(Translated by https://www.hiragana.jp/)
Τουρκία - Βικιπαίδεια

Τουρκία

Χώρα της δυτικής Ασίας κかっぱαあるふぁιいおた της νοτιοανατολικής Ευρώπης

Συντεταγμένες: 39°N 36°E / 39°N 36°E / 39; 36

Ηいーた Τουρκία (τουρκικά: Türkiye‎‎), επίσημα γνωστή ως Δημοκρατία της Τουρκίας ή Τουρκική Δημοκρατία (τουρκικά: Türkiye Cumhuriyeti‎‎, μみゅーτたうγがんま: Τούρκιε Τζουμχούριετι, προφέρεται: [ˈtyɾcije d͡ʒumˈhuɾijeti] ( ακούστε)), είναι διηπειρωτική χώρα πぱいοおみくろんυうぷしろん βρίσκεται σしぐまτたうηいーたνにゅー Ευρασία κかっぱαあるふぁιいおた συγκεκριμένα σしぐまτたうηいーた χερσόνησο της Ανατολίας πぱいοおみくろんυうぷしろん βρίσκεται ανάμεσα σしぐまτたうοおみくろんνにゅー Εύξεινο Πόντο κかっぱαあるふぁιいおた τたうηいーた Μεσόγειο Θάλασσα κかっぱαあるふぁιいおた συγκροτεί τたうοおみくろん βασικό τμήμα (97%) της χώρας μみゅーεいぷしろん ένα μικρό τμήμα (Ανατολική Θράκη) νにゅーαあるふぁ βρίσκεται σしぐまτたうηいーたνにゅー Ευρώπη. Συνορεύει δυτικά μみゅーεいぷしろん τたうηいーたνにゅー Ελλάδα, βορειοδυτικά μみゅーεいぷしろん τたうηいーた Βουλγαρία, ανατολικά μみゅーεいぷしろん τたうηいーた Γεωργία, τたうηいーたνにゅー Αρμενία, τたうοおみくろん Ιράν κかっぱαあるふぁιいおた τたうοおみくろん θύλακα Ναχιτσεβάν τたうοおみくろんυうぷしろん Αζερμπαϊτζάν κかっぱαあるふぁιいおた νοτιοανατολικά μみゅーεいぷしろん τたうοおみくろん Ιράκ κかっぱαあるふぁιいおた τたうηいーた Συρία. Νότια είναι ηいーた Μεσόγειος Θάλασσα, δυτικά τたうοおみくろん Αιγαίο Πέλαγος κかっぱαあるふぁιいおた βόρεια οおみくろん Εύξεινος Πόντος. Ηいーた Θάλασσα τたうοおみくろんυうぷしろん Μαρμαρά, οおみくろん Βόσπορος κかっぱαあるふぁιいおた οおみくろん Ελλήσποντος (πぱいοおみくろんυうぷしろん συναποτελούν τたうαあるふぁ τούρκικα στενά) οριοθετούν τたうοおみくろん σύνορο μεταξύ Ευρώπης κかっぱαあるふぁιいおた Ασίας καθιστώντας τたうηいーた χώρα, σταυροδρόμι τたうωおめがνにゅー δύο ηπείρων κかっぱαあるふぁιいおた σημαντικής γεωστρατηγικής σημασίας. Πρωτεύουσα κかっぱαあるふぁιいおた δεύτερη μεγαλύτερη πόλη είναι ηいーた Άγκυρα ενώ μεγαλύτερη πόλη είναι ηいーた Κωνσταντινούπολη.

Δημοκρατία της Τουρκίας
Türkiye Cumhuriyeti

Σημαία

Εθνόσημο
Εθνικός ύμνος: İstiklâl Marşı
(Ύμνος της Ανεξαρτησίας)
Τοποθεσία της χώρας σしぐまτたうοおみくろんνにゅー κόσμο
Ηいーた θέση της Τουρκίας (πράσινο)
Άγκυρα
39°55′00″N 32°51′00″E / 39.9167°N 32.85°E / 39.9167; 32.85 (Άγκυρα)
Μεγαλύτερη πόλη
Κωνσταντινούπολη
Τουρκικά
Προεδρική κοινοβουλευτική δημοκρατία
Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν
Φουάτ Οκτάι
Νομοθετικό σώμα
Μεγάλη Εθνοσυνέλευση
Ανεξαρτησία
Ανακήρυξη της Δημοκρατίας
Ισχύον Σύνταγμα

29 Οκτωβρίου 1923

7 Νοεμβρίου 1982, αναθεωρήθηκε στις 17 Μαΐου 1987, 1995, 2001, 2007 κかっぱαあるふぁιいおた Τουρκικό συνταγματικό δημοψήφισμα τたうοおみくろんυうぷしろん 2017 [1]
 • Σύνολο
 • % Νερό
 • Σύνορα
Ακτογραμμή

783.562 km2 (37ηいーた)
2,03
2.648 km
7.200 km
Πληθυσμός
 • Εκτίμηση 2023 
 • Απογραφή 2008 
 • Πυκνότητα 

85.372.377 [2] (17ηいーた) 
71.517.100[3]  
109,0 κατ./km2 (106ηいーた) 
ΑあるふぁΕいぷしろんΠぱい (ΙいおたΑあるふぁΔでるた)
 • Ολικό  (2016)
 • Κατά κεφαλή 

1.988,331 δισ. $[4]  
24.911 $[4]  
ΑあるふぁΕいぷしろんΠぱい (ονομαστικό)
 • Ολικό  (2016)
 • Κατά κεφαλή 

649 δισ. $ (εκτιμάται)[4]  
9.126 $ (2019)[4]  
ΔでるたΑあるふぁΑあるふぁ (2023)Αύξηση 0,855[5] (45ηいーた) – πολύ υψηλός
ΝόμισμαΤουρκική λίρα2 (TRY)
TRT (UTC +3)
ISO 3166-1TR
Internet TLD.tr
Οδηγούν σしぐまτたうαあるふぁδεξιά
Κωδικός κλήσης+90
1 Σύνταγμα τたうοおみくろんυうぷしろん 1982
2 Από 1ηいーた Ιανουαρίου τたうοおみくろんυうぷしろん 2009, ηいーた Τουρκική λίρα (Türk Lirası) αντικατέστησε τたうηいーた νέα τουρκική λίρα.

Ηいーた περιοχή πぱいοおみくろんυうぷしろん σήμερα ονομάζεται Τουρκία έχει κατοικηθεί από τたうηいーたνにゅー Παλαιολιθική περίοδο, μεταξύ άλλων από διάφορους πολιτισμούς κかっぱαあるふぁιいおた λαούς όπως Χετταίους, Φρύγες, Λυδούς,Έλληνες κかっぱλらむだπぱい. Μετά τたうηいーたνにゅー κατάκτηση από τたうοおみくろんνにゅー Αλέξανδρο τたうοおみくろんνにゅー Μέγα, ηいーた περιοχή εξελληνίστηκε, διαδικασία πぱいοおみくろんυうぷしろん συνεχίστηκε μみゅーεいぷしろん τたうηいーた Ρωμαϊκή κυριαρχία κかっぱαあるふぁιいおた τたうηいーた μετάβαση σしぐまτたうηいーた Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Τον 11οおみくろん αιώνα άρχισαν νにゅーαあるふぁ μεταναστεύουν σしぐまτたうηいーたνにゅー περιοχή οおみくろんιいおた Σελτζούκοι Τούρκοι, αρχίζοντας τたうηいーた διαδικασία τたうοおみくろんυうぷしろん εκτουρκισμού κかっぱαあるふぁιいおた τたうοおみくろんυうぷしろん εξισλαμισμού της περιοχής, πぱいοおみくろんυうぷしろん επιταχύνθηκε από τたうηいーた νίκη τたうωおめがνにゅー Σελτζούκων επί τたうωおめがνにゅー Βυζαντινών σしぐまτたうηいーた Μάχη τたうοおみくろんυうぷしろん Μαντζικέρτ τたうοおみくろん 1071. Τたうοおみくろん Σελτζουκικό Σουλτανάτο τたうοおみくろんυうぷしろん Ρろーοおみくろんυうぷしろんμみゅー κυβέρνησε τたうηいーた Μικρά Ασία μέχρι τたうηいーた Μογγολική εισβολή τたうοおみくろん 1243, οπότε διασπάστηκε σしぐまεいぷしろん αρκετά μικρά τουρκικά μπειλίκια. Ξεκινώντας από τたうαあるふぁ τέλη τたうοおみくろんυうぷしろん 13οおみくろんυうぷしろん αιώνα τたうοおみくろん μπεϊλίκι τたうωおめがνにゅー Οσμάνογλου πぱいοおみくろんυうぷしろん βρισκόταν γύρω αあるふぁπぱいοおみくろん τたうοおみくろん Θηβάσιο υうぷしろんπぱいοおみくろん υうぷしろんοおみくろんνにゅー Οσμάν Α΄ συνένωσε τたうηいーた Μικρά Ασία κかっぱαあるふぁιいおた δημιούργησε μみゅーιいおたαあるふぁ αυτοκρατορία πぱいοおみくろんυうぷしろん περιελάμβανε τたうοおみくろん μεγαλύτερο μέρος της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, της Δυτικής Ασίας κかっぱαあるふぁιいおた της Βόρειας Αφρικής. Μετά τたうηいーたνにゅー κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, πぱいοおみくろんυうぷしろん ακολούθησε τたうηいーたνにゅー ήττα της κατά τたうοおみくろんνにゅー Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, τμήματά της καταλήφθηκαν από τους νικητές Συμμάχους μみゅーεいぷしろん βάση τたうηいーた συνθήκη τたうωおめがνにゅー Σεβρών πぱいοおみくろんυうぷしろん προκάλεσε τたうοおみくろん ξέσπασμα τたうοおみくろんυうぷしろん πολέμου της ανεξαρτησίας πぱいοおみくろんυうぷしろん ξεκίνησε από τたうοおみくろんνにゅー Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ κかっぱαあるふぁιいおた τους συνεργάτες τたうοおみくろんυうぷしろん, είχε ως αποτέλεσμα τたうηいーたνにゅー κατάργηση τたうοおみくろんυうぷしろん χαλιφάτου τたうηいーたνにゅー 1ηいーた Νοεμβρίου 1922 τたうηいーたνにゅー ίδρυση της σύγχρονης Δημοκρατίας της Τουρκίας στις 29 Οκτωβρίου 1923, μみゅーεいぷしろん τたうοおみくろんνにゅー Ατατούρκ ως πρώτο πρόεδρο της.

Ηいーた Τουρκία είναι κοσμική, ενιαία, συνταγματική δημοκρατία μみゅーεいぷしろん ποικιλόμορφη πολιτιστική κληρονομιά. Όντας πρώην κοινοβουλευτική δημοκρατία, υιοθέτησε προεδρικό σύστημα μみゅーεいぷしろん ένα δημοψήφισμα πぱいοおみくろんυうぷしろん πραγματοποιήθηκε τたうοおみくろん 2017. Τたうοおみくろん νέο προεδρικό σύστημα τέθηκε σしぐまεいぷしろん ισχύ μみゅーεいぷしろん τις τουρκικές προεδρικές εκλογές τたうοおみくろん 2018. Επίσημη γλώσσα της χώρας είναι ηいーた τουρκική, γλώσσα της τουρκικής γλωσσικής οικογένειας, πぱいοおみくろんυうぷしろん μιλιέται ως μητρική γλώσσα από τたうοおみくろん 85% περίπου τたうοおみくろんυうぷしろん πληθυσμού. Οおみくろんιいおた Τούρκοι αποτελούν τたうοおみくろん 70–75% τたうοおみくろんυうぷしろん πληθυσμού. Οおみくろんιいおた μειονότητες περιλαμβάνουν Κούρδους (18%) κかっぱαあるふぁιいおた άλλους (7–12%). Ηいーた συντριπτική πλειοψηφία τたうοおみくろんυうぷしろん πληθυσμού είναι Μουσουλμανική. Ηいーた Τουρκία είναι μέλος τたうοおみくろんυうぷしろん Συμβουλίου της Ευρώπης, τたうοおみくろんυうぷしろん ΝにゅーΑあるふぁΤたうΟおみくろん, τたうοおみくろんυうぷしろん ΟおみくろんΟおみくろんΣしぐまΑあるふぁ, τたうοおみくろんυうぷしろん ΟおみくろんΑあるふぁΣしぐまΕいぷしろん κかっぱαあるふぁιいおた τたうοおみくろんυうぷしろん G-20 τたうωおめがνにゅー μεγαλύτερων οικονομιών. Ηいーた Τουρκία ξεκίνησε διαπραγματεύσεις γがんまιいおたαあるふぁ πλήρη ένταξη μみゅーεいぷしろん τたうηいーたνにゅー Ευρωπαϊκή Ένωση τたうοおみくろん 2005, όντας συνδεδεμένο μέλος μみゅーεいぷしろん τたうηいーたνにゅー Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα από τたうοおみくろん 1963 κかっぱαあるふぁιいおた έχοντας προσχωρήσει σしぐまτたうηいーたνにゅー Ευρωπαϊκή Τελωνειακή Ένωση τたうοおみくろん 1995. Ενώ οおみくろんιいおた ενταξιακές της διαπραγματεύσεις έχουν σταματήσει από τたうοおみくろん 2018, παραμένουν ενεργές έως τたうοおみくろん 2020 μみゅーεいぷしろん τたうηいーた χώρα νにゅーαあるふぁ εξακολουθεί νにゅーαあるふぁ διατηρεί τたうοおみくろん καθεστώς της ως υποψήφια γがんまιいおたαあるふぁ ένταξη σしぐまτたうηいーたνにゅー ΕいぷしろんΕいぷしろん.[6] Ηいーた Τουρκία είναι επίσης μέλος τたうοおみくろんυうぷしろん Συμβουλίου Συνεργασίας Τουρκόφωνων Κρατών (ιδρύθηκε τたうοおみくろん 2009), της Διεθνούς Οργάνωσης Τουρκικού Πολιτισμού (ιδρύθηκε τたうοおみくろん 1993), τたうοおみくろんυうぷしろん Οργανισμού Ισλαμικής Διάσκεψης κかっぱαあるふぁιいおた τたうοおみくろんυうぷしろん Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας (ιδρύθηκε τたうοおみくろん 1995). Οおみくろんιいおた αυξανόμενες διπλωματικές κかっぱαあるふぁιいおた οικονομικές πρωτοβουλίες της Τουρκίας έχουν οδηγήσει σしぐまτたうηいーたνにゅー αναγνώρισή της ως περιφερειακής δύναμης. Ηいーた σημερινή κυβέρνηση της χώρας τたうοおみくろんυうぷしろん Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν από τたうοおみくろん κόμμα Δικαιοσύνης κかっぱαあるふぁιいおた Ανάπτυξης (AKP) έχει προβεί σしぐまεいぷしろん ενέργειες πぱいοおみくろんυうぷしろん αυξάνουν τたうηいーたνにゅー επιρροή τたうοおみくろんυうぷしろん Ισλάμ μみゅーεいぷしろん ταυτόχρονη υπονόμευση της κεμαλικής πολιτικής κかっぱαあるふぁιいおた της ελευθερίας τたうοおみくろんυうぷしろん Τύπου.[7][8]

Ετυμολογία

Επεξεργασία

Τたうοおみくろん όνομα της Τουρκίας μπορεί νにゅーαあるふぁ διαιρεθεί σしぐまεいぷしろん δύο συστατικά: τたうοおみくろん εθνώνυμο Τたうοおみくろんυうぷしろんρろーκかっぱ κかっぱαあるふぁιいおた τたうηいーたνにゅー κατάληξη -ία, πぱいοおみくろんυうぷしろん σημαίνει «κάτοχος», «χώρα τたうοおみくろんυうぷしろん» ή «σχετικό μみゅーεいぷしろん». Ηいーた πρώτη καταγεγραμμένη χρήση τたうοおみくろんυうぷしろん όρου Τたうοおみくろんυうぷしろんρろーκかっぱ ως ενδωνύμου περιλαμβάνεται στις Παλαιοτουρκικές επιγραφές τたうωおめがνにゅー Γκέκτουρκ (Γαλάζιοι Τούρκοι) της Κεντρικής Ασίας (πぱいεいぷしろんρろー. 8ος αιώνας). Τたうοおみくろん όνομα Τουρκία χρησιμοποιήθηκε από τたうοおみくろん Βυζαντινό αυτοκράτορα κかっぱαあるふぁιいおた λόγιο Κωνσταντίνο Ζ΄ Πορφυρογέννητο σしぐまτたうοおみくろん βιβλίο τたうοおみくろんυうぷしろん Προς τたうοおみくろんνにゅー ίδιον υιόν Ρωμανόν, αあるふぁνにゅー κかっぱαあるふぁιいおた εκεί τたうοおみくろん Τούρκοι αναφερόταν επίσης στους Μαγυάρους (Ούγγρους). Παρομοίως ηいーた μεσαιωνική Αυτοκρατορία τたうωおめがνにゅー Χαζάρων, Τουρκόφωνο κράτος στις βόρειες ακτές τたうοおみくろんυうぷしろん Εύξεινου Πόντου κかっぱαあるふぁιいおた της Κασπίας θάλασσας, αναφερόταν ως Τουρκία (Χώρα τたうωおめがνにゅー Τούρκων) σしぐまεいぷしろん Βυζαντινές πηγές. Όμως οおみくろんιいおた Βυζαντινοί άρχισαν αργότερα νにゅーαあるふぁ χρησιμοποιούν τたうοおみくろん όνομα αυτό γがんまιいおたαあるふぁ νにゅーαあるふぁ ορίσουν τたうαあるふぁ ελεγχόμενα από τους Σελτζούκους τμήματα της Μικράς Ασίας στους αιώνες πぱいοおみくろんυうぷしろん ακολούθησαν τたうηいーた Μάχη τたうοおみくろんυうぷしろん Μαντζικέρτ τたうοおみくろん 1071.

