Ludwig van Beethoven: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Ludwig van Beethoven
Ludwig van Beethoven
Ganwyd	16 Rhagfyr 1770 ; Bonn
Bedyddiwyd	17 Rhagfyr 1770
Bu farw	26 Mawrth 1827 ; o sirosis ; Fienna
Man preswyl	Beethoven House
Dinasyddiaeth	Electorate of Cologne, Ymerodraeth Awstria
Galwedigaeth	cyfansoddwr, pianydd, arweinydd, athro cerdd, organydd, meistr ar ei grefft, byrfyfyriwr, fiolinydd, ysgrifennwr
Adnabyddus am	Für Elise, Symffoni Rhif 9, Lloergan, Missa Solemnis, Sonata Rhif 8 i'r Piano, Symffoni Rhif 5, Symffoni Rhif 6, Sonata Rhif 21 i'r Piano, Sonata Rhif 23 i'r Piano, Sonata Rhif 9 i'r Ffidil, Symffoni Rhif 3, Fidelio
Prif ddylanwad	Johann Joseph Fux, Johann Sebastian Bach, Josef Haydn, Wolfgang Amadeus Mozart
Mudiad	Cyfnod clasurol, cerddoriaeth ramantus
Tad	Johann Van Beethoven
Mam	Maria Magdalena van Beethoven
Perthnasau	Karl van Beethoven, Josyne van Beethoven
Gwobr/au	Gwobr y Bröckemännche
Gwefan	http://www.beethoven-haus-bonn.de
llofnod

Pori'r hanes yn rhyngweithiol

← Cymharer â'r fersiwn gynt

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu

GweledolCystrawen wici

Mewn-lein

Golygiad diweddaraf yn ôl 15:43, 13 Awst 2023

Cyfansoddwr Almaenig o'r cyfnod clasurol oedd Ludwig van Beethoven (17 Rhagfyr 1770 – 26 Mawrth 1827), er bod ei gyfansoddiadau yn cael eu hystyried fel enghreifftiau cyntaf y cyfnod Rhamantaidd. Er iddo golli ei glyw yn hanner olaf ei oes, parhaodd i gyfansoddi darnau cyffrous, ac fe'i hystyrir yn un o'r cyfansoddwyr gorau erioed. Ymysg ei weithiau mwyaf enwog mae ei bumed a'i nawfed symffoni, y darn piano "Für Elise", y sonata "Pathétique" a'r sonata "Lloergan".

Cefndir[golygu | golygu cod]

Ganwyd Beethoven yn Bonn, yn blentyn hynaf Johann a Maria Magdalena van Beethoven. Does dim sicrwydd am ddiwrnod ei eni, ond cafodd ei fedyddio ar 17 Rhagfyr 1770.^[1] Mae'r adeilad lle cafodd ei eni bellach yn cael ei ddefnyddio fel amgueddfa Beethoven-Haus.^[2] Roedd y teulu o darddiad Ffleminaidd a gellir ei olrhain yn ôl i Mechelen. Taid Beethoven oedd wedi ymgartrefu gyntaf yn Bonn pan ddaeth yn ganwr yng nghôr archesgob-etholwr Cwlen; cododd yn y pen draw i ddod yn Kapellmeister. Roedd ei fab Johann hefyd yn ganwr yng nghôr Etholwr Bonn, Maximilian Friedrich. Er eu bod yn eithaf llewyrchus ar y dechrau, daeth teulu Beethoven yn raddol dlotach gyda marwolaeth y taid ym 1773 ac effaith alcoholiaeth ar y tad. Erbyn ei fod yn 11 oed roedd yn rhaid i Beethoven adael yr ysgol. Erbyn 18 oed ef oedd y prif ddarparwr ar gyfer anghenion y teulu.^[3]

Hyfforddiant cerddorol[golygu | golygu cod]

Bu perfformiad cyhoeddus cyntaf Beethoven ar 26 Mawrth 1778 lle bu'n canu nifer o wahanol offerynnau.^[4]

