Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές.Βοηθήστε συνδέοντας το κείμενο με τις πηγές χρησιμοποιώντας παραπομπές, ώστε να είναι επαληθεύσιμο. Το πρότυπο τοποθετήθηκε χωρίς ημερομηνία. Γιατη σημερινή ημερομηνία χρησιμοποιήστε: {{χωρίς παραπομπές|10|09|2024}}
ΤοF-4 Phantom II είναι μαχητικό-βομβαρδιστικό αεροσκάφος παντός καιρού, 2ης γενιάς. Τα πρώτα αεροσκάφη πέταξαν μετηνΠολεμική Αεροπορία τωνΗΠΑ (USAF)το 1960 (αρχικά ως F-110 Spectre) ενώ εξήχθησαν σε 11 άλλες χώρες. Στην υπηρεσία της USAF παρέμεινε μέχρι το 1996 ενώ συνεχίζει να υπηρετεί σε άλλες πολεμικές αεροπορίες ανά τον κόσμο. Το αεροσκάφος ονομάστηκε ανεπίσημα και "Ρινόκερος" λόγω του τεράστιου μεγέθους τουκαι της ιδιαίτερης αντοχής του.
F-4 Phantom II
Τύπος
Μαχητικό-βομβαρδιστικό
Κατασκευαστής
McDonnell Douglas
Ώση
2x75,4 kN
Πλήρωμα
2
Μήκος
19,2 m
Εκπέτασμα
11,7 m
Ύψος
5,0
Μεικτό βάρος
18.825 kg
Μέγιστο βάρος απογείωσης
28.030 kg
Μέγιστη ταχύτητα
2,370 km/h (2,23 Mach)
Αυτονομία
2.600 km
Μέγιστο ύψος
18.300 m
Βαθμός ανόδου
210 m/min
Πολυβόλα
1x 20mm M61A1 Vulcan, 1-3x SUU-23 20mm gun pod
Έξυπνες βόμβες
18x GBU-12 Paveway II, 5x GBU-10 Paveway II, 5x GBU-14, 4x GBU-15
Στις αρχές του 1950, μετην ταχύτατη πρόοδο της πολεμικής αεροπορικής τεχνολογίας, τοΠολεμικό Ναυτικό τωνΗΠΑ προκήρυξε διαγωνισμό για ένα αεροσκάφος πουθα αντικαθιστούσε τα τότε μαχητικά καιθα επέκτεινε την επιχειρησιακή δυνατότητα του σώματος. Ανκαιη αρχική πρόταση της McDonnell Douglas ήταν η αναβάθμιση των ήδη υπηρεσιακών αεροσκαφών, το Ναυτικό προσανατολίστηκε πιο πολύ σε προϊόντα ανταγωνιστών, όπως τοVought F-8 Crusader. Βλέποντας τον κίνδυνο να χάσει ένα ιδιαίτερα κερδοφόρο πελάτη, η εταιρία παρουσίασε ένα νέο μαχητικό πολλαπλών ρόλων το οποίο θα μπορούσε να αντικαταστήσει καιταA-4 Skyhawkστον ρόλο του βομβαρδισμού καιτα F-8 Crusader στον ρόλο της αναχαίτισης. Το νέο αυτό μαχητικό πήρε την κωδική ονομασία YAH-1.
Γιανα είναι ένα πραγματικά πολλαπλών ρόλων αεροσκάφος, τοΥΑΗ-1 απαιτείτο να είχε ιδιαίτερα καλή κατασκευή ώστε να αντέχει τα μεγάλα φορτία βομβών, αλλά καινα είναι ικανό στις αερομαχίες. Καθώς η τότε στρατηγική απέρριπτε τις κλειστές αερομαχίες λόγω της μεγάλης ταχύτητας τωντζετ, αποφασίσθηκε το μοντέλο αυτό να είναι εξοπλισμένο με ένα πανίσχυρο ραντάρκαι πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς - χαρακτηριστικά πουθατου έδιναν τη δυνατότητα να καταρρίπτει στόχους από απόσταση χωρίς εμπλοκή σε αερομαχία. Παίρνοντας μια απόφαση πουθα άλλαζε τορου της αεροπορικής ιστορίας, οι σχεδιαστές αποφάσισαν ναμην τοποθετήσουν πυροβόλο στο αεροσκάφος. Το πρωτότυπο πλέον πήρε την ονομασία F-4 Phantom. Άλλα ονόματα που προτάθηκαν ήταν SatanκαιMithra, αλλά απορρίφθηκαν για ευνόητους λόγους.