Τたうοおみくろん αγγλικό όνομα Turkey πρωτοεμφανίστηκε σしぐまτたうαあるふぁ τέλη τたうοおみくろんυうぷしろん 14οおみくろんυうぷしろん αιώνα κかっぱαあるふぁιいおた προέρχεται από τたうοおみくろん μεσαιωνικό λατινικό Turchia. Τたうοおみくろん αραβικό συγγενές Τουρκίια (تركيا), μみゅーεいぷしろん τたうηいーた μορφή Ντάουλα΄αλ Τουρκίια (Κράτος τたうωおめがνにゅー Τούρκων) χρησιμοποιείτο ιστορικά ως επίσημη ονομασία τたうοおみくろんυうぷしろん μεσαιωνικού Σουλτανάτου τたうωおめがνにゅー Μαμελούκων (1250 - 1517), πぱいοおみくろんυうぷしろん απλωνόταν σしぐまτたうηいーたνにゅー Αίγυπτο, τたうηいーたνにゅー Παλαιστίνη, τたうηいーた Συρία, τたうηいーた Χετζάζ κかっぱαあるふぁιいおた τたうηいーたνにゅー Κυρηναϊκή. Ηいーた Οθωμανική Αυτοκρατορία αναφερόταν συχνά μεταξύ τたうωおめがνにゅー συγχρόνων της ως Τουρκία ή Τουρκική Αυτοκρατορία.

Τたうοおみくろんνにゅー Δεκέμβριο τたうοおみくろんυうぷしろん 2021, οおみくろん πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εξέδωσε εγκύκλιο ζητώντας οおみくろんιいおた εξαγωγές νにゅーαあるふぁ φέρουν τたうηいーたνにゅー ένδειξη «Made in Türkiye». Ηいーた εγκύκλιος ανέφερε επίσης ότι σしぐまεいぷしろん σχέση μみゅーεいぷしろん άλλες κυβερνητικές ανακοινώσεις «θしーたαあるふぁ επιδειχθεί απαραίτητη ευαισθησία σしぐまτたうηいーた χρήση της φράσης «Türkiye» αντί γがんまιいおたαあるふぁ φράσεις όπως «Turkey», «Türkei», «Turquie» κかっぱ.λらむだπぱい.». Οおみくろん λόγος πぱいοおみくろんυうぷしろん δόθηκε σしぐまτたうηいーたνにゅー εγκύκλιο γがんまιいおたαあるふぁ τたうηいーたνにゅー προτίμηση της Τουρκίας ήταν ότι «αντιπροσωπεύει κかっぱαあるふぁιいおた εκφράζει τたうηいーたνにゅー κουλτούρα, τたうοおみくろんνにゅー πολιτισμό κかっぱαあるふぁιいおた τις αξίες τたうοおみくろんυうぷしろん τουρκικού έθνους μみゅーεいぷしろん τたうοおみくろんνにゅー καλύτερο τρόπο». Σύμφωνα μみゅーεいぷしろん τたうοおみくろん τουρκικό κρατικό τηλεοπτικό δίκτυο TRT World, ένας ακόμη λόγος ήταν γがんまιいおたαあるふぁ νにゅーαあるふぁ αποφευχθεί μみゅーιいおたαあるふぁ υποτιμητική συσχέτιση μみゅーεいぷしろん τたうηいーた γαλοπούλα (turkey), τたうοおみくろん πτηνό. Τたうοおみくろんνにゅー Ιανουάριο τたうοおみくろんυうぷしろん 2022 αναφέρθηκε ότι ηいーた κυβέρνηση σχεδίαζε νにゅーαあるふぁ εγγράψει τたうηいーたνにゅー Τουρκία σしぐまτたうαあるふぁ Ηνωμένα Έθνη μみゅーεいぷしろん τたうηいーたνにゅー ονομασία Türkiye. Οおみくろん υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου έστειλε επιστολές σしぐまτたうοおみくろんνにゅー ΟおみくろんΗいーたΕいぷしろん κかっぱαあるふぁιいおた σしぐまεいぷしろん άλλους διεθνείς οργανισμούς στις 31 Μαΐου 2022, ζητώντας νにゅーαあるふぁ χρησιμοποιηθεί ηいーた ονομασία Türkiye. Οおみくろん ΟおみくろんΗいーたΕいぷしろん συμφώνησε κかっぱαあるふぁιいおた υλοποίησε τたうοおみくろん αίτημα αμέσως.[9][10]

Γεωγραφία

Επεξεργασία

Μορφολογία

Επεξεργασία
 
Μορφολογικός χάρτης της Τουρκίας

Ηいーた χερσόνησος έχει σχήμα περίπου ορθογώνιου παραλληλόγραμμου, τたうοおみくろんυうぷしろん οποίου τたうοおみくろん εσωτερικό μέρος είναι ένα οροπέδιο, μみゅーεいぷしろん μέσο ύψος 1.000 μέτρων. Περιβάλλεται από συνεχείς οροσειρές, πぱいοおみくろんυうぷしろん αφήνουν μόνο μερικά ανοίγματα προς τたうηいーた θάλασσα. Οおみくろんιいおた οροσειρές αυτές σχηματίστηκαν κατά τたうηいーたνにゅー Αλπική Πτύχωση της Τριτογενούς Εποχής.

Οροσειρές

Επεξεργασία

Σしぐまτたうαあるふぁ βόρεια εκτείνονται παράλληλα μみゅーεいぷしろん τたうηいーたνにゅー παραλία οおみくろんιいおた Ποντιακές Άλπεις ή οροσειρά τたうοおみくろんυうぷしろん Πόντου, πぱいοおみくろんυうぷしろん αρχίζει από τたうαあるふぁ σύνορα της Ρωσίας κかっぱαあるふぁιいおた καταλήγει σしぐまτたうαあるふぁ στενά τたうοおみくろんυうぷしろん Βοσπόρου. Δυτικά τたうαあるふぁ βουνά είναι απόκρημνα κかっぱαあるふぁιいおた σχηματίζουν απότομες ακτές κかっぱαあるふぁιいおた ακρωτήρια. Ίδη κかっぱαあるふぁιいおた Τμώλος.

Σしぐまτたうαあるふぁ νότια τたうοおみくろんυうぷしろん οροπεδίου εκτείνεται ηいーた οροσειρά τたうοおみくろんυうぷしろん Ταύρου, πぱいοおみくろんυうぷしろん συνεχίζεται ανατολικά μみゅーεいぷしろん τたうηいーたνにゅー οροσειρά τたうοおみくろんυうぷしろん Αντίταυρου. Σしぐまτたうοおみくろんνにゅー Ταύρο υπάρχει μみゅーιいおたαあるふぁ χαράδρα, πぱいοおみくろんυうぷしろん αποτελεί άνοιγμα προς τたうαあるふぁ ανατολικά της Τουρκίας. Τたうοおみくろん άνοιγμα αυτό είναι οおみくろんιいおた λεγόμενες Πύλες της Κιλικίας, από τις οποίες πέρασε οおみくろん Μみゅー. Αλέξανδρος πηγαίνοντας γがんまιいおたαあるふぁ τたうηいーたνにゅー Ινδία. Ανατολικά τたうοおみくろん οροπέδιο κλείνεται από τたうοおみくろん Χακαρί Νταγλαρί (3.630 μみゅー.), Μεγκενί Νταγλαρί (3.610 μみゅー.) κかっぱαあるふぁιいおた από τたうοおみくろん βιβλικό κかっぱαあるふぁιいおた πάντα χιονισμένο όρος Αραράτ (5.137 μみゅー.), πぱいοおみくろんυうぷしろん είναι κかっぱαあるふぁιいおた τたうοおみくろん υψηλότερο βουνό της Μικράς Ασίας.

 
Καππαδοκία

Πεδιάδες

Επεξεργασία
 
Τたうοおみくろん Ορος Αραράτ (Αγρί Νにゅーτたうαあるふぁγがんま), τたうοおみくろん ψηλότερο της Τουρκίας (5.137 μみゅー.)

Σしぐまτたうοおみくろん κεντρικό οροπέδιο τたうοおみくろん κλίμα είναι πολύ ξηρό κかっぱαあるふぁιいおた υπάρχουν στέπες. Οおみくろんιいおた χειμώνες αντιθέτως είναι δριμείς κかっぱαあるふぁιいおた μακροί, από τις αρχές Δεκεμβρίου μέχρι κかっぱαあるふぁιいおた τたうοおみくろんνにゅー Μάρτιο, μみゅーεいぷしろん πολύ χιόνι κかっぱαあるふぁιいおた θερμοκρασίες πぱいοおみくろんυうぷしろん κυμαίνονται μεταξύ -10 °C (Άγκυρα, Δορύλαιο, Ικόνιο) κかっぱαあるふぁιいおた -35 °C (Καρς, Θεοδοσιούπολη, Αρνταχάν). Ηいーた πぱいιいおたοおみくろん βροχερή εποχή τたうοおみくろんυうぷしろん χρόνου είναι ηいーた άνοιξη. Στις στέπες οおみくろんιいおた κάτοικοι τρέφουν κοπάδια από πρόβατα κかっぱαあるふぁιいおた καλλιεργούν κυρίως δημητριακά.

Τたうαあるふぁ βουνά δέχονται πολλές βροχές κかっぱαあるふぁιいおた είναι σκεπασμένα μみゅーεいぷしろん δάση, ιδίως ηいーた οροσειρά τたうοおみくろんυうぷしろん Πόντου. Οおみくろんιいおた ακτές, κυρίως προς τたうοおみくろんνにゅー Αιγαίο Πέλαγος κかっぱαあるふぁιいおた τたうηいーた Μεσόγειο θάλασσα, έχουν ήπιο κλίμα, μεσογειακό μみゅーεいぷしろん πολλές βροχές. Εδώ υπάρχουν εύφορες πεδιάδες, πぱいοおみくろんυうぷしろん τις διαρρέουν μικροί ποταμοί. Καλλιεργούνται οπωροφόρα δέντρα, αμπέλια, βαμβάκι, καπνός, ακόμα κかっぱαあるふぁιいおた ζαχαροκάλαμο.

Εδώ, σしぐまτたうαあるふぁ παράλια, ζぜーたεいぷしろんιいおた τたうοおみくろん μεγαλύτερο μέρος τたうοおみくろんυうぷしろん πληθυσμού της Τουρκίας κかっぱαあるふぁιいおた βρίσκονται οおみくろんιいおた μεγαλύτερες πόλεις.

Τたうοおみくろん κλίμα της τたうοおみくろんνにゅー Εύξεινο Πόντο είναι εύκρατο, ωκεάνιο κかっぱαあるふぁιいおた αρκετά δροσερό κかっぱαあるふぁιいおた είναι πολύ υγρό όλο τたうοおみくろんνにゅー χρόνο. Ηいーた μέση ετήσια βροχόπτωση κυμαίνεται από 1000 mm ως 2500 mm σしぐまτたうηいーたνにゅー περιοχή. Πρόκειται γがんまιいおたαあるふぁ κάποια από τις υγρότερες περιοχές σしぐまτたうοおみくろん βόρειο ημισφαίριο. Θερμοκρασίες πぱいοおみくろんυうぷしろん σπάνια πέφτουν κάτω από –5 °C ή ξεπερνούν τους 30 °C.

 
Παμούκαλε, φυσικό αξιοθέατο σしぐまτたうηいーたνにゅー Επαρχία Ντενιζλί. Ηいーた πόλη διαθέτει θερμές πηγές κかっぱαあるふぁιいおた τραβερτίνες

Σしぐまτたうοおみくろんνにゅー Εύξεινο Πόντο χύνονται οおみくろん Σαγγάριος, 600 περίπου χかいλらむだμみゅー. μήκους, γνωστός από τις μάχες τたうοおみくろんυうぷしろん ελληνικού στρατού σしぐまτたうηいーた Μικρασιατική εκστρατεία κかっぱαあるふぁιいおた οおみくろん Άλυς, πぱいοおみくろんυうぷしろん είναι κかっぱαあるふぁιいおた οおみくろん μεγαλύτερος ποταμός της Μみゅー. Ασίας.

Σしぐまτたうοおみくろん Αιγαίο Πέλαγος χύνονται οおみくろん Έρμος σしぐまτたうοおみくろんνにゅー κόλπο της Σμύρνης, οおみくろん Γκοκσού Νεχρί χύνεται νοτιοδυτικά της Μερσίνας, οおみくろん Κύδνος κかっぱαあるふぁιいおた οおみくろん Σεϋμόν Νεχρί, πぱいοおみくろんυうぷしろん χύνεται ανατολικά της Ταρσού.

Τουρκικά ποτάμια πぱいοおみくろんυうぷしろん χύνονται σしぐまεいぷしろん μみゅーηいーた ευρωπαϊκές θάλασσες είναι οおみくろん Ευφράτης κかっぱαあるふぁιいおた οおみくろん Τίγρης. Οおみくろん Ευφράτης αποχετεύει τたうαあるふぁ νερά τたうοおみくろんυうぷしろん μεγαλύτερου μέρους τたうοおみくろんυうぷしろん υψιπέδου της Αρμενίας κかっぱαあるふぁιいおた εκβάλλει σしぐまτたうοおみくろんνにゅー Περσικό Κόλπο ενώ οおみくろん Τίγρης αποχετεύει τたうαあるふぁ νερά τたうοおみくろんυうぷしろん Τουρκικού Κουρδιστάν, πηγάζει από τたうοおみくろんνにゅー Αντίταυρο κかっぱαあるふぁιいおた χύνεται σしぐまτたうοおみくろんνにゅー Περσικό κόλπο, αφού προηγουμένως ενωθεί μみゅーεいぷしろん τたうοおみくろんνにゅー Ευφράτη. Οおみくろん Άραξος καθορίζει γがんまιいおたαあるふぁ αρκετό μήκος τたうαあるふぁ σύνορα της Τουρκίας κかっぱαあるふぁιいおた της Αρμενίας κかっぱαあるふぁιいおた εκβάλλει σしぐまτたうηいーたνにゅー Κασπία θάλασσα.

 
Λίμνη Βべーたαあるふぁνにゅー, ηいーた μεγαλύτερη της Τουρκίας (έκταση 3.755 τたう.χかい.)

Νότια της Προποντίδας σしぐまεいぷしろん προσχωσιγενείς λεκάνες βρίσκονται οおみくろんιいおた λίμνες: Μανυάς, Ουλούμπατ (Απολλωνιάδα) κかっぱαあるふぁιいおた Ιζνίκ (Ασκανία). Σしぐまτたうηいーたνにゅー Πισιδία: ηいーた Εγκριντίρ, ηいーた Βεϋσεχίρ κかっぱαあるふぁιいおた οおみくろんιいおた αλμυρές: Μπουρντούρ, Ατσί κかっぱαあるふぁιいおた Ασκεχίρ. Σしぐまτたうοおみくろん κέντρο τたうοおみくろんυうぷしろん υψιπέδου, κοντά σしぐまτたうοおみくろん Ικόνιο κかっぱαあるふぁιいおた σしぐまεいぷしろん υψόμετρο 900 μέτρων, βρίσκεται ηいーた Τたうοおみくろんυうぷしろんζぜーた-γκιολού (Αλμυρά Λίμνη) μみゅーεいぷしろん έκταση 2.500 τετρ. χかいλらむだμみゅー. Τたうοおみくろん καλοκαίρι, τたうοおみくろん μεγαλύτερο μέρος της αποξηραίνεται κかっぱαあるふぁιいおた αφήνει μεγάλες ποσότητες αλατιού. Σしぐまτたうηいーたνにゅー Ανατολική περιοχή αλμυρή κかっぱαあるふぁιいおた γεμάτη ψάρια βρίσκεται ηいーた λίμνη Βべーたαあるふぁνにゅー, ηいーた μεγαλύτερη λίμνη της χώρας μみゅーεいぷしろん έκταση 3.755 τετρ. χかいλらむだμみゅー. κかっぱαあるふぁιいおた σしぐまεいぷしろん ύψος 1.720 μέτρα.

Προϊστορία της Μικράς Ασίας κかっぱαあるふぁιいおた της Ανατολικής Θράκης

Επεξεργασία
 
Τμήμα τたうωおめがνにゅー μυθικών τειχών της Τροίας (VII), ταυτοποιημένης ως τόπου τたうοおみくろんυうぷしろん Τρωικού Πολέμου (περίπου 1200 πぱい.Χかい.)

Ηいーた χερσόνησος της Ανατολίας ή διαφορετικά ηいーた Μικρά Ασία, τたうοおみくろん μεγαλύτερο τμήμα της οποίας καταλαμβάνει σήμερα ηいーた Τουρκία, αποτελεί μία από τις αρχαιότερες κατοικημένες περιοχές σしぐまτたうοおみくろんνにゅー κόσμο. Πολλοί Αρχαίοι Μικρασιατικοί πληθυσμοί έχουν ζήσει σしぐまτたうηいーた Μικρά Ασία, αρχίζοντας μみゅーεいぷしろん τたうηいーた Νεολιθική περίοδο μέχρι τたうηいーたνにゅー κατάκτησή της από τたうοおみくろんνにゅー Αλέξανδρο τたうοおみくろんνにゅー Μέγα. Πολλοί από αυτούς μιλούσαν τις γλώσσες της Ανατολίας, κλάδο της μεγαλύτερης Ινδοευρωπαϊκής γλωσσικής οικογένειας. Σしぐまτたうηいーたνにゅー πραγματικότητα, δεδομένης της αρχαιότητας τたうωおめがνにゅー ινδοευρωπαϊκών γλωσσών χεττιτικής κかっぱαあるふぁιいおた λουβιανικής, μερικοί μελετητές προτείνουν τたうηいーた Μικρά Ασία ως τたうοおみくろん υποθετικό κέντρο, από τたうοおみくろん οποίο εξαπλώθηκαν οおみくろんιいおた ινδοευρωπαϊκές γλώσσες. Τたうοおみくろん ευρωπαϊκό τμήμα της Τουρκίας, ηいーた Ανατολική Θράκη, έχει επίσης κατοικηθεί πぱいρろーιいおたνにゅー από σαράντα χιλιάδες χρόνια κかっぱαあるふぁιいおた μπήκε σしぐまτたうηいーた Νεολιθική εποχή περί τたうοおみくろん 6.000 πぱい.Χかい., μみゅーεいぷしろん τους κατοίκους της νにゅーαあるふぁ αρχίζουν νにゅーαあるふぁ ασχολούνται μみゅーεいぷしろん τたうηいーた γεωργία. Τたうοおみくろん Γκιομπεκλί Τεπέ είναι ηいーた θέση της αρχαιότερης γνωστής ανθρωπογενούς θρησκευτικής κατασκευής, ενός ναού χρονολογούμενου από τたうοおみくろん 10.000 πぱい.Χかい., ενώ τたうοおみくろん Τσαταλογιούκ είναι ένας πολύ μεγάλος Νεολιθικός κかっぱαあるふぁιいおた Χαλκολιθικός οικισμός σしぐまτたうηいーた νότια Μικρά Ασία, πぱいοおみくろんυうぷしろん υπήρχε από περίπου τたうοおみくろん 7.500 πぱい.Χかい. μέχρι τたうοおみくろん 5.700 πぱい Χかい. Είναι ηいーた μεγαλύτερη κかっぱαあるふぁιいおた καλύτερα διατηρημένη Νεολιθική θέση, πぱいοおみくろんυうぷしろん έχει βρεθεί μέχρι σήμερα κかっぱαあるふぁιいおた τたうοおみくろんνにゅー Ιούλιο τたうοおみくろんυうぷしろん 2012 ενεγράφη ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Οおみくろん εποικισμός της περιοχής σしぐまτたうηいーたνにゅー Τροία ξεκίνησε από τたうηいーた Νεολιθική Εποχή κかっぱαあるふぁιいおた συνεχίστηκε σしぐまτたうηいーたνにゅー Εποχή τたうοおみくろんυうぷしろん Σιδήρου.

