Θυρεοειδοτρόπος ορμόνη

Ηいーた θυρεοειδοτρόπος ορμόνη (επίσης γνωστή ως TSH ή θυρεοτροπίνη) είναι μみゅーιいおたαあるふぁ ορμόνη πぱいοおみくろんυうぷしろん διεγείρει τたうοおみくろん θυρεοειδή αδένα νにゅーαあるふぁ παράγει θυροξίνη (Τたう₄), κかっぱαあるふぁιいおた σしぐまτたうηいーた συνέχεια, τριϊωδοθυρονίνη (Τたう₃), ηいーた οποία διεγείρει τたうοおみくろんνにゅー μεταβολισμό σχεδόν όλων τたうωおめがνにゅー ιστών τたうοおみくろんυうぷしろん σώματος. Είναι μみゅーιいおたαあるふぁ γλυκοπρωτεΐνη πぱいοおみくろんυうぷしろん συντίθεται από τたうαあるふぁ βασεόφιλα κύτταρα τたうοおみくろんυうぷしろん πρόσθιου λοβού της υπόφυσης, κかっぱαあるふぁιいおた ηいーた οποία ρυθμίζει τたうηいーたνにゅー ενδοκρινή λειτουργία τたうοおみくろんυうぷしろん θυρεοειδούς αδένα. Ηいーた έκκριση της TSΗいーた ρυθμίζεται από τたうηいーたνにゅー «ορμόνη απελευθέρωσης της θυρεοτροπίνης» (TRH) πぱいοおみくろんυうぷしろん εκκρίνεται από τたうοおみくろんνにゅー υποθάλαμο κかっぱαあるふぁιいおた από τたうηいーたνにゅー άμεση δράση τたうωおめがνにゅー θυρεοειδικών ορμονών σしぐまτたうηいーたνにゅー υπόφυση.

Ρύθμιση τたうωおめがνにゅー επιπέδων τたうωおめがνにゅー ορμονών τたうοおみくろんυうぷしろん θυρεοειδούς

Ηいーた σύνθεση κかっぱαあるふぁιいおた ηいーた έκκριση της ορμόνης TSH εξαρτάται από τたうηいーたνにゅー αρνητική παλίνδρομη δράση τたうωおめがνにゅー κυκλοφορούντων σしぐまτたうοおみくろん αίμα θυρεοειδικών ορμονών κかっぱαあるふぁιいおた από τたうηいーたνにゅー TRH ένα ειδικό εκλυτικό τριπεπτίδιο πぱいοおみくろんυうぷしろん παράγεται σしぐまτたうοおみくろんνにゅー υποθάλαμο κかっぱαあるふぁιいおた μεταφέρεται μέσω τたうοおみくろんυうぷしろん πυλαίου συστήματος σしぐまτたうηいーたνにゅー υπόφυση όπου συνδέεται μみゅーεいぷしろん μεμβρανικούς υποδοχείς τたうωおめがνにゅー θυρεοτρόπων κυττάρων κかっぱαあるふぁιいおた αυξάνει ενδοκυττάρια τたうοおみくろん cAMP κかっぱαあるふぁιいおた τたうοおみくろん Ca⁺⁺. Οおみくろんιいおた θυρεοειδικές ορμόνες Τたう₃ κかっぱαあるふぁιいおた Τたう₄ πぱいοおみくろんυうぷしろん κυκλοφορούν σしぐまτたうοおみくろん αίμα ασκούν αρνητική δράση σしぐまτたうηいーたνにゅー έκκριση της ορμόνης TSH από τたうηいーたνにゅー υπόφυση. Έτσι όταν αυξάνονται τたうαあるふぁ επίπεδα τたうωおめがνにゅー ορμονών αυτών τότε μειώνεται ηいーた έκκριση της ορμόνης TSH πράγμα πぱいοおみくろんυうぷしろん έχει σしぐまαあるふぁνにゅー επακόλουθο κかっぱαあるふぁιいおた τたうηいーた μείωση της έκκρισης τたうωおめがνにゅー ορμονών Τたう₃ κかっぱαあるふぁιいおた Τたう₄. Ενώ όταν τたうαあるふぁ επίπεδα τたうωおめがνにゅー ορμονών αυτών είναι αυξημένα τότε καταστέλλεται ηいーた έκκριση της TSH.

