Ο Αμπέλ Γκουμπά (Abel Nguéndé Goumba, 1926-2009) ήταν πολιτικός από την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, ο οποίος ήταν αρχηγός κυβερνήσεως την περίοδο πριν την ανεξαρτησία της χώρας του από τη Γαλλία και ξανά το 2003. Ήταν τέσσερις φορές υποψήφιος για τις προεδρικές εκλογές (1981, 1993, 1999 και 2005), χωρίς όμως επιτυχία. Έγινε πρόεδρος του Πατριωτικού Μετώπου για την Πρόοδο (FPP). Από τον Δεκέμβριο του 2003 ως τον Μάρτιο του 2005 θήτευσε ως αντιπρόεδρος.
Γεννήθηκε στο Γκριμαρί του Ουμπανγκί-Σαρί (σημερινή Κεντροαφρικανική Δημοκρατία) της επαρχίας Ουακά, στις 18 Σεπτεμβρίου του 1926[8] Σπούδασε Ιατρική και άσκησε το επάγγελμά του στη χώρα του.
Όταν ήταν ακόμα η χώρα του αποικία της Γαλλίας, ο Γκουμπά ήταν αντιπρόεδρος του Κυβερνητικού Συμβουλίου από το Μάιο του 1957 ως τον Ιούλιο του 1958, πρόεδρος του Κυβερνητικού Συμβουλίου από τον Ιούλιο του 1958 ως το Δεκέμβριο του ίδιου χρόνου και για μικρό χρονικό διάστημα προσωρινός πρωθυπουργός, τον Απρίλιο του 1959, έπειτα από το θάνατο του Μπαρτελεμί Μπογκάντα, σε αεροπορικό δυστύχημα.
Ηττήθηκε στη διαμάχη για την εξουσία από τον Νταβίντ Ντακό το 1959 και εν συνεχεία έγινε αρχηγός ενός μικρού κόμματος της αντιπολίτευσης. Έζησε εξόριστος στη Γαλλία από το 1960 ως το 1980. Εργάστηκε για τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας στη Ρουάντα και έπειτα στο Μπενίν, τη δεκαετία του 1970. Ενώ βρισκόταν στη Ρουάντα συνάντησε τη σύζυγό του, Αν Μαρί.[9]
Ακόμα και μετά την επιστροφή του στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, συλλαμβανόταν περιστασιακά για την πολιτική του δραστηριότητα. Ως το 2003 ήταν αντίπαλος όλων των προέδρων ως το 2003 και θεωρούνταν εθνικός προδότης από τους ίδιους.
Ο Γκουμπά τόνιζε τη σημασία της κυβέρνησης χωρίς τη διαφθορά. Στις προεδρικές εκλογές του 1981, κατά τις οποίες αναδείχθηκε νικητής ο Ντακό, ο Γκουμπά έλαβε λιγότερο από το 2% των ψήφων, σε αντίθεση με τις προεδρικές εκλογές του 1993, οπότε πέτυχε το καλύτερό του αποτέλεσμα. Στις εκλογές εκείνες ήρθε 2ος αλλά ηττήθηκε στον τελικό γύρο από τον Ανζ-Φελίξ Πατασέ. Ο Γκουμπά έλαβε γύρω στο 46% των ψήφων. Το 1999 είχε αρνητικό αποτέλεσμα, καθώς ήταν 4ος με γύρω στο 6% των ψήφων, πίσω από τον Πατασέ, τον Αντρέ Κολινγκμπά και τον Ντακό.[10]
Μετά την κατάληψη της εξουσίας από το Φρανσουά Μποζιζέ στις 15 Μαρτίου του 2003 και την ανατροπή του Πατασέ, ο νέος ισχυρός άνδρας διόρισε τον Γκουμπά στην πρωθυπουργία στις 23 Μαρτίου.[11] Η κυβέρνησή του σχηματίστηκε στις 31 Μαρτίου του 2003. Η σύνθεσή της έδειχνε ότι ήταν αποτέλεσμα ενός συμβιβασμού ανάμεσα στον Μποζιζέ και στον Γκουμπά. Η εν λόγω κυβέρνηση περιελάμβανε στρατιωτικούς, συγγενείς του Μποζιζέ, αλλά και ανεξάρτητους.