 
Ηいーた Πύλη της Σφίγγα σしぐまτたうηいーた Χαττούσα, πρωτεύουσα της Αυτοκρατορίας τたうωおめがνにゅー Χετταίων, ηいーた ιστορία της πόλης χρονολογείται πぱいρろーιいおたνにゅー τたうοおみくろん 2.000 πぱい.Χかい.

Οおみくろんιいおた αρχαιότεροι καταγεγραμμένοι κάτοικοι της Μικράς Ασίας ήταν οおみくろんιいおた Χάττι κかっぱαあるふぁιいおた οおみくろんιいおた Χουρρίτες, μみゅーηいーた ινδοευρωπαϊκοί λαοί πぱいοおみくろんυうぷしろん κατοικούσαν τたうηいーたνにゅー κεντρική κかっぱαあるふぁιいおた τたうηいーたνにゅー ανατολική Μικρά Ασία αντίστοιχα από τたうοおみくろん 2.000 πぱい.Χかい. περίπου. Οおみくろんιいおた Ινδοευρωπαίοι Χετταίοι ήρθαν σしぐまτたうηいーた Μικρά Ασία κかっぱαあるふぁιいおた σταδιακά αφομοίωσαν τους Χάττι κかっぱαあるふぁιいおた τους Χουρρίτες γύρω σしぐまτたうαあるふぁ 2000 με 1700 πぱい.Χかい. Ηいーた πρώτη μεγάλη αυτοκρατορία σしぐまτたうηいーたνにゅー περιοχή ιδρύθηκε από τους Χετταίους, από τたうοおみくろんνにゅー 18οおみくろん έως κかっぱαあるふぁιいおた τたうοおみくろんνにゅー 13οおみくろん αιώνα πぱい.Χかい. Οおみくろんιいおた Ασσύριοι κατέλαβαν κかっぱαあるふぁιいおた αποίκησαν τμήματα της νοτιοανατολικής Τουρκίας από τたうοおみくろん 1950 πぱい.Χかい. μέχρι τたうοおみくろん 612 πぱい.Χかい.

Μετά τたうηいーたνにゅー κατάρρευση της αυτοκρατορίας τたうωおめがνにゅー Χετταίων περί τたうοおみくろん 1180 πぱい.Χかい. οおみくろんιいおた Φρύγες, ινδοευρωπαϊκός λαός, κυριάρχησαν σしぐまτたうηいーた Μικρά Ασία μέχρι τたうηいーたνにゅー καταστροφή τたうοおみくろんυうぷしろん βασιλείου τους από τους Κιμμέριους τたうοおみくろんνにゅー 7οおみくろん αιώνα πぱい.Χかい. Τたうαあるふぁ ισχυρότερα διάδοχα κράτη της Φρυγίας ήταν ηいーた Λυδία, ηいーた Καρία κかっぱαあるふぁιいおた ηいーた Λυκία.

Αρχαιότητα κかっぱαあるふぁιいおた Βυζαντινή Περίοδος

Επεξεργασία
 
Ηいーた Βιβλιοθήκη τたうοおみくろんυうぷしろん Κέλσου σしぐまτたうηいーたνにゅー Έφεσο, 135 μみゅー.Χかい.

Αρχίζοντας γύρω σしぐまτたうαあるふぁ 1200 πぱい.Χかい. οおみくろんιいおた ακτές της Μικράς Ασίας κατοικήθηκαν πυκνά από τους Έλληνες Αιολείς κかっぱαあるふぁιいおた τους Ίωνες. Από τους αποίκους αυτούς ιδρύθηκαν πολλές σημαντικές πόλεις, όπως ηいーた Μίλητος, ηいーた Έφεσος, ηいーた Σμύρνη κかっぱαあるふぁιいおた τたうοおみくろん Βυζάντιο (αργότερα Κωνσταντινούπολη), ηいーた τελευταία ιδρυμένη από Έλληνες αποίκους από τたうαあるふぁ Μέγαρα τたうοおみくろん 657 πぱい.Χかい. Τたうοおみくろん πρώτο κράτος πぱいοおみくろんυうぷしろん ονομάστηκε Αρμενία από τους γειτονικούς λαούς ήταν τたうοおみくろん Κράτος της Αρμενικής δυναστείας τたうωおめがνにゅー Οροντιδών, πぱいοおみくろんυうぷしろん περιελάμβανε τμήματα της ανατολικής Τουρκίας κかっぱαあるふぁιいおた ιδρύθηκε τたうοおみくろんνにゅー 6οおみくろん αιώνα πぱい.Χかい. Σしぐまτたうηいーた Βορειοδυτική Τουρκία, ηいーた σημαντικότερη φυλετική ομάδα σしぐまτたうηいーた Θράκη ήταν οおみくろんιいおた Οδρύσες, πぱいοおみくろんυうぷしろん τたうοおみくろん βασίλειό τους ιδρύθηκε από τたうοおみくろんνにゅー Τήρη Α΄.

Ηいーた Μικρά Ασία κατακτήθηκε από τたうηいーたνにゅー Αυτοκρατορία τたうωおめがνにゅー Αχαιμενιδών τたうοおみくろんνにゅー 6οおみくろん κかっぱαあるふぁιいおた 5οおみくろん αιώνα πぱい.Χかい. κかっぱαあるふぁιいおた αργότερα από τたうοおみくろんνにゅー Αλέξανδρο τたうοおみくろんνにゅー Μέγα τたうοおみくろん 334 πぱい.Χかい., γεγονός πぱいοおみくろんυうぷしろん οδήγησε σしぐまεいぷしろん αυξανόμενη πολιτιστική ομογενοποίηση κかっぱαあるふぁιいおた εξελληνισμό της περιοχής. Μετά τたうοおみくろんνにゅー θάνατο τたうοおみくろんυうぷしろん Αλέξανδρου τたうοおみくろん 323 πぱい.Χかい. ηいーた Μικρά Ασία διαιρέθηκε αργότερα σしぐまεいぷしろん μικρά Ελληνιστικά βασίλεια (μεταξύ αυτών ηいーた Βιθυνία, ηいーた Καππαδοκία, ηいーた Πέργαμος κかっぱαあるふぁιいおた οおみくろん Πόντος), πぱいοおみくろんυうぷしろん όλα έγιναν τμήμα της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας σしぐまτたうαあるふぁ μέσα τたうοおみくろんυうぷしろん 1οおみくろんυうぷしろん αιώνα πぱい.Χかい. Ηいーた διαδικασία τたうοおみくろんυうぷしろん εξελληνισμού πぱいοおみくろんυうぷしろん είχε αρχίσει μみゅーεいぷしろん τたうηいーたνにゅー κατάκτηση τたうοおみくろんυうぷしろん Αλέξανδρου επιταχύνθηκε υπό τたうηいーた Ρωμαϊκή κυριαρχία, έτσι ώστε τους πρώτους αιώνες μみゅー.Χかい. οおみくろんιいおた τοπικές γλώσσες κかっぱαあるふぁιいおた πολιτισμοί της Ανατολίας είχαν εκλείψει κかっぱαあるふぁιいおた αντικατασταθεί από τたうαあるふぁ Ελληνικά.

Τたうοおみくろん 324 μみゅー.Χかい. οおみくろん Ρωμαίος αυτοκράτορας Κωνσταντίνος οおみくろん Α΄ επέλεξε τたうηいーたνにゅー πόλη τたうοおみくろんυうぷしろん Βυζαντίου σしぐまτたうαあるふぁ στενά τたうοおみくろんυうぷしろん Βοσπόρου ως τたうηいーた νέα πρωτεύουσα της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, μετονομάζοντάς τたうηいーたνにゅー σしぐまεいぷしろん Νέα Ρώμη, μみゅーεいぷしろん τたうαあるふぁ μετέπειτα ονόματα Κωνσταντινούπολη κかっぱαあるふぁιいおた σήμερα σしぐまτたうαあるふぁ τουρκικά Ιστανμπούλ πぱいοおみくろんυうぷしろん θεωρείται ότι προέρχεται από τたうηいーたνにゅー Ελληνική έκφραση εις τたうηいーたνにゅー πόλιν. Μετά τたうοおみくろんνにゅー θάνατο τたうοおみくろんυうぷしろん Θεοδόσιου Α΄ τたうοおみくろん 395 και τたうηいーたνにゅー οριστική διαίρεση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ανάμεσα στους γιους τたうοおみくろんυうぷしろん ηいーた Κωνσταντινούπολη έγινε πρωτεύουσα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, πぱいοおみくろんυうぷしろん θしーたαあるふぁ κυβερνούσε τたうοおみくろん μεγαλύτερο μέρος τたうωおめがνにゅー εδαφών της Τουρκίας μέχρι τたうοおみくろんνにゅー Ύστερο Μεσαίωνα.

 
Αρχικά εκκλησία, αργότερα τζαμί, μετά μουσείο, κかっぱαあるふぁιいおた σήμερα πάλι τζαμί, ηいーた Αγία Σοφία κτίσθηκε από τους Βυζαντινούς τたうοおみくろんνにゅー 6οおみくろん αιώνα μみゅー.Χかい.

Οおみくろんιいおた Σελτζούκοι κかっぱαあるふぁιいおた ηいーた Οθωμανική Αυτοκρατορία

Επεξεργασία

Οおみくろん οίκος τたうωおめがνにゅー Σελτζούκων Τούρκων ήταν ένας κλάδος τたうωおめがνにゅー τουρκικών φυλών τたうωおめがνにゅー Ογούζων Τούρκων τたうοおみくろんυうぷしろん Κινίκ, πぱいοおみくろんυうぷしろん κατοικούσαν στις παρυφές τたうοおみくろんυうぷしろん Μουσουλμανικού κόσμου, σしぐまτたうοおみくろん Χανάτο τたうωおめがνにゅー Γιαγκμπού της ομοσπονδίας τたうωおめがνにゅー Ογούζων, βόρεια της Κασπίας κかっぱαあるふぁιいおた της Αράλης τたうοおみくろんνにゅー 9οおみくろん αιώνα. Τον 10οおみくろん αιώνα οおみくろんιいおた Σελτζούκοι άρχισαν νにゅーαあるふぁ μεταναστεύουν από τたうηいーたνにゅー προγονική τους πατρίδα σしぐまτたうηいーたνにゅー Περσία, πぱいοおみくろんυうぷしろん έγινε οおみくろん διοικητικός πυρήνας της Μεγάλης Αυτοκρατορίας τたうωおめがνにゅー Σελτζούκων.

 
Μουσείο Μέβλανα (1274) σしぐまτたうοおみくろん Ικόνιο, πρωτεύουσα τたうοおみくろんυうぷしろん Σελτζουκικού Σουλτανάτου της Μικράς Ασίας

Τたうοおみくろん δεύτερο μισό τたうοおみくろんυうぷしろん 11οおみくろんυうぷしろん αιώνα οおみくろんιいおた Σελτζούκοι άρχισαν νにゅーαあるふぁ διεισδύουν στις ανατολικές περιοχές της Μικράς Ασίας. Τたうοおみくろん 1071 οおみくろんιいおた Σελτζούκοι Τούρκοι νίκησαν τους Βυζαντινούς σしぐまτたうηいーた Μάχη τたうοおみくろんυうぷしろん Μαντζικέρτ, αρχίζοντας τたうοおみくろんνにゅー εκτουρκισμό της περιοχής. Σしぐまτたうηいーた Μικρά Ασία εισήχθησαν ηいーた τουρκική γλώσσα κかっぱαあるふぁιいおた τたうοおみくろん Ισλάμ κかっぱαあるふぁιいおた σταδιακά εξαπλώθηκαν σしぐまτたうηいーたνにゅー περιοχή κかっぱαあるふぁιいおた μπήκε σしぐまεいぷしろん εξέλιξη ηいーた αργή μετάβαση από μία κυρίως Χριστιανική κかっぱαあるふぁιいおた Ελληνόφωνη Μικρά Ασία σしぐまεいぷしろん μία κυρίως Μουσουλμανική κかっぱαあるふぁιいおた Τουρκόφωνη.

Τたうοおみくろん 1243 οおみくろんιいおた στρατιές τたうωおめがνにゅー Σελτζούκων νικήθηκαν από τους Μογγόλους κかっぱαあるふぁιいおた ηいーた ισχύς της αυτοκρατορίας τους ελαττώθηκε. Σしぐまτたうοおみくろんνにゅー απόηχο της μογγολικής εισβολής ένα από τたうαあるふぁ τουρκικά πριγκιπάτα μみゅーεいぷしろん κυβερνήτη τたうοおみくろんνにゅー Οσμάν τたうοおみくろんνにゅー Α΄ εξελίχθηκε στους επόμενους δύο αιώνες σしぐまτたうηいーたνにゅー Οθωμανική Αυτοκρατορία, πぱいοおみくろんυうぷしろん εκτεινόταν σしぐまεいぷしろん όλη τたうηいーた Μικρά Ασία, σしぐまτたうαあるふぁ Βαλκάνια, σしぐまτたうοおみくろんνにゅー Λεβάντες κかっぱαあるふぁιいおた τたうηいーた Βόρεια Αφρική. Τたうοおみくろん 1453 οおみくろんιいおた Οθωμανοί ολοκλήρωσαν τたうηいーたνにゅー κατάκτηση της Βυζαντινής αυτοκρατορίας καταλαμβάνοντας τたうηいーたνにゅー πρωτεύουσά της Κωνσταντινούπολη.

Τたうοおみくろん 1514 οおみくろん Σουλτάνος Σελίμ Α΄ (1512-1520) επεξέτεινε μみゅーεいぷしろん επιτυχία τたうαあるふぁ βόρεια κかっぱαあるふぁιいおた ανατολικά σύνορα της αυτοκρατορίας, νικώντας τたうοおみくろんνにゅー Σάχη Ισμαήλ Α΄ της δυναστείας τたうωおめがνにゅー Σαφαβιδών σしぐまτたうηいーた Μάχη τたうοおみくろんυうぷしろん Τσαλντιράν. Τたうοおみくろん 1517 οおみくろん Σελίμ Α΄ επεξέτεινε τたうηいーたνにゅー οθωμανική κυριαρχία σしぐまτたうηいーたνにゅー Αλγερία κかっぱαあるふぁιいおた τたうηいーたνにゅー Αίγυπτο κかっぱαあるふぁιいおた δημιούργησε ναυτική παρουσία σしぐまτたうηいーたνにゅー Ερυθρά Θάλασσα. Σしぐまτたうηいーた συνέχεια ξεκίνησε ανταγωνισμός μεταξύ της Οθωμανικής κかっぱαあるふぁιいおた της Πορτογαλικής Αυτοκρατορίας, γがんまιいおたαあるふぁ τたうοおみくろん πぱいοおみくろんιいおたαあるふぁ θしーたαあるふぁ γίνει κυρίαρχη θαλάσσια δύναμη σしぐまτたうοおみくろんνにゅー Ινδικό Ωκεανό, μみゅーεいぷしろん πολλές ναυμαχίες σしぐまτたうηいーたνにゅー Ερυθρά Θάλασσα, τたうηいーたνにゅー Αραβική Θάλασσα κかっぱαあるふぁιいおた τたうοおみくろんνにゅー Περσικό Κόλπο. Ηいーた Πορτογαλική παρουσία σしぐまτたうοおみくろんνにゅー Ινδικό Ωκεανό θεωρήθηκε ως απειλή γがんまιいおたαあるふぁ τたうοおみくろん οθωμανικό μονοπώλιο τたうωおめがνにゅー παλιών εμπορικών δρόμων μεταξύ Άπω Ανατολής κかっぱαあるふぁιいおた Δυτικής Ευρώπης (πぱいοおみくろんυうぷしろん αργότερα ονομάστηκαν συλλογικά Δρόμος τたうοおみくろんυうぷしろん μεταξιού). Αυτό τたうοおみくろん σημαντικό μονοπώλιο διακυβευόταν όλο κかっぱαあるふぁιいおた περισσότερο μετά τたうηいーたνにゅー ανακάλυψη τたうοおみくろんυうぷしろん Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας από τたうοおみくろんνにゅー Πορτογάλο εξερευνητή Βαρθολομαίο Ντιάζ τたうοおみくろん 1488, πぱいοおみくろんυうぷしろん είχε σημαντικό αντίκτυπο σしぐまτたうηいーたνにゅー οθωμανική οικονομία.

 
Σελιμιγιέ Τζαμί (1575) σしぐまτたうηいーたνにゅー Αδριανούπολη, ένα από τたうαあるふぁ διασημότερα κληροδοτήματα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας
 
Εδαφική επέκταση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας μεταξύ 1481 και 1683

Ηいーた ισχύς κかっぱαあるふぁιいおた ηいーた αίγλη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας κορυφώθηκε τたうοおみくろんνにゅー 16οおみくろん κかっぱαあるふぁιいおた 17οおみくろん αιώνα, ιδιαίτερα κατά τたうηいーた διάρκεια της βασιλείας τたうοおみくろんυうぷしろん Σουλεϊμάν τたうοおみくろんυうぷしろん Μεγαλοπρεπούς. Ηいーた αυτοκρατορία συχνά βρισκόταν σしぐまεいぷしろん αντιπαράθεση μみゅーεいぷしろん τたうηいーたνにゅー Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία σしぐまτたうηいーた σταθερή προώθησή της προς τたうηいーたνにゅー Κεντρική Ευρώπη μέσω τたうωおめがνにゅー Βαλκανίων κかっぱαあるふぁιいおた τたうοおみくろんυうぷしろん νότιου τμήματος της Πολωνολιθουανικής Κοινοπολιτείας. Σしぐまτたうηいーた θάλασσα τたうοおみくろん οθωμανικό ναυτικό συγκρούστηκε μみゅーεいぷしろん πολλές Ιερές Συμμαχίες (αποτελούμενες κυρίως από τたうηいーたνにゅー Ισπανία τたうωおめがνにゅー Αψβούργων, τたうηいーた Δημοκρατία της Γένοβα, τたうηいーた Δημοκρατία της Βενετίας, τους Ιωαννίτες Ιππότες, τたうαあるふぁ Παπικά Κράτη, τたうοおみくろん Μεγάλο Δουκάτο της Τοσκάνης κかっぱαあるふぁιいおた τたうοおみくろん Δουκάτο της Σαβοΐας) γがんまιいおたαあるふぁ τたうοおみくろんνにゅー έλεγχο της Μεσογείου. Σしぐまτたうηいーたνにゅー Ανατολή οおみくろんιいおた Οθωμανοί ήταν κατά καιρούς σしぐまεいぷしろん πόλεμο μみゅーεいぷしろん τたうηいーたνにゅー Περσία τたうωおめがνにゅー Σαφαβιδών λόγω συγκρούσεων πぱいοおみくろんυうぷしろん προέκυπταν από εδαφικές διενέξεις ή θρησκευτικές διαφορές από τたうοおみくろんνにゅー 16οおみくろん έως τたうοおみくろんνにゅー 18οおみくろん αιώνα.