Το 1959, έλαβε χώρα η πρώτη απονήωση του τύπου από αεροπλανοφόρο, ενώ την επόμενη χρονιά, το Ναυτικό άρχισε να εντάσσει το αεροσκάφος στη δύναμή του. Την ίδια εποχή, η Πολεμική Αεροπορία τωνΗΠΑ αποφάσισε να ακολουθήσει το παράδειγμα, καθώς το Phantom έμοιαζε ιδανικό, καιτο 1963 παραγγέλθηκαν τα πρώτα αεροσκάφη, περίπου ίδια μετην έκδοση του Ναυτικού.
Το Phantom κλήθηκε να πολεμήσει αμέσως μετά την εισαγωγή τουστην ενεργό υπηρεσία, καθώς το επεισόδιο του Κόλπου Τονκίν άρχιζε τονπόλεμο του Βιετνάμ. Στην αρχή τα αεροσκάφη χρησιμοποιούνταν ως συνοδεία βομβαρδιστικών, και ένα χρόνο μετά την αρχή του πολέμου, στις 9 Απριλίου1965, το Phantom σημείωσε την πρώτη του κατάρριψη, ένα βορειοβιετναμέζικο MiG-17. Το Phantom έκανε μια ιδιαίτερα ηρωική αλλά και προβληματική εμφάνιση σε αυτόν τον πόλεμο. Οικανόνες εμπλοκής της εποχής απαιτούσαν τηνοπτική αναγνώρισητων αεροσκαφών πριντην κατάρριψη. Έτσι το Phantom, πουδεν ήταν σχεδιασμένο με αυτόν τον σκοπό, ξαφνικά βρέθηκε να υστερεί σημαντικά, κυρίως σε ευελιξία καισε οπλισμό για κλειστή αερομαχία, έναντι των MiG-17 καιMiG-21του Βόρειου Βιετνάμ. Με τους πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς να παρουσιάζονται ιδιαίτερα αναξιόπιστοι καιτο αεροσκάφος ιδιαίτερα αργό για κλειστές αερομαχίες, δεκάδες Phantom καταστράφηκαν πάνω από τους ουρανούς του Βιετνάμ.
Αυτή η καταστροφή ανάγκασε το Ναυτικό καιτην Αεροπορία να εισάγουν ειδικές τακτικές και εκπαίδευση (TOPGUN), πράγμα που βελτίωσε κάπως την απόδοση των πιλότων. Επίσης, ελήφθη η απόφαση να προστεθεί και πυροβόλο στο αεροσκάφος για κλειστές αερομαχίες. Το αναβαθμισμένο αεροσκάφος ονομάστηκε Phantom II. Ο πόλεμος του Βιετνάμ έδωσε το παρατσούκλι "Ο μεγαλύτερος διανομέας κομματιών MiG στον κόσμο" στο αεροσκάφος. Μετά τον πόλεμο, το αεροσκάφος αντικαταστάθηκε από τοF-15 Eagleστο ρόλο της αερομαχίας καιτου δόθηκε ο ρόλος της καταστολής εχθρικής αεράμυνας (SEAD). Παράλληλα, άρχισαν οι εξαγωγές προς άλλες χώρες, κάποιες από τις οποίες χρησιμοποιούν τον τύπο ακόμα και σήμερα. Τα τελευταία F-4 αποσύρθηκαν από την ενεργό υπηρεσία τωνΗΠΑτο 1996.
Στο Ναυτικό, ο τύπος αντικαταστάθηκε το1974 από τοF-14Α Tomcatκαιστην Αεροπορία από τα F-15 Eagle και F-16 Fighting Falcon.
