ΟΑντρέι Αρσένιεβιτς Ταρκόφσκι ή Ταρκόβσκι (ρωσικά: Андре́й Арсе́ньевич Тарко́вский, ΔΦΑ:[ɐnˈdrʲej ɐrˈsʲenʲjɪvʲɪt͡ɕ tɐrˈkofskʲɪj], 4 Απριλίου1932 – 29 Δεκεμβρίου1986) ήταν Ρώσος σκηνοθέτης και σεναριογράφος. Ανήκει στους κορυφαίους εκπροσώπους του ρωσικού κινηματογράφου[13].
Γεννημένος το1932στο χωριό Ζαβράγιε (Zavraje), ήταν γιος του σημαντικού ποιητή Αρσένυ Ταρκόφσκι (Arseniy Tarkovsky). Σπούδασε μουσική, ζωγραφική, γλυπτικήκαιαραβικά, ενώ για ένα διάστημα συμμετείχε σεγεωλογική αποστολή στην ανατολική Σιβηρία. Από το 1956 φοίτησε για περίπου τέσσερα χρόνια στην κινηματογραφική σχολή VGIK (Ινστιτούτο κινηματογράφου της Σοβιετικής Ένωσης), υπό τις οδηγίες τουΜιχαήλ Ρομ[14]. Στις τελικές εξετάσεις παρουσίασε την πτυχιακή του εργασία, που αποτελεί την πρώτη του ουσιαστικά κινηματογραφική δουλειά, με τίτλο Ο βιολιστής καιο οδοστρωτήρας, διάρκειας 46 λεπτών (1960).
Η διεθνής αναγνώριση του Ταρκόφσκι ήρθε μετην πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία, Τα παιδικά χρόνια του Ιβάν (1962), η οποία κέρδισε τρεις "Χρυσούς Λέοντες" στοΚινηματογραφικό Φεστιβάλ της Βενετίας, μεταξύ των οποίων το βραβείο σκηνοθεσίας και καλύτερης ταινίας. Επόμενη κινηματογραφική ταινία του Ταρκόφσκι αποτέλεσε η επική παραγωγή Αντρέι Ρουμπλιόφ (1969), η οποία αντιμετώπισε τον εξονυχιστικό έλεγχο και πολλές παρεμβάσεις εκ μέρους των σοβιετικών αρχών, με αποτέλεσμα η δημόσια προβολή της στη Ρωσία να καθυστερήσει για αρκετά χρόνια μέχρι το 1971[15]. Η ταινία προβλήθηκε στο φεστιβάλ των Καννών, αποκομίζοντας τελικά το βραβείο FIPRESCI.
Ο Ταρκόφσκι σκηνοθέτησε τις περισσότερες ταινίες τουστηΡωσία. Το1983 πραγματοποίησε για πρώτη φορά γυρίσματα εκτός της Ρωσίας, στηνΤοσκάνη της Ιταλίας, για τις ανάγκες της ταινίας Νοσταλγίακαιστη συνέχεια εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Ιταλία και αργότερα στηΓαλλία.
Η τελευταία του ταινία Η Θυσία, γυρίστηκε στηΣουηδίατο1986 κερδίζοντας τέσσερα βραβεία στις Κάννες. Πέθανε την ίδια χρονιά στηΓαλλία από καρκίνο.
Ο Αντρέι Ταρκόφσκι σε ρώσικο γραμματόσημο του 2007.
Το έργο του Ταρκόφσκι χαρακτηρίζεται από έντονα προσωπικά καιμεταφυσικά στοιχεία, με επιρροές από τηλογοτεχνίακαιτηζωγραφική. Αργοί ρυθμοί, εικόνες εξαιρετικής αισθητικής και σταθερά απόμακρα και μακράς διάρκειας πλάνα είναι μερικά από τα κύρια χαρακτηριστικά των ταινιών του. Σταδιακά ανέπτυξε μία προσωπική θεωρία γύρω από τον κινηματογράφο, που αποκαλείται συχνά και ως γλυπτική του χρόνου. Σύμφωνα με αυτή, ο Ταρκόφσκι πίστευε πως ένας από τους κύριους στόχους του κινηματογράφου ήταν η καταγραφή της αληθινής ανθρώπινης εμπειρίας του χρόνου. Οι ταινίες του χαρακτηρίζονται συχνά γιατην έλλειψη γραμμικής αφήγησης, υιοθετώντας ποιητικούς συνειρμούς και «ονειρική λογική»[16].
Ο ίδιος δεν θεωρούσε τα έργα του συμβολικά, δηλώνοντας χαρακτηριστικά: «...είμαι εχθρός των συμβόλων. Είναι μια πολύ στενή έννοια από την άποψη ότι ένα σύμβολο υπάρχει με σκοπό την αποκρυπτογράφησή του. Από την άλλη πλευρά, μια καλλιτεχνική εικόνα δεν χρειάζεται αποκρυπτογράφηση, είναι ένα ισοδύναμο του κόσμου που μας περιβάλλει. Η βροχή στοΣολάριςδεν είναι σύμβολο, είναι απλά μια βροχή πουστη συγκεκριμένη στιγμή έχει μια ιδιαίτερη σημασία γιατον ήρωα. Δεν συμβολίζει τίποτε, απλά εκφράζει. Είναι μια καλλιτεχνική αλληλουχία εικόνων. Το σύμβολο κατ' εμέ, είναι κάτι πολύ περίπλοκο»[17]. Συχνά οι ταινίες του Ταρκόφσκι κατατάσσονται στο είδος τουποιητικού κινηματογράφου. Ο ίδιος ο Ταρκόφσκι δεν αποδεχόταν αυτό το χαρακτηρισμό, που απέδιδε κυρίως σε άλλους σκηνοθέτες όπως στονΦελίνικαιστονΠαζολίνι, θεωρώντας πως ο αποκαλούμενος ποιητικός κινηματογράφος γίνεται σκόπιμα ακατανόητος[18].
.jpg)
