Brwsel

Brwsel
Math	ardal fetropolitan
	LL-Q150 (fra)-Fhala.K-Bruxelles.wav, Nl-Brussel.ogg, Lb-Bréissel.ogg
Poblogaeth	2,639,000, 3,350,969, 3,343,303
Cylchfa amser	UTC+01:00
Daearyddiaeth
Sir	Rhanbarth Brwsel-Prifddinas, Brabant Fflandrysaidd, Brabant Walonaidd
Gwlad	Gwlad Belg
Uwch y môr	13 metr
Gerllaw	Camlas Brussels–Charleroi, Camlas Brussels–Scheldt Maritime, Senne
Cyfesurynnau	50.8467°N 4.3525°E
	[golygwch ar Wicidata]

Prifddinas Gwlad Belg yw Brwsel (Bruxelles yn Ffrangeg, Brussel yn Iseldireg). Mae'r dref yng nghanolbarth Gwlad Belg. Mae hi'n brifddinas Fflandrys, ac yn ganolfan ei hardal weinyddol ddwyieithog ei hun, "Rhanbarth Brwsel-Prifddinas", sef Dinas Brwsel (Bruxelles-Ville neu Ville de Bruxelles yn Ffrangeg, de Stad Brussel yn Iseldireg). O'r cyfan, mae 19 o fwrdeistrefi yn ardal Brwsel-Prifddinas.

Mae gan ardal Brwsel-Prifddinas yr un statws â Fflandrys a Walonia, ond mae hi wedi'i hamgylchynu gan Fflandrys.

Sefydlwyd llywodraeth a gweinyddiaeth ym Mrwsel ar ôl sefydlu Senedd Fflandrys (y 'Vlaamse Raad' y newidiwyd ei henw i 'Vlaams Parlement').

Lleolir pencadlysoedd dau o brif sefydliadau'r Undeb Ewropeaidd ym Mrwsel, sef y Comisiwn Ewropeaidd a Chyngor Gweinidogion Ewrop. Ac er fod y Senedd Ewropeaidd yn cyfarfod yn Strasbwrg, cynhelir nifer o gyfarfodydd y Senedd, a rhai pwyllgorau, ym Mrwsel hefyd.

Mae pencadlysoedd NATO ac Undeb Gorllewin Ewrop (WEU) ym Mrwsel.

Siaredir Iseldireg yng ngogledd Gwlad Belg a Ffrangeg yn y de. Mae ardal Brwsel yn ddwyieithog yn swyddogol, ond mae mwyafrif ei thrigolion yn siarad Ffrangeg. Yn ôl astudiaeth a wnaed yn 2001 mae'r sefyllfa fel a ganlyn:

51% o boblogaeth Brwsel yn siarad Ffrangeg fel unig famiaith;
8.5% yn siarad Iseldireg fel unig famiaith;
10.2% yn ddwyieithog o oedran cynnar;
9.1% o siaradwyr uniaith yn dysgu'r iaith arall pan yn hŷn;
19.8% yn siarad Ffrangeg gydag iaith arall heblaw Iseldireg.

Bwrdeistrefi

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

Y 19 bwrdeistref y Rhanbarth Brwsel-Prifddinas

Anderlecht
Dinas Brwsel (Iseldireg: Stad Brussel; Ffrangeg: Ville de Bruxelles)
Elsene (Ffrangeg: Ixelles)
Etterbeek
Evere
Ganshoren
Jette
Koekelberg
Molenbeek-Sant-Siôr (Iseldireg: Sint-Jans-Molenbeek; Ffrangeg: Molenbeek-Saint-Jean)
Oudergem (Ffrangeg: Auderghem)
Santes-Agatha-Berchem (Iseldireg: Sint-Agatha-Berchem; (Ffrangeg: Berchem-Sainte-Agathe)
Sant Giles (Iseldireg: Sint-Gillis; Ffrangeg: Saint-Gilles)
Sant-Iwseg-ten-Node (Iseldireg: Sint-Joost-ten-Node; Ffrangeg: Saint-Josse-ten-Noode)
Schaarbeek (Ffrangeg: Schaerbeek)
Ukkel (Ffrangeg: Uccle)
Vorst (Ffrangeg: Forest)
Watermaal-Bosvoorde (Ffrangeg: Watermael-Boitsfort)
Woluwe-Sant-Lambert (Iseldireg: Sint-Lambrechts-Woluwe; Ffrangeg: Woluwe-Saint-Lambert)
Woluwe-Sant-Pedr (Iseldireg: Sint-Pieters-Woluwe; Ffrangeg: Woluwe-Saint-Pierre)

Adeiladau a chofadeiladau

Amgueddfa Magritte
Arc du Cinquantenaire
Grote Markt
Manneken Pis
Palais de Justice
Stadiwm Brenin Baudouin
Theatr La Monnaie
Université libre de Bruxelles (prifysgol)
Vrije Universiteit Brussel (prifysgol)
Yr Atomium

Trafnidiaeth Cyhoeddus

Mae'r MIVB (yn Ffrangeg y STIB) yn rhedeg bysiau, tramiau, cyn-metro a metro yn y ddinas. Mae'r NMBS (yn Ffrangeg yr SNCB) yn rhedeg trênau o'r ddinas i lleoedd arall. Yr Orsaf y De (Zuidstation neu Gare du Midi) yn ganolbwynt y rhwydwaith trafnidiaeth, mae trênau Eurostar a Thalys hefyd yn rhedeg o'r Orsaf y De, i Lundain, Amsterdam, Lille a Pharis.

Enwogion o Frwsel

Peyo (1928-1992), arlunydd
Audrey Hepburn (1929-1993), actores
François Weyergans (g. 1941), awdur
Jacky Ickx (g. 1945), gyrrwr Fformiwla Un

Eginyn erthygl sydd uchod am Wlad Belg. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.