Bryd hynny anfonwyd ef at organydd y llys Gilles van den Eeden, i ddysgu theori cerddoriaeth ac i gael hyfforddiant ar yr allweddellau. Ymddengys iddo hefyd gael gwersi piano gan Tobias Friedrich Pfeiffer, a fu'n lletya am gyfnod gyda'r teulu, a hyfforddiant anffurfiol gan sawl organydd lleol. Rhoddodd perthynas i'r teulu, Franz Rovantini, wersi i'r bachgen ar y ffidil a'r fiola.^[5]

Ym 1779, penododd yr etholwr y cerddor amlwg Christian Gottlob Neefe fel cyfarwyddwr ei gwmni theatr a'r flwyddyn ganlynol fe'i dyrchafwyd i fod yn organydd y llys. Cymerodd Neefe Beethoven fel disgybl cerddorol.^[5]

Pan fu'n raid i Neefe ymadael â Bonn ym 1782 am gyfnod, penododd Bethoven, a oedd yn 11 oed ar y pryd, i gyflenwi drosto yn ei absenoldeb. Ym 1783 penodwyd Beethoven gan Neefe yn offerynnwr yr allweddellau yn y gerddorfa ac yn hydref yr un flwyddyn goruchwyliodd gyhoeddiad cyntaf y cerddor ifanc; tair sonata i'r piano a gyflwynwyd i'r Etholwr Maximilian Friedrich. Doedd Beethoven ddim yn cael cyflog na thâl swyddogol am y swyddi y penododd Neefe ef iddynt; yn fwy na dim, roedd yn cyflawni'r dyletswyddau yn gyfnewid am ei hyfforddiant.

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]

↑ "Beethoven: Compositions, biography, siblings and more facts". Classic FM (yn Saesneg). Cyrchwyd 2021-04-13.
↑ Bonn, Beethoven-Haus; Bonn, Beethoven-Haus. "Beethoven-Haus Bonn". Beethoven-Haus Bonn (yn Saesneg). Cyrchwyd 2021-04-14.
↑ "Ludwig van Beethoven | Biography, Music, & Facts". Encyclopedia Britannica (yn Saesneg). Cyrchwyd 2021-04-13.
↑ "Beethoven: Background". www.its.caltech.edu. Cyrchwyd 2021-04-14.
↑ ^5.0 ^5.1 "Beethoven, Ludwig van". Grove Music Online (yn Saesneg). doi:10.1093/gmo/9781561592630.article.40026. Cyrchwyd 2021-04-14.

Eginyn erthygl sydd uchod am Almaenwr neu Almaenes. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.

[1] "Beethoven: Compositions, biography, siblings and more facts". Classic FM (yn Saesneg). Cyrchwyd 2021-04-13.

[2] Bonn, Beethoven-Haus; Bonn, Beethoven-Haus. "Beethoven-Haus Bonn". Beethoven-Haus Bonn (yn Saesneg). Cyrchwyd 2021-04-14.

[3] "Ludwig van Beethoven | Biography, Music, & Facts". Encyclopedia Britannica (yn Saesneg). Cyrchwyd 2021-04-13.

[4] "Beethoven: Background". www.its.caltech.edu. Cyrchwyd 2021-04-14.

[Grove-5] 5.0 ^5.1 "Beethoven, Ludwig van". Grove Music Online (yn Saesneg). doi:10.1093/gmo/9781561592630.article.40026. Cyrchwyd 2021-04-14.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

