Επιστημονική μέθοδος

Ηいーた επιστημονική μέθοδος περιλαμβάνει τたうαあるふぁ ακόλουθα βήματα κかっぱαあるふぁιいおた χαρακτηρίζεται από τたうηいーたνにゅー επαναλαμβανόμενη εκτέλεση τους:

Παρατηρήσεις πάνω σしぐまεいぷしろん ένα φυσικό φαινόμενο ή ομάδα φυσικών φαινομένων.
Σχηματισμός μιας γενικής υπόθεσης (μοντέλου) ηいーた οποία είναι συνεπής μみゅーεいぷしろん τις παρατηρήσεις πぱいοおみくろんυうぷしろん έγιναν (μπορεί νにゅーαあるふぁ τις εξηγήσει).
Χρησιμοποίηση της υπόθεσης γがんまιいおたαあるふぁ νにゅーαあるふぁ γίνουν προβλέψεις γがんまιいおたαあるふぁ τたうηいーたνにゅー ύπαρξη άλλων φυσικών φαινομένων ή γがんまιいおたαあるふぁ τたうαあるふぁ ποσοτικά αποτελέσματα νέων παρατηρήσεων σしぐまεいぷしろん ότι αφορά τたうοおみくろん ίδιο φαινόμενο.
Εξέταση τたうωおめがνにゅー προβλέψεων πぱいοおみくろんυうぷしろん έγιναν μみゅーεいぷしろん επιπρόσθετες παρατηρήσεις κかっぱαあるふぁιいおた διεξαγωγή πειραμάτων κかっぱαあるふぁιいおた αναθεώρηση της υπόθεσης ανάλογα, έτσι ώστε νにゅーαあるふぁ είναι συνεπής κかっぱαあるふぁιいおた μみゅーεいぷしろん τたうαあるふぁ νέα δεδομένα.

Τたうαあるふぁ δύο τελευταία βήματα επαναλαμβάνονται συνεχώς, ενισχύοντας συνεχώς τたうηいーたνにゅー ισχύ της υποθέσεως μέσα σしぐまτたうαあるふぁ όρια της ακρίβειας τたうωおめがνにゅー παρατηρήσεων. Όταν ηいーた αλήθεια μιας υπόθεσης έχει εξακριβωθεί διαμέσου παρατηρήσεων, πειραμάτων κかっぱαあるふぁιいおた κριτικής σκέψης, τότε γίνεται αποδεκτό ότι αποτελεί μみゅーιいおたαあるふぁ ικανοποιητική αναλυτική-συστημική προσέγγιση της πραγματικότητας κかっぱαあるふぁιいおた έτσι αποκτά τたうηいーた θέση επιστημονικής θεωρίας. Οおみくろんιいおた προβλέψεις της θεωρίας αυτής εξακολουθούν νにゅーαあるふぁ ελέγχονται κかっぱαあるふぁιいおた είναι πιθανό μελλοντικές παρατηρήσεις κかっぱαあるふぁιいおた πειράματα νにゅーαあるふぁ τたうηいーたνにゅー καταρρίψουν, οπότε διατυπώνεται μみゅーιいおたαあるふぁ νέα, βελτιωμένη κかっぱαあるふぁιいおた γενικότερη υπόθεση, ηいーた οποία εξηγεί τόσο τις προηγούμενες, όσο κかっぱαあるふぁιいおた τις νέες παρατηρήσεις.

Σしぐまεいぷしろん μερικούς επιστημονικούς τομείς δでるたεいぷしろんνにゅー είναι δυνατή ηいーた εφαρμογή όλων τたうωおめがνにゅー προαναφερόμενων βημάτων. Πぱい.χかい. δでるたεいぷしろんνにゅー είναι δυνατόν νにゅーαあるふぁ εκτελέσουμε πειράματα προκαλώντας σεισμούς ή εκρήξεις ηφαιστείων, ούτε μπορούμε νにゅーαあるふぁ επέμβουμε στις τροχιές πλανητών κかっぱ.οおみくろん.κかっぱ. Σしぐま' αυτές τις περιπτώσεις επινοούνται άλλες διαδικασίες παρατήρησης, καταγραφής κかっぱαあるふぁιいおた αξιολόγησης.

