ΗΜπολόνια, και εξελληνισμένα Βολωνία, (ιταλ.Bologna προφέρεται: [boˈloɲɲa](ακούστε), λατ.Bononia) είναι πόλη της Ιταλίας, πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας και της περιοχής Εμίλια-Ρομάνια (Emilia-Romagna). Έχει 389.261 κατοίκους.[1] Αρχαιότατη πανεπιστημιούπολη (επισήμως από το1088, τοπανεπιστήμιο της Μπολόνια είναι το παλαιότερο της Ευρώπης), φιλοξενεί πολυάριθμους φοιτητές που της προσδίδουν πλούτο και ζωντανεύουν την κοινωνική και πολιτιστική ζωή της.
Η Μπολόνια είναι ένα σημαντικό σταυροδρόμι οδικών και σιδηροδρομικών αξόνων, περιοχή όπου γίνονται σημαντικές εκθέσεις και όπου έχουν την έδρα τους σημαντικές βιομηχανίες, όπως ηDucati.
Η Μπολόνια είναι γνωστή για τους πύργους της και τις στοές της (portici), που φτάνουν τα 38 χιλιόμετρα στο ιστορικό κέντρο καιτην κάνουν μοναδική πόλη στον κόσμο μετο κέντρο να αποτελείται εξ ολοκλήρου από στοές, ανάμεσα στις οποίες περιλαμβάνεται η μακρύτερη στον κόσμο στοά τουΣαν Λούκα, μήκους 3,7 χιλιομέτρων καιμε 666 καμάρες.[7]
Έχει το μεγαλύτερο μεσαιωνικό ιστορικό κέντρο της Ευρώπης μετά από εκείνο της Βενετίας, το οποίο παραμένει καλοδιατηρημένο χάρη σεμια προσεκτική πολιτική ανακαίνισης και διατήρησης που άρχισε τη δεκαετία του '60, παρά τις σοβαρότατες ζημιές που προκλήθηκαν από τους αγγλοαμερικανικούς βομβαρδισμούς κατά τη διάρκεια τουΒ' Παγκοσμίου Πολέμου.
Η πόλη, που δημιουργήθηκε τουλάχιστον 1.000 χρόνια προ Χριστού, υπήρξε πάντα σημαντικό αστικό κέντρο: αρχικά με τους Ετρούσκους, οπότε κι ονομαζόταν Φέλσινα, μετά με τους Ρωμαίουςμετο όνομα Βονωνίακαι κατά τοΜεσαίωνασαν ελεύθερος δήμος. Για έναν αιώνα, ήταν η πέμπτη σε πληθυσμό ευρωπαϊκή πόλη. Σημαντικό πολιτιστικό και καλλιτεχνικό κέντρο, η σπουδαιότητα των μνημείων και της τέχνης της βασίζεται σε ένα ομογενές σύνολο μνημείων και αρχιτεκτονικών έργων: οι μεσαιωνικοί πύργοι, τα κτίρια εποχής, οι ναοί, η μορφή του ιστορικού κέντρου και έργα τέχνης, που είναι αποτέλεσμα μιας καλλιτεχνικής και αρχιτεκτονικής ιστορίας πρώτης τάξεως.
Κατά τη διάρκεια του χρόνου, η Μπολόνια έχει αποκτήσει πολλά παρωνύμια: το "Η Μορφωμένη" (La Dotta) είναι μια αναφορά στο πανεπιστήμιό της, ενώ το "Η Παχιά" (La Grassa) σχετίζεται μετην ιδιαίτερα πλούσια κουζίνα της. Τέλος το "Η Κόκκινη" (La Rossa) αρχικά παρέπεμπε στο χρώμα των στεγών του ιστορικού της κέντρου, στην πορεία όμως συνδέθηκε μετην πολιτική κατάσταση στην πόλη η οποία και θεωρείται ιστορικό προπύργιο της Αριστεράς.