Σχέδιο τριών όψεων του F-4 PhantomF-4J Phantom του Αμερικανικού Ναυτικού ενώ προσνηώνεται στο αεροπλανοφόρο SaratogaF-4Ε Phantom II της Αμερικανικής Αεροπορίας
Η βασική ιδέα στην κατασκευή του F-4 είναι η αντοχή. Έτσι, είναι ιδιαίτερα μεγάλο και βαρύ, όπως επίσης και δυσκίνητο. Καθώς η στρατηγική της εποχής πρόσταζε αερομαχίες με πυραύλους, το αεροσκάφος φτιάχθηκε για ταχύτητα, πράγμα που αντικατοπτρίζεται από τους κινητήρες τουμετη θηριώδη ώση. Στην πραγματικότητα, αυτή η ισχύς τους είναι που βοήθησε το F-4 να επιβιώσει έναντι τωνπιο ευέλικτων σοβιετικών αεροσκαφών, επιτρέποντάς τουνα επιταχύνει με ρυθμούς πουοι αντίπαλοι δεν μπορούσαν να ακολουθήσουν. Οι απότομες γωνίες καιτο γενικότερα ιδιόμορφο σχήμα του αεροσκάφους οφείλονται στην ανάγκη για ταχύτητα. Καθώς το αεροσκάφος έχει δύο πολύ μεγάλους κινητήρες στην ουρά του, κρίθηκε αναγκαίο να μετατοπιστούν τα πτερύγια της ουράς σε υπερυψωμένη θέση, με αρνητική δίεδρο 23 μοιρών. Τα φτερά επίσης είναι σχεδιασμένα μετη φιλοσοφία "γλάρου" (θυμίζουν δηλαδή φτερά γλάρου), ώστε ναμη διακόπτεται η ροή του αέρα προς τα πτερύγια της ουράς, με θετική δίεδρο 11 μοιρών.
Το πανίσχυρο αλλά και αρκετά περίπλοκο ραντάρ δημιούργησε την ανάγκη τοποθέτησης δεύτερου πιλότου ειδικά γιατο χειρισμό του. Έτσι, όλα τα Phantom είναι διθέσια: διαθέτουν έναν πιλότο και έναν χειριστή οπλικών συστημάτων. Ταυτόχρονα, το μέγεθος του ραντάρ έκανε απαραίτητη τη μεγάλη και μακριά μύτη. Το όλο βάρος του σκάφους σε συνδυασμό μετην ανάγκη για προσνήωση σε αεροπλανοφόρα έχει ως αποτέλεσμα το σύστημα προσγείωσης να είναι ιδιαίτερα κοντό και ανθεκτικό, δημιουργώντας έτσι ένα ιπτάμενο τανκ. Μαρτυρίες πιλότων της εποχής αναφέρουν ότι είχανε δει Phantom να χτυπιούνται από αντιαεροπορικά, από πυραύλους, να πιάνουν φωτιά, αλλά ποτέ ένα Phantom να διαλύεται στον αέρα αμέσως.
Οι πιλότοι του αεροσκάφους το έβρισκαν σχετικά εύκολο στο χειρισμό, χωρίς ιδιαίτερες εκπλήξεις στοφάκελο πτήσηςτου, και χωρίς να χρειάζεται να φοβούνται απώλειες ενέργειας από τους κινητήρες. Παρ' όλα αυτά, το Phantom ήταν ένα αεροσκάφος που απαιτούσε προχωρημένη εκπαίδευση και συνεργασία μεταξύ του πληρώματος.
Ένα από τα μεγαλύτερα εγγενή προβλήματα που παρουσίαζαν τα Phantom ήταν η κακοφτιαγμένη παροχή καυσίμου, πουανκαι γενικά αξιόπιστη, έκανε τους κινητήρες τουνα αφήνουν πίσω τους ένα σύννεφο μαύρου καπνού, πράγμα πουτα έκανε ιδιαίτερα ορατά και προβλέψιμα. Με τους νέους κινητήρες που απέκτησαν στη διάρκεια της θητείας τους, το πρόβλημα βελτιώθηκε αρκετά.