Από τις αρχές τたうοおみくろんυうぷしろん 19οおみくろんυうぷしろん αιώνα κかっぱαあるふぁιいおた μετά ηいーた Οθωμανική Αυτοκρατορία άρχισε νにゅーαあるふぁ παρακμάζει. Καθώς σταδιακά συρρικνωνόταν τたうοおみくろん μέγεθος, ηいーた στρατιωτική ισχύς κかっぱαあるふぁιいおた οおみくろん πλούτος της, πολλοί Βαλκάνιοι Μουσουλμάνοι μετανάστευαν σしぐまτたうηいーたνにゅー καρδιά της Αυτοκρατορίας σしぐまτたうηいーた Μικρά Ασία, μαζί μみゅーεいぷしろん τους Τσερκέζους πぱいοおみくろんυうぷしろん διέφυγαν εκεί μετά τたうηいーた Ρωσική κατάκτηση τたうοおみくろんυうぷしろん Καυκάσου. Ηいーた παρακμή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας οδήγησε σしぐまεいぷしろん άνοδο τたうωおめがνにゅー εθνικιστικών αισθημάτων μεταξύ τたうωおめがνにゅー διάφορων υποτελών λαών, πぱいοおみくろんυうぷしろん μみゅーεいぷしろん τたうηいーた σειρά της οδήγησε σしぐまεいぷしろん αυξημένες εθνικές εντάσεις, πぱいοおみくろんυうぷしろん κατά καιρούς ξεσπούσαν βίαια, όπως οおみくろんιいおた σφαγές τたうοおみくろんυうぷしろん Χαμιντιάν (Αρμενίων 1894-1896).

Ηいーた Οθωμανική Αυτοκρατορία μπήκε σしぐまτたうοおみくろんνにゅー Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο σしぐまτたうοおみくろん πλευρό τたうωおめがνにゅー Κεντρικών Δυνάμεων κかっぱαあるふぁιいおた τελικά ηττήθηκε. Κατά τたうοおみくろんνにゅー πόλεμο, σχεδόν 1,5 εκατ. Αρμένιοι εκτοπίστηκαν κかっぱαあるふぁιいおた εξοντώθηκαν κατά τたうηいーたνにゅー Αρμενική Γενοκτονία. Ηいーた τουρκική κυβέρνηση αρνείται ότι υπήρξε Αρμενική Γενοκτονία κかっぱαあるふぁιいおた υποστηρίζει ότι οおみくろんιいおた Αρμένιοι απλώς μετεγκαταστάθηκαν από τたうηいーたνにゅー ανατολική ζώνη τたうοおみくろんυうぷしろん πολέμου. Μεγάλης κλίμακας σφαγές διαπράχθηκαν επίσης κかっぱαあるふぁιいおた κατά άλλων μειονοτικών ομάδων της αυτοκρατορίας, όπως οおみくろんιいおた Έλληνες κかっぱαあるふぁιいおた οおみくろんιいおた Ασσύριοι. Μετά τたうηいーた Συνθήκη τたうοおみくろんυうぷしろん Μούδρου στις 30 Οκτωβρίου 1918 οおみくろんιいおた νικήτριες Συμμαχικές Δυνάμεις απαίτησαν τたうηいーた διάλυση τたうοおみくろんυうぷしろん οθωμανικού κράτους μみゅーεいぷしろん τたうηいーた Συνθήκη τたうωおめがνにゅー Σεβρών τたうοおみくろん 1920.

Δημοκρατία της Τουρκίας

Επεξεργασία
 
Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ

Ηいーた κατάληψη της Κωνσταντινούπολης κかっぱαあるふぁιいおた της Σμύρνης σしぐまτたうοおみくろんνにゅー απόηχο τたうοおみくろんυうぷしろん Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου οδήγησε σしぐまτたうηいーた δημιουργία τたうοおみくろんυうぷしろん τουρκικού εθνικού κινήματος. Υπό τたうηいーたνにゅー ηγεσία τたうοおみくろんυうぷしろん Μουσταφά Κεμάλ Πασά, στρατιωτικού διοικητή πぱいοおみくろんυうぷしろん είχε διακριθεί σしぐまτたうηいーたνにゅー Εκστρατεία της Καλλίπολης, διεξήχθη οおみくろん Τουρκικός Πόλεμος της Ανεξαρτησίας μみゅーεいぷしろん στόχο τたうηいーたνにゅー κατάργηση τたうωおめがνにゅー όρων της Συνθήκης τたうωおめがνにゅー Σεβρών. Μέχρι τις 18 Σεπτεμβρίου 1922 όλοι οおみくろんιいおた στρατοί κατοχής είχαν εκδιωχθεί κかっぱαあるふぁιいおた τたうοおみくろん τουρκικό καθεστώς μみゅーεいぷしろん έδρα τたうηいーたνにゅー Άγκυρα, πぱいοおみくろんυうぷしろん είχε αυτοανακηρυχθεί νόμιμη κυβέρνηση της χώρας από τたうοおみくろんνにゅー Απρίλιο τたうοおみくろんυうぷしろん 1920, άρχισε νにゅーαあるふぁ επισημοποιεί τたうηいーた νομική μετάβαση από τたうοおみくろん παλιό οθωμανικό σしぐまτたうοおみくろん νέο δημοκρατικό πολιτικό σύστημα. Την 1ηいーた Νοεμβρίου τたうοおみくろん νεοσύστατο κοινοβούλιο κατάργησε επίσημα τたうοおみくろんνにゅー Σουλτανάτο, τερματίζοντας έτσι 623 χρόνια οθωμανικού κράτους. Ηいーた Συνθήκη της Λωζάνης της 24ης Ιουλίου 1923 οδήγησε σしぐまτたうηいーた διεθνή αναγνώριση της κυριαρχίας της νεοσύστατης Δημοκρατίας της Τουρκίας ως κράτους-συνέχειας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας κかっぱαあるふぁιいおた ηいーた δημοκρατία ανακηρύχθηκε επίσημα στις 29 Οκτωβρίου σしぐまτたうηいーたνにゅー Άγκυρα, τたうηいーた νέα πρωτεύουσα της χώρας. Ηいーた Συνθήκη της Λωζάνης προέβλεπε μみゅーιいおたαあるふぁ ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας κかっぱαあるふぁιいおた Τουρκίας κατά τたうηいーたνにゅー οποία 1,1 εκατ. Έλληνες έφυγαν από τたうηいーたνにゅー Τουρκία γがんまιいおたαあるふぁ τたうηいーたνにゅー Ελλάδα σしぐまεいぷしろん ανταλλαγή μみゅーεいぷしろん 380.000 Μουσουλμάνους πぱいοおみくろんυうぷしろん μεταφέρθηκαν από τたうηいーたνにゅー Ελλάδα σしぐまτたうηいーたνにゅー Τουρκία. Οおみくろん Μουσταφά Κεμάλ έγινε οおみくろん πρώτος Πρόεδρος της Δημοκρατίας κかっぱαあるふぁιいおた σしぐまτたうηいーた συνέχεια εισήγαγε πολλές ριζικές μεταρρυθμίσεις μみゅーεいぷしろん σκοπό τたうηいーた μεταμόρφωση τたうοおみくろんυうぷしろん παλιού οθωμανικού-τουρκικού κράτους σしぐまεいぷしろん μみゅーιいおたαあるふぁ νέα κοσμική δημοκρατία. Μみゅーεいぷしろん τたうοおみくろんνにゅー Νόμο τたうοおみくろんυうぷしろん Επωνύμου τたうοおみくろんυうぷしろん 1934 τたうοおみくろん Τουρκικό Κοινοβούλιο απένειμε σしぐまτたうοおみくろんνにゅー Μουσταφά Κεμάλ τたうοおみくろん τιμητικό επώνυμο Ατατούρκ (Πατέρας τたうωおめがνにゅー Τούρκων).

Ηいーた Τουρκία παρέμεινε ουδέτερη σしぐまτたうοおみくろん μεγαλύτερο μέρος τたうοおみくろんυうぷしろん Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου αλλά μπήκε σしぐまτたうηいーたνにゅー τελική φάση τたうοおみくろんυうぷしろん πολέμου σしぐまτたうοおみくろん πλευρό τたうωおめがνにゅー Συμμάχων στις 23 Φεβρουαρίου 1945. Στις 26 Ιουνίου 1945 ηいーた Τουρκία έγινε ιδρυτικό μέλος τたうωおめがνにゅー Ηνωμένων Εθνών. Ηいーた Τουρκία (μαζί μみゅーεいぷしろん τたうηいーたνにゅー Ελλάδα) συμπεριλήφθηκαν σしぐまτたうοおみくろん Σχέδιο Μάρσαλ κかっぱαあるふぁιいおた σしぐまτたうοおみくろんνにゅー ΟおみくろんΟおみくろんΣしぐまΑあるふぁ γがんまιいおたαあるふぁ τたうηいーたνにゅー ανοικοδόμηση τたうωおめがνにゅー ευρωπαϊκών οικονομιών τたうοおみくろん 1948 και σしぐまτたうηいーた συνέχεια έγιναν ιδρυτικά μέλη τたうοおみくろんυうぷしろん ΟおみくろんΟおみくろんΣしぐまΑあるふぁ τたうοおみくろん 1961.

Μετά τたうηいーた συμμετοχή της στις δυνάμεις τたうωおめがνにゅー Ηνωμένων Εθνών σしぐまτたうοおみくろんνにゅー Πόλεμο της Κορέας ηいーた Τουρκία εντάχθηκε σしぐまτたうοおみくろん ΝにゅーΑあるふぁΤたうΟおみくろん τたうοおみくろん 1952. Μみゅーεいぷしろん αφορμή τたうηいーた δεκαετία διακοινοτικής βίας σしぐまτたうηいーたνにゅー Κύπρο κかっぱαあるふぁιいおた τたうοおみくろん πραξικόπημα σしぐまτたうηいーたνにゅー Κύπρο στις 15 Ιουλίου 1974, οργανωμένο από τたうηいーたνにゅー παραστρατιωτική οργάνωση ΕいぷしろんΟおみくろんΚかっぱΑあるふぁ Β΄, πぱいοおみくろんυうぷしろん ανέτρεψε τたうοおみくろんνにゅー Πρόεδρο Μακάριο κかっぱαあるふぁιいおた εγκατέστησε ως δικτάτορα τたうοおみくろんνにゅー φιλοενωτικό (μみゅーεいぷしろん τたうηいーたνにゅー Ελλάδα) Νίκο Σαμψών, ηいーた Τουρκία εισέβαλε σしぐまτたうηいーたνにゅー Κύπρο στις 20 Ιουλίου 1974 κかっぱαあるふぁιいおた κατέλαβε τたうοおみくろん 38% τたうοおみくろんυうぷしろん εδάφους. Παρά τたうοおみくろん ψήφισμα τたうοおみくろんυうぷしろん ΟおみくろんΗいーたΕいぷしろん πぱいοおみくろんυうぷしろん ζητούσε τたうηいーたνにゅー απόσυρση τたうωおめがνにゅー τουρκικών δυνάμεων, ηいーた Τουρκία εγκατέστησε σしぐまτたうηいーた Βόρεια Κύπρο εννέα χρόνια αργότερα τたうηいーたνにゅー Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου, πぱいοおみくろんυうぷしろん αναγνωρίζεται μόνο από τたうηいーたνにゅー Τουρκία.

Ηいーた περίοδος τたうοおみくろんυうぷしろん μονοκομματισμού τερματίστηκε τたうοおみくろん 1945. Ακολούθησε μみゅーιいおたαあるふぁ ταραχώδης μετάβαση σしぐまτたうηいーたνにゅー πολυκομματική δημοκρατία τις επόμενες δεκαετίες, πぱいοおみくろんυうぷしろん διακόπηκε από στρατιωτικά πραξικοπήματα τたうοおみくろん 1960, τたうοおみくろん 1971, τたうοおみくろん 1980 και τたうοおみくろん 1997. Μετά τたうηいーた φιλελευθεροποίηση της τουρκικής οικονομίας τたうηいーた δεκαετία τたうοおみくろんυうぷしろん 1980 ηいーた χώρα έχει πετύχει εντονότερη οικονομική ανάπτυξη κかっぱαあるふぁιいおた μεγαλύτερη πολιτική σταθερότητα. Τたうηいーた νύχτα της 15ης προς 16ηいーた Ιουλίου 2016 εκδηλώθηκε απόπειρα πραξικόπηματος τたうοおみくろん οποίο δでるたεいぷしろんνにゅー επέτυχε τたうοおみくろんνにゅー στόχο τたうοおみくろんυうぷしろん, πぱいοおみくろんυうぷしろん ήταν ηいーた ανατροπή τたうοおみくろんυうぷしろん Ερντογάν. Μετά τたうοおみくろん αποτυχημένο πραξικόπημα έγινε τたうοおみくろん συνταγματικό δημοψήφισμα τたうοおみくろん 2017 γがんまιいおたαあるふぁ αλλαγή τたうοおみくろんυうぷしろん πολιτεύματος σしぐまεいぷしろん προεδρική δημοκρατία, όπως κかっぱιいおた έγινε.

Οικονομία

Επεξεργασία

Ηいーた Τουρκία έχει τたうοおみくろん 15οおみくろん μεγαλύτερο ΑあるふぁΕいぷしろんΠぱい σしぐまεいぷしろん ΜみゅーΑあるふぁΔでるた κかっぱαあるふぁιいおた τたうοおみくろん 17οおみくろん μεγαλύτερο ονομαστικό ΑあるふぁΕいぷしろんΠぱい. Ηいーた χώρα είναι από τたうαあるふぁ ιδρυτικά μέλη τたうοおみくろんυうぷしろん ΟおみくろんΟおみくろんΣしぐまΑあるふぁ κかっぱαあるふぁιいおた τたうωおめがνにゅー μεγάλων οικονομιών τたうοおみくろんυうぷしろん G-20. Κατά τις δέκα πρώτες δεκαετίες της δημοκρατίας, μεταξύ 1923 και 1983, ηいーた Τουρκία είχε προσκολληθεί σしぐまεいぷしろん μみゅーιいおたαあるふぁ οιονεί κρατικίστικη προσέγγιση μみゅーεいぷしろん αυστηρό κυβερνητικό σχεδιασμό τたうοおみくろんυうぷしろん προϋπολογισμού, μみゅーεいぷしろん κυβερνητικά επιβαλλόμενους περιορισμούς σしぐまτたうηいーた συμμετοχή τたうοおみくろんυうぷしろん ιδιωτικού τομέα, σしぐまτたうοおみくろん εξωτερικό εμπόριο, τたうηいーた ροή ξένου συναλλάγματος κかっぱαあるふぁιいおた τις άμεσες ξένες επενδύσεις. Όμως τたうοおみくろん 1983 οおみくろん Πρωθυπουργός Τουργκούτ Οζάλ ξεκίνησε μみゅーιいおたαあるふぁ σειρά μεταρρυθμίσεων σχεδιάζοντας νにゅーαあるふぁ μεταλλάξει τたうηいーたνにゅー οικονομία από ένα κρατικίστικο σύστημα απομονωτισμού σしぐまεいぷしろん ένα μοντέλο περισσότερο τたうοおみくろんυうぷしろん ιδιωτικού τομέα βασιζόμενο σしぐまτたうηいーたνにゅー αγορά.

Οおみくろんιいおた μεταρρυθμίσεις, συνδυασμένες μみゅーεいぷしろん άνευ προηγουμένου ποσά ξένων δανείων, έδωσαν ώθηση σしぐまεいぷしろん ταχεία οικονομική ανάπτυξη, πぱいοおみくろんυうぷしろん όμως χαρακτηρίστηκε από έντονες υφέσεις κかっぱαあるふぁιいおた οικονομικές κρίσεις τたうοおみくろん 1994, τたうοおみくろん 1999 (πぱいοおみくろんυうぷしろん ακολούθησε τたうοおみくろんνにゅー σεισμό εκείνης της χρονιάς) κかっぱαあるふぁιいおた τたうοおみくろん 2001, μみゅーεいぷしろん αποτέλεσμα μみゅーιいおたαあるふぁ μέση ετήσια ανάπτυξη τたうοおみくろんυうぷしろん ΑあるふぁΕいぷしろんΠぱい 4% μεταξύ 1981 και 2003. Ηいーた έλλειψη πρόσθετων δημοσιονομικών μεταρρυθμίσεων, συνδυασμένη μみゅーεいぷしろん μεγάλα κかっぱαあるふぁιいおた αυξανόμενα ελλείμματα τたうοおみくろんυうぷしろん δημόσιου τομέα κかっぱαあるふぁιいおた εκτεταμένη διαφθορά είχαν ως αποτέλεσμα υψηλό πληθωρισμό, αδύνατο τραπεζικό τομέα κかっぱαあるふぁιいおた αυξανόμενη μακροοικονομική αστάθεια. Μετά τたうηいーたνにゅー οικονομική κρίση τたうοおみくろんυうぷしろん 2001 κかっぱαあるふぁιいおた τις μεταρρυθμίσεις πぱいοおみくろんυうぷしろん ξεκίνησαν από τたうοおみくろんνにゅー τότε υπουργό οικονομικών Κεμάλ Ντερβίς, οおみくろん πληθωρισμός έπεσε σしぐまεいぷしろん μονοψήφιους αριθμούς, πολλαπλασιάστηκε ηいーた επενδυτική εμπιστοσύνη κかっぱαあるふぁιいおた οおみくろんιいおた ξένες επενδύσεις κかっぱαあるふぁιいおた μειώθηκε ηいーた ανεργία.

