ΟΖμπίγκνιεφ Χέρμπερτ (πολωνικά: Zbigniew Herbert) (29 Οκτωβρίου 1924 – 28 Ιουλίου 1998) ήταν Πολωνόςποιητής, δοκιμιογράφος, δραματουργόςκαιηθικολόγος. Είναι ένας από τους πιο γνωστούς και τους πιο μεταφρασμένους μεταπολεμικούς Πολωνούς συγγραφείς.[24][25] Ενώ πρωτοδημοσ'ιευσε τη δεκαετία του 1950 (ένας τόμος με τίτλο Χορδή Φωτός εκδόθηκε το 1956), αμέσως μετά σταμάτησε οικειοθελώς να υποβάλλει τα περισσότερα από τα έργα τουσε επίσημες εκδόσεις της πολωνικής κυβέρνησης. Συνέχισε να δημοσιεύει τη δεκαετία του 1980, αρχικά στον υπόγειο τύπο. Από τη δεκαετία του 1960, προτάθηκε πολλές φορές γιατοΒραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας.[26]Τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε 38 γλώσσες.[27]
«Η απώλεια μνήμης από ένα έθνος είναι επίσης απώλεια της συνείδησής του» (Χέρμπερτ). Πλακέτα στην πλατεία Mehringplatz, Βερολίνο.Άγαλμα του Ζμπίγκνιεφ Χέρμπερτ στοΚιέλτσε, Πολωνία
Τα πρώτα ποιήματα του Ζμπίγκνιεφ Χέρμπερτ δημοσιεύτηκαν στοDziś i jutro (#37, 1950). Τα ποιήματα με τίτλο: Napis (Επιγραφή), Pożegnanie wrześniaκαιZłoty środek τυπώθηκαν ωστόσο χωρίς την άδεια του συγγραφέα. Το πραγματικό ντεμπούτο έγινε στα τέλη της ίδιας χρονιάς μετη δημοσίευση του ποιήματος χωρίς τίτλο (Palce wrzeciona dźwięków…) στοTygodnik Powszechny (#51). Μέχρι το 1955 ο ποιητής δημοσίευσε μερικά από τα έργα τουσε αυτή την εφημερίδα, κρατήθηκε όμως μακριά από το λογοτεχνικό περιβάλλον. Μη έχοντας την ευκαιρία γιατον δικό του τόμο ποιημάτων, αποφάσισε να δημοσιεύσει 22 ποιήματα στην ανθολογία της σύγχρονης καθολικής ποίησης …każdej chwili wybierać muszę… (Βαρσοβία, 1954).
Ο Χέρμπερτ παρουσιάστηκε στο μεγαλύτερο κοινό στοPremiera pięciu poetów (Το ντεμπούτο πέντε ποιητών) στο περιοδικό Życie Literackie (#51, Δεκέμβριος 1955). Παρουσιάστηκε μαζί με άλλους νέους ποιητές, όπως οιΜίρον Μπιαουοσέφσκι, Μπόχνταν Ντροζντόφσκι, Στανίσουαφ Τσιτς καιΓέζι Χαρασιμόβιτς. Το 1956, δημοσίευσε το ντεμπούτο του ποιητικό βιβλίο Struna światła (Χορδή Φωτός) και ένα χρόνο αργότερα άλλο ένα, τοHermes, pies i gwiazda (Ερμής, σκύλος και αστέρι).[30] Ένα σχετικά αργά ντεμπούτο του Χέρμπερτ τον έκανε να ανήκει στη σύγχρονη γενιά στη λογοτεχνία που εμφανίστηκε μετά το 1956, ενώ βιογραφικά ανήκε στην ίδια γενιά με τους Κσίστοφ Κάμιλ ΜπατσίνσκικαιΤαντέους Ρουζέβιτς.[31]
Ο Χέρμπερτ χρησιμοποιούσε συχνά στοιχεία μυθολογίας, μεσαιωνικούς ήρωες και έργα τέχνης στη γραφή του, τα οποία τράβηξαν την προσοχή των κριτικών. Αυτά τα στοιχεία, ωστόσο, δεν σήμαιναν τα νεκρά μέρη της λογοτεχνικής σύμβασης. Ο Χέρμπερτ χρησιμοποιεί τον μηχανισμό της ειδικής απομυθοποίησης – προσπαθεί να απαλλαγεί από κάθε πολιτισμικό στρώμα (αν είναι δυνατόν) καινα φτάσει στα πρωτότυπα, να αντιμετωπίσει τους ήρωες αντίκες. Στη λογοτεχνική του παραγωγή το παρελθόν δεν αντιμετωπίζεται ως κάτι μακρινό ή κλειστό – οι αναβιωμένοι χαρακτήρες καιτα γεγονότα επιτρέπουν την προσπάθεια κατανόησης όχι μόνο της ιστορίας αλλά και της τρέχουσας στιγμής. Το παρελθόν είναι μέτρο του παρόντος.[32]
Σύμφωνα με ένα σημείωμα του πράκτορα της μυστικής αστυνομίας τουΥπουργείου Δημόσιας Ασφάλειαςστην Πολωνική Ένωση Συγγραφέων (Związek Literatów Polskich), ο Χέρμπερτ ήταν υποψήφιος γιατοΒραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίαςτου 1968 μαζί με έναν άλλο Πολωνό συγγραφέα, τονΒίτολντ Γκομπρόβιτς. Αυτή η πληροφορία δόθηκε από τον γραμματέα της Επιτροπής Νόμπελπου επισκεπτόταν την Πολωνία εκείνη την περίοδο. Ένας ιστορικός από τοΙνστιτούτο Εθνικής Μνήμης, ο Ράφαου Σιερχούουα (Rafał Sierchuła), εικάζει ότι η κομμουνιστική κυβέρνηση στην Πολωνία μπορεί να είχε κάνει ενεργές προσπάθειες να τους εμποδίσει να λάβουν το βραβείο, λόγω των αντικομμουνιστικών τους απόψεων.[33]
Βραβείο Nagroda Pierścienia (Πολωνική Φοιτητική Ένωση) (1961)
ΤοΔιεθνές Λογοτεχνικό Βραβείο Ζμπίγκνιεφ Χέρμπερτ είναι ένα βραβείο για επίτευγμα ζωής που απονέμεται σε έναν ζωντανό ποιητή που γράφει σε οποιαδήποτε γλώσσα.[34] Ιδρύθηκε το 2012 προς τιμήν του Ζμπίγκνιεφ Χέρμπερτ από τη χήρα του, Καταζίνα Ντζιεντουσίτσκ-Χέρμπερτ (Katarzyna Dzieduszycka-Herbert).
Kociejowski, Marius. The Pebble Chance: Feuilletons & Other Prose (Biblioasis, 2014) περιέχει τα απομνημονεύματα του Χέρμπερτ, "A Meeting with Pan Cogito".