[12] Το Εθνικό Μεταβατικό Συμβούλιο (CNT) απέρριψε το πρόγραμμα της γενικής πολιτικής του πρώην εξόριστου πολιτικού στις 5 Νοεμβρίου του 2003, αναφέροντας ότι δεν καθορίζονταν οι στόχοι του επαρκώς στο πρόγραμμα. Ο ίδιος σχεδίαζε να παρουσιάσει ένα νέο πρόγραμμα στις 12 Δεκεμβρίου του 2003,[13]όμως στις 11 Δεκεμβρίου απολύθηκε από ρην πρωθυπουργία με εντολή του Μποζιζέ. Την επομένη διορίστηκε αντικαταστάτης του ο Σελεστέν Γκομπαλέ (Célestin Gaombalet)[13][14] με τον Γκουμπά να αναλαμβάνει αντιπρόεδρος.[14]
Για τέταρτη φορά διεκδίκησε το αξίωμα του προέδρου στις εκλογές που διεξήχθησαν στις 13 Μαρτίου του 2005.Ο Γκουμπά αναμενόταν να ηττηθεί[15] και κατάλεβε την 6η θέση με 2,51% των ψήφων.[10][16] Υπήρξε ένας από τους πέντε υποψηφίους των οποίων η υποψηφιότητα είχε εγκριθεί από το μεταβατικό συνταγματικό δικαστήριο στις 30 Δεκεμβρίου του 2004.[17] Επτά άλλοι υποψήφιοι αποκλείστηκαν, παρότι σε έξι από αυτούς επιτράπηκε αργότερα να κατέλθουν ως υποψήφιοι.[18]
Στις 14 Μαρτίου του 2005, μια ημέρα μετά τις εκλογές, μέλη της Συλλογικής Ομάδας Πολιτικών Κομμάτων της Αντιπολίτευσης (CPPO), συμπεριλαβανομένου του Γκουμπά, υπέγραψαν ένα έγγραφο διαμαρτυρίας που απέστειλαν στην κυβέρνηση και ισχυρίστηκαν ότι είχε γίνει νοθεία. Στις 15 Μαρτίου, προτού ανακοινωθούν τα αποτελέσματα των εκλογών, απολύθηκε ο Γκουμπά από την αντιπροεδρία και το αξίωμα καταργήθηκε. Σύμφωνα με εκπρόσωπο της κυβέρνησης, οι ενέργειες εκείνες έγιναν λόγω του νέου Συντάγματος, το οποίο υιοθετήθηκε το Δεκέμβριο του 2004 και δεν προέβλεπε θέση αντιπροέδρου. Ο Μποζιζέ μάλιστα, σύμφωνα με την ίδια ανακοίνωση, είχε ευχαριστήσει τον Γκουμπά για τη "σοφία και το θάρρος του" με τα οποία κατέστησε πιο εύκολη τη μετάβαση από την περίοδο μετά το πραξικόπημα του 2003 σε εκείνη των εκλογών . Ωστόσο ο Γκουμπά εξέφρασε τη δυσαρέσκειά του για την απόλυσή του, αναφέροντας ότι είχε πληροφορηθεί για εκείνη μέσω του κρατικού ραδιοφώνου και όχι επίσημα.[15]
Ο Γκουμπά κατήλθε υποψήφιος στις βουλευτικές εκλογές του 2005 στην εκλογική περιφέρεια Κουάνγκο. Οι εκλογές εκείνες διεξήχθησαν ταυτόχρονα με τις προεδρικές. Ο πολιτικός ηττήθηκε[19] από τη σύζυγό του, Αν Μαρί.[19][20]
Ο γιος του Γκουμπά, Αλεξάντρ, εξελέγη για να τον διαδεχθεί στην ηγεσία του κόμματός του (FPP), στις 5 Μαρτίου του 2006, μετά το διορισμό του πατέρα Γκουμπά ως Διαμεσολαβητή της Δημοκρατίας.[21] Ως μεσολαβητής, κάλεσε την κυβέρνηση να διαπραγματευτεί με μία ομάδα ανταρτών έπειτα από την κατάληψη του Μπιράο, στις 30 Οκτωβρίου του 2006.[22]
Παρουσίασε τον πρώτο τόμο των Απομνημονευμάτων του, ο οποίος καλύπτει την περίοδο από το 1956 ως το 1959, στις 14 Ιανουαρίου του2007.[23]
Πέθανε στις 11 Μαΐου του 2009[24].