F-4G Phantom II της Αμερικανικής Αεροπορίας ενώ εκτοξεύει έναν πύραυλο AGM-45 ShrikeF-4E Phantom II της Ισραηλινής Αεροπορίας μετη χαρακτηριστική παραλλαγή ερήμου
Το F-4 ήταν το κύριο καιπιο σύγχρονο μαχητικό του αμερικανικού Ναυτικού και Αεροπορίας από το 1960 μέχρι το 1975 περίπου. Έτσι, η ιστορία τουστην υπηρεσία των Αμερικανών είναι άμεσα συνδεδεμένη μετονπόλεμο του Βιετνάμ. Σε αυτόν, το F-4 αρχικά βρέθηκε σε δυσχερή θέση, μετα αντίπαλα μαχητικά, μικρότερα καιπιο ευέλικτα, νατο κατατροπώνουν. Ανκαι υποτιθέμενα κατά πολύ ανώτερο του ανταγωνισμού, η αναλογία καταρρίψεων βυθίστηκε σε 2:1 (2 βορειοβιετναμέζικα αεροσκάφη για κάθε 1 αμερικάνικο). Τα πληρώματα των F-4 επανεκπαιδεύτηκαν καλύτερα και μέχρι το τέλος του πολέμου το F-4 είχε καθιερωθεί, καταρρίπτοντας συνολικά 277 εχθρικά αεροσκάφη και φέρνοντας τη σχετική αναλογία σε 10:1. Το F-4 έδωσε στην USAF καιτο USN τους τελευταίους άσους τους:
Στις 10 Μαΐου1972οΝτιουκ Κάνινγκχαμ (μετέπειτα πολιτικός) καιο Μπίλυ Ντρίσκολ του Ναυτικού έγιναν οι πρώτοι άσοι, πετυχαίνοντας την κατάρριψη του καλύτερου Βορειοβιετναμέζου πιλότου, σεμια επική αερομαχία. Αργότερα καταρρίφθηκαν από αντιαεροπορικό πύραυλο, επιβίωσαν όμως και επέστρεψαν στη βάση τους.
Στις 28 Αυγούστου1972, ήταν σειρά του Ρίτσαρντ Ρίτσι της Αεροπορίας να γίνει άσος καταρρίπτοντας το 5οτου εχθρικό αεροσκάφος.
Ακολούθησαν ο Τσαρλς ΝτεΜπελβού καταρρίπτοντας 6 αεροσκάφη καιο Τζέφρι Φένσταϊν.
Το αεροσκάφος υπηρέτησε στο Βιετνάμ κυρίως σε ρόλο αεροπορικής υπεροχής, και δευτερευόντως βομβαρδισμού.
Τα αμερικάνικα F-4 στη συνέχεια μετατράπηκαν σε Wild Weasel (Άγριες Νυφίτσες), και οπλισμένα με τους πυραύλους Shrike και HARM ανέλαβαν το ρόλο της εξουδετέρωσης αεραμυνών (SEAD). Είδαν εκτεταμένη χρήση καιστην Καταιγίδα της Ερήμου, που ήταν καιη τελευταία τους μεγάλη αποστολή.
Ο τύπος χρησιμοποιήθηκε εκτεταμένα και στους Αραβο-Ισραηλινούς Πολέμους, αρχίζοντας από το 1970, και συμμετέχοντας στονπόλεμο τουΓιομ Κιπούρ (1974) καιστηνεπιχείρηση Ειρήνη στη Γαλιλαία (1982). Η απόδοσή τους καταγράφεται σε 114 καταρρίψεις έναντι 56 απωλειών, τις οποίες οι Ισραηλινοί αποδίδουν σε βλάβες ή αντιαεροπορικά πυρά.
Όσα ελληνικά F-4Ε είχαν παραληφθεί, ήταν σε επιφυλακή κατά τονΑττίλα Ι ώστε να πολεμήσουν εναντίον των τουρκικών δυνάμεων, αλλά αυτό δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ.
Ελληνικό F-4E Phantom AUP με παραλλαγή Aegean Ghost.
Τα πρώτα 36 F-4E Phantom II αγοράστηκαν το 1972 μετο πρόγραμμα Peace Icarus I. Η συμφωνία - ύψους τότε 5 δις δραχμών - ολοκληρώθηκε τάχιστα και στις 20 Απριλίου1974ο τύπος εντάχθηκε στηνΠΑκαι διαμοιράστηκε στην 338 Μοίρα Διώξεως/Βομβαρδισμού και 339 Μοίρα Παντός Καιρού.
