارلێکە جۆراوجۆرە ئەنزیمییەکان و نائەنزیمییەکان. بەم کارە ڤیتامین C دەگۆڕێت بۆ دۆخێکی ئۆکسجین – یان وەک ترشی نیمچە ھایدرۆئەسکۆربیک یان ترشی دیھایدرۆئەسکۆربیک. ئەم پێکھاتانە دەتوانرێت بە میکانیزمە ئەنزیمییەکانی وابەستە بە گلوتاتیۆن و NADPH بگەڕێندرێنەوە بۆ دۆخی کەمبووەوە.
لە ڕوەکەکاندا، ڤیتامین C ژێرخانێکە بۆ ئەسکۆربات پەرۆکسیدایز. ئەم ئەنزیمە ئەسکۆربات بەکاردەھێنێت بۆ بێلایەنکردنی زیادەی پەرۆکسایدی ھایدرۆجین (H 2 O 2) بە گۆڕینی بۆ ئاو (H 2 O) و ئۆکسجین
سودەکانی ڤیتامین سی
یارمەتیدانی پاراستنی خانەکان و ھێشتنەوەی تەندروستیان
پاراستنی تەندروستی پێست و خوێنبەرەکان و ئێسک و ئیسقانەکان
یارمەتیدان لە چاکبوونەوەی برینەکان
کەمی ڤیتامین سی دەبێتە ھۆی تووشبوون بە ئیسکۆرڤی
ڤیتامین سی لە چی خۆراکێک ھەیە
میوەی لیمۆ، وەک پرتەقاڵ و ئاوی پرتەقاڵ
بیبەرەکان
شووتی
ڕەشکە ڕەشەکان
برۆکلی
بروکسل سپرۆتس
پەتاتە
چەند ڤیتامین C پێویستە
گەورەساڵانی تەمەن ١٩ بۆ ٦٤ ساڵ پێویستیان بە ٤٠ میلیگرام ڤیتامین سی ھەیە لە ڕۆژێکدا.
پێویستە بتوانیت ھەموو ئەو ڤیتامین سیانەی کە پێویستتە لە خۆراکی ڕۆژانەتدا بەدەستبھێنیت.
ڤیتامین سی ناتوانرێت لە جەستەدا ھەڵبگیرێت، بۆیە ڕۆژانە پێویستت بە ڤیتامین سی ھەیە لە خۆراکەکەتدا.
سەرچاوەکان
- ^ "Vitamins and minerals - Vitamin C". nhs.uk (بە ئینگلیزی). 2017-10-23. Retrieved 2024-01-16.
- ^ "Vitamin C", Wikipedia (بە ئینگلیزی), 2024-01-16, retrieved 2024-01-16