Τα ίχνη της ανθρώπινης κατοίκισης βρέθηκαν από την 3η χιλιετία π.Χ., σημαντικοί οικισμοί αναπτύχθηκαν την εποχή τουΠολιτισμού των Βιλανόβατον 9ο αιώνα π.Χ. ΟιΕτρούσκοι έφτασαν στην περιοχή τον 7ο αιώνα π.Χ., ίδρυσαν τον 6ο αιώνα π.Χ. την Ετρουσκική πόλη Φελσίνα στην θέση που βρίσκεται σήμερα η Μπολόνια. Τον 4ο αιώνα π.Χ. έφτασαν στην περιοχή οι Γαλάτες Βόιοι, κατόπιν έγινε Ρωμαϊκή αποικία και δήμος (196 π.Χ.).[8] Όταν έπεσε ηΡωμαϊκή αυτοκρατορίαη Μπολόνια έγινε συνοριακό φυλάκιο στοΕξαρχάτο της Ραβέννας, την λεηλάτησαν πολλές φορές οιΓότθοι. Την περίοδο αυτή εμφανίστηκε ο επίσκοπος Πετρόνιος της Μπολόνια, οικοδόμησε ξανά την πόλη και ίδρυσε την Βασιλική του Αγίου Στεφάνου, είναι ο προστάτης-Άγιος της Μπολόνιας.[9]Την διετία 727-728 κατέκτησε την πόλη οΛομβαρδός βασιλιάς Λιουτπράνδοςκαιτην έκανε τμήμα του βασιλείου του, οι Γερμανοί κατακτητές οικοδόμησαν δίπλα από το συγκρότημα του Αγίου Στεφάνου την"Λομβαρδική προσθήκη".[10]Στα τέλη του 8ου αιώνα οΚαρλομάγνοςμε αίτημα του πάπα Αδριανού Α΄ επιτέθηκε και κατέκτησε το Λομβαρδικό βασίλειο. Από το 774 η Μπολόνια με έγκριση του πάπα έγινε ένα συνοριακό φρούριο στηνΑυτοκρατορία των Καρολιδών.[11]Η πόλη έγινε μεγάλο επίκεντρο νομικών σπουδών, από αυτή προέρχονται ο λόγιος Ιρνέριοςκαιοι διάσημοι φοιτητές τουοι"τέσσερις γιατροί της Μπολόνιας". Όταν πέθανε ηΜατθίλδη της Κανόσα (1115) οΕρρίκος Ε΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας έδωσε στην πόλη πολλά προνόμια αλλά αργότερα οΦρειδερίκος Α΄ Βαρβαρόσσα προσπάθησε νατα καταργήσει.
Η Μπολόνια ενώθηκε στηνΛομβαρδική Ένωση, νίκησε τα αυτοκρατορικά στρατεύματα στηνΜάχη του Λενιάνοκαι κέρδισε την αυτονομία της μετην"Ειρήνη της Κωνσταντίας" (1183). Στην συνέχεια εξελίχτηκε σε ένα από τα μεγαλύτερα εμπορικά κέντρα της βόρειας Ιταλίας, με ένα μεγάλο σύστημα από κανάλια επέτρεπε να φθάνουν καράβια και εμπορεύματα.[12]ΤοΠανεπιστήμιο της Μπολόνιαπου ιδρύθηκε το 1088 αποτελεί το παλιότερο Πανεπιστήμιο του κόσμου που βρίσκεται σε συνεχή λειτουργία.[13][14]Το Πανεπιστήμιο προοριζόταν αρχικά για μελέτες Ρωμαϊκού δικαίου μετον περίφημο μεσαιωνικό γλωσσογράφο Ιρνέριο. Στο Πανεπιστήμιο φοίτησαν οΔάντης Αλιγκέρι, οΒοκάκιοςκαιοΠετράρχης, η ιατρική σχολή ανακαινίστηκε.[15][16]Το 1200 η Μπολόνια ήταν μεγάλο εμπορικό κέντρο με 10.000 κατοίκους.[17]Στην διάρκεια μιας εκστρατείας γιανα υποστηρίξει τις αυτοκρατορικές πόλεις ΜόντενακαιΚρεμόνα εναντίον της Μπολόνιας ο γιος του αυτοκράτορα Φρειδερίκου Β΄Έντσο της Σαρδηνίας ηττήθηκε στην"μάχη της Φοσσάλτα" (26 Μαίου 1249) και αιχμαλωτίστηκε. Ο αυτοκράτορας έκανε πολλές προσπάθειες να ελευθερώσει τονγιοτου χωρίς αποτέλεσμα, παρέμεινε αιχμάλωτος στο"Παλάτσο ρε Ένζο" μέχρι τον θάνατο του 22 χρόνια αργότερα.