@@ Llinell 1: / Llinell 1: @@
+{{Person
-{{Unigolyn_marw|enw=Ludwig van Beethoven|galwedigaeth=cyfansoddwr|delwedd=[[Delwedd:Beethoven wiki.jpg|200px]]|dyddiad_geni=cyn [[17 Rhagfyr]] [[1770]]|lleoliad_geni=[[Bonn]], [[yr Almaen]]|dyddiad_marw=[[26 Mawrth]] [[1827]]|lleoliad_marw=[[Fienna]], [[Awstria]]}}
+| fetchwikidata=ALL
+| onlysourced=no
+| suppressfields= cenedl dinasyddiaeth
+| dateformat = dmy
+}}
+[[Cyfansoddwr]] [[Yr Almaen|Almaenig]] o'r cyfnod clasurol oedd '''Ludwig van Beethoven''' ([[17 Rhagfyr]] [[1770]] – [[26 Mawrth]] [[1827]]), er bod ei gyfansoddiadau yn cael eu hystyried fel enghreifftiau cyntaf y cyfnod [[Rhamantaidd]]. Er iddo golli ei [[Clyw|glyw]] yn hanner olaf ei oes, parhaodd i gyfansoddi darnau cyffrous, ac fe'i hystyrir yn un o'r cyfansoddwyr gorau erioed. Ymysg ei weithiau mwyaf enwog mae ei [[Symffoni rhif 5 (Beethoven)|bumed]] a'i [[Symffoni rhif 9 (Beethoven)|nawfed]] symffoni, y darn piano "[[Für Elise]]", y sonata "[[Pathétique]]" a'r sonata "[[Lloergan]]".
+== Cefndir ==
-Roedd '''Ludwig van Beethoven''' ([[17 Rhagfyr]] [[1770]] - [[26 Mawrth]] [[1827]]) yn gyfansoddwr Almaeneg o'r cyfnod clasurol, er fod ei gyfansoddiadau yn cael eu ystyried fel enghreifftiau cyntaf y cyfnod [[Rhamantaidd]]. Er iddo golli ei glyw yn hanner olaf ei oes, parhaodd i gyfansoddi darnau cyffrous, ac fe'i ystyrir yn un o'r cyfansoddwyr gorau erioed. Ymysg ei weithiau mwyaf enwog mae ei bumed a'i nawfed symffoni, y darn piano "Für Elise", y Sonata "Pathétique" a'r Sonata "Golau Lleuad" ("Moonlight Sonata").
+Ganwyd Beethoven yn [[Bonn]], yn blentyn hynaf Johann a Maria Magdalena van Beethoven. Does dim sicrwydd am ddiwrnod ei eni, ond cafodd ei [[Bedydd|fedyddio]] ar 17 Rhagfyr 1770.<ref>{{Cite web|title=Beethoven: Compositions, biography, siblings and more facts|url=https://www.classicfm.com/composers/beethoven/guides/beethoven-20-facts-about-great-composer/|website=Classic FM|access-date=2021-04-13|language=en}}</ref> Mae'r adeilad lle cafodd ei eni bellach yn cael ei ddefnyddio fel amgueddfa Beethoven-Haus.<ref>{{Cite web|title=Beethoven-Haus Bonn|url=https://www.beethoven.de/en/about-us#history|website=Beethoven-Haus Bonn|access-date=2021-04-14|language=en|first=Beethoven-Haus|last=Bonn|first2=Beethoven-Haus|last2=Bonn}}</ref> Roedd y teulu o darddiad [[Ffleminiaid|Ffleminaidd]] a gellir ei olrhain yn ôl i [[Mechelen]]. Taid Beethoven oedd wedi ymgartrefu gyntaf yn Bonn