Quaich y Ganrif

Quaich y Ganrif
Enghraifft o'r canlynol	rugby union trophy or award, digwyddiad rheolaidd ym myd chwaraeon
Dechrau/Sefydlu	1989
Lleoliad	Iwerddon, Yr Alban
Gwladwriaeth	y Deyrnas Unedig, Gweriniaeth Iwerddon

Mae Quaich y Ganrif ( /k w eɪ x /: Gaeleg yr Alban: Cuach nan Ceud Bliadhna Gwyddeleg: Corn na Céad Bliain Saesneg Centenary Quaich) yn dlws rygbi'r undeb rhyngwladol sy'n cael ei herio'n flynyddol gan Iwerddon a'r Alban fel rhan o Bencampwriaeth y Chwe Gwlad.

Cefndir

Gair Gaeleg am lestr yfed ^[1] yw "Quaich" ac mae wedi'i gyflwyno i enillwyr y gêm ers 1989.^[2] Ers cyflwyno'r gwpan, mae Iwerddon wedi ei hennill 17 o weithiau tra bod yr Alban wedi ei hennill 14 gwaith, gydag un gêm gyfartal.

Mae'r Quaich yn un o nifer o gwpanau tebyg y mae timau unigol yn cystadlu amdanynt fel rhan o gemau rhyngwladol. Mae enghreifftiau eraill ym Mhencampwriaeth y Chwe Gwlad yn cynnwys Cwpan Calcutta (Yr Alban v. Lloegr ), Tlws y Mileniwm (Lloegr v Iwerddon), Tlws Giuseppe Garibaldi (Ffrainc v Yr Eidal ) Tlws yr Auld Alliance rhwng Ffrainc a'r Alban a Chwpan Doddie Weir rhwng Yr Alban a Chymru.

Sefydlwyd y wobr i ddathlu 100fed cyfarfod y ddau dîm yn y bencampwriaeth ym 1989, (nid canmlwyddiant y cyfarfod cyntaf, cafodd nifer o gemau blynyddol eu methu oherwydd y ddau ryfel byd).^[3]

Nid yw'r tlws yn cael ei rhoi mewn unrhyw gemau y tu allan i Bencampwriaeth y Chwe Gwlad, megis Cwpan y Byd. Cyn cyflwyno'r Quaich am y canfed gêm, bu 45 buddugoliaeth i'r Iwerddon a 49 i'r Alban; bu 4 gêm gyfartal a bu'n rhaid rhoi'r gorau i un gêm.

Y deiliaid presennol yw Iwerddon ar ôl curo'r Alban yn Stadiwm Aviva ar 1 Chwefror 2020.

Gemau

Gemau gartref	Wedi chwarae	Buddugoliaethau		Cyfartal	Pwyntiau i
Gemau gartref	Wedi chwarae	Iwerddon	yr Alban	Cyfartal	Iwerddon	yr Alban
Iwerddon	16	10	5	1	387	240
yr Alban	16	7	9	0	394	318
Cyfanswm	32	17	14	1	781	558