[18] Όταν πέθαναν οι ετεροθαλείς αδελφοί τουΚορράδος Δ΄ της Γερμανίας (1254), Φρειδερίκος της Αντιόχειας (1266) και εκτελέστηκε ο ανεψιός τουΚορραδίνος (1268) οΟίκος των Χοενστάουφεν εξέλιπε. Στα τέλη του 13ου αιώνα η Μπολόνια έγινε επίκεντρο διαμάχης των ισχυρότερων οικογενειών γιατον έλεγχο της πόλης, αυτό έδωσε στον πάπα την ευκαιρία να εισβάλει στην πόλη καινατην παραδόσει στον καρδινάλιο Μπέρτραντ ντι Πουζέ (1327). Ο εκπρόσωπος του πάπα ανατράπηκε αργότερα από λαική εξέγερση και κυβερνήτης της Μπολόνιας εξελέγη ο Ταντέο Πέπολι (1334).[19]ΗΜαύρη πανώλη έπληξε σκληρά την πόλη (1348), ο πληθυσμός της μειώθηκε από τους 40.000 - 50.000 κατοίκους στους 20.000 - 25.000.[20]
Την Μπολόνια κατέκτησε ο αρχιεπίσκοπος Τζοβάννι Βισκόντι, ο νέος άρχοντας τουΜιλάνου (1350). Ακολούθησε εξέγερση υπό την ηγεσία ενός μέλους αποστάτη από την οικογένεια Βισκόντικαιη Μπολόνια ανακτήθηκε από τον καρδινάλιο Χιλ Άλβαρες Καρίγιο ντι Αλμπορνόζ για λογαριασμό του πάπα (1363), οΜπερναμπό Βισκόντι διάδοχος του Τζοβάννι που είχε πεθάνει (1354) πήρε τεράστια αποζημίωση.[20]Η Μπολόνια επαναστάτησε ξανά εναντίον του πάπα (1376) και ενώθηκε μετην Φλωρεντία στον"πόλεμο των οκτώ αγίων". Οι εσωτερικές διαμάχες που ξέσπασαν ωστόσο μέσα στηνΑγία Έδρα μετά το Δυτικό Σχίσμα επέτρεψαν στην Μπολόνια να διατηρήσει την ανεξαρτησία της μεμια ολιγαρχική δημοκρατία. Ο Τζοβάνι Α΄ Μπεντιβόλιο ανέλαβε την εξουσία με πραξικόπημα (1401) καιτην υποστήριξη του Μιλάνου αλλά οι Μιλανέζοι την επόμενη χρονιά συμμάχησαν μετην Φλωρεντία, βάδισαν στην Μπολόνια καιτον θανάτωσαν. Ο ανεψιός και διάδοχος του Τζοβάνι Α΄ Χάνιμπαλ Α΄ Μπεντιβόλιο ανέκτησε την Μπολόνια (1442) αλλά τρία χρόνια αργότερα δολοφονήθηκε από συνομωσία που οργάνωσε οΠάπας Ευγένιος Δ΄. Η εξουσία της οικογένειας Μπεντιβόλιο είχε εδραιωθεί ωστόσο στην Μπολόνια, πέρασε στον ξάδελφο του Σάντε Μπεντιβόλιο, τον διαδέχθηκε ο Τζοβάνι Β΄ Μπεντιβόλιο που αντιτάχθηκε στα επεκτατικά σχέδια τουΚαίσαρα Βοργία. ΟΠάπας Ιούλιος Β΄ αφόρισε την πόλη καιτην έθεσε υπό απαγόρευση (7 Οκτωβρίου 1506), τα παπικά στρατεύματα με ένα σώμα που έστειλε οΛουδοβίκος ΙΒ΄ της Γαλλίας εισήλθαν θριαμβευτικά στην Μπολόνια καιτην κατέλαβαν (10 Νοεμβρίου 1506).