Στη συνέχεια, το 1976, ηΕλλάδα προέβη σε αγορά 24 ακόμα F-4E και φωτοαναγνωριστικών RF-4E. Αυτό το πρόγραμμα ονομάστηκε Peace Icarus II. Μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, η Αεροπορία έλαβε ακόμα 27 RF-4E από τηΓερμανική Πολεμική Αεροπορία. Μετά το 1990 και στο πλαίσιο ανταλλαγμάτων γιατην ανανέωση της συμφωνίας για τις αμερικανικές βάσεις, ηΠΑ απέκτησε από τηνΑεροπορική Εθνοφρουρά τωνΗΠΑ 28 ακόμα F-4E SRA.
Στα μέσα της δεκαετίας του 1990, η εκτεταμένη αγορά αεροσκαφών 3ης γενιάς από την Ελλάδα καιτην Τουρκία κατέστησαν τα παλαιότερα Phantom κατά πολύ υποδεέστερα. Έτσι, το1997ηΠΑκαιη γερμανική DASA κατέληξαν σε συμφωνία για ένα εκτεταμένο πρόγραμμα αναβάθμισης των αεροσκαφών. Αυτό το πρόγραμμα ονομάστηκε Peace Icarus 2000 και αναβάθμισε με ικανότητες αεροσκαφών 3ης γενιάς 38 από τα ήδη υπάρχοντα F-4, όλα των προγραμμάτων Peace Icarus I καιΙΙ. Ταυτόχρονα ηΕΑΒ άρχισε την αναβάθμιση των μεταχειρισμένων αεροσκαφών. Αυτή η αναβάθμιση ήταν κυρίως αντικατάσταση δομικών στοιχείων ώστε να επεκταθεί το όριο ζωής των αεροσκαφών. Άλλωστε, πριν πωληθούν, η Αεροπορική Εθνοφρουρά τωνΗ.Π.Α. τα χρησιμοποιούσε τακτικά και ως εκ τούτου είχαν ήδη ικανοποιητικές επιχειρησιακές δυνατότητες και κρίθηκε ασύμφορη η τεχνολογική αναβάθμισή τους.
ΤοPeace Icarus 2000 ήταν ένα από τα καλύτερα προγράμματα αναβάθμισης των F-4 παγκοσμίως. Περιλαμβάνει την εγκατάσταση νέων ψηφιακών ενδείξεων στο πιλοτήριο του αεροσκάφους, την τοποθέτηση του ραντάρ APG-65GR, καινούρια συστήματα αδρανειακής πλοήγησης, όπως επίσης και λογισμικό και καλωδίωση γιατην εκτόξευση των σύγχρονων πυραύλων AIM-120 AMRAAMκαιAGM-65G Maverick. Τέλος, τα αεροσκάφη εξοπλίζονται με υπολογιστές πτήσης ισραηλινής κατασκευής.
Στα μέσα της δεκαετίας του 2000, ανκαιτο Phantom θεωρείται αεροσκάφος δεύτερης γενιάς, οι ικανότητες πουτου δόθηκαν μετην αναβάθμιση το κάνουν ακόμα φονικό στο πεδίο της μάχης. Η χρήση πυραύλων μακρού βεληνεκούς, το σύγχρονο ραντάρ AN/APG-65 GR, οι ασύρματοι με δυνατότητα κρυπτογράφησης, το σύγχρονο ατρακτίδιο σκόπευσης LITENING II, καθώς καιτο ακριβέστατο αδρανειακό σύστημα ναυτιλίας το κάνουν ακόμα υπολογίσιμο αντίπαλο, ικανό να συμμετέχει μαζί μετα σύγχρονα αεροσκάφη σε σύνθετες αποστολές.