Κωνσταντινούπολη, ηいーた μεγαλύτερη πόλη της Τουρκίας κかっぱαあるふぁιいおた οικονομική καρδιά της χώρας. Οおみくろんιいおた ουρανοξύστες σしぐまτたうοおみくろん Σισλί είναι σしぐまτたうαあるふぁ αριστερά κかっぱαあるふぁιいおた σしぐまτたうοおみくろん μέσο, ενώ εκείνοι τたうοおみくろんυうぷしろん επιχειρηματικού κέντρου Λεβέντ σしぐまτたうαあるふぁ δεξιά. Σしぐまεいぷしろん πρώτο πλάνο ηいーた ιστορική χερσόνησος της πόλης

Ηいーた Τελωνειακή Ένωση Ευρωπαϊκής Ένωσης - Τουρκίας, πぱいοおみくろんυうぷしろん τέθηκε σしぐまεいぷしろん ισχύ τたうηいーたνにゅー 1ηいーた Ιανουαρίου 1996, οδήγησε σしぐまεいぷしろん εκτεταμένη απελευθέρωση τたうωおめがνにゅー δασμών κかっぱαあるふぁιいおた αποτελεί τたうοおみくろんνにゅー πυλώνα της εμπορικής πολιτικής της Τουρκίας. Ηいーた Τουρκία έχει σταδιακά ανοίξει τις αγορές της μέσω οικονομικών μεταρρυθμίσεων μειώνοντας τους κυβερνητικούς ελέγχους σしぐまτたうοおみくろん εξωτερικό εμπόριο κかっぱαあるふぁιいおた τις επενδύσεις κかっぱαあるふぁιいおた της ιδιωτικοποίησης βιομηχανιών πぱいοおみくろんυうぷしろん ανήκαν σしぐまτたうοおみくろん δημόσιο κかっぱαあるふぁιいおた έχει συνεχιστεί τたうοおみくろん άνοιγμα πολλών τομέων σしぐまτたうηいーたνにゅー ιδιωτική κかっぱαあるふぁιいおた ξένη συμμετοχή, εいぷしろんνにゅー μέσω πολιτικού διαλόγου. Τたうοおみくろん δημόσιο χρέος ως ποσοστό τたうοおみくろんυうぷしろん ΑあるふぁΕいぷしろんΠぱい κορυφώθηκε σしぐまτたうοおみくろん 75,9% κατά τたうηいーたνにゅー ύφεση τたうοおみくろんυうぷしろん 2001, πέφτοντας σしぐまεいぷしろん εκτιμώμενο 26,9% το 2013.

Τたうοおみくろん μέσο ετήσιο ποσοστό αύξησης τたうοおみくろんυうぷしろん ΑあるふぁΕいぷしろんΠぱい από τたうοおみくろん 2002 έως τたうοおみくろん 2007 ήταν 6,8%, κάνοντας τたうηいーたνにゅー Τουρκία μみゅーιいおたαあるふぁ από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες χώρες αυτή τたうηいーたνにゅー περίοδο. Εντούτοις ηいーた ανάπτυξη επιβραδύνθηκε σしぐまτたうοおみくろん 1% το 2008, κかっぱαあるふぁιいおた τたうοおみくろん 2009 ηいーた τουρκική οικονομία επηρεάστηκε από τたうηいーたνにゅー παγκόσμια οικονομική κρίση μみゅーεいぷしろん ύφεση 5%. Ηいーた οικονομία επέστρεψε σしぐまεいぷしろん ανάπτυξη 8% το 2010. Σύμφωνα μみゅーεいぷしろん τたうαあるふぁ δεδομένα της Eurostat τたうοおみくろん τουρκικό κατά κεφαλή ΑあるふぁΕいぷしろんΠぱい σしぐまεいぷしろん αγοραστική δύναμη βρισκόταν σしぐまτたうοおみくろん 52% τたうοおみくろんυうぷしろん μέσου της ΕいぷしろんΕいぷしろん τたうοおみくろん 2011.

Τたうαあるふぁ πρώτα χρόνια τたうοおみくろんυうぷしろん αιώνα οおみくろん χρόνια υψηλός πληθωρισμός τέθηκε υπό έλεγχο κかっぱαあるふぁιいおた αυτό οδήγησε σしぐまτたうηいーたνにゅー εισαγωγή νέου νομίσματος, της τουρκικής νέας λίρας τたうηいーたνにゅー 1ηいーた Ιανουαρίου 2005, γがんまιいおたαあるふぁ νにゅーαあるふぁ εδραιωθεί ηいーた επιτυχία τたうωおめがνにゅー οικονομικών μεταρρυθμίσεων κかっぱαあるふぁιいおた νにゅーαあるふぁ απαλειφθούν τたうαあるふぁ κατάλοιπα μιας ασταθούς οικονομίας. Την 1ηいーた Ιανουαρίου 2009 ηいーた νέα τουρκική λίρα ξαναονομάστηκε τουρκική λίρα μみゅーεいぷしろん τたうηいーたνにゅー εισαγωγή νέων χαρτονομισμάτων κかっぱαあるふぁιいおた νομισμάτων. Αποτέλεσμα τたうωおめがνにゅー συνεχών οικονομικών μεταρρυθμίσεων ήταν ηいーた πτώση τたうοおみくろんυうぷしろん πληθωρισμού σしぐまτたうοおみくろん 8% το 2005 και τたうοおみくろんυうぷしろん ποσοστού ανεργίας σしぐまτたうοおみくろん 10%.

 
Μαρμαρίδα είναι ένα σημαντικό παραθαλάσσιο τουριστικό θέρετρο σしぐまτたうηいーたνにゅー Τουρκία
 
Παραλία σしぐまτたうηいーたνにゅー Ντιντίμ

Οおみくろん τουρισμός σしぐまτたうηいーたνにゅー Τουρκία έχει γνωρίσει ταχεία ανάπτυξη τたうαあるふぁ τελευταία είκοσι χρόνια κかっぱαあるふぁιいおた αποτελεί σημαντικό κομμάτι της οικονομίας. Τたうοおみくろん 2011 αφίχθησαν σしぐまτたうηいーたνにゅー Τουρκία 33,3 εκατ. ξένοι επισκέπτες, κάνοντας τたうηいーた χώρα τたうοおみくろんνにゅー έκτο δημοφιλέστερο τουριστικό προορισμό σしぐまτたうοおみくろんνにゅー κόσμο, κかっぱαあるふぁιいおた συνέβαλαν σしぐまτたうαあるふぁ έσοδα της Τουρκίας μみゅーεいぷしろん 23 εκατ. $. Άλλοι βασικοί τομείς της τουρκικής οικονομίας είναι οおみくろんιいおた τράπεζες, οおみくろんιいおた κατασκευές, οおみくろんιいおた οικιακές συσκευές, τたうαあるふぁ ηλεκτρονικά, τたうαあるふぁ υφάσματα, ηいーた διύλιση πετρελαίου, τたうαあるふぁ πετροχημικά προϊόντα, τたうαあるふぁ τρόφιμα, οおみくろんιいおた εξορύξεις, οおみくろん σίδηρος κかっぱαあるふぁιいおた οおみくろん χάλυβας κかっぱαあるふぁιいおた ηいーた βιομηχανία μηχανών κかっぱαあるふぁιいおた αυτοκινήτων. Ηいーた Τουρκία έχει μεγάλη αυτοκινητοβιομηχανία, πぱいοおみくろんυうぷしろん παρήγαγε 1.072.339 αυτοκίνητα τたうοおみくろん 2012, κατατασσόμενη 16ηいーた παραγωγός σしぐまτたうοおみくろんνにゅー κόσμο.

Ηいーた τουρκική ναυπηγική βιομηχανία πραγματοποίησε εξαγωγές αξίας 1,2 δισ. $ το 2011. Οおみくろんιいおた μεγαλύτερες αγορές εξαγωγών είναι ηいーた Μάλτα, τたうαあるふぁ Νησιά Μάρσαλ, οおみくろん Παναμάς κかっぱαあるふぁιいおた ηいーた Μεγάλη Βρετανία. Τたうαあるふぁ τουρκικά ναυπηγεία έχουν 15 πλωτές δεξαμενές διαφόρων μεγεθών κかっぱαあるふぁιいおた μία ξηρά. Ηいーた Tύζλα, ηいーた Γιάλοβα κかっぱαあるふぁιいおた ηいーた Ιζμίτ έχουν αναπτυχθεί σしぐまεいぷしろん δυναμικά ναυπηγικά κέντρα. Τたうοおみくろん 2011 λειτουργούσαν σしぐまτたうηいーたνにゅー Τουρκία 70 ναυπηγεία, ενώ ήταν υπό κατασκευή άλλα 56. Τたうαあるふぁ τουρκικά ναυπηγεία θεωρούνται υψηλά σしぐまτたうηいーたνにゅー παγκόσμια κατάταξη σしぐまτたうηいーたνにゅー κατασκευή δεξαμενοπλοίων μεταφοράς χημικών προϊόντων κかっぱαあるふぁιいおた πετρελαίου μέχρι 10.000 dwt. Τたうαあるふぁ τουρκικά ναυπηγεία θεωρούνται επίσης αξιόπιστα σしぐまτたうηいーたνにゅー κατασκευή μεγάλων θαλαμηγών.

Τたうοおみくろん 2010 οおみくろん γεωργικός τομέας αντιπροσώπευε τたうοおみくろん 9% τたうοおみくろんυうぷしろん ΑあるふぁΕいぷしろんΠぱい, ενώ οおみくろん βιομηχανικός τたうοおみくろん 26% κかっぱαあるふぁιいおた οおみくろん τομέας τたうωおめがνにゅー υπηρεσιών τたうοおみくろん 65%. Εντούτοις ηいーた γεωργία αντιπροσώπευε ακόμη τたうοおみくろん 24,7% της απασχόλησης. Τたうοおみくろん 2004 είχε εκτιμηθεί ότι τたうοおみくろん 46% τたうοおみくろんυうぷしろん συνολικού διαθέσιμου εισοδήματος λαμβανόταν από τたうοおみくろん κορυφαίο 20% τたうωおめがνにゅー εχόντων εισόδημα, ενώ τたうοおみくろん κατώτερο 20% λάμβανε τたうοおみくろん 6%. Τたうοおみくろん ποσοστό απασχόλησης γυναικών σしぐまτたうηいーたνにゅー Τουρκία ήταν 29,5% το 2012, τたうοおみくろん χαμηλότερο μεταξύ τたうωおめがνにゅー χωρών τたうοおみくろんυうぷしろん ΟおみくろんΟおみくろんΣしぐまΑあるふぁ.

 
Turkish Airlines

Οおみくろんιいおた άμεσες ξένες επενδύσεις ήταν 8,2 δισ. $ το 2012 κかっぱαあるふぁιいおた αναμένεται νにゅーαあるふぁ αυξηθούν σしぐまτたうαあるふぁ 15 δισ. τたうοおみくろん 2013. Τたうοおみくろん 2012 οおみくろん Οίκος Φιτς αναβάθμισε τたうηいーたνにゅー πιστοληπτική ικανότητα της Τουρκίας μετά από 18 χρόνια κかっぱαあるふぁιいおた ακολούθησε αναβάθμιση από τたうηいーた Μούντις τたうοおみくろんνにゅー Μάιο τたうοおみくろんυうぷしろん 2013.

Τたうοおみくろん 2009 οおみくろんιいおた εξαγωγές ήταν 110 δισ. $ κかっぱαあるふぁιいおた τたうοおみくろん 2010 117 δισ. (κυρίως προς Γερμανία 10%, Γαλλία 6%, Μみゅー. Βρετανία 6%, Ιταλία 6%, Ιράκ 5%). Εντούτοις μεγαλύτερες εισαγωγές πぱいοおみくろんυうぷしろん έφτασαν τたうαあるふぁ 166 δισ. $ το 2010 (κυρίως από Ρωσία 10%, Γερμανία 10%, Κίνα 9%, ΗΠΑ 6%, Ιταλία 5%, Γαλλία 5%) διεύρυναν απειλητικά τたうοおみくろん έλλειμμα τたうοおみくろんυうぷしろん εμπορικού ισοζυγίου.

Τたうηいーた δεκαετία 2003-2013 ηいーた κατανάλωση ενέργειας έχει αυξηθεί από 130 δισ. κιλοβατώρες σしぐまεいぷしろん 240 δισ. Καθώς ηいーた Τουρκία εισήγαγε τたうοおみくろん 2013 το 72% της ενέργειάς της, ηいーた κυβέρνηση αποφάσισε νにゅーαあるふぁ επενδύσει σしぐまτたうηいーたνにゅー πυρηνική ενέργεια γがんまιいおたαあるふぁ νにゅーαあるふぁ μειώσει τις εισαγωγές. Προγραμματίζονται νにゅーαあるふぁ κατασκευασθούν τρεις σταθμοί πυρηνικής ενέργειας μέχρι τたうοおみくろん 2023.

Ηいーた παραλία τたうοおみくろんυうぷしろん Αιγαίου υπήρξε πάντοτε ηいーた περισσότερο ανεπτυγμένη περιοχή της Μικράς Ασίας, γιατί δέχεται τたうηいーたνにゅー ευεργετική επίδραση τたうωおめがνにゅー δυτικών ανέμων τたうοおみくろんυうぷしろん Αιγαίου, οおみくろんιいおた οποίοι διαμορφώνουν κλίμα μεσογειακό, μみゅーεいぷしろん αρκετές βροχοπτώσεις τたうοおみくろんνにゅー χειμώνα κかっぱαあるふぁιいおた ξηρασία τたうοおみくろん καλοκαίρι. Σしぐまτたうοおみくろんνにゅー κόλπο τたうοおみくろんυうぷしろん Αδραμυττίου γίνεται ηいーた μεγαλύτερη καλλιέργεια ελαιών ενώ, νοτιότερα, κかっぱαあるふぁιいおた κατά μήκος όλης της παραλίας μέχρι κかっぱαあるふぁιいおた τたうηいーた στενή ζώνη της Καρίας εκτείνεται οおみくろん «Κήπος της Τουρκίας». Οおみくろんιいおた παραλιακές πεδιάδες κかっぱαあるふぁιいおた οおみくろんιいおた κοιλάδες μεταξύ τたうωおめがνにゅー ενδιάμεσων οροσειρών της Λυδίας, πぱいοおみくろんυうぷしろん έχουν κατεύθυνση κάθετη προς τις ακτές, επιτρέπουν στους υγρούς θαλάσσιους ανέμους νにゅーαあるふぁ εισέρχονται βαθιά σしぐまτたうοおみくろん οροπέδιο κかっぱαあるふぁιいおた νにゅーαあるふぁ δημιουργούν περιοχές μεταβατικού κλίματος, από τたうηいーたνにゅー πλούσια παραλιακή ζώνη προς τたうηいーたνにゅー περιοχή τたうοおみくろんυうぷしろん οροπεδίου. Εδώ καλλιεργούνται δημητριακά, ρύζι, καπνός, αμπέλια, ιδιαίτερα σταφίδα σουλτανίνα, ελιές, βαμβάκι, καννάβι, ηλιόσπορος, γλυκόριζα κかっぱαあるふぁιいおた τριανταφυλλιές (ρόδα), από τις οποίες παράγεται ροδέλαιο.

Σしぐまτたうοおみくろん εσωτερικό υπάρχουν κοιτάσματα σιδηρομεταλλεύματος κかっぱαあるふぁιいおた λιγνίτη.

Κωνσταντινούπολη

Ηいーた παραλιακή ζώνη τたうοおみくろんυうぷしろん Εύξεινου Πόντου παρουσιάζει μικρό διαμελισμό. Κατά τόπους σχηματίζονται μικρές κλιμακωτές προς τたうηいーた θάλασσα περιοχές, όπως κかっぱαあるふぁιいおた διάφορες κοιλάδες, οおみくろんιいおた οποίες εισέρχονται σしぐまτたうοおみくろん εσωτερικό τたうωおめがνにゅー ορεινών όγκων. Χαρακτηριστικό της ζώνης αυτής είναι οおみくろんιいおた μεγάλες βροχοπτώσεις (900-1.200 χλμ.), πぱいοおみくろんυうぷしろん συντελούν σしぐまτたうηいーたνにゅー ανάπτυξη τたうωおめがνにゅー πυκνών δασών. Καλλιεργούνται σしぐまτたうαあるふぁ μέρη αυτά, καπνός, τσάι, λαχανικά, φουντουκιές, αμυγδαλιές, καρυδιές κかっぱαあるふぁιいおた οπωροφόρα. Οおみくろん Εύξεινος Πόντος, παρόλο πぱいοおみくろんυうぷしろん είναι μみゅーιいおたαあるふぁ κλειστή θάλασσα, είναι συχνά τρικυμιώδης κかっぱαあるふぁιいおた τたうαあるふぁ λιμάνια τたうοおみくろんυうぷしろん είναι επισφαλή.

Σしぐまτたうηいーた νότια Τουρκία ηいーた Οροσειρά τたうοおみくろんυうぷしろん Ταύρου κかっぱαあるふぁιいおた Αντίταυρου δでるたεいぷしろんνにゅー απλώνεται απότομα προς τたうηいーた θάλασσα, αλλά δημιουργεί διάφορες πεδιάδες, όπως της Αττάλειας κかっぱαあるふぁιいおた της Κιλικίας. Ηいーた πεδιάδα της Κιλικίας επικοινωνεί μみゅーεいぷしろん τたうοおみくろん εσωτερικό οροπέδιο της Ανατολίας διαμέσου της «Πύλης της Κιλικίας». Ηいーた δίοδος αυτή έχει παίξει σπουδαίο ρόλο σしぐまτたうηいーた διακίνηση τたうωおめがνにゅー λαών. Ηいーた μεγάλη βροχόπτωση σしぐまτたうηいーたνにゅー περιοχή αυτή ευνοεί τたうηいーたνにゅー ανάπτυξη δασών (πλατάνια, δρυς, οξιές, κέδρα, πεύκα κかっぱαあるふぁιいおた καρυδιές).

Ηいーた Αρμενία, μみゅーεいぷしろん τたうοおみくろん υψίπεδό της, εξαιτίας τたうοおみくろんυうぷしろん ότι βρίσκεται σしぐまεいぷしろん απομακρυσμένη περιοχή, παραμένει περιοχή καθαρά αγροτική κかっぱαあるふぁιいおた κτηνοτροφική. Τたうοおみくろん Τουρκικό Κουρδιστάν πぱいοおみくろんυうぷしろん βρίσκεται νότια τたうοおみくろんυうぷしろん Αρμενικού υψιπέδου, είναι περιοχή φτωχή κかっぱαあるふぁιいおた αραιοκατοικημένη. Έχει όμως μεγάλο υπόγειο πλούτο, πぱいοおみくろんυうぷしろん της δίνει τたうηいーた δυνατότητα νにゅーαあるふぁ αναπτυχθεί.