Αναπαράσταση της Μπολόνια από τον Λέαντρο Αλμπέρτι (1590)
H περίοδος της παπικής κυριαρχίας στην Μπολόνια (1506-1576) έχει αναλυθεί από τους ιστορικούς σαν εποχή μεγάλης παρακμής, αλλά δεν υπάρχουν σαφείς αποδείξεις γύρω από το θέμα. ΟΚάρολος E΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας στέφτηκε από τον πάπα ως ο τελευταίος Αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (1530) και οικοδομήθηκαν πολλά κτίσματα. Την περίοδο της παπικής κυριαρχίας οικοδομήθηκαν πολλές εκκλησίες, η Μπολόνια απέκτησε συνολικά 96 εκκλησίες τις περισσότερες από οποιαδήποτε άλλη πόλη της βόρειας Ιταλίας. Η σχολή ζωγραφικής της Μπολόνιας περιείχε διάσημους ζωγράφους όπως Αννίμπαλε Καρράτσι, ΝτομενικίνοκαιΓκουερτσίνο.[21]Στα τέλη του 16ου αιώνα η παρακμή πήρε μεγάλες διαστάσεις, οι επιδημίες μείωσαν τον πληθυσμό της Μπολόνιας από 72.000 κατοίκους σε 47.000 από το 1630, στην επιδημία (1629-1631) η πόλη έχασε το ένα τρίτο του πληθυσμού της.[22]Η οικονομία της πόλης σημείωσε επίσης μεγάλα σημάδια παρακμής όταν τα εμπορικά κέντρα μετατοπίστηκαν στον Ατλαντικό.[23]Το Πανεπιστήμιο της Μπολόνια που γνώρισε μεγάλη ακμή όταν διώχθηκαν από την εκκλησία επιστήμονες όπως οΓαλιλαίος Γαλιλέι έχασε σημαντικό αριθμό φοιτητών, η παρακμή συνεχίστηκε τον 18ο αιώνα.[24][25]ΟΠάπας Βενέδικτος ΙΔ΄που καταγόταν από την Μπολόνια προσπάθησε να σταματήσει την παρακμή αλλά χωρίς αποτέλεσμα, αναμόρφωσε μόνο το φορολογικό σύστημα.[26][27]Η πόλη είχε 70.000 κατοίκους (1700) αλλά ο αριθμός έμεινε ίδιος για πολλές δεκαετίες, το εμπόριο έπεσε σε παρακμή χάρη στην παπική φορολογική καταπίεση.[28]
ΟΝαπολέων Α΄ εισήλθε στην Μπολόνια και έδωσε την εξουσία στην Γερουσία (19 Ιουνίου 1796), η πόλη εισήλθε στην Δημοκρατία του Σισπαντάν που ήταν μετην Συνθήκη του Ρέτζιο (27 Δεκεμβρίου 1796 - 9 Ιανουαρίου 1797) Εξαρτημένο κράτος υπό τηνΠρώτη Γαλλική Δημοκρατία. Την Δημοκρατία του Σισπαντάν διαδέχθηκε η Δημοκρατία της Σισαλπίνης (9 Ιουλίου 1797), κατόπιν η Ιταλική Δημοκρατία και τελικά τοΝαπολεόντειο Βασίλειο της Ιταλίας. Μετην πτώση του Μέγα Ναπολέοντα τοΣυνέδριο της Βιέννης επανάφερε την Μπολόνια σταΠαπικά Κράτη αλλά η παπική εξουσία ταράχθηκε μετην εξέγερση (1831) που ήθελε να δημιουργήσει την"Ενωμένη Ιταλική Επαρχία"με πρωτεύουσα την Μπολόνια. ΟΠάπας Γρηγόριος ΙΣΤ΄ ζήτησε βοήθεια από τηνΑυστρίακαιτονΚλέμενς φον Μέττερνιχ, ο Μέττερνιχ μετην σειρά του προειδοποίησε τον βασιλιά της Γαλλίας Λουδοβίκο Φίλιππογιατην επέμβαση στην Ιταλία. Οι Αυστριακές δυνάμεις βάδισαν την άνοιξη του 1831 στην Ιταλική χερσόνησο και συνέτριψαν τους επαναστάτες (26 Απριλίου 1831).[29]Στα μέσα της δεκαετίας του 1840 τα επίπεδα της ανεργίας ήταν πολύ ψηλά καιοι παραδοσιακές βιομηχανίες άρχισαν να εξαφανίζονται. Η Μπολόνια έγινε μια πόλη οικονομικής εξαθλίωσης μετο 10% του πληθυσμού να μένει στο ενοίκιο, το 20% να ασχολείται μετο εμπόριο καιτο 70% να εργάζεται σκληρά σε χειρωνακτικές εργασίες με χαμηλές αμοιβές.