- ↑ 1,0 1,1 «Ancien sénateur de la Communauté». (Γαλλικά) Γερουσία (Γαλλία). Ανακτήθηκε στις 11 Απριλίου 2021.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12195346t. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
- ↑ 3,0 3,1 (Γαλλικά) senat.fr. senateur-communaute/goumba_abel0134sc. Ανακτήθηκε στις 23 Απριλίου 2022.
- ↑ Felix S. Bethke: «Database of Cabinet Politics in Sub-Sahara Africa» (Αγγλικά) Ανακτήθηκε στις 18 Μαΐου 2022.
- ↑ Ανακτήθηκε στις 19 Μαΐου 2022.
- ↑ Ανακτήθηκε στις 4 Νοεμβρίου 2021.
- ↑ «Parliament of the Central African Republic». 24 Ιανουαρίου 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Φεβρουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 4 Ιουλίου 2022.
- ↑ "Goumba Abel, candidat n°3, FPP." Αρχειοθετήθηκε 2007-09-28 στο Wayback Machine., προφίλ για τις εκλογές του 2005 , ideesplus.com (Γαλλικά).
- ↑ Francis Kpatindé, "Monsieur Propre est arrive !", Jeuneafrique.com, 30-3-2003 (Γαλλικά).
- ↑ 10,0 10,1 Elections in the Central African Republic, African Elections Database.
- ↑ "Bozize appoints prime minister", IRIN, 24-3-2003.
- ↑ François Soudan, "Le lutteur et le libérateur", Jeuneafrique.com, 6-4-2003 (Γαλλικά).
- ↑ 13,0 13,1 "Abel Goumba limogé" Αρχειοθετήθηκε 2013-01-03 at Archive.is, Jeuneafrique.com, 14-12-2003 (Γαλλικά).
- ↑ 14,0 14,1 "New premier forms government, Goumba appointed VP", IRIN, 15-12-2003.
- ↑ 15,0 15,1 "Bozize sacks his deputy", IRIN, 16-3-2005.
- ↑ "Rapport de la mission d'observation des élections présidentielle et législatives des 13 mars et 8 mai 2005 en République Centrafricaine" Αρχειοθετήθηκε 2007-06-22 στο Wayback Machine., democratie.francophonie.org (Γαλλικά).
- ↑ "Court clears five to run for president", IRIN, 31-12-2004.
- ↑ "Election postponed, but most banned candidates can now run", IRIN, 25-1-2005.
- ↑ 19,0 19,1 François Soudan, "Chronique d'une victoire annoncée" Αρχειοθετήθηκε 2007-09-27 στο Wayback Machine., J.A./L'Intelligent N° 2314, May 15–21, 2005 (Γαλλικά).
- ↑ "Premiers résultats des législatives en Centrafrique: neuf députés élus" Αρχειοθετήθηκε 2007-09-28 στο Wayback Machine., AFP (izf.net), 12-5-2007 (Γαλλικά).
- ↑ "Abel Goumba cède la présidence du FPP à son fils" Αρχειοθετήθηκε 2007-09-28 στο Wayback Machine., L'Express, 7-3-2006 (Γαλλικά).
- ↑ "CAR appeals for international help to combat rebels", Radio France Internationale (nl.newsbank.com), 5-11-2006.
- ↑ "Les mémoires d'Abel Goumba présentés à Bangui" Αρχειοθετήθηκε 2007-09-29 στο Wayback Machine., Agence Centrafrique Presse, 15-1-2007 (Γαλλικά).
- ↑ Rulers.org, Μάιος 2009.
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Abel Goumba στο Wikimedia Commons