Ορυκτός πλούτος

Επεξεργασία

Οおみくろん ορυκτός πλούτος της Τουρκίας είναι σημαντικός, αλλά αφενός μみゅーεいぷしろんνにゅー δでるたεいぷしろんνにゅー έχει πλήρως ερευνηθεί ενώ, από τたうηいーたνにゅー άλλη πλευρά, είναι διεσπαρμένος σしぐまεいぷしろん διάφορα σημεία κかっぱαあるふぁιいおた οおみくろんιいおた κακές συγκοινωνίες δυσκολεύουν τόσο τたうηいーたνにゅー έρευνα όσο κかっぱαあるふぁιいおた τたうηいーたνにゅー εκμετάλλευσή τたうοおみくろんυうぷしろん[11]. Διαθέτει λιθάνθρακες μέτριας ποιότητας, πετρέλαιο σしぐまεいぷしろん περιορισμένες ποσότητες κかっぱαあるふぁιいおた σιδηρομεταλλεύματα. Μεγάλης οικονομικής σημασίας είναι τたうαあるふぁ μεταλλεύματα χρωμίου (χρωμίτης). Διαθέτει επίσης χαλκό, μόλυβδο, ψευδάργυρο, αντιμόνιο, μαγγάνιο, βόριο κかっぱ.ά.

Οおみくろん λιγνίτης αποτελεί τたうηいーたνにゅー πぱいιいおたοおみくろん σημαντική πηγή ενέργειας γがんまιいおたαあるふぁ τたうηいーたνにゅー Τουρκία κかっぱαあるふぁιいおた τたうαあるふぁ συνολικά τたうοおみくろんυうぷしろん αποθέματα υπολογίζονται σしぐまτたうαあるふぁ 8 δις τόνους. Όσον αφορά τたうαあるふぁ βιομηχανικά ορυκτά, τたうοおみくろん βόριο είναι τたうοおみくろん πぱいιいおたοおみくろん σημαντικό εξαγωγικό ορυκτό της Τουρκίας. Ηいーた Τουρκία θεωρείται "συνώνυμη" μみゅーεいぷしろん τたうαあるふぁ ορυκτά τたうοおみくろんυうぷしろん βορίου παγκοσμίως, διαθέτοντας τις 4 από τις 13 επιχειρήσεις εξόρυξης βορίου σしぐまτたうοおみくろんνにゅー κόσμο, κかっぱαあるふぁιいおた τたうαあるふぁ τουρκικά αποθέματα αποτελούν τたうοおみくろん 72% τたうωおめがνにゅー παγκοσμίων αποθεμάτων (περίπου 3,05 δισ. τόν.)[11].

Πολύ σημαντική είναι επίσης ηいーた παραγωγή χρυσού γがんまιいおたαあるふぁ τたうοおみくろんνにゅー οποίο τたうοおみくろん Τουρκικό αποθεματικό δυναμικό ξεπερνά τους 6.500 τόν. χρυσού. Υπήρξε μみゅーιいおたαあるふぁ σταθερή αύξηση σしぐまτたうηいーたνにゅー εξορυσσόμενη ποσότητα τたうοおみくろんυうぷしろん χρυσού από τότε πぱいοおみくろんυうぷしろん ξεκίνησε ηいーた εξόρυξη τたうοおみくろんυうぷしろん χρυσού (2000-2001), όταν ήταν μόλις 1,4 τόνους. Ηいーた συνολική ποσότητα τたうοおみくろんυうぷしろん χρυσού πぱいοおみくろんυうぷしろん αθροιστικά έχει εξορυχθεί από κοιτάσματα σしぐまτたうοおみくろん έδαφος της Τουρκίας μέσα σしぐまεいぷしろん μみゅーιいおたαあるふぁ δεκαετία έχει ξεπεράσει τους 106,5 τόνους[12]. Υπάρχουν εννέα τουλάχιστον λειτουργούντα ορυχεία σしぐまτたうηいーたνにゅー Τουρκία. Τたうοおみくろん ορυχείο τたうοおみくろんυうぷしろん Κισλαντάγ, πぱいοおみくろんυうぷしろん χωροθετείται σしぐまτたうηいーたνにゅー επαρχία Ουσάκ, όπου γίνεται εξόρυξη πορφυριτικού πολυμεταλλικού χρυσοφόρου μεταλλεύματος, αποτελεί τたうοおみくろんνにゅー μεγαλύτερο παραγωγό χρυσού σしぐまτたうηいーたνにゅー Τουρκία κかっぱαあるふぁιいおた τたうοおみくろん μεγαλύτερο ορυχείο χρυσού σしぐまτたうηいーたνにゅー Ευρώπη[13].

Μεταφορές

Επεξεργασία

Ηいーた Τουρκία διαθέτει σιδηροδρομικό δίκτυο μみゅーεいぷしろん σημαντικότερη γραμμή τたうηいーた γραμμή από Κεντρική Ευρώπη - Κωνσταντινούπολη - Δορύλαιο - Άγκυρα - Άδανα - Βαγδάτη κかっぱαあるふぁιいおた δεύτερη γραμμή προς τたうηいーたνにゅー Άγκυρα - Θεοδοσιούπολη - Τιφλίδα. Τたうοおみくろん οδικό της δίκτυο είναι μέτρια αναπτυγμένο, ιδιαίτερα σしぐまτたうοおみくろん ηπειρωτικό εσωτερικό. Διαθέτει πλήρες αεροπορικό εσωτερικό δίκτυο, καθώς κかっぱαあるふぁιいおた γがんまιいおたαあるふぁ τたうοおみくろん εξωτερικό. Επίσης, διαθέτει κかっぱαあるふぁιいおた θαλάσσιες συγκοινωνίες. Ηいーた οδήγηση γίνεται σしぐまτたうαあるふぁ δεξιά.

Δημογραφία

Επεξεργασία

Ηいーた τελευταία επίσημη απογραφή τたうοおみくろん 2000 κατέγραψε συνολικό πληθυσμό της χώρας 67.803.927 κατοίκους, ενώ σύμφωνα μみゅーεいぷしろん κρατικές εκτιμήσεις οおみくろん πληθυσμός της χώρας ήταν 82.003.882[2] κάτοικοι τたうοおみくろん 2018, σχεδόν τたうαあるふぁ τρία τέταρτα τたうωおめがνにゅー οποίων ζούσαν σしぐまεいぷしろん αστικές περιοχές. Σύμφωνα μみゅーεいぷしろん τたうηいーたνにゅー εκτίμηση τたうοおみくろんυうぷしろん 2011 οおみくろん πληθυσμός αυξάνεται κατά 1,35% ετησίως. Ηいーた Τουρκία έχει μέση πυκνότητα πληθυσμού 104,7 κατοίκους ανά τたう.χかいλらむだμみゅー. Τたうαあるふぁ άτομα της ηλικιακής ομάδας 15-64 αποτελούν τたうοおみくろん 67,4% τたうοおみくろんυうぷしろん συνολικού πληθυσμού, ηいーた ομάδα 0-14 το 25,3%, μみゅーεいぷしろん τους ηλικιωμένους 65 ετών κかっぱαあるふぁιいおた άνω νにゅーαあるふぁ αποτελούν τたうοおみくろん 7,3%. Τたうοおみくろん 1927, όταν έγινε ηいーた πρώτη επίσημη απογραφή σしぐまτたうηいーた Δημοκρατία της Τουρκίας, οおみくろん πληθυσμός ήταν 13,6 εκατομμύρια.

Τたうοおみくろん προσδόκιμο ζωής σしぐまτたうοおみくろん σύνολο τたうοおみくろんυうぷしろん πληθυσμού, σύμφωνα μみゅーεいぷしろん εκτιμήσεις τたうοおみくろんυうぷしろん 2019 τたうοおみくろんυうぷしろん Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ήταν 78,6 χρόνια (76,4 χρόνια οおみくろんιいおた άνδρες κかっぱαあるふぁιいおた 80,7 οおみくろんιいおた γυναίκες).[14]

 
Λεωφόρος Ιστικλάλ σしぐまτたうηいーたνにゅー κοσμοπολίτικη συνοικία Μπέηογλου της Κωνσταντινούπολης

Τたうοおみくろん άρθρο 66 τたうοおみくろんυうぷしろん τουρκικού Συντάγματος ορίζει ως Τούρκο: οποιονδήποτε συνδέεται μみゅーεいぷしろん τたうοおみくろん τουρκικό κράτος μみゅーεいぷしろん δεσμό ιθαγένειας, έτσι ηいーた νομική χρήση τたうοおみくろんυうぷしろん Τούρκου ως πολίτη της Τουρκίας διαφέρει από τたうοおみくろんνにゅー εθνοτικό ορισμό. Εντούτοις ηいーた πλειοψηφία τたうοおみくろんυうぷしろん τουρκικού πληθυσμού είναι τουρκικής εθνικότητας. Υπολογίζονται σしぐまεいぷしろん 70-75% από τたうοおみくろん World Factbook της CIA. Οおみくろんιいおた τρεις μειονότητες, πぱいοおみくろんυうぷしろん αναγνωρίζονται από τたうηいーた Συνθήκη της Λωζάνης είναι οおみくろんιいおた Αρμένιοι, οおみくろんιいおた Έλληνες κかっぱαあるふぁιいおた οおみくろんιいおた Εβραίοι. Οおみくろん πρώην πολυάριθμος Ελληνικός πληθυσμός μειώθηκε κατά πολύ από συνταρακτικά γεγονότα στις αρχές τたうοおみくろんυうぷしろん 20ού αιώνα: τたうηいーたνにゅー ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας κかっぱαあるふぁιいおた Τουρκίας κかっぱαあるふぁιいおた τたうηいーた Γενοκτονία τたうωおめがνにゅー Ελλήνων. Μετά από δεκαετίες υποστηριζόμενων από τたうοおみくろん κράτος διακρίσεων ηいーた πρώην ισχυρή κοινότητα 100.000 Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης έχει τώρα συρρικνωθεί σしぐまεいぷしろん περίπου 3.000. Άλλες εθνικές ομάδες περιλαμβάνουν Αμπχάζιους, Αλβανούς, Άραβες, Ασσύριους, Βόσνιους, Κιρκάσιους, Γεωργιανούς, Χεμσίν, Λαζούς, Τάταρους της Κριμαίας, Πομάκους κかっぱαあるふぁιいおた Ρομά.

Οおみくろんιいおた Κούρδοι, μみゅーιいおたαあるふぁ ξεχωριστή εθνική ομάδα, συγκεντρωμένη κυρίως στις νοτιοανατολικές επαρχίες της χώρας, είναι ηいーた μεγαλύτερη μみゅーηいーた τουρκική εθνότητα, μみゅーεいぷしろん διάφορες εκτιμήσεις γύρω από τたうοおみくろん 18%. Οおみくろんιいおた μειονότητες εκτός τたうωおめがνにゅー Κούρδων θεωρείται ότι αποτελούν κかっぱαあるふぁτたう' εκτίμηση τたうοおみくろん 7-12% τたうοおみくろんυうぷしろん πληθυσμού. Οおみくろんιいおた μειονότητες πέραν τたうωおめがνにゅー τριών επίσημα αναγνωρισμένων δでるたεいぷしろんνにゅー έχουν ιδιαίτερα μειονοτικά δικαιώματα, ενώ οおみくろん ίδιος οおみくろん όρος μειονότητα παραμένει σしぐまτたうηいーたνにゅー Τουρκία ευαίσθητο ζήτημα κかっぱαあるふぁιいおた ηいーた Κυβέρνηση της Τουρκίας συχνά επικρίνεται γがんまιいおたαあるふぁ τたうηいーたνにゅー εいぷしろんκかっぱ μέρους της μεταχείριση τたうωおめがνにゅー μειονοτήτων, μみゅーεいぷしろん τたうοおみくろん Παρατηρητήριο Ανθρώπινων Δικαιωμάτων νにゅーαあるふぁ δηλώνει τたうοおみくろん 2012: Τたうοおみくろん «δημοκρατικό άνοιγμα» της κυβέρνησης, πぱいοおみくろんυうぷしろん ανακοινώθηκε τたうοおみくろん καλοκαίρι τたうοおみくろんυうぷしろん 2009 κかっぱαあるふぁιいおた αφορούσε τたうαあるふぁ μειονοτικά δικαιώματα τたうωおめがνにゅー Κούρδων της Τουρκίας, δでるたεいぷしろんνにゅー προχώρησε.

Μειονότητες δυτικοευρωπαϊκής προέλευσης περιλαμβάνουν τους Λεβαντίνους (κυρίως Γαλλικής, Γενοβέζικης κかっぱαあるふぁιいおた Βενετσιάνικης καταγωγής), πぱいοおみくろんυうぷしろん υπάρχουν σしぐまτたうηいーた χώρα (κυρίως σしぐまτたうηいーたνにゅー Κωνσταντινούπολη κかっぱαあるふぁιいおた τたうηいーた Σμύρνη) από τたうοおみくろんνにゅー Μεσαίωνα.

Δでるたεいぷしろんνにゅー υπάρχουν διαθέσιμα αξιόπιστα στοιχεία γがんまιいおたαあるふぁ τたうηいーたνにゅー εθνοτική σύνθεση τたうοおみくろんυうぷしろん πληθυσμού, γιατί τουρκικά στοιχεία της απογραφής δでるたεいぷしろんνにゅー περιλαμβάνουν στατιστικά γがんまιいおたαあるふぁ τたうηいーたνにゅー εθνικότητα.

Ηいーた τουρκική κυβέρνηση έχει δεχθεί πάνω από 400.000 Σύρους πρόσφυγες.

Μεγάλες πόλεις

Επεξεργασία
Οおみくろんιいおた πληθυσμοί είναι κατά εκτίμηση τたうοおみくろんυうぷしろん Δεκεμβρίου 2021[15]

Πρωτεύουσα της Τουρκίας, αλλά δεύτερη σしぐまεいぷしろん πληθυσμό, είναι ηいーた Άγκυρα μみゅーεいぷしろん 4.875.803 κατοίκους. Είναι κτισμένη σしぐまτたうοおみくろん κέντρο τたうοおみくろんυうぷしろん οροπεδίου της Ανατολίας σしぐまεいぷしろん μικρή απόσταση από τたうηいーた θέση της αρχαίας Χετταϊκής Ακρόπολης, όπου ήταν σταυροδρόμι περάσματος καραβανιών.

 
Κωνσταντινούπολη

Ηいーた μεγαλύτερη πόλη της Τουρκίας είναι ηいーた Κωνσταντινούπολη, μみゅーεいぷしろん πληθυσμό 15.969.958 κατοίκους. Ηいーた σημερινή πόλη αποτελείται βασικά από τέσσερα τμήματα: Τたうηいーたνにゅー παλαιά Πόλη, πぱいοおみくろんυうぷしろん έχει χτιστεί σしぐまεいぷしろん μみゅーιいおたαあるふぁ μικρή χερσόνησο μεταξύ Προποντίδας κかっぱαあるふぁιいおた Κερατίου Κόλπου, εκεί όπου βρισκόταν τたうοおみくろん αρχαίο Βυζάντιο, τたうηいーた Νέα Πόλη (Γαλατάς κかっぱαあるふぁιいおた Πέραν), τις εξωτερικές συνοικίες μαζί μみゅーεいぷしろん τたうαあるふぁ περίχωρα, κかっぱαあるふぁιいおた τたうοおみくろん τμήμα πぱいοおみくろんυうぷしろん βρίσκεται σしぐまτたうοおみくろん ασιατικό έδαφος. Σしぐまτたうηいーたνにゅー παλιά πόλη, πぱいοおみくろんυうぷしろん έχει κτιστεί σしぐまεいぷしろん επτά λόφους, όπως κかっぱαあるふぁιいおた ηいーた αρχαία Ρώμη, βρίσκονται οおみくろん Ναός της Αγίας Σοφίας, πολλά βυζαντινά μνημεία, τεμένη, ανάκτορα τたうωおめがνにゅー σουλτάνων, τたうοおみくろん πανεπιστήμιο κかっぱαあるふぁιいおた ηいーた ιστορική ελληνική συνοικία τたうοおみくろんυうぷしろん Φαναρίου, όπου είναι κかっぱαあるふぁιいおた τたうοおみくろん ελληνικό Πατριαρχείο. Τたうηいーた νέα κかっぱαあるふぁιいおた τたうηいーたνにゅー παλιά πόλη συνδέουν δύο μεγάλες γέφυρες, ηいーた γέφυρα τたうοおみくろんυうぷしろん Γαλατά κかっぱαあるふぁιいおた ηいーた γέφυρα τたうοおみくろんυうぷしろん Ατατούρκ.

Ηいーた Σμύρνη είναι ηいーた τρίτη πόλη της Τουρκίας σしぐまεいぷしろん πληθυσμό μみゅーεいぷしろん 3.531.414 κατοίκους. Είναι χτισμένη σしぐまτたうοおみくろんνにゅー μυχό τたうοおみくろんυうぷしろん ομώνυμου κόλπου, σしぐまτたうοおみくろん νότιο άκρο μιας γόνιμης προσχωματικής πεδιάδας. Πぱいρろーιいおたνにゅー τたうοおみくろん 1922 σしぐまτたうηいーた Σμύρνη υπήρχε αρκετό ελληνικό στοιχείο, πぱいοおみくろんυうぷしろん κρατούσε όλη τたうηいーたνにゅー εμπορική κίνηση της πόλης κかっぱαあるふぁιいおた τたうοおみくろんυうぷしろん λιμανιού. Γνωστή είναι από τたうηいーたνにゅー ιστορία, ηいーた καταστροφή κかっぱαあるふぁιいおた ηいーた πυρπόληση της Σμύρνης.

 
Προύσα

Ηいーた Προύσα (1.925.900 κατ.) στους πρόποδες τたうοおみくろんυうぷしろん Ολύμπου, είναι παλιό κέντρο μεταξοβιομηχανίας. Υπήρξε ηいーた πρώτη πρωτεύουσα τたうοおみくろんυうぷしろん Οσμανικού κράτους. Τたうαあるふぁ πολλά τεμένη, οおみくろんιいおた τάφοι τたうωおめがνにゅー σουλτάνων κかっぱαあるふぁιいおた τたうοおみくろん μαυσωλείο τたうοおみくろんυうぷしろん Σουλτάν Ομάν της δίνουν έντονο μουσουλμανικό χρώμα.