Η παπική απογραφή (1841) κατέγραψε 10.000 μόνιμους ζητιάνους και άλλους 30.000 σε σύνολο 70.000 μόνιμων κατοίκων της Μπολόνιας.[30]Με τις Επαναστάσεις του 1848οι Αυστριακές φρουρές εκδιώχθηκαν προσωρινά από την πόλη αλλά κατόπιν επέστρεψαν και συνέτριψαν τους επαναστάτες. Η παπική κυριαρχία έληξε όταν τελείωσε οΔεύτερος Ιταλικός Πόλεμος της Ανεξαρτησίας, τα στρατεύματα της Γαλλίας καιτου Πεδεμοντίου έδιωξαν τους Αυστριακούς από τα Ιταλικά εδάφη (12 Μαρτίου 1860), η Μπολόνια ζήτησε την ένωση μετο Βασίλειο της Ιταλίας. Τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο. Αρχικά συνδέθηκε σιδηροδρομικά μετηνΝάπολη (1863) καιτην επόμενη χρονιά (1864) μετηνΦλωρεντία.[31]Οι ελίτ της πόλης απέρριψαν την υποταγή στον πάπα, ασπάστηκαν τον φιλελευθερισμό μετα Αγγλικά πρότυπα και άνοιξαν ένα διεθνές εμπόριο με προϊόντα που παρήγαγαν από τις πεδιάδες της Εμιλίας.[32]Στην Μπολόνια γεννήθηκε ένας από τους πρώτους Ιταλούς πρωθυπουργούς οΜάρκο Μινγκέτι. Όταν έληξε οΑ΄ Παγκόσμιος Πόλεμοςη Μπολόνια γνώρισε απίστευτες ταραχές από τους σοσιαλιστές που ανήκαν στηνΕρυθρά Διετία, η πόλη έπεσε σε νέα παρακμή με αποτέλεσμα οι κάτοικοι να ασπαστούν το φασιστικό κίνημα τουΜπενίτο Μουσολίνι.[33]Ο Ντίνο Γκράντι ένα από ταπιο υψηλόβαθμα στελέχη του φασιστικού κόμματος που είχε διατελέσει και Υπουργός Εξωτερικών προερχόταν από την Μπολόνια. ΣτονΜεσοπόλεμομετην βοήθεια των φασιστών άνθισαν σε μεγάλο βαθμό η αγροτική παραγωγή καιη μεταλλουργία, κατασκευάστηκε και ένα γιγαντιαίο εργοστάσιο καπνοβιομηχανίας (1937).[34]
Η Μπολόνια υπέφερε από σοβαρά πλήγματα όταν ξέσπασε οΒ΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, η στρατηγική θέση της πόλης που συνέδεε τον βορά μετην κεντρική Ιταλία την έκανε άμεσο στόχο των συμμαχικών δυνάμεων. Ο πρώτος μεγάλος Συμμαχικός βομβαρδισμός (24 Ιουλίου 1943) κατέστρεψε το μεγαλύτερο τμήμα του ιστορικού κέντρου της πόλης με 200 νεκρούς, χτυπήθηκε ο σιδηροδρομικός σταθμός, το 44% των κτιρίων καταστράφηκαν ή υπέστησαν σοβαρές ζημιές. Στον δεύτερο βομβαρδισμό της Μπολόνιας (25 Σεπτεμβρίου 1943) καταστράφηκε ολόκληρη η πόλη με 2.481 νεκρούς και 2.000 τραυματίες.[35][36]Μετην λήξη του πολέμου το 43% των κτιρίων ολόκληρης της πόλης είχαν ισοπεδωθεί ή είχαν σοβαρές ζημιές.[37][38] Μετά τους βομβαρδισμούς η Μπολόνια έγινε το κέντρο της Ιταλικής αντίστασης απέναντι στις δυνάμεις κατοχής. Μια σύντομη μάχη ανάμεσα σε δυνάμεις που ανήκαν στηνΙταλική Κοινωνική Δημοκρατίακαι στους Ναζί (7 Νοεμβρίου 1944) προκάλεσε εξέγερση αλλά δεν επεκτάθηκε.[39]Οι αντιστασιακές δυνάμεις εισήλθαν στην πόλη (21 Απριλίου 1945), οι Γερμανοί άρχισαν να εγκαταλείπουν την πόλη όταν άκουσαν ότι φτάνουν οι Συμμαχικές δυνάμεις μετά την νίκη των Πολωνών στην"μάχη της Μπολόνιας". Οι αντιστασιακές δυνάμεις με αρχηγό τον Αρτούρο Σκατίνι εισήλθαν από την νότια πύλη, οι κάτοικοι δεν τους κατάλαβαν επειδή φορούσαν Βρετανικές στολές, όταν αναγνώρισαν ότι ήταν Ιταλοί βγήκαν στους δρόμους γιανα πανηγυρίσουν την ελευθερία τους.