Κριτήρια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κριτήρια γがんまιいおたαあるふぁ νにゅーαあるふぁ χαρακτηριστεί μみゅーιいおたαあるふぁ εργασία επιστημονική, είναι:

Διαχωρισμός τたうοおみくろんυうぷしろん προσώπου από τたうοおみくろん εξεταζόμενο αντικείμενο.
Επαναληψιμότητα τたうωおめがνにゅー πειραμάτων κかっぱαあるふぁιいおた επιβεβαίωση παρατηρήσεων.
Τεκμηρίωση τたうωおめがνにゅー ισχυρισμών βάσει άλλων επιστημονικών θεωριών ή μαθηματικής απόδειξης.
Επεξήγηση όλων τたうωおめがνにゅー προηγούμενων παρατηρήσεων, γενίκευση παλαιότερων θεωριών.

Διαψευσιμότητα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οおみくろん φιλόσοφος Κかっぱαあるふぁρろーλらむだ Ράιμουντ Πόππερ (1902-1994) εισήγαγε ως κριτήριο επιστημονικότητας μιας θεωρίας, σしぐまτたうαあるふぁ πλαίσια τたうοおみくろんυうぷしろん κριτικού ορθολογισμού, τたうηいーた δυνατότητα διάψευσής της. Μみゅーιいおたαあるふぁ θεωρία πρέπει, δηλαδή, νにゅーαあるふぁ διατυπώνει προβλέψεις, οおみくろんιいおた οποίες θしーたαあるふぁ μπορούσαν νにゅーαあるふぁ διαψευσθούν μみゅーεいぷしろん τたうηいーたνにゅー εκτέλεση πειραμάτων. Μみゅーεいぷしろん κάθε πείραμα πぱいοおみくろんυうぷしろん εκτελείται κかっぱαあるふぁιいおた τたうοおみくろん οποίο δでるたεいぷしろんνにゅー διαψεύδει τたうηいーた θεωρία, αυξάνεται ηいーた πιθανότητα νにゅーαあるふぁ είναι αυτή ηいーた θεωρία σωστή. Ηいーた ύπαρξη της δυνατότητας διάψευσης διαφοροποιεί τたうοおみくろん επιστημονικό πόρισμα από τたうηいーたνにゅー πίστη. Πειράματα επαλήθευσης δでるたεいぷしろんνにゅー αρκούν, κかっぱαあるふぁιいおた κかっぱαあるふぁτたう' άλλους δでるたεいぷしろんνにゅー μπορούν νにゅーαあるふぁ υπάρξουν, δεδομένου ότι αφενός πολύπλοκες θεωρίες δでるたεいぷしろんνにゅー είναι δυνατόν νにゅーαあるふぁ επιβεβαιωθούν συνολικά, αφετέρου μπορεί νにゅーαあるふぁ υπάρξουν πάντα συνθήκες εφαρμογής της θεωρίας πぱいοおみくろんυうぷしろん δでるたεいぷしろんνにゅー έχουν εξεταστεί. Νεότεροι ερευνητές σしぐまτたうοおみくろんνにゅー τομέα της Επιστημολογίας κかっぱαあるふぁιいおた της Ιστορίας τたうωおめがνにゅー Επιστημών, συμπλήρωσαν κかっぱαあるふぁιいおた προσάρμοσαν αυτό τたうοおみくろん κριτήριο τたうοおみくろんυうぷしろん Πόππερ.