pan ddaeth yn ganwr yng nghôr archesgob-etholwr [[Cwlen]]; cododd yn y pen draw i ddod yn Kapellmeister. Roedd ei fab Johann hefyd yn ganwr yng nghôr Etholwr Bonn, Maximilian Friedrich. Er eu bod yn eithaf llewyrchus ar y dechrau, daeth teulu Beethoven yn raddol dlotach gyda marwolaeth y taid ym 1773 ac effaith alcoholiaeth ar y tad. Erbyn ei fod yn 11 oed roedd yn rhaid i Beethoven adael yr ysgol. Erbyn 18 oed ef oedd y prif ddarparwr ar gyfer anghenion y teulu.<ref>{{Cite web|title=Ludwig van Beethoven {{!}} Biography, Music, & Facts|url=https://www.britannica.com/biography/Ludwig-van-Beethoven|website=Encyclopedia Britannica|access-date=2021-04-13|language=en}}</ref>
+== Hyfforddiant cerddorol ==
+Bu perfformiad cyhoeddus cyntaf Beethoven ar 26 Mawrth 1778 lle bu'n canu nifer o wahanol offerynnau.<ref>{{Cite web|title=Beethoven: Background|url=https://www.its.caltech.edu/~tan/BeethovenMissaSolemnis/background_on_beethoven.html|website=www.its.caltech.edu|access-date=2021-04-14}}</ref>
+Bryd hynny anfonwyd ef at organydd y llys Gilles van den Eeden, i ddysgu theori cerddoriaeth ac i gael hyfforddiant ar yr [[Allweddell|allweddellau]]. Ymddengys iddo hefyd gael gwersi piano gan Tobias Friedrich Pfeiffer, a fu'n lletya am gyfnod gyda'r teulu, a hyfforddiant anffurfiol gan sawl organydd lleol. Rhoddodd perthynas i'r teulu, Franz Rovantini, wersi i'r bachgen ar y ffidil a'r fiola.<ref name="Grove">{{Cite web|title=Beethoven, Ludwig van|url=https://www.oxfordmusiconline.com/grovemusic/view/10.1093/gmo/9781561592630.001.0001/omo-9781561592630-e-0000040026|website=Grove Music Online|access-date=2021-04-14|doi=10.1093/gmo/9781561592630.article.40026|language=en}}</ref>
+Ym 1779, penododd yr etholwr y cerddor amlwg Christian Gottlob Neefe fel cyfarwyddwr ei gwmni theatr a'r flwyddyn ganlynol fe'i dyrchafwyd i fod yn organydd y llys. Cymerodd Neefe Beethoven fel disgybl cerddorol.<ref name="Grove" />
+Pan fu'n raid i Neefe ymadael â Bonn ym 1782 am gyfnod, penododd Bethoven, a oedd yn 11 oed ar y pryd, i gyflenwi drosto yn ei absenoldeb. Ym 1783 penodwyd Beethoven gan Neefe yn offerynnwr yr allweddellau yn y gerddorfa ac yn hydref yr un flwyddyn goruchwyliodd gyhoeddiad cyntaf y cerddor ifanc; tair sonata i'r piano a gyflwynwyd i'r Etholwr Maximilian Friedrich. Doedd Beethoven ddim yn cael cyflog na thâl swyddogol am y swyddi y penododd Neefe ef iddynt; yn fwy na dim, roedd yn cyflawni'r dyletswyddau yn gyfnewid am ei hyfforddiant.
