ΤαSUV (sport utility vehicle, κυριολεκτική απόδοση σταελληνικά: Όχημα Σπορ Χρήσης[Σημ. 1]) είναι μια κατηγορία οχημάτων που συνδυάζουν στοιχεία επιβατικών αυτοκινήτωνκαιεκτός-δρόμου (off-road) οχημάτων, όπως αυξημένη απόσταση από το έδαφος και, πιθανώς, τετρακίνηση. Άλλα χαρακτηριστικά τους, είναι οι μεγάλοι χώροι καιτα προστατευτικά στο κάτω μέρος.[1]Η εκτός-δρόμου καταλληλότητα διαφέρει από μοντέλο σε μοντέλο. Για παράδειγμα, η τετρακίνηση (αναφέρεται και ως κίνηση 4x4) δεν είναι διαθέσιμη σε κάποια μοντέλα ή σε κάποιους εισαγωγικούς κυβισμούς μοντέλων, ενώ άλλες φορές είναι προαιρετική σε όλες τις εκδόσεις. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι πολλοί ιδιοκτήτες οχημάτων χρησιμοποιούν το SUV τους κατά κύριο λόγο ή αποκλειστικά σε τυπικές συνθήκες κυκλοφορίας στηνάσφαλτο. Τα εργοστασιακά ελαστικάτων περισσότερων SUV είναι σχεδόν ή παντελώς ακατάλληλα για σοβαρή οδήγηση εκτός δρόμου.
ΤοToyota RAV4του 1994 μπορεί να θεωρηθεί το πρώτο SUV στην Ευρώπη
Οι προκάτοχοι των SUV χρονολογούνται στα τέλη της δεκαετίας του 1930. Ωστόσο, το αρχικό Jeep Cherokeeπου εισήχθη το 1983 (γιατη σεζόν του 1984) θεωρείται το πρώτο SUV μετην σύγχρονη έννοια του όρου.[2]Στα τέλη της δεκαετίας του 1990 και στις αρχές της δεκαετίας του 2000 η δημοτικότητα των SUV αυξήθηκε σημαντικά. Τα SUV αποτελούν σήμερα τον μεγαλύτερο κλάδο της παγκόσμιας αυτοκινητοβιομηχανίας και έφτασαν να αντιπροσωπεύουν το 36,8% της παγκόσμιας αγοράς επιβατικών αυτοκινήτων το 2017, ενώ στη δεκαετία του 2020 η εμπορική τους απήχηση έφτασε σε ακόμα υψηλότερα επίπεδα.
Δεν υπάρχει καθολικά αποδεκτός ορισμός του SUV.[3]Τα λεξικά, οι ειδικοί στον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας καιοι δημοσιογράφοι χρησιμοποιούν διαφορετικές διατυπώσεις και χαρακτηριστικά στοιχεία. Η παγκόσμια αυτοκινητοβιομηχανία δεν έχει επίσης συμφωνήσει σε συγκεκριμένο ορισμό του SUV. Προτείνεται επίσης ότι ο όρος SUV έχει αντικαταστήσει τον όρο «τζιπ» ως γενικός ορισμός για εκτός- δρόμου οχήματα.[4]
ΤοPeugeot 3008, ένα crossover που συνδυάζει το αμάξωμα ενός SUV με αυτό ενός σεντάνκαι ενός minivan.ΤοNissan Qashqai, ένα crossover σύμφωνα μετην Ευρωπαϊκή κατανόηση.