Ηいーた αξία της επιστημονικής μεθόδου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ηいーた επιστημονική μέθοδος είναι θεμελιώδης γがんまιいおたαあるふぁ τたうηいーたνにゅー επιστημονική έρευνα κかっぱαあるふぁιいおた γがんまιいおたαあるふぁ τたうηいーたνにゅー πρόσκτηση νέας γνώσης βασισμένης σしぐまτたうηいーた φυσική μαρτυρία από τたうηいーたνにゅー επιστημονική κοινότητα. Οおみくろんιいおた επιστήμονες χρησιμοποιούν τις παρατηρήσεις κかっぱαあるふぁιいおた τたうηいーたνにゅー αιτιολόγηση γがんまιいおたαあるふぁ νにゅーαあるふぁ προτείνουν ερμηνείες τたうωおめがνにゅー φυσικών φαινομένων, πぱいοおみくろんυうぷしろん αποκαλούνται υποθέσεις. Οおみくろんιいおた προβλέψεις από τέτοιες υποθέσεις δοκιμάζονται μέσω πειραμάτων σしぐまεいぷしろん ελεγχόμενες (μετρήσιμες) συνθήκες, τたうαあるふぁ οποία θしーたαあるふぁ πρέπει νにゅーαあるふぁ είναι αναπαράξιμα (ή επαναλήψιμα) από οποιονδήποτε επιστημονικά ικανό. Μみゅーιいおたαあるふぁ σημαντική όψη της υπόθεσης είναι ηいーた δυνατότητα διάψευσής της, μみゅーεいぷしろん άλλα λόγια ηいーた δυνατότητα νにゅーαあるふぁ αποδειχθεί ψευδής μέσω νέων παρατηρήσεων. Αあるふぁνにゅー μみゅーιいおたαあるふぁ πρόταση δでるたεいぷしろんνにゅー είναι διαψεύσιμη, δηλαδή αあるふぁνにゅー δでるたεいぷしろんνにゅー μπορεί νにゅーαあるふぁ υπάρξει δοκιμασία πぱいοおみくろんυうぷしろん νにゅーαあるふぁ μπορεί νにゅーαあるふぁ τたうηいーたνにゅー διαψεύσει, τότε δでるたεいぷしろんνにゅー είναι υπόθεση. Αντίθετα είναι άποψη, δήλωση ή απλή απάτη, πぱいοおみくろんυうぷしろん δでるたεいぷしろんνにゅー βασίζεται σしぐまτたうηいーたνにゅー επιστημονική μέθοδο.

Αあるふぁνにゅー ηいーた υπόθεση επιβεβαιώνεται επανειλημμένα μέσω τたうοおみくろんυうぷしろん πειράματος, τότε γίνεται θεωρία κかっぱαあるふぁιいおた οおみくろんιいおた νέες προβλέψεις στηρίζονται πάνω της. Οおみくろんιいおた εσφαλμένες προβλέψεις, εσωτερικές ασυνέπειες ή ανεξήγητα φαινόμενα ενεργοποιούν μみゅーιいおたαあるふぁ διαδικασία διόρθωσης τたうωおめがνにゅー υποθέσεων, πぱいοおみくろんυうぷしろん μみゅーεいぷしろん τたうηいーた σειρά τους δοκιμάζονται κかっぱ.οおみくろん.κかっぱ.. Οποιαδήποτε υπόθεση είναι αρκετά ισχυρή γがんまιいおたαあるふぁ τたうηいーた δημιουργία προβλέψεων μπορεί νにゅーαあるふぁ δοκιμάζεται μみゅーεいぷしろん αυτόν τたうοおみくろんνにゅー τρόπο.

Ωστόσο, μみゅーιいおたαあるふぁ μみゅーηいーた επαληθευμένη υπόθεση είναι δυνατόν νにゅーαあるふぁ γίνει ευρύτερα αποδεκτή, βάσει κάποιας διαισθητικής ή λογικής αντίληψης της εγκυρότητάς της, οπότε ονομάζεται αξίωμα.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Προτεινόμενη βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Jevons, William Stanley, The Principles of Science, (Reprinted by Dover, 1958).
Bacon Francis, Novum Organum (The New Organon), 1620.
Heisenberg, Werner, Physics and Beyond: Encounters and Conversations, Harper & Row, (New York, 1971), pp. 63–64.