 ----
-[[Image:DBP - 200 Jahre Beethoven - 10 Pfennig - 1970.jpg|thumb|left|130px]]
+==Cyfeiriadau==
+{{cyfeiriadau}}
 {{Commons|Ludwig van Beethoven}}
@@ Llinell 10: / Llinell 27: @@
 {{Eginyn Almaenwyr}}
+{{Rheoli awdurdod}}
-[[Category:Cyfansoddwyr Almaenig|Beethoven, Ludwig van]]
-[[Category:Genedigaethau 1770|Beethoven, Ludwig van]]
-[[Category:Marwolaethau 1827|Beethoven, Ludwig van]]
-{{Cyswllt erthygl ddethol|ceb}}
-{{Cyswllt erthygl ddethol|eo}}
-{{Cyswllt erthygl ddethol|it}}
-{{Cyswllt erthygl ddethol|zh}}
+{{DEFAULTSORT:Beethoven, Ludwig van}}
-[[ab:Лиудвиг ван Бетховен]]
-[[af:Ludwig van Beethoven]]
+[[Categori:Ludwig van Beethoven]]
+[[Categori:Genedigaethau 1770]]
-[[als:Ludwig van Beethoven]]
+[[Categori:Marwolaethau 1827]]
-[[am:ሉድቪግ ቫን ቤትሆቨን]]
-[[an:Ludwig van Beethoven]]
-[[ang:Ludwig van Beethoven]]
-[[ar:لودفيج فان بيتهوفن]]
-[[arc:ܠܘܕܒܝܓ ܒܐܢ ܒܝܛܗܘܒܢ]]
-[[arz:بيتهوفين]]
-[[ast:Ludwig van Beethoven]]
-[[ay:Ludwig van Beethoven]]
-[[az:Lüdviq van Bethoven]]
-[[ba:Людвиг ван Бетховен]]
-[[bar:Ludwig van Beethoven]]
-[[bat-smg:Liudvėks van Bethuovens]]
-[[bcl:Ludwig Van Beethoven]]
-[[be:Людвіг ван Бетховен]]
-[[be-x-old:Людвіг ван Бэтговэн]]
-[[bg:Лудвиг ван Бетховен]]
-[[bn:লুডভিগ ফান বেটোফেন]]
-[[br:Ludwig van Beethoven]]
-[[bs:Ludwig van Beethoven]]
-[[ca:Ludwig van Beethoven]]
-[[ceb:Ludwig van Beethoven]]
-[[ch:Ludwig van Beethoven]]
-[[ckb:لودڤیگ ڤان بێتھۆڤن]]
-[[co:Ludwig van Beethoven]]
-[[cs:Ludwig van Beethoven]]
-[[cv:Людвиг ван Бетховен]]
-[[da:Ludwig van Beethoven]]
-[[de:Ludwig van Beethoven]]
-[[diq:Ludwig van Beethoven]]
-[[el:Λούντβιχ βべーたαあるふぁνにゅー Μπετόβεν]]
-[[en:Ludwig van Beethoven]]
-[[eo:Ludwig van Beethoven]]
-[[es:Ludwig van Beethoven]]
-[[et:Ludwig van Beethoven]]
-[[eu:Ludwig van Beethoven]]
-[[ext:Ludwig van Beethoven]]
-[[fa:لودویگ فان بتهوون]]
-[[fi:Ludwig van Beethoven]]
-[[fiu-vro:Van Beethoveni Ludwig]]
-[[fr:Ludwig van Beethoven]]
-[[frr:Ludwig van Beethoven]]
-[[fur:Ludwig van Beethoven]]
-[[fy:Ludwig van Beethoven]]
-[[ga:Ludwig van Beethoven]]
-[[gag:Lüdvig van Bethoven]]
-[[gan:貝かい多た芬]]
-[[gd:Ludwig van Beethoven]]
-[[gl:Ludwig van Beethoven]]
-[[gv:Ludwig van Beethoven]]
-[[hak:Pi-tô-fûn]]
-[[haw:Ludwig van Beethoven]]
-[[he:לודוויג ואן בטהובן]]
-[[hif:Ludwig van Beethoven]]
-[[hr:Ludwig van Beethoven]]
-[[hu:Ludwig van Beethoven]]
-[[hy:Լյուդվիգ վան Բեթհովեն]]
-[[ia:Ludwig van Beethoven]]
