Αυτό το λήμμα χρειάζεται επιμέλεια ώστε να ανταποκρίνεται σε υψηλότερες προδιαγραφές ορθογραφικής και συντακτικής ποιότητας ή μορφοποίησης. Αίτιο: ύφος γραφής ακατάλληλο για εγκυκλοπαίδεια, μορφοποίηση Για περαιτέρω βοήθεια, δείτε τα λήμματα πώς να επεξεργαστείτε μια σελίδακαιτονοδηγό μορφοποίησης λημμάτων.
Το λογότυπο Creative CommonsΟι άδειες Creative Commons χρησιμοποιούνται σε όλο τον κόσμο, όπως φαίνεται καισε αυτή τη φωτογραφία από την Καμπότζη.
Ηάδεια Creative Commons (CC) είναι μία από τις άδειες που προωθούν την ελεύθερη διακίνηση των έργων, περιορίζοντας τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίαςπου απολαμβάνουν οι δημιουργοί τωνεν λόγω έργων. Σε περίπτωση πουο δημιουργός του έργου επιθυμεί να δώσει σε τρίτους ορισμένα δικαιώματα που σχετίζονται μετην εκμετάλλευση καιτην αναδιαμόρφωση του έργου του, μπορεί να χρησιμοποιήσει τις εν λόγω άδειες. ΟΙ άδεις CC προσφέρουν στον εκάστοτε δημιουργό μεγάλη ευελιξία ως προς τη δυνατότητα καθορισμού των δικαιωμάτων που επιθυμεί να παραχωρήσει (π.χ. μπορεί να επιλέξει να παρέχει μόνο το δικαίωμα τροποποίησης χωρίς το δικαίωμα εμπορικής χρήσης του έργου). Παράλληλα, η χρήση των αδειών CC δημιουργεί ένα νομικό πλαίσιο ως προς τους όρους εκμετάλλευσης του κάθε έργου.
Οι άδειες CC ποικίλλουν ανάλογα μετο συνδυασμό των όρων που παρέχουν ως προς τη χρήση του έργου. Δημοσιεύτηκαν για πρώτη φορά στις 16 Δεκεμβρίου 2002 από τηνCreative Commons, μιαμη κερδοσκοπική οργάνωσηπου ιδρύθηκε το 2001 στις ΗΠΑ.
Επιτρέπουν την ανταλλαγή έργων μέσω του διαδικτύου
Η χρήση τους δεν προϋποθέτει την πλήρη παραίτηση του δικαιούχου από τα δικαιώματα εκμετάλλευσης του έργου του.
Πεδίο εφαρμογής των αδειών Creative Commons
Ένα έργο που παρέχεται υπό τους όρους χρήσης της άδειας CC υπόκειται στον εφαρμοστέο νόμο περί πνευματικής ιδιοκτησίας [1]. Αυτό δίνει τη δυνατότητα εφαρμογής των αδειών Creative Commons σε κάθε έργο (π.χ. βιβλία), του οποίου ο δημιουργός απολαμβάνει αυτοδικαίως τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας. Η χρήση των αδειών Creative Commons δεν συνίσταται στην περίπτωση του λογισμικού [2], γιατο οποίο η Creative Commons έχει αναπτύξει ειδικά διαμορφωμένες άδειες.
Υπάρχουν πάνω από 35.000 έργα σε έντυπη μορφή που διαθέτουν κατοχυρωμένο αριθμό ISBN. Η Creative Commons διαχωρίζει τα έργα αυτά σε δύο κατηγορίες, η μία εκτων οποίων περιλαμβάνει τα έργα πουη έκδοσή τους έχει πραγματοποιηθεί από τον ίδιο το δημιουργό [3].
Οι άδειες CC δεν είναι αποκλειστικές [4], δηλαδή, ο δημιουργός μπορεί να διαθέσει το έργο χρησιμοποιώντας ένα συνδυασμό αδειών (άδειες CC και άλλες άδειες πουδεν ανήκουν στην CC). Επίσης, οιεν λόγω άδειες δεν παρέχουν τη δυνατότητα ανάκλησης [5], δηλαδή ο δημιουργός δε δύναται να ακυρώσει εκτων υστέρων την άδεια CC εφόσον το έργο έχει ήδη κυκλοφορήσει. Κατά συνέπεια, σε περίπτωση που κάποιος έχει αποκτήσει ένα έργο ή ακόμη κάποιο αντίγραφό τουπου διατίθεται υπό άδεια CC, τότε θα έχει τη δυνατότητα νατο χρησιμοποιεί υπό τους όρους της άδειας αυτής, ανεξαρτήτως ανο δημιουργός αλλάξει γνώμη ή αποφασίσει να σταματήσει τη διανομή του έργου του[6]. Στην περίπτωση έργων που διατίθενται με διαφορετικές άδειες CC, είναι στην ευχέρεια του χρήστη να επιλέξει μία από αυτές [7].