Υπομονάδες

Ηいーた TSH είναι μみゅーιいおたαあるふぁ γλυκοπρωτεΐνη πぱいοおみくろんυうぷしろん αποτελείται από δύο υπομονάδες, τたうηいーたνにゅー άλφα κかっぱαあるふぁιいおた τたうηいーたνにゅー βήτα. Ηいーた αあるふぁ-υπομονάδα είναι σχεδόν ταυτόσημη μみゅーεいぷしろん εκείνη της ανθρώπινης χοριακής γοναδοτροπίνης (hCG), ωχρινοτρόπου ορμόνης (LH), κかっぱαあるふぁιいおた της ωοθυλακιοτρόπου ορμόνης (FSH). Ηいーた βべーた υπομονάδα είναι ειδική γがんまιいおたαあるふぁ τたうηいーたνにゅー TSH κかっぱαあるふぁιいおた κかっぱαあるふぁιいおた ως εいぷしろんκかっぱ τούτου καθορίζει τたうηいーたνにゅー ειδικότητα τたうοおみくろんυうぷしろん υποδοχέα της. Ηいーた αあるふぁ υπομονάδα αποτελείται από μία αλληλουχία 92 αμινοξέων κかっぱαあるふぁιいおた ηいーた υπομονάδα βべーた από αλληλουχία 118 αμινοξέων.

Οおみくろん υποδοχέας της ορμόνης TSH

Τόσο ηいーた εκκρινόμενη όσο κかっぱαあるふぁιいおた κかっぱαあるふぁιいおた ηいーた εξωγενής χορηγούμενη TSH συνδέεται μみゅーεいぷしろん έναν ειδικό υποδοχέα της TSH πぱいοおみくろんυうぷしろん βρίσκεται σしぐまτたうηいーた μεμβράνη τたうοおみくろんυうぷしろん θυρεοειδικού κυττάρου ενεργοποιώντας μέσω της GPT τたうηいーたνにゅー πρωτεΐνη δεσμεύουσα τたうηいーたνにゅー GPT (Gs)-αδενυλκυκλάση –cAMP. Ηいーた αύξηση τたうοおみくろんυうぷしろん ενδοκυττάριου cAMP διεγείρει τたうηいーたνにゅー άμεση αύξηση πρόσληψης κかっぱαあるふぁιいおた μεταφοράς ιωδίου, τたうηいーたνにゅー ιωδίωση της θυρεοσφαιρίνης κかっぱαあるふぁιいおた τたうηいーた σύνθεση τたうωおめがνにゅー ιωδοτυροσινών Τたう₃ κかっぱαあるふぁιいおた Τたう₄. Εντός λίγων ωρών, αυξάνεται τたうοおみくろん mRna της θυρεοσφαιρίνης κかっぱαあるふぁιいおた της θυρεοειδικής υπεροξειδάσης, ενισχύεται ηいーた δραστηριότητα τたうωおめがνにゅー λυσσοσωμάτων, αυξάνεται ηいーた έκκριση της θυρεοσφαιρίνης σしぐまτたうοおみくろん κολλοειδές, διεγείρεται ηいーた ενδοκυττάρωση τたうοおみくろんυうぷしろん κολλοειδούς κかっぱαあるふぁιいおた τέλος, αυξάνεται ηいーた έκκριση τたうωおめがνにゅー Τたう₃ κかっぱαあるふぁιいおた Τたう₄ από τたうοおみくろん θυρεοειδή αδένα. Ηいーた σύνδεση της TSH μみゅーεいぷしろん τたうοおみくろんνにゅー υποδοχέα της διεγείρει επίσης τたうηいーた φωσφολιπάση C της κυτταρικής μεμβράνης, ηいーた οποία προάγει τたうηいーたνにゅー υπερτροφία τたうωおめがνにゅー κυττάρων τたうοおみくろんυうぷしろん θυρεοειδούς αδένα. Κατά τたうηいーた χρόνια διέγερση μみゅーεいぷしろん TSH υπερτρέφεται όλος οおみくろん αδένας κかっぱαあるふぁιいおた αυξάνεται ηいーた αγγειοβριθειά τたうοおみくろんυうぷしろん, μみゅーεいぷしろん αποτέλεσμα τたうηいーたνにゅー εμφάνιση βρογχοκήλης. Οおみくろん υποδοχέας της TSH έχει κλωνοποιηθεί. Είναι μみゅーιいおたαあるふぁ γλυκοπρωτείνη μονής αλύσου, πぱいοおみくろんυうぷしろん αποτελείται από 744 αμινοξέα. Δύο συγκεκριμένες αλληλουχίες αμινοξέων της γλυκοπρωτεΐνης αυτής φαίνεται ότι αποτελούν θέσεις σύνδεσης τόσο γがんまιいおたαあるふぁ τたうηいーたνにゅー TSH όσο κかっぱαあるふぁιいおた γがんまιいおたαあるふぁ τたうοおみくろん αντίσωμα πぱいοおみくろんυうぷしろん ενεργοποιεί τたうοおみくろんνにゅー υποδοχέα της TSH πぱいοおみくろんυうぷしろん παρατηρείται σしぐまτたうηいーた νόσο Graves.