-[[id:Ludwig van Beethoven]]
-[[ie:Ludwig van Beethoven]]
-[[ilo:Ludwig van Beethoven]]
-[[io:Ludwig van Beethoven]]
-[[is:Ludwig van Beethoven]]
-[[it:Ludwig van Beethoven]]
-[[ja:ルートヴィヒ・ヴァン・ベートーヴェン]]
-[[jbo:ludvix.fan.beitoven]]
-[[jv:Ludwig van Beethoven]]
-[[ka:ლუდვიგ ვან ბეთჰოვენი]]
-[[kaa:Ludwig van Beethoven]]
-[[kk:Людвиг ван Бетховен]]
-[[kn:ಲುಡ್ವಿಗ್ ವಾನ್ ಬೆಟ್ಹೋವನ್]]
-[[ko:루트비히 판 베토벤]]
-[[krc:Бетховен, Людвиг ван]]
-[[ku:Ludwig van Beethoven]]
-[[la:Ludovicus van Beethoven]]
-[[lad:Ludwig van Beethoven]]
-[[lb:Ludwig van Beethoven]]
-[[li:Ludwig van Beethoven]]
-[[lij:Ludwig van Beethoven]]
-[[lmo:Ludwig van Beethoven]]
-[[lt:Ludwig van Beethoven]]
-[[lv:Ludvigs van Bēthovens]]
-[[map-bms:Ludwig van Beethoven]]
-[[mk:Лудвиг ван Бетовен]]
-[[ml:ബീഥോവൻ]]
-[[mn:Людвиг ван Бетховен]]
-[[mr:लुडविग फान बीथोव्हेन]]
-[[ms:Ludwig van Beethoven]]
-[[mt:Ludwig van Beethoven]]
-[[mwl:Ludwig van Beethoven]]
-[[my:ဘီသိုဗင်]]
-[[nah:Ludwig van Beethoven]]
-[[nds:Ludwig van Beethoven]]
-[[nds-nl:Ludwig van Beethoven]]
-[[new:लूट्विश् फ़ान् बेट्होफ़न्]]
-[[nl:Ludwig van Beethoven]]
-[[nn:Ludwig van Beethoven]]
-[[no:Ludwig van Beethoven]]
-[[oc:Ludwig van Beethoven]]
-[[pag:Ludwig van Beethoven]]
-[[pam:Ludwig van Beethoven]]
-[[pl:Ludwig van Beethoven]]
-[[pms:Ludwig van Beethoven]]
-[[pnb:لڈوگ فان بیتھوون]]
-[[ps:لیودویګ وان بیتهووین]]
-[[pt:Ludwig van Beethoven]]
-[[qu:Ludwig van Beethoven]]
-[[ro:Ludwig van Beethoven]]
-[[ru:Бетховен, Людвиг ван]]
-[[rue:Людвіґ ван Бетховен]]
-[[sc:Ludwig van Beethoven]]
-[[scn:Ludwig van Beethoven]]
-[[sco:Ludwig van Beethoven]]
-[[sh:Ludwig van Beethoven]]
-[[simple:Ludwig van Beethoven]]
-[[sk:Ludwig van Beethoven]]
-[[sl:Ludwig van Beethoven]]
-[[sq:Ludwig van Beethoven]]
-[[sr:Лудвиг ван Бетовен]]
-[[su:Ludwig van Beethoven]]
-[[sv:Ludwig van Beethoven]]
-[[sw:Ludwig van Beethoven]]
-[[ta:லுடுவிக் ஃவான் பேத்தோவன்]]
-[[th:ลุดวิจ ฟาน เบโทเฟน]]
-[[tl:Ludwig van Beethoven]]
-[[tr:Ludwig van Beethoven]]
-[[tt:Людвиг ван Бетховен]]
-[[ug:بىتخوۋىن]]
-[[uk:Людвіг ван Бетховен]]
-[[ur:لڈوگ بیتھوون]]
-[[uz:Ludwig van Beethoven]]
-[[vec:Ludwig van Beethoven]]
-[[vi:Ludwig van Beethoven]]
-[[vo:Ludwig van Beethoven]]
-[[war:Ludwig van Beethoven]]
-[[xal:Бетховен, Людвиг ван]]
-[[yi:לודוויג וואן בעטהאוון]]
-[[yo:Ludwig van Beethoven]]
-[[za:Ludwig van Beethoven]]
-[[zh:路みち德とく维希·范·贝多芬]]
-[[zh-classical:貝かい多た芬]]
-[[zh-min-nan:Ludwig van Beethoven]]
-[[zh-yue:貝かい多た芬]]