Canlyniadau

Blwyddyn	Dyddiad	Maes	Tîm gartref	Sgôr	Ymwelwyr	Enillydd
2021	14 Mawrth	Murrayfield, Caeredin	yr Alban	24–27	Iwerddon	Iwerddon
2020	1 Chwefror	Stadiwm Aviva, Dulyn	Iwerddon	19–12	yr Alban	Iwerddon
2019	9 Chwefror	Murrayfield, Caeredin	yr Alban	13–22	Iwerddon	Iwerddon
2018	10 Mawrth	Stadiwm Aviva, Dulyn	Iwerddon	28–8	yr Alban	Iwerddon
2017	4 Chwefror	Murrayfield, Caeredin	yr Alban	27–22	Iwerddon	yr Alban
2016	19 Mawrth	Stadiwm Aviva, Dulyn	Iwerddon	35–25	yr Alban	Iwerddon
2015	21 Mawrth	Murrayfield, Caeredin	yr Alban	10–40	Iwerddon	Iwerddon
2014	2 Chwefror	Stadiwm Aviva, Dulyn	Iwerddon	28–6	yr Alban	Iwerddon
2013	24 Chwefror	Murrayfield, Caeredin	yr Alban	12–8	Iwerddon	yr Alban
2012	10 Mawrth	Stadiwm Aviva, Dulyn	Iwerddon	32–14	yr Alban	Iwerddon
2011	27 Chwefror	Murrayfield, Caeredin	yr Alban	18–21	Iwerddon	Iwerddon
2010	20 Mawrth	Parc Croke, Dulyn	Iwerddon	20–23	yr Alban	yr Alban
2009	14 Mawrth	Murrayfield, Caeredin	yr Alban	15–22	Iwerddon	Iwerddon
2008	9 Mawrth	Parc Croke, Dulyn	Iwerddon	34–13	yr Alban	Iwerddon
2007	10 Mawrth	Murrayfield, Caeredin	yr Alban	18–19	Iwerddon	Iwerddon
2006	11 Mawrth	Lansdowne Road, Dulyn	Iwerddon	15–9	yr Alban	Iwerddon
2005	12 Chwefror	Murrayfield, Caeredin	yr Alban	13–40	Iwerddon	Iwerddon
2004	27 Mawrth	Lansdowne Road, Dulyn	Iwerddon	37–16	yr Alban	Iwerddon
2003	16 Chwefror	Murrayfield, Caeredin	yr Alban	6–36	Iwerddon	Iwerddon
2002	2 Mawrth	Lansdowne Road, Dulyn	Iwerddon	43–22	yr Alban	Iwerddon
2001	22 Medi	Murrayfield, Caeredin	yr Alban	32–10	Iwerddon	yr Alban
2000	19 Chwefror	Lansdowne Road, Dulyn	Iwerddon	44–22	yr Alban	Iwerddon
1999	20 Mawrth	Murrayfield, Caeredin	yr Alban	30–13	Iwerddon	yr Alban
1998	7 Chwefror	Lansdowne Road, Dulyn	Iwerddon	16–17	yr Alban	yr Alban
1997	1 Mawrth	Murrayfield, Caeredin	yr Alban	38–10	Iwerddon	yr Alban
1996	20 Ionawr	Lansdowne Road, Dulyn	Iwerddon	10–16	yr Alban	yr Alban
1995	4 Chwefror	Murrayfield, Caeredin	yr Alban	26–13	Iwerddon	yr Alban
1994	5 Mawrth	Lansdowne Road, Dulyn	Iwerddon	6–6	yr Alban	Cyfartal
1993	16 Ionawr	Murrayfield, Caeredin	yr Alban	15–3	Iwerddon	yr Alban
1992	15 Chwefror	Lansdowne Road, Dulyn	Iwerddon	10–18	yr Alban	yr Alban
1991	16 Mawrth	Murrayfield, Caeredin	yr Alban	28–25	Iwerddon	yr Alban
1990	3 Chwefror	Lansdowne Road, Dulyn	Iwerddon	10–13	yr Alban	yr Alban
1989	4 Mawrth	Murrayfield, Caeredin	yr Alban	37–21	Iwerddon	yr Alban

Cyfeiriadau

↑ "Scottish word of the week: Quaich". The Scotsman. Johnston Publishing. 8 May 2014. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2016-04-02. Cyrchwyd 20 February 2016.
↑ "Sporting Life - Six Nations 2001". web.archive.org. 2011-06-05. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2011-06-05. Cyrchwyd 2021-02-14.
↑ Trophy Room RUGBY - CENTENARY QUAICH adalwyd 14 Chwefror 2021

[1] "Scottish word of the week: Quaich". The Scotsman. Johnston Publishing. 8 May 2014. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2016-04-02. Cyrchwyd 20 February 2016.

[2] "Sporting Life - Six Nations 2001". web.archive.org. 2011-06-05. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2011-06-05. Cyrchwyd 2021-02-14.

[3] Trophy Room RUGBY - CENTENARY QUAICH adalwyd 14 Chwefror 2021

[1]

[2]

[3]