Διαγνωστικά

Στους ενήλικες, ένα τυπικό εύρος αναφοράς είναι μεταξύ 0,4 και 3,0 μみゅーIU/mL αλλά οおみくろんιいおた τιμές διαφέρουν ελαφρώς μεταξύ τたうωおめがνにゅー εργαστηρίων. Σしぐまτたうοおみくろん Ηνωμένο Βασίλειο, οおみくろんιいおた κατευθυντήριες γραμμές πぱいοおみくろんυうぷしろん εκδίδονται από τたうηいーたνにゅー Ένωση Κλινικής Βιοχημείας προτείνουν τたうοおみくろん εύρος αναφοράς 0,4 - 4,5 mIU/L. Ηいーた Εθνική Ακαδημία Κλινικής Βιοχημείας (NACB) δήλωσε ότι αναμένει τたうοおみくろん φυσιολογικό εύρος γがんまιいおたαあるふぁ τους ενήλικες νにゅーαあるふぁ μειωθεί σしぐまτたうοおみくろん 0,4 -2,5 μみゅーIU/mL, επειδή οおみくろんιいおた έρευνες απέδειξαν ότι οおみくろんιいおた ενήλικες μみゅーεいぷしろん αρχικό επίπεδο TSH πάνω από 2,0 μみゅーIU/mL είχαν αυξημένη πιθανότητα ανάπτυξης υποθυρεοειδισμού ειδικά αあるふぁνにゅー τたうαあるふぁ αντισώματα τたうοおみくろんυうぷしろん θυρεοειδούς ήταν αυξημένα. Οおみくろんιいおた συγκεντρώσεις της ορμόνης TSH σしぐまτたうαあるふぁ παιδιά είναι συνήθως υψηλότερες από ότι στους ενήλικες. Τたうοおみくろん 2002 τたうοおみくろん NACB πρότεινε τたうοおみくろん φυσιολογικό εύρος νにゅーαあるふぁ εξαρτάται από τたうηいーたνにゅー ηλικία. Συγκεκριμένα πρέπει νにゅーαあるふぁ ξεκινά από τιμές 1,3 έως 19 μみゅーIU/mL γがんまιいおたαあるふぁ τたうαあるふぁ βρέφη πぱいοおみくろんυうぷしろん γεννήθηκαν μετά τたうοおみくろん πέρας κανονικής κύησης, νにゅーαあるふぁ πέφτει σしぐまτたうαあるふぁ 0,6 έως 10 μみゅーIU/mL στις δέκα εβδομάδες μετά τたうηいーたνにゅー κύηση κかっぱαあるふぁιいおた νにゅーαあるふぁ φτάνει σしぐまτたうοおみくろん 0,4 έως 7 μみゅーIU/mL στους 14 μήνες. Οおみくろんιいおた φυσιολογικές τιμές πέφτουν προοδευτικά κατά τたうηいーた διάρκεια της παιδικής ηλικίας κかっぱαあるふぁιいおた της εφηβείας σしぐまτたうαあるふぁ επίπεδα τたうωおめがνにゅー ενηλίκων 0,3 - 3 μみゅーIU/ mL [l].

Μέθοδοι μέτρησης της TSH σしぐまτたうοおみくろんνにゅー ορό

Ηいーた ορμόνη TSH τたうοおみくろんυうぷしろん ορού προσδιορίζονταν παλαιότερα μみゅーεいぷしろん ραδιοανοσολογικές μεθόδους (RIA), οおみくろんιいおた οποίες ήταν σしぐまεいぷしろん θέση νにゅーαあるふぁ ανιχνεύσουν μόνο τις αυξημένες τιμές τたうοおみくろんυうぷしろん υποθυρεοειδισμού όχι όμως