Κάποιες κατηγορίες έργων που μπορούν να λάβουν άδεια CC:
Το φάσμα των αδειών Creative commons μεταξύ Κοινού Κτήματος (Public Domain) (επάνω) και «Υπό την επιφύλαξη παντός νομίμου δικαιώματος» (All rights reserved) (κάτω). Η αριστερή πλευρά δηλώνει τις περιπτώσεις χρήσης που επιτρέπονται, καιη δεξιά τους αντίστοιχους τύπους αδειών.
|-
Εικονίδιο || Δικαίωμα || Περιγραφή
| Αναφορά (Attribution, BY)
| Επιτρέπεται σε τρίτους να χρησιμοποιούν το έργο με οποιονδήποτε τρόπο, υπό την προϋπόθεση νααναγνωρίζουν το δημιουργόμετον τρόπο που ορίζει ο ίδιος.
| Μη εμπορική χρήση (Non-commercial, NC)
| Επιτρέπεται σε τρίτους να αντιγράφουν, να διανέμουν, να επικοινωνούν καινα τροποποιούν το έργο, για οποιονδήποτε μη εμπορικό σκοπό.
Προσοχή: εάν, επί παραδείγματι, έχει επιλεγεί αυτή η άδεια σε συνδυασμό μετην άδεια «Όχι παράγωγα έργα», τότε η τροποποίηση του έργου δεν είναι δυνατή ούτε γιαμη εμπορικό σκοπό.
| Παρόμοια διανομή (Share-Alike, SA)
| Επιτρέπεται σε τρίτους να αντιγράφουν, να διανέμουν, να επικοινωνούν καινα τροποποιούν το έργο, υπό την προϋπόθεση να διανέμουν κάθε τροποποιημένη εκδοχή του (=παράγωγο έργο) υπό τους ίδιους ακριβώς όρους. Εάν επιθυμούν να διανέμουν τα παράγωγα έργα υπό διαφορετικούς όρους, θα πρέπει να ζητήσουν την άδεια του δημιουργού.
|
| Όχι παράγωγα έργα (No Derivatives, ND)
| Επιτρέπεται σε τρίτους να αντιγράφουν, να διανέμουν, να παρουσιάζουν καινα εκτελούν μόνο πρωτότυπα αντίγραφα του έργου. Εάν επιθυμούν να τροποποιήσουν το έργο, θα πρέπει να ζητήσουν την άδεια του δημιουργού. [8]
Οι δύο τελευταίες άδειες δεν περιλαμβάνονται στις άδειες ελεύθερου περιεχομένου όπως αυτές ορίζονται από ταDebian Free Software Guidelines (DFSG) ή τα πρότυπα τουΙδρύματος Ελεύθερου Λογισμικού, κι έτσι δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε περιπτώσεις που απαιτούν την χορήγηση συγκεκριμένων ελευθεριών, όπως για παράδειγμα ηΒικιπαίδεια. Όσον αφορά στο λογισμικό, η Creative Commons συμπεριλαμβάνει τρεις ελεύθερες άδειες που έχουν συνταχθεί από άλλα ινστιτούτα: Τηνάδεια BSD, τηνάδεια GNU LGPLκαιτηνGNU GPL.
Με βάση τα παραπάνω μπορούν να δημιουργηθούν δεκαέξι πιθανοί διαφορετικοί συνδυασμοί, οι έντεκα εκτων οποίων αποτελούν έγκυρες άδειες CC. Οι υπόλοιποι συνδυασμοί δεν μπορούν να υλοποιηθούν καθώς οι τέσσερις περιλαμβάνουν τις άδειες τύπου ND και SA οι οποίες είναι αμοιβαίως αποκλειόμενες, ενώ ο τελευταίος δεν περιλαμβάνει κανέναν όρο.
| Αναφορά (Attribution, BY)
| Επιτρέπεται 
| 
| Παρόμοια διανομή (Share-Alike, SA)
| Επιτρέπεται 
| Όχι παράγωγα έργα (No Derivatives, ND)
| Επιτρέπεται