Yäcpou
Yäcpïu [cholera në thöŋ Dïŋlïth] ee tuëny kocliäp të ci abuöt Maguat-Pou ye cak. Ee cïnkor yen ayee dɔm. Kït ŋic apɛ̈i eyaa ciith piéu apɛ̈i. Rɛ̈ɛ̈cde apɛ̈i, ciith ee yecök rɛɛk abi raan thou kamkor rin ë döupiuguop.
Yäcpou ee tuany de runthɛɛr. Wëlcigɔt de yäcpou (në thöŋ Sanskrit) aaci yök gölcok runbuɔt yekek dhiec YKD (Yecu Këc Dhieth). Wëlthɛɛric ebën, anoŋ mɛŋbei juëc ku akumpiny de yäcpou ci röt loi.
Abuöt Maŋuat-Pou anoŋ kuat (mecthok) juëc. Abëk ken aa ciék tuëny riliic tene kök. Rinëken, kɔc kök ci liääp yäcpou aa cin kiit é tuany; kɔc kök aa naŋ kiit cie rëc apɛ̈i, ku kök aa naŋ kiit rëc apɛ̈i.
Yäcpou aŋot ye liaap ɣôn juëc de pinynhom. Thöŋkou në 2010 aye luel ula raan kam maliön ka 3 agutci maliön ka 5 aaye yäcpou dɔm ruön thok ebën, ku 58,000–130,000 aathou ne tueny kene ruon ebën. Yakölë, yäcpou aye cɔl aɣuɔkthai. Kuyenaya, agäk apei ne bɛɛi cilatueŋ yiic, aloŋdietde ne mïth yic.
Ciëk de Yäcpou
[cokic | cok tënëyökic]Kɔc aa yäcpou yök ne dhel cääm de cäm aye dëk de piu noŋ acuɔl. Kɔc nëk yäcpou aa ciith apɛi, ku abuöt de yäcpou ee rër pïr ne wëric. Ne bëëi latueŋ yic, arakthok, acin liucuol path. Yäcpou ee thiai tälee cïth liäp kek piu ye kɔc kók gem.
Cimënë, täle acuɔl (wëër raan) la ɣet wär ye kɔc juëc gem thin, kɔc aaye yäcpou dɔm täle kek:
- Dek piu ne wär kënë yic
- Cam miëth cik lok kou wäric
- Cam rëc ciëŋ wär kënë yic, tä këc yen ŋiɛc thaal arëk bi abuöt yäcpou nɔk.
1950 Kënë ee yen ciëk ne yäcpou gääk apɛi tënë bëëi cilatueŋ. Kɔc cam miithwiir cimënë juäl bii bei piɛ̈u noŋic abuöt yäcpou ku go tuɔɔc dukan bëi cilatueŋ.