Cytundeb Maastricht

Cytundeb Maastricht

Enghraifft o'r canlynol	Cytundeb gan yr Undeb Ewropeaidd
Dyddiad	7 Chwefror 1992
Iaith	Daneg, Almaeneg, Saesneg, Sbaeneg, Ffrangeg, Gwyddeleg, Eidaleg, Iseldireg, Portiwgaleg
Lleoliad	Maastricht
Prif bwnc	Three pillars of the European Union
Gwladwriaeth	Yr Iseldiroedd
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Arwyddwyd Cytundeb Maastricht (ei henw iawn yw Cytundeb yr Undeb Ewropeaidd) ym Maastricht gan aelod-wladwriaethau y Cymuned Ewropeaidd ym 1992 i greu yr Undeb Ewropeaidd ar ôl trafodaethau ar gyfer undeb ariannol ac undeb gwleidyddiol.

O ganlyniad i'r cytundeb cyflwynwyd arian sengl yr UE, yr Ewro a strwythur tair colofn yr Undeb:

• Colofn y gymuned
• Colofn polisi tramor a diogelwch cyffredin (colofn CFSP) a
• Colofn cyfiawnder a materion mewnol (colofn JHA).

Sylfaen y golofn CFSP yw cydweithrediad gwleidyddiol Ewropeaidd (EPC). Colofn JHA sy'n golygu cydweithrediad ar gyfer atal tor-cyfraith, cyfiawnder troseddol, cyfiawnder sifil, noddfa a mewnfudiad.

Roedd y Gymuned Ewropeaidd yn canolbwyntio ar faterion economaidd a masnachol. Roedd y Comisiwn Ewropeaidd a'r Llys Cyfiawnder Ewrop yn annibynnol o lywodraethau'r aelod-wladwriaethau ac yn nerthol iawn. Etholwyd Senedd Ewrop gan drigolion y Gymuned Ewropeaidd. Roedd llywodraethau'r aelod-gwladwriaethau yn rhannu pŵer ac ers canol y 1980au yn bennaf drwy bleidlais fwyafrifol a thrwy hynny roedd sefydliadau rhyngwladol yn fwy nerthol na llywodraethau cenedlaethol.

Roedd dadl am gyfrifoldebau ar gyfer polisi tramor, milwrol a materion troseddol: roedd rhai eisiau eu trosglwyddo i'r Gymuned Ewropeaidd, ac eraill eisiau i'r llywodraethau cenedlaethol fod yn gyfrifol amdanynt. Fel cyfaddawd cyflwynwyd strwythur tair colofn er mwyn gwahanu'r cyfrifoldebau economaidd a thraddodiadol (megis colofn y Gymuned) i'r materion newydd (sef colofn CFSP a cholofn JHA).

Arwyddwyd Cytundeb Maastricht ar 7 Chwefror, 1992 ym Maastricht yn yr Iseldiroedd, lle bu trafodaethau terfynol ym mis Rhagfyr 1991. Daeth i rym ar 1 Tachwedd, 1993 a cafodd ei diwygio sawl gwaith ers hynny.

Cytundebau, strwythur a hanes yr Undeb Ewropeaidd
1951/1952	1957/1958	1965/1967	1992/1993	1997/1999	2001/2003	2007/2009 (?)
			U N D E B   E W R O P E A I D D   ( U E )
Cymuned Ewropeaidd Glo a Dur (CEGD)
	Cymuned Economaidd Ewropeaidd (CEE)		Cymuned Ewropeaidd (CE)
	Cymuned Ewropeaidd Ynni Atomig (Euratom)
		Tair Cymuned Ewropeaidd: CEGD, CEE ac Euratom	Cyfiawnder a Materion Cartref
				Heddlu a Chydweithrediad Cyfreithiol mewn Materion Trosedd
			Polisi Tramor a Diogelwch Cyffredin (PTDC)
Cytundeb Paris	Cytundebau Rhufain	Cytundeb Cyfuno	Cytundeb Maastricht	Cytundeb Amsterdam	Cytundeb Nice	Cytundeb Lisbon
			"Tri philer yr Undeb Ewropeaidd" (y Cymunedau Ewropeaidd, y PTDC, a Heddlu a Chydweithrediad Cyfreithiol)