F-4 Phantom της Τουρκικής ΑεροπορίαςΦωτοαναγνωριστικό RF-4Ε Phantom της Ιαπωνικής Αεροπορίας
F-4A/B/J/N/SΤα μοντέλα αυτά ήταν τα αρχικά που κατασκεύασε η McDonnell-Douglas γιατο αμερικανικό Ναυτικό καιτην αεροπορία του Σώματος των Πεζοναυτών. ΤοΑ ήταν το πρωταρχικό μοντέλο, αλλά ταπιο διαδεδομένα ήταν ταΒκαι J. Αυτά αναβαθμίστηκαν σε N και S αντίστοιχα.
F-4C/D/EΤα μοντέλα αυτά είναι μεταγενέστερα και χρησιμοποιήθηκαν από την USAF, μετο C να είναι το βασικό μοντέλο. Τα μοντέλα D και E ήταν αυτά που εξήχθησαν πιο πολύ (μετοΕνα έρχεται καιστην Ελλάδα).
F-4GΤο F-4G ήταν μια αναβάθμιση που υπέστησαν πολλά F-4E. Τα κατέστησε ιδανικά γιατο ρόλο της εξουδετέρωσης αεραμυνών, τοποθετώντας τους λογισμικό και εξοπλισμό γιατον πύραυλο AGM-88 HARM. Τα F-4G ήταν τα τελευταία Phantom που αποσύρθηκαν από την ενεργό υπηρεσία στις ΗΠΑ, και ήταν το βασικό αεροσκάφος σε αυτόν το ρόλο στηνΚαταιγίδα της Ερήμου.
RF-4B/C/E
Φωτογραφικά/αναγνωριστικά. Βασική διαφορά τους από τα άλλα είναι η φωτογραφική κάμερα που φέρουν αντί πολυβόλου.
F-4K/M
F-4 ειδικά φτιαγμένα για τις ανάγκες της RAF, με λογισμικό και καλωδίωση γιατον εξοπλισμό αυτής. Επίσης, φέρουν τους αγγλικούς κινητήρες Rolls-Royce Spey. Τα Phantom αυτά αποσύρθηκαν από την ενεργό δράση στις αρχές τις δεκαετίας του 1990 και υπήρξε ενδιαφέρον γι´ αυτά από την Ελλάδα.
F4EJ/F
Εκδόσεις που κατασκευάστηκαν ειδικά γιατην Ιαπωνία (EJ) καιτη Γερμανία (F), με μειωμένες δυνατότητες λόγω των περιορισμών των κρατών αυτών σε πολεμικό υλικό.
QF-4
Τηλεκατευθυνόμενα μοντέλα F-4 για μελέτες νέων οπλικών συστημάτων. Είναι ο μοναδικός τύπος που χρησιμοποιείται αυτή τη στιγμή στις ΗΠΑ.
Kurnass 2000
Αναβάθμιση των F-4 της Ισραηλινής Αεροπορίαςπου έγινε από τις ισραηλινές αμυντικές βιομηχανίες.
Το Phantom είναι ίσως το αεροσκάφος μεταπιο πολλά παρατσούκλια. Μερικά από αυτά είναι: "Διπλά άσχημο", "Ιπτάμενο Τούβλο", "Ο μεγαλύτερος διανομέας τμημάτων MiG στον κόσμο" κ.α.
Το αεροσκάφος άλλαξε τορου της ιστορίας όταν η στιβαρή αλλά δυσκίνητη κατασκευή τουτο έκανε εύκολο στόχο γιατα ευέλικτα αεροσκάφη των αντιπάλων. Τα μειονεκτήματα αυτά οδήγησαν σε αυξημένη εκπαίδευση, περίπλοκες τακτικές καιπιο ιδανικά αεροσκάφη στη Δύση και ανάλογη κλιμάκωση καιστο σοβιετικό μπλοκ.
Η μασκότ του αεροσκάφους είναι ένα φάντασμα, οSpook, χαρακτήρας ο οποίος βρίσκεται σε οτιδήποτε έχει σχέση μετο Phantom (από πρόθεση της κατασκευάστριας εταιρίας McDonnell-Douglas), καισε πολλά εμβλήματα μοιρών πουτο χρησιμοποιούσαν.
.jpg)
_off_the_coast_of_Florida_(USA),_8_January_1980_(6350715).jpg)
.svg){kind=small}