Τον12ο αιώναη Μπολόνια ήταν μια από τις 5-6 μεγαλύτερες πόλεις της Ευρώπηςκαι ήταν γεμάτη από πανύψηλους πύργους. Υπολογίζεται ότι υπήρχαν γύρω στους 180. Οι πύργοι αυτοί χτίζονταν από τις μεγάλες φεουδαρχικές οικογένειες και ήταν σύμβολα της δύναμης τους. Όσο πιο δυνατή ήταν η οικογένεια τόσο πιο ψηλό πύργο είχανε. Σήμερα στο κέντρο της πόλης δεσπόζουν δύο από αυτούς τους πύργους: Ο μεγαλύτερος είναι ο πύργος των Ασινέλι (97,20 μέτρα ύψος) καιο μικρότερος των Γκαριζέντα (48 μέτρα). Ο ψηλότερος πύργος γέρνει περίπου κατά δυόμισι μέτρα, ενώ ο μικρότερος περίπου κατά τρία. Η ιστορία των δύο πύργων έχει ως εξής: Οι Ασινέλι άρχισαν να χτίζουν τον πύργο τους το1109. Μετά το χτίσιμο του πύργου οι Γκαριζέντα αποφάσισαν ότι πρέπει να φτιάξουν ένα ψηλότερο. Αυτό έκανε τους Ασινέλι να προσθέσουν μερικά μέτρα στον δικό τους. Κάθε φορά που πρόσθεταν οιμεν λίγα μέτρα στον πύργο τους πρόσθεταν καιοιδεστον δικό τους. Κάποια στιγμή ο πύργος των Γκαριζέντα είχε φτάσει να γέρνει τόσο πολύ πουοι αρχές της πόλης τους υποχρέωσαν να κόψουν την κορυφή του, προτού αυτή πέσει πάνω στους περαστικούς. Έτσι σήμερα ο πύργος των Γκαριζέντα είναι μόνο 48 μέτρα, ενώ ο πύργος των Ασινέλι γέρνει περισσότερο κάθε χρόνο.Ο δεύτερος μεγαλύτερος πύργος που χτίστηκε το 1111 ήταν ο πύργος των Νιφοράτι (96,8 μέτρα ύψος) και πρόσθεταν μερικά μέτρα ύψος κάθε χρόνο, όπου έφτασαν γιατην εποχή τα 126,50 μέτρα ύψος που θεωρείται σπουδαίο κατόρθωμα. Ο πύργος το 1267 έγερνε κατά 1,5 μέτρα καιτο επιπλέον ύψος που προσπάθησαν νατου δώσουν το 1344 ήταν η αιτία να γκρεμιστεί.
Ο πύργος Νιφοράτι ήταν χτισμένος με θέα την κεντρική πλατεία Πιάτσα Ματζιόρε (Piazza Maggiore) όπου δεσπόζει το Παλάτσο Κομουνάλε (ή Παλάτσο ντ'Ακκούρσιο), χτισμένο τον 13ο-15ο αιώνα καιτοΠαλάτσο ντελ Ποντεστά (Palazzo del Podestà), εκτενώς ανακαινισμένο το 1485. Δίπλα βρίσκεται το παλάτι του βασιλιά Έντσο (Palazzo Re Enzo) το οποίο χρονολογείται από το 1244, ενώ η σημερινή του μορφή οφείλεται στην ανακαίνιση γοτθικού ρυθμού από τον Αλφόνσο Ρουμπιάνι το 1905.
Το οικόσημο της οικογενείας μετο τίτλο του Κόμη απεικονίζει τον συγκεκριμένο πύργο σε κίτρινο ή χρυσό φόντο.
Μέλη της οικογένειας ταξίδεψαν σε όλη την Ευρώπη και απόγονος τους ο Μάριο Νιφοράτι ταξιδεύει μετη σύζυγό του Ιωάννα καιτον αδελφό του Αιμίλιο το 1658 στην Κεφαλονιά όπου καιθα εγκατασταθεί στην περιοχή της Σάμης καιθα ασχοληθεί μετο εμπόριο.