Ταcrossover SUV, σύμφωνα μετην ευρωπαϊκή κατανόηση του όρου, αποτελούν μια διασταύρωση ενός κλασικού μοντέλου αυτοκινήτου (συνήθως μικρομεσαίας κατηγορίας) και ενός SUV. Μορφολογικά μοιάζουν με υπερυψωμένα compact ("συμπαγή") αυτοκίνητα.[1] Εμφανίζουν συνήθως μεγαλύτερη άνεση στην οδήγηση και οικονομία καυσίμου, αλλά έχουν λιγότερες εκτός-δρόμου δυνατότητες (πολλά crossover πωλούνται χωρίς τετρακίνηση) σε σχέση μετα κλασικά SUV.[6][7][8]
Διεθνώς, εκτός τωνΗΠΑ, ο όρος crossover τείνει να χρησιμοποιείται για οχήματα compact ή μικρότερα, ενώ τα μεγάλα οχήματα μεαυτοφερόμενο πλαίσιο (ενιαίο δομικό σύνολο) - όπως ταAudi Q7, BMW X7καιVolkswagen Touareg - συνήθως ονομάζονται SUV και όχι crossover. ΣτοΗνωμένο Βασίλειο, ένα crossover μερικές φορές ορίζεται ως ένα μοντέλο hatchback με αυξημένο ύψος και στιλιστικά χαρακτηριστικά τύπου SUV.[9][10]
Τα SUV έχουν επικριθεί γιατην επίδρασή τους στους υπόλοιπους χρήστες του οδικού δικτύου καιστοπεριβάλλον. Κάποια στοιχεία του σχεδιασμού τους, ιδίως το υψηλό τους κέντρο βάρους, αποτελούν κινδύνους γιατην ασφάλεια τόσο των οδηγών τους όσο καιτων υπολοίπων.[11] Είναι χαρακτηριστικό ότι μεταξύ του 1991 και του 2001, καταγράφηκε στις Ηνωμένες Πολιτείεςμια εντυπωσιακή αύξηση κατά 150% στους θανάτους από ανατροπές SUV αυτοκινήτων. Το 2001 μάλιστα, ενώ οι ανατροπές αντιπροσώπευαν μόλις το 3% των τροχαίων ατυχημάτων, προκάλεσαν πάνω από το 30% των θανάτων σε τροχαία ατυχήματα στη χώρα,[12]και γενικότερα στις αρχές της δεκαετίας του 2000 σε όσα τροχαία ατυχήματα σημειώθηκε ανατροπή του οχήματος ή των οχημάτων, οι επιβάτες των SUV ήταν σχεδόν 3 φορές πιθανότερο να πέθαιναν σε σύγκριση με τους επιβάτες οχημάτων άλλων αμαξωμάτων.[12] Ένας καθοριστικός λόγος, ήταν η καταστροφικά ανεπαρκής αντοχή στις πλευρικές κολώνες στη συντριπτική πλειοψηφία των αυτοκινήτων του παρελθόντος, με αποτέλεσμα την ολική κατάρρευση της οροφής πάνω στους επιβάτες σε τυχόν ανατροπή, ζήτημα που ήταν ακόμα σοβαρότερο στα SUV, λόγω του ακόμα μεγαλύτερου βάρουςτων αμαξωμάτων τους. Από τη δεκαετία του 2010 όμως, μετην υποχρεωτική καθιέρωση τόσο εξαιρετικά αυστηρών στάνταρ ασφαλείας στην αντοχή στις πλευρικές κολώνες όσο καιτουΗλεκτρονικού Συστήματος Ελέγχου Ευστάθειας (ESP)σε όλα τααυτοκίνητα στις ΗΠΑκαιστηνΕυρωπαϊκή Ένωση[Σημ. 2] βελτιώθηκε σημαντικά η ενεργητική και παθητική ασφάλεια των SUV.
Επίσης, στο παρελθόν ήταν συνήθως λιγότερο οικονομικά ως προς την κατανάλωση καυσίμου σε σχέση μετα μικρότερα οχήματα, με αποτέλεσμα να κατηγορηθούν ότι συμβάλλουν περισσότερο στηνυπερθέρμανση του πλανήτη.[13] Ωστόσο, η διάδοση τωνυβριδικώνκαιηλεκτρικών μοντέλων τα τελευταία χρόνια, αναμένεται να αλλάξει τα δεδομένα στο μέλλον.
↑Ο όρος Σπορ Χρήσης γιατα SUV αναφέρεται σε αθλητικές ή / και ψυχαγωγικές δραστηριότητες, όπως οδήγηση εκτός δρόμου (off-road) ή εκδρομές με SUV στην επαρχία για πεζοπορία ή διάφορες άλλες σπορ δραστηριότητες στην εξοχή, καιδεν έχει καμία σχέση μετην κατηγορία που είναι γνωστή ως «σπορ αυτοκίνητα».
↑Γιατην ακρίβεια, στις ΗΠΑτο ESP καθιερώθηκε υποχρεωτικά ως στάνταρ ξεκινώντας από την έναρξη της σεζόν (model year) του 2012 και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σύμφωνα με απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 10ης Μαρτίου 2009, όλα τα νέα μοντέλα αυτοκινήτων και φορτηγών που ταξινομούνται στην Ευρωπαϊκή Ένωση έγινε υποχρεωτικό να φέρουν στάνταρ ESP από την 1η Νοεμβρίου 2011. Μια μεταβατική περίοδος για τις ταξινομήσεις τύπων οχημάτων που είχαν ήδη κυκλοφορήσει για πρώτη φορά στην ευρωπαϊκή αγορά ακόμα νωρίτερα ίσχυε έως τα τέλη Οκτωβρίου του 2014, αλλά έγινε υποχρεωτικό καισε αυτά από την 1η Νοεμβρίου 2014.
_Cruiser_wagon_(2015-07-14)_01.jpg)
_S_wagon_01.jpg)
_%E2%80%93_Frontansicht,_3._April_2011,_W%C3%BClfrath.jpg)