Τたうαあるふぁ Άδανα (1.715.226 κατ.), μみゅーεいぷしろん βιομηχανία αγροτικών προϊόντων της πλούσιας πεδιάδας. Τたうοおみくろん Γκαζιαντέπ (1.626.415 κατ.), τたうοおみくろん Ικόνιο (1.268.915 κατ.), από τις λαμπρότερες τουρκικές πόλεις, ηいーた Αττάλεια (1.194.204 κατ.), τたうοおみくろん Ντιγιάρμπακιρ (1.010.032 κατ.), ηいーた Μερσίνη (974.091 κατ.) κかっぱαあるふぁιいおた ηいーた Καισάρεια (929.712 κατ.), ηいーた Αμάσεια (112.194 κατ.), πατρίδα τたうοおみくろんυうぷしろん Στράβωνα. Τたうοおみくろん Εσκισεχίρ (746.536 κατ.), συγκοινωνιακός κόμβος, βρίσκεται σしぐまεいぷしろん εύφορη γεωργική περιοχή, μみゅーεいぷしろん σχετική βιομηχανία. Ηいーた Σαμψούντα (595.373 κατ.), λιμάνι εξαγωγής καπνών, ηいーた Κερασούντα (113.761 κατ.), λιμάνι εξαγωγής ξηρών καρπών. Ηいーた Σινώπη (41.916 κατ.), αρχαία ελληνική αποικία, πατρίδα τたうοおみくろんυうぷしろん φιλόσοφου Διογένη. Ηいーた Αλεξανδρέττα (186.971 κατ.), παλιό λιμάνι διαμετακομιστικού εμπορίου. Χρησιμοποιείται σήμερα από τους Τούρκους ως ναύσταθμος της Ανατολικής Μεσογείου. Τたうοおみくろん Αφιόν Καραχισάρ (231.983 κατ.), πぱいοおみくろんυうぷしろん ήταν τたうοおみくろん τελευταίο θέατρο μεγάλων μαχών τたうοおみくろんυうぷしろん ελληνικού στρατού σしぐまτたうηいーた Μικρασιατική εκστρατεία. Τたうοおみくろん Ερζερούμ (409.253 κατ.), ηいーた μεγαλύτερη πόλη της τουρκικής Αρμενίας.

Επίσημη γλώσσα της χώρας είναι ηいーた τουρκική, πぱいοおみくろんυうぷしろん μιλιέται ως μητρική γλώσσα από τたうοおみくろん 85% τたうοおみくろんυうぷしろん πληθυσμού περίπου. Περίπου 12% τたうοおみくろんυうぷしろん πληθυσμού μιλούν ως μητρική γλώσσα τたうηいーたνにゅー Κουρδική. Ηいーた Αραβική κかっぱαあるふぁιいおた ηいーた Ζαζαϊκή είναι μητρικές γλώσσες γがんまιいおたαあるふぁ πάνω από 1% τたうοおみくろんυうぷしろん πληθυσμού εκάστη κかっぱαあるふぁιいおた αρκετές άλλες μικρότερων τμημάτων τたうοおみくろんυうぷしろん πληθυσμού. Απειλούμενες μみゅーεいぷしろん εξαφάνιση γλώσσες σしぐまτたうηいーたνにゅー Τουρκία είναι ηいーた Αμπάζα, ηいーた Αμπχαζική, ηいーた Γκαγκαουζική, ηいーた Δυτική Αρμενική, ηいーた Ερτεβίν, ηいーた Ισπανοεβραϊκή, ηいーた Καμπαρντιανή-Τσερκεσιανή, ηいーた Καππαδοκική Ελληνική, ηいーた Λαζική, ηいーた Μλασό, ηいーた Ουμπίκ, ηいーた Ποντιακή διάλεκτος, ηいーた Ρομά, ηいーた Σουρέτ, ηいーた Τουρόγιο κかっぱαあるふぁιいおた ηいーた Χομσετσί.

Θρησκεία

Επεξεργασία
 
Ηいーた μεσαιωνική Μονή Σουμελά σしぐまτたうαあるふぁ Οおみくろんρろーηいーた τたうοおみくろんυうぷしろん Πόντου, κοντά σしぐまτたうηいーたνにゅー Τραπεζούντα

Ηいーた Τουρκία είναι κοσμικό κράτος χωρίς επίσημη θρησκεία, πぱいοおみくろんυうぷしろん προβλέπει ελευθερία της θρησκείας κかっぱαあるふぁιいおた της συνείδησης. Τたうοおみくろん Ισλάμ θεωρείται ηいーた επικρατούσα θρησκεία της Τουρκίας, υπερβαίνοντας τたうοおみくろん 99%[εκκρεμεί παραπομπή], αあるふぁνにゅー συμπεριληφθούν οおみくろんιいおた Αλεβίτες[Σしぐまηいーたμみゅー. 1] κかっぱαあるふぁιいおた οおみくろんιいおた λαϊκοί Μουσουλμανικής καταγωγής μみゅーεいぷしろん δημοφιλέστερο δόγμα τたうηいーた Χαναφιτική σχολή τたうοおみくろんυうぷしろん Σουνιτικού Ισλάμ. Ηいーた ανώτερη Ισλαμική θρησκευτική αρχή είναι ηいーた Προεδρία Θρησκευτικών Υποθέσεων (τουρκικά: Diyanet İşleri Başkanlığı), πぱいοおみくろんυうぷしろん ερμηνεύει τたうηいーた Χανεφιτική σχολή τたうοおみくろんυうぷしろん δικαίου κかっぱαあるふぁιいおた είναι υπεύθυνη γがんまιいおたαあるふぁ νにゅーαあるふぁ ρυθμίζει τたうηいーた λειτουργία τたうωおめがνにゅー 80.000 καταγεγραμμένων τζαμιών της χώρας κかっぱαあるふぁιいおた γがんまιいおたαあるふぁ τたうηいーたνにゅー απασχόληση τたうωおめがνにゅー τοπικών κかっぱαあるふぁιいおた επαρχιακών ιμάμηδων. Πανεπιστημιακοί κύκλοι εκτιμούν ότι οおみくろん πληθυσμός τたうωおめがνにゅー Αλεβιτών κυμαίνεται μεταξύ 8 και 15 εκατομμυρίων(9-18% τたうοおみくろんυうぷしろん πληθυσμού της χώρας). Σύμφωνα μみゅーεいぷしろん τたうοおみくろん περιοδικό Aksiyon οおみくろん αριθμός τたうωおめがνにゅー Σιιτών (εκτός από τους Αλεβίτες) είναι 3 εκατομμύρια (4,2%). Υπάρχουν επίσης ορισμένοι οπαδοί τたうοおみくろんυうぷしろん Σουφισμού. Περίπου 2% είναι ανένταχτοι Μουσουλμάνοι.

Τたうοおみくろん ποσοστό τたうωおめがνにゅー μみゅーηいーた Μουσουλμάνων σしぐまτたうηいーたνにゅー Τουρκία είχε πέσει από 19,1% το 1914 σε 2,5% τたうo 1927. Σήμερα υπάρχουν περίπου 120.000 άτομα διάφορων Χριστιανικών δογμάτων, αντιπροσωπεύοντας λιγότερο από 0,2% τたうοおみくろんυうぷしろん πληθυσμού της Τουρκίας: από αυτούς 80.000 Ανατολικοί Ορθόδοξοι, 35.000 Ρωμαιοκαθολικοί, 5.000 Ελληνορθόδοξοι, 2.366 Μάρτυρες τたうοおみくろんυうぷしろん Ιεχωβά[16] κかっぱαあるふぁιいおた μικρότερος αριθμός Προτεσταντών. Επίσης υπάρχουν κかっぱαあるふぁιいおた 319 Μορμόνοι της Εκκλησίας τたうοおみくろんυうぷしろん Ιησού Χριστού τたうωおめがνにゅー Αγίων τたうωおめがνにゅー Τελευταίων Ημερών[17]. Σήμερα λειτουργούν σしぐまτたうηいーたνにゅー Τουρκία 236 εκκλησίες. Ηいーた Ορθόδοξη Εκκλησία έχει τたうηいーたνにゅー έδρα της σしぐまτたうηいーたνにゅー Κωνσταντινούπολη από τたうοおみくろんνにゅー 4οおみくろん αιώνα.

 
Τたうοおみくろん Σουλτάν Αχμέτ Τζαμί σしぐまτたうηいーたνにゅー Κωνσταντινούπολη είναι κοινώς γνωστό ως Μみゅーπぱいλらむだεいぷしろん Τζαμί, λόγω τたうωおめがνにゅー μπλέ πλακιδίων τたうοおみくろんυうぷしろん Ιζνίκ, πぱいοおみくろんυうぷしろん κοσμούν τたうοおみくろん εσωτερικό τたうοおみくろんυうぷしろん

Υπάρχουν ακόμη 26.000 Εβραίοι, ηいーた μεγάλη πλειοψηφία τους Σεφαρδίτες. Ηいーた Μπαχάι Πίστη σしぐまτたうηいーたνにゅー Τουρκία έχει τις ρίζες της σしぐまτたうοおみくろんνにゅー ιδρυτή της Μπαχαουλάχ, πぱいοおみくろんυうぷしろん είχε εξοριστεί σしぐまτたうηいーたνにゅー Κωνσταντινούπολη από τις οθωμανικές αρχές.

Οおみくろん ρόλος της θρησκείας είναι ζήτημα αμφιλεγόμενο όλα τたうαあるふぁ χρόνια μετά τたうηいーた δημιουργία Ισλαμικών κομμάτων. Ηいーた μαντήλα ήταν απαγορευμένη σしぐまτたうαあるふぁ πανεπιστήμια κかっぱαあるふぁιいおた τたうαあるふぁ δημόσια ή κυβερνητικά κτίρια, καθώς ορισμένοι τたうηいーた θεωρούν σύμβολο τたうοおみくろんυうぷしろん Ισλάμ - ηいーた απόγορευση άρθηκε σταδιακά τたうηいーたνにゅー περίοδο 2007-2014. Σしぐまεいぷしろん μία έρευνα τたうοおみくろんυうぷしろん Πανεπιστήμιου τたうοおみくろんυうぷしろん Βοσπόρου τたうοおみくろん 60,4% τたうωおめがνにゅー ερωτηθέντων γυναικών ότι καλύπτουν τたうοおみくろん κεφάλι τους (τたうοおみくろん 1,3% ανέφερε τσαντόρ), αあるふぁνにゅー κかっぱαあるふぁιいおた αυτό τたうοおみくろん ποσοστό μειώνεται σしぐまεいぷしろん αρκετές δημογραφικές κατηγορίες: 51% στις ηλικίες 18-29, 35,5% σしぐまεいぷしろん απόφοιτους πανεπιστημίου, 25,1% σしぐまεいぷしろん κατόχους μεταπτυχιακού. Υπάρχουν επίσης τοπικές διαφοροποιήσεις, μみゅーεいぷしろん 57,3% τたうωおめがνにゅー γυναικών σしぐまτたうηいーたνにゅー Κωνσταντινούπολη νにゅーαあるふぁ αναφέρουν ότι καλύπτουν τたうαあるふぁ μαλλιά τους. Τたうοおみくろん αντίστοιχο ποσοστό ήταν 58,2% στην Άγκυρα, 32,5% σしぐまτたうηいーた Σμύρνη, 64,4% στην Προύσα, 85,3% σしぐまτたうοおみくろん Ικόνιο, 75,7% σしぐまτたうοおみくろん Ντιγιαρμπακίρ, 73,1% στην Τραπεζούντα, 37,7% στην Αττάλεια, 31,6% στην Αδριανούπολη κかっぱ.λらむだπぱい.

Σύμφωνα μみゅーεいぷしろん έρευνα πぱいοおみくろんυうぷしろん διενεργήθηκε σしぐまεいぷしろん όλη τたうηいーたνにゅー Τουρκία τたうοおみくろん 2007 9,7% αυτοκαθορίζονται ως απολύτως θρήσκα άτομα τηρώντας όλες τις θρησκευτικές τους υποχρεώσεις (απολύτως θρήσκοι), 52,8% ως θρησκευόμενα άτομα πぱいοおみくろんυうぷしろん προσπαθούν νにゅーαあるふぁ τηρούν τις θρησκευτικές τους υποχρεώσεις (θρησκευόμενοι), 34,3% ως πιστοί πぱいοおみくろんυうぷしろん δでるたεいぷしろんνにゅー τηρούν θρησκευτικές υποχρεώσεις (πιστοί), 2,3% ότι δでるたεいぷしろんνにゅー πιστεύουν σしぐまεいぷしろん θρησκευτικές υποχρεώσεις (μみゅーηいーた πιστοί - αγνωστικιστές) κかっぱαあるふぁιいおた 0,9% χωρίς θρησκευτική πίστη (άθεοι).

Σύμφωνα μみゅーεいぷしろん τたうοおみくろん δεύτερο κύμα από τたうηいーたνにゅー κοινή ελληνο-τουρκικη έρευνα της ΔΙΑΝΕΟΣΗΣ/ΕΛΙΑΜΕΠ κかっぱαあるふぁιいおた Konda πぱいοおみくろんυうぷしろん πραγματοποίησαν σしぐまεいぷしろん Ελλάδα κかっぱαあるふぁιいおた Τουρκία πぱいοおみくろんυうぷしろん πραγματοποιήθηκε σしぐまτたうαあるふぁ τέλη τたうοおみくろんυうぷしろん 2021 το 5,6% εκπληρωνει πλήρως όλες τις υποχρεώσεις κかっぱαあるふぁιいおた τたうαあるふぁ τελετουργικά της θρησκείας (απόλυτα ευσεβής), τたうοおみくろん 53,3% προσπαθεί νにゅーαあるふぁ εκπληρώνει τις υποχρεώσεις κかっぱαあるふぁιいおた τたうαあるふぁ τελετουργικά της θρησκείας (ασκούμενος θρησκευόμενος), τたうοおみくろん 32,9% πιστεύει σしぐまεいぷしろん υποχρεώσεις κかっぱαあるふぁιいおた τελετουργικά της θρησκείας αλλά δでるたεいぷしろんνにゅー τたうαあるふぁ εκπληρώνει επαρκώς/πλήρως (μみゅーηいーた ασκούμενος θρησκευόμενος), τたうοおみくろん 2,1% δでるたεいぷしろんνにゅー πιστεύει σしぐまεいぷしろん υποχρεώσεις κかっぱαあるふぁιいおた τελετουργικά της θρησκείας (Θεϊστές, μみゅーηいーた θρησκευόμενος) κかっぱαあるふぁιいおた τたうοおみくろん 4,1% δでるたεいぷしろんνにゅー πιστεύει σしぐまτたうηいーた θρησκεία γενικά (άθεος).

Πολιτισμός

Επεξεργασία

Ηいーた Τουρκία έχει πολυποίκιλο πολιτισμό, πぱいοおみくろんυうぷしろん είναι ένας συνδυασμός Tουρκομανικού, Μικρασιατικού, οθωμανικού (πぱいοおみくろんυうぷしろん κかっぱαあるふぁιいおた ίδιος ήταν μみゅーιいおたαあるふぁ συνέχεια τόσο τたうοおみくろんυうぷしろん ελληνορωμαϊκού όσο κかっぱαあるふぁιいおた τたうοおみくろんυうぷしろん ισλαμικού πολιτισμού) κかっぱαあるふぁιいおた τたうοおみくろんυうぷしろん Δυτικού πολιτισμού κかっぱαあるふぁιいおた παραδόσεων, πぱいοおみくろんυうぷしろん ξεκίνησε μみゅーεいぷしろん τたうηいーた Δυτικοποίηση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας κかっぱαあるふぁιいおた συνεχίζεται ακόμη κかっぱαあるふぁιいおた σήμερα. Αυτό τたうοおみくろん μείγμα ξεκίνησε αρχικά ως αποτέλεσμα της επαφής τたうωおめがνにゅー Τούρκων κかっぱαあるふぁιいおた τたうοおみくろんυうぷしろん πολιτισμού τους μみゅーεいぷしろん εκείνους τたうωおめがνにゅー λαών πぱいοおみくろんυうぷしろん βρέθηκαν σしぐまτたうοおみくろんνにゅー δρόμο τους κατά τたうηいーた μετανάστευσή τους από τたうηいーたνにゅー Κεντρική Ασία προς τたうηいーた Δύση.

 
Ορχάν Παμούκ, ένας από τους κορυφαίους σύγχρονους Τούρκους μυθιστοριογράφους κかっぱαあるふぁιいおた τιμημένος μみゅーεいぷしろん τたうοおみくろん Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας τたうοおみくろんυうぷしろん 2006

Καθώς ηいーた Τουρκία μετασχηματίστηκε μみゅーεいぷしろん επιτυχία από τたうηいーた βασισμένη σしぐまτたうηいーた θρησκεία παλιά Οθωμανική Αυτοκρατορία σしぐまεいぷしろん ένα σύγχρονο έθνος-κράτος μみゅーεいぷしろん πολύ έντονο διαχωρισμό κράτους κかっぱαあるふぁιいおた θρησκείας, ακολούθησε μみゅーιいおたαあるふぁ αύξηση τたうωおめがνにゅー τρόπων καλλιτεχνικής έκφρασης. Τたうαあるふぁ πρώτα χρόνια της δημοκρατίας ηいーた κυβέρνηση επενδυσε πολλούς οικονομικούς πόρους στις καλές τέχνες, όπως μουσεία, θέατρα, όπερες κかっぱαあるふぁιいおた αρχιτεκτονική. Ποικίλοι ιστορικοί παράγοντες παίζουν σημαντικό ρόλο σしぐまτたうοおみくろんνにゅー καθορισμό της σύγχρονης τουρκικής ταυτότητας. Οおみくろん τουρκικός πολιτισμός είναι τたうοおみくろん προϊόν τたうωおめがνにゅー προσπαθειών νにゅーαあるふぁ γίνει ένα σύγχρονο Δυτικό κράτος, διατηρώντας παραδοσιακές θρησκευτικές κかっぱαあるふぁιいおた ιστορικές αξίες. Τたうοおみくろん μείγμα πολιτιστικών επιρροών απεικονίζεται, γがんまιいおたαあるふぁ παράδειγμα, μみゅーεいぷしろん τたうηいーた μορφή τたうωおめがνにゅー νέων συμβόλων σύγκρουσης κかっぱαあるふぁιいおた συνύφανσης τたうωおめがνにゅー πολιτισμών σしぐまτたうαあるふぁ έργα τたうοおみくろんυうぷしろん Ορχάν Παμούκ, παραλήπτη τたうοおみくろんυうぷしろん Βραβείου Νόμπελ Λογοτεχνίας τたうοおみくろんυうぷしろん 2006.

Ηいーた τουρκική μουσική κかっぱαあるふぁιいおた λογοτεχνία αποτελούν εξαιρετικά παραδείγματα μιας τέτοιας μείξης πολιτιστικών επιρροών, πぱいοおみくろんυうぷしろん ήταν αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας κかっぱαあるふぁιいおた τたうοおみくろんυうぷしろん Ισλαμικού κόσμου μみゅーεいぷしろん τたうηいーたνにゅー Ευρώπη, συμβάλλοντας έτσι σしぐまεいぷしろん ένα μείγμα τουρκικών, ισλαμικών κかっぱαあるふぁιいおた ευρωπαϊκών παραδόσεων σしぐまτたうηいーた σημερινή τουρκική μουσική κかっぱαあるふぁιいおた λογοτεχνία. Ηいーた τουρκική λογοτεχνία επηρεάσθηκε σしぐまεいぷしろん μεγάλο βαθμό από τたうηいーたνにゅー Περσική κかっぱαあるふぁιいおた τたうηいーたνにゅー Αραβική λογοτεχνία σしぐまτたうοおみくろん μεγαλύτερο μέρος της οθωμανικής εποχής, αあるふぁνにゅー κかっぱαあるふぁιいおた προς τたうοおみくろん τέλος της, ιδιαίτερα μετά τたうηいーたνにゅー περίοδο τたうοおみくろんυうぷしろん Τανζιμάτ, έγινε όλο κかっぱαあるふぁιいおた περισσότερο αισθητή ηいーた επιρροή τόσο της λαϊκής τουρκικής όσο κかっぱαあるふぁιいおた της ευρωπαϊκής λογοτεχνικής παράδοσης. Οおみくろんιいおた μεταρρυθμίσεις τたうοおみくろんυうぷしろん Τανζιμάτ (1839-1876) επέφεραν αλλαγές σしぐまτたうηいーた γλώσσα της γραπτής οθωμανικής λογοτεχνίας κかっぱαあるふぁιいおた εισήγαγαν άγνωστα μέχρι τότε Δυτικά είδη, όπως τたうοおみくろん μυθιστόρημα κかっぱαあるふぁιいおた τたうοおみくろん διήγημα.

Πολλοί συγγραφείς της περιόδου τたうοおみくろんυうぷしろん Τανζιμάτ έγραφαν συγχρόνως σしぐまεいぷしろん αρκετά διαφορετικά είδη. Γがんまιいおたαあるふぁ παράδειγμα οおみくろん ποιητής Ναμίκ Κεμάλ έγραψε επίσης τたうοおみくろん 1876 τたうοおみくろん σημαντικό μυθιστόρημα İntibâh («Ξύπνημα»), ενώ οおみくろん δημοσιογράφος Σινασί αναφέρεται ως συγγραφέας, τたうοおみくろん 1860, τたうοおみくろんυうぷしろん πρώτου σύγχρονου θεατρικού έργου, της μονόπρακτης κωμωδίας Şair EvlenmesiΟおみくろん Γάμος τたうοおみくろんυうぷしろん Ποιητή»). Οおみくろんιいおた ρίζες της σύγχρονης τουρκικής λογοτεχνίας σχηματίσθηκαν κυρίως μεταξύ 1896 και 1923. Γενικά, υπήρχαν τρία λογοτεχνικά κινήματα αυτή τたうηいーたνにゅー περίοδο: ηいーた «Edebiyyât-ı Cedîde» («Νにゅーέα Λογοτεχνία»), ηいーた «Fecr-i Âtî» («Αυγή τたうοおみくろんυうぷしろん Μέλλοντος») κかっぱαあるふぁιいおた ηいーた «Millî Edebiyyât» («Εθνική Λογοτεχνία»). Τたうοおみくろん κίνημα της «Νにゅーέας Λογοτεχνίας» άρχισε μみゅーεいぷしろん τたうηいーたνにゅー ίδρυση τたうοおみくろん 1891 τたうοおみくろんυうぷしろん περιοδικού Servet-i Fünûn («Επιστημονικός πλούτος»), πぱいοおみくろんυうぷしろん ήταν σしぐまεいぷしろん μεγάλο βαθμό αφοσιωμένο σしぐまτたうηいーたνにゅー πρόοδο (πνευματική κかっぱαあるふぁιいおた επιστημονική) κατά τたうαあるふぁ Δυτικά πρότυπα. Κατά συνέπεια οおみくろんιいおた λογοτεχνικές αναζητήσεις τたうοおみくろんυうぷしろん περιοδικού προσανατολίστηκαν προς τたうηいーた δημιουργία, υπό τたうηいーたνにゅー κατεύθυνση τたうοおみくろんυうぷしろん ποιητή Τεβφίκ Φικρέτ μιας Δυτικού τύπου «υψηλής τέχνης» σしぐまτたうηいーたνにゅー Τουρκία.

Τたうοおみくろん πρώτο ριζικό βήμα καινοτομίας σしぐまτたうηいーたνにゅー τουρκική ποίηση τたうοおみくろんυうぷしろん 20ού αιώνα έγινε από τたうοおみくろんνにゅー Ναζίμ Χικμέτ πぱいοおみくろんυうぷしろん εισήγαγε τたうοおみくろんνにゅー ελεύθερο στίχο. Μみゅーιいおたαあるふぁ άλλη επανάστσση σしぐまτたうηいーたνにゅー τουρκική ποίηση έγινε γύρω σしぐまτたうαあるふぁ 1941, μみゅーεいぷしろん τたうοおみくろん Κίνημα Γκαρίπ μみゅーεいぷしろん επικεφαλής τους Ορχάν Βελί Κανίκ, Μελίχ Τζεβντέτ Αντάυ κかっぱαあるふぁιいおた Οκτάυ Ριφάτ. Σαφώς αντίθετοι σしぐまεいぷしろん οτιδήποτε είχε προηγηθεί σしぐまτたうηいーたνにゅー ποίηση, αντί αυτού επεδίωξαν νにゅーαあるふぁ δημιουργήσουν μみゅーιいおたαあるふぁ τέχνη λαϊκή. Χρησιμοποίησαν όχι μόνο μみゅーιいおたαあるふぁ παραλλαγή τたうοおみくろんυうぷしろん ελεύθερου στίχου πぱいοおみくろんυうぷしろん εισήγαγε οおみくろん Ναζίμ Χικμέτ αλλά επίσης μみゅーιいおたαあるふぁ γλώσσα πολύ καθομιλουμένη κかっぱαあるふぁιいおた έγραψαν κυρίως γがんまιいおたαあるふぁ πεζά καθημερινά θέματα κかっぱαあるふぁιいおた τους απλούς ανθρώπους τたうοおみくろんυうぷしろん δρόμου. Ηいーた αντίδραση ήταν άμεση κかっぱαあるふぁιいおた πόλωσε τたうοおみくろん μεγαλύτερο μέρος τたうοおみくろんυうぷしろん ακαδημαϊκού κατεστημένου κかっぱαあるふぁιいおた παλιότεροι ποιητές τους λοιδώρησαν αλλά τたうοおみくろん μεγαλύτερο τμήμα τたうοおみくろんυうぷしろん τουρκικού πληθυσμού τους αγκάλιασε ολόψυχα.

 
Mία από τις κύριες πύλες εισόδου τたうοおみくろんυうぷしろん Ανάκτορου Ντολμά Μπαχτσέ

Τたうαあるふぁ αρχιτεκτονικά στοιχεία, πぱいοおみくろんυうぷしろん βρίσκονται σしぐまτたうηいーたνにゅー Τουρκία, είναι επίσης απόδειξη τたうοおみくろんυうぷしろん μοναδικού μίγματος παραδόσεων, πぱいοおみくろんυうぷしろん έχουν επηρεάσει τたうηいーたνにゅー περιοχή ανά τους αιώνες. Πέραν από τたうαあるふぁ παραδοσιακά Βυζαντινά στοιχεία, παρόντα σしぐまεいぷしろん πολλά μέρη της Τουρκίας, πολλά έργα της ύστερης οθωμανικής αρχιτεκτονικής, μみゅーεいぷしろん τたうοおみくろんνにゅー εξαιρετικό της συνδυασμό τοπικών κかっぱαあるふぁιいおた Ισλαμικών παραδόσεων, βρίσκονται σしぐまεいぷしろん όλη τたうηいーた χώρα, καθώς κかっぱαあるふぁιいおた σしぐまεいぷしろん πολλά πρώην εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Οおみくろん Μιμάρ Σινάν θεωρείται ευρέως οおみくろん μεγαλύτερος αρχιτέκτονας της κλασικής περιόδου της οθωμανικής αρχιτεκτονικής. Από τたうοおみくろんνにゅー 18οおみくろん αιώνα ηいーた τουρκική αρχιτεκτονική επηρεαζόταν ολοένα κかっぱαあるふぁιいおた περισσότερο από ευρωπαϊκούς ρυθμούς κかっぱαあるふぁιいおた αυτό μπορούμε νにゅーαあるふぁ τたうοおみくろん δούμε ιδιαίτερα σしぐまτたうηいーたνにゅー Κωνσταντινούπολη, όπου κτίρια της εποχής τたうοおみくろんυうぷしろん Τανζιμάτ, όπως τたうαあるふぁ ανάκτορα Ντολμά Μπαχτσέ, Σιραγκάν, Φεριγιέ, Μπειλέρμπει, Κιουκουκσού κかっぱαあるふぁιいおた Ιλαμούρ (σχεδιασμένα από αυλικούς αρχιτέκτονες της οθωμανικής αρμενικής οικογένειας Μπαλιάν) αντιπαραβάλλονται δίπλα σしぐまεいぷしろん πολλούς σύγχρονους ουρανοξύστες, αντιπροσωπεύοντας όλα τους διαφορετικές παραδόσεις. Τたうαあるふぁ παραθαλάσσια σπίτια (γιαλιά) της οθωμανικής περιόδου σしぐまτたうοおみくろんνにゅー Βόσπορο αντικατοπτρίζουν επίσης τたうηいーた μίξη κλασικών οθωμανικών κかっぱαあるふぁιいおた ευρωπαϊκών ρυθμών κατά τたうηいーたνにゅー προαναφερθείσα περίοδο.

Τたうοおみくろんνにゅー Διαγωνισμό Τραγουδιού Eurovision 2003 κέρδισε ηいーた τραγουδίστρια Σερτάμπ Ερενέρ μみゅーεいぷしろん τたうοおみくろん τραγούδι «Everyway That I Can». Οおみくろんιいおた τουρκικές δραματικές σειρές γίνονται όλο κかっぱαあるふぁιいおた περισσότερο δημοφιλείς πέρα από τたうαあるふぁ σύνορα της Τουρκίας κかっぱαあるふぁιいおた είναι από τις ζωτικότερης σημασίας εξαγωγές της χώρας, τόσο σしぐまεいぷしろん όρους οικονομικούς όσο κかっぱαあるふぁιいおた δημόσιων σχέσεων.

Διακυβέρνηση

Επεξεργασία

Ηいーた Τουρκία ήταν μέχρι τたうοおみくろんνにゅー Αύγουστο τたうοおみくろんυうぷしろん 2014 Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία μみゅーεいぷしろん τたうοおみくろんνにゅー Πρόεδρο νにゅーαあるふぁ έχει περιορισμένες αρμοδιότητες κかっぱαあるふぁιいおた τたうοおみくろんνにゅー Πρωθυπουργό νにゅーαあるふぁ κυριαρχεί. Ωστόσο μετά τις άμεσες Προεδρικές εκλογές τたうοおみくろんυうぷしろん 2014 τたうοおみくろん πολίτευμα μετατράπηκε σしぐまεいぷしろん μία de facto Ημιπροεδρική δημοκρατία μみゅーεいぷしろん τたうοおみくろんνにゅー Πρόεδρο νにゅーαあるふぁ έχει τたうοおみくろんνにゅー κυριότερο ρόλο κかっぱαあるふぁιいおた τたうοおみくろんνにゅー Πρωθυπουργό νにゅーαあるふぁ ασκεί ελάχιστες ουσιαστικές πολιτικές εξουσίες, ενώ μετά τたうοおみくろん αποτέλεσμα τたうοおみくろんυうぷしろん συνταγματικού δημοψηφίσματος τたうοおみくろんυうぷしろん 2017 και τたうηいーたνにゅー έγκρισή τたうοおみくろんυうぷしろん από τたうοおみくろん κοινοβούλιο τたうοおみくろん 2018 τたうοおみくろん πολίτευμα μετατράπηκε κかっぱαあるふぁιいおた επίσημα σしぐまεいぷしろん μία πλήρη Προεδρική δημοκρατία καταργώντας τたうοおみくろん αξίωμα τたうοおみくろんυうぷしろん πρωθυπουργού κかっぱαあるふぁιいおた τたうηいーたνにゅー αντικατάστασή τたうοおみくろんυうぷしろん από εκείνη τたうοおみくろんυうぷしろん αντιπροέδρου.

Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες κかっぱαあるふぁιいおた όσοι είναι ηλικίας 18 ετών κかっぱαあるふぁιいおた άνω.[18]

Δείτε επίσης

Επεξεργασία

Παραπέρα διάβασμα

Επεξεργασία
  • Lewis Bernard. Ηいーた ανάδυση της σύγχρονης Τουρκίας. Αθήνα: Εκδόσεις Παπαζήση. ISBN 978-960-021595-3. 
  • Μιχάλης Προμπονάς (Δεκέμβριος 1996). Τたうοおみくろん ενεργειακό μέλλον της Τουρκίας/Ηいーた πυρηνική πρόκληση. Περισκόπιο της Επιστήμης. σしぐまεいぷしろんλらむだ. 30. 
  • Fred A. Reed (1999). Anatolia Junction: a Journey into Hidden Turkey. Burnaby, B.C.: Talonbooks. σしぐまεいぷしろんλらむだ320. ISBN 0-88922-426-9. 
  • Turkey: A Country Study. Federal Research Division, Library of Congress. 1996. ISBN 0-8444-0864-6. 
  • Erik Jan Zürcher (2004). Σύγχρονη ιστορία της Τουρκίας. Αθήνα: εいぷしろんκかっぱδでるた. «Αλεξάνδρεια». ISBN 978-960-221268-4. 

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. Ηいーた αναθεώρηση εγκρίθηκε μみゅーεいぷしろん δημοψήφισμα αναφορικά μみゅーεいぷしろん τたうηいーたνにゅー εκλογή προέδρου στις 21 Οκτωβρίου τたうοおみくろんυうぷしろん 2007.
  2. 2,0 2,1 «Επίσημη εκτίμηση». Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2022. 
  3. Ινστιτούτο Στατιστικών Τουρκίας, Απογραφή 2008
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 «Τουρκία». ΔでるたΝにゅーΤたう. Απρίλιος 2017. Ανακτήθηκε στις 9 Μαΐου 2017. 
  5. Human Development Report 2021-22: Uncertain Times, Unsettled Lives: Shaping our Future in a Transforming World (PDF). hdr.undp.org. United Nations Development Programme. 8 Σεπτεμβρίου 2022. σελίδες 272–276. ISBN 978-9-211-26451-7. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από τたうοおみくろん πρωτότυπο στις 8 Σεπτεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου 2022. 
  6. European Parliament votes to suspend Turkey's EU membership bid
  7. Nordland, Rod (17 Νοεμβρίου 2016). «Turkey's Free Press Withers as Erdogan Jails 120 Journalists». The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/2016/11/18/world/europe/turkey-press-erdogan-coup.html. Ανακτήθηκε στις 24 Απριλίου 2018. 
  8. Ackerman, Elliot (16 Ιουλίου 2016). «Atatürk Versus Erdogan: Turkey's Long Struggle». The New Yorker. ISSN 0028-792X. https://www.newyorker.com/news/news-desk/ataturk-versus-erdogan-turkeys-long-struggle. Ανακτήθηκε στις 24 Απριλίου 2018. >
  9. «ΟおみくろんΗいーたΕいぷしろん: Άλλαξε τたうοおみくろん όνομα της Τουρκίας στις ξένες γλώσσες σしぐまεいぷしろん "Türkiye" | TRT Ελληνικά». www.trt.net.tr. 
  10. «Ηいーた Τουρκία άλλαξε όνομα σしぐまτたうοおみくろんνにゅー ΟおみくろんΗいーたΕいぷしろん: Πλέον Türkiye αντί γがんまιいおたαあるふぁ Turkey». HuffPost Greece. 2 Ιουνίου 2022. 
  11. 11,0 11,1 «Πύλη γがんまιいおたαあるふぁ τたうοおみくろんνにゅー Ελληνικό Ορυκτό Πλούτο: Οおみくろん Τουρκικός Ορυκτός Πλούτος». 
  12. «Ηいーた πύλη γがんまιいおたαあるふぁ τたうοおみくろんνにゅー Ελληνικό Ορυκτό Πλούτο: Τたうοおみくろん "χρυσό" μέλλον της Τουρκίας...». 
  13. «Gold Mining σしぐまτたうηいーたνにゅー Τουρκία». 
  14. Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, Προσδόκιμο ζωής κかっぱαあるふぁιいおた υγιές προσδόκιμο ζωής, Δεδομένα ανά χώρα
  15. Δεκέμβριος 2021, υπολογισμός βάσει της διεύθυνσης τたうοおみくろんυうぷしろん τουρκικού στατιστικού ινστιτούτου, όπως παρουσιάστηκε από τたうοおみくろん citypopulation.de
  16. Βιβλίο Έτους τたうωおめがνにゅー Μαρτύρων τたうοおみくろんυうぷしろん Ιεχωβά 2014, Watch Tower Bible And Tract Society of Pennsylvania, σしぐまεいぷしろんλらむだ. 186
  17. "Facts and Statistics", mormonnewsroom.org
  18. «Cia world factbook». Αρχειοθετήθηκε από τたうοおみくろん πρωτότυπο στις 27 Μαΐου 2016. Ανακτήθηκε στις 19 Μαρτίου 2015. 

Σημειώσεις

Επεξεργασία
  1. Σしぐまτたうηいーたνにゅー Τουρκία, καταγράφονται υποχρεωτικά ως μουσουλμάνοι, κかっぱαあるふぁιいおた οおみくろんιいおた Αλεβίτες πぱいοおみくろんυうぷしろん εκτιμώνται σしぐまτたうοおみくろん 10-20% τたうοおみくろんυうぷしろん πληθυσμού

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία

Πολιτισμός

Επεξεργασία