Με θέα την κεντρική πλατεία Πιάτσα Ματζιόρε (Piazza Maggiore) δεσπόζει το Παλάτσο Κομουνάλε (ή Παλάτσο ντ'Ακκούρσιο), χτισμένο τον 13ο-15ο αιώνα καιτοΠαλάτσο ντελ Ποντεστά (Palazzo del Podestà), εκτενώς ανακαινισμένο το 1485. Δίπλα βρίσκεται το παλάτι του βασιλιά Έντσο (Palazzo Re Enzo) το οποίο χρονολογείται από το 1244, ενώ η σημερινή του μορφή οφείλεται στην ανακαίνιση γοτθικού ρυθμού από τον Αλφόνσο Ρουμπιάνι το 1905.
Τα περισσότερα παλάτια της Μπολόνια χρονολογούνται κυρίως από την εποχή πουη πόλη συμπεριλαμβανόταν στα Παπικά Κράτη τον 16ομε 18ο αιώνα και ανήκαν στις οικογένειες των γερουσιαστών που κυβερνούσαν τη Μπολόνια εκείνο τον καιρό. Πολλά παλάτια χτίστηκαν τότε, ενώ άλλα που υπήρχαν ήδη ανακαινίστηκαν. Η οικογένεια Μπεντιβόλιο (Bentivoglio) αρχικά ήταν από τις πρώτες που έκτισε ένα δικό της παλάτι, το οποίο όμως καταστράφηκε, μετα συντρίμμια τουνα βρίσκονται στο πάρκο Τζαρντίνι ντελ Γκουάστο ντέι Μπεντιβόλιο (Giardini del Guasto dei Bentivoglio), πίσω από το Δημοτικό Θέατρο (Teatro Comunale).
Το Αρχιγυμνάσιο (Archiginnasio di Bologna) είναι ένα από τα σημαντικότερα κτίρια της πόλης: υπήρξε έδρα του παλαιού Πανεπιστημίου από το 1563 έως το 1803. Κτίστηκε το 1562 από τον Αντόνιο Μοράντι και είναι πλούσιο σε ιστορία και έργα τέχνης. Άξια αναφοράς είναι η συλλογή μετα οικόσημα μαθητών στους τοίχους, η οποία αριθμεί περισσότερα από 600, αλλά καιη αίθουσα αφιερωμένη στη μελέτη της ανατομίας υπό μορφή αμφιθεάτρου, η οποία χρονολογείται από το 1637. Κτισμένη με ξύλο ελάτου καιμε οροφή χωρισμένη σε τετράγωνα τμήματα, η αίθουσα αυτή είναι διακοσμημένη με αγάλματα φημισμένων γιατρών του παρελθόντος καιμε ανατομικά μοντέλα του καλλιτέχνη Λέλλι. Από το 1838 είναι έδρα της Δημοτικής Βιβλιοθήκης (Biblioteca Comunale).
Όσο αφορά τις βίλες, σε ορισμένες περιπτώσεις ήταν αρχαία μοναστήρια ή τόποι λατρείας τα οποία στην εποχή του Ναπολέοντα πουλήθηκαν σε ιδιώτες και έτσι μετατράπηκαν στις σημερινές βίλες. Ανήκαν και ανήκουν ακόμα στις πιο πλούσιες οικογένειες της πόλης. Κάποια αξιοσημείωτα παραδείγματα των κτιρίων αυτών μπορούν να βρεθούν στα περίχωρα της πόλης, στους γύρω λόφους ή στην περιοχή Σαν Λάτσαρο (San Lazzaro).
Στην Μπολόνια υπάρχει επίσης τοΤο Museo internazionale e biblioteca della musica, το οποίο είναι ένα μουσικό μουσείο και μουσική βιβλιοθήκη στο Palazzo Aldini Sanguinetti, στο ιστορικό κέντρο της πόλης.
↑Hornblower, Simon; et al. (2012). The Oxford classical dictionary (3rd ed.). Oxford: Oxford University Press. σ. 230
↑Butler, Alban (1814). The Lives of the Fathers, Martyrs, And Other Principal Saints. London: John Murphy
↑Heers, Jacques (1995). La città nel medioevo in Occidente : paesaggi, poteri e conflitti. Milano: Jaca Book. σ. 63
↑Kleinhenz, Christopher (2004). Medieval Italy : an encyclopedia. New York: Routledge. σ. 134
↑Luzzatto, Gino (2015). An Economic History of Italy: From the Fall of the Empire to the Beginning of the 16th Century (1st ed.). Abingdon-on-Thames: Routledge. σ. 111
↑Hunt Janin: "The university in medieval life, 1179–1499", McFarland, 2008, σ.55
↑de Ridder-Symoens, Hilde: A History of the University in Europe: Volume 1, Universities in the Middle Ages, σσ. 47-55
↑Nancy G. Siraisi, Taddeo Alderotti and his pupils: two generations of Italian medical learning (Princeton University Press, 1981)
↑Janin, Hunt (2008). The university in medieval life, 1179–1499. Jefferson, NC: McFarland & Co. σ. 56
↑Arnaldi, Girolamo (2008). Italy and its invaders. Cambridge, Mass.: Harvard University Press. σ. 111
↑Partner, Peter (1972). The lands of St. Peter : the papal state in the Middle Ages and the early Renaissance. Berkeley: Univ. of California Pr. σσ. 318–327
↑ 20,020,1Wray, Shona Kelly (2009). Communities and crisis : Bologna during the Black Death. Leiden: Brill. σσ. 95–96
↑Raimond Van Marle. The Development of the Italian Schools of Painting, Volume 4 (1924) σσ. 394–481
↑Black, Christopher F. (2001). Early Modern Italy a Social History ([Online-Ausg.] ed.). New York: Routledge. σ. 23
↑Pullan, Brian, ed. (2006). Crisis and change in the Venetian economy in the sixteenth and seventeenth centuries. London: Routledge. σ. 132
↑Gross, Hanns (2002). Rome in the Age of Enlightenment : the Post-Tridentine Syndrome and the Ancien Regime. Cambridge: Cambridge University Press. σ. 238
↑Gross, Hanns (2002). Rome in the Age of Enlightenment : the Post-Tridentine Syndrome and the Ancien Regime. Cambridge: Cambridge University Press. σ. 89
↑Wright, A.D. (2000). The early modern papacy : from the Council of Trent to the French Revolution, 1564–1789. Harlow, England: Longman. σ. 261
↑Messberger, Rebecca; et al. (2016). Benedict XIV and the Enlightenment: Art, Science, and Spirituality. Toronto: University of Toronto Press. σ. 211
↑Hearder, Harry (1994). Italy in the age of the Risorgimento : 1790 – 1870 (7. impr. ed.). London: Longman. σ. 121
↑Hughes, Steven C. (1993). Crime, disorder, and the Risorgimento : the politics of policing in Bologna (1. publ. ed.). Cambridge: Cambridge University Press. σ. 17
↑Toniolo, Gianni (8 April 2016). An Economic History of Liberal Italy: 1850–1918. Abingdon-on-Thames: Routledge. σ. 46
↑Cardoza, Anthony L. (2016). Agrarian Elites and Italian Fascism: The Province of Bologna, 1901–1926. Princeton, New Jersey: Princeton University Press. σσ. 32–40
↑Cardoza, Anthony L. (2016). Agrarian Elites and Italian Fascism: The Province of Bologna, 1901–1926. Princeton, New Jersey: Princeton University Press. σσ. 387–388
↑Sabel, Charles F.; et al. (1997). World of possibilities : flexibility and mass production in western industrialization (1. publ. ed.). Cambridge [u.a.]: Cambridge Univ. Press. σσ. 382–388
Arnaldi, Girolamo (2008). Italy and its invaders. Cambridge, Mass.: Harvard University Press.
Hornblower, Simon; et al. (2012). The Oxford classical dictionary (3rd ed.). Oxford: Oxford University Press.
Butler, Alban (1814). The Lives of the Fathers, Martyrs, And Other Principal Saints. London: John Murphy
Heers, Jacques (1995). La città nel medioevo in Occidente : paesaggi, poteri e conflitti. Milano: Jaca Book.
Kleinhenz, Christopher (2004). Medieval Italy : an encyclopedia. New York: Routledge.
Luzzatto, Gino (2015). An Economic History of Italy: From the Fall of the Empire to the Beginning of the 16th Century (1st ed.). Abingdon-on-Thames: Routledge.
Hunt Janin: "The university in medieval life, 1179–1499", McFarland, 2008
de Ridder-Symoens, Hilde: A History of the University in Europe: Volume 1, Universities in the Middle Ages
Nancy G. Siraisi, Taddeo Alderotti and his pupils: two generations of Italian medical learning (Princeton University Press, 1981)
Janin, Hunt (2008). The university in medieval life, 1179–1499. Jefferson, NC: McFarland & Co.
Partner, Peter (1972). The lands of St. Peter : the papal state in the Middle Ages and the early Renaissance. Berkeley: Univ. of California Pr.
Wray, Shona Kelly (2009). Communities and crisis : Bologna during the Black Death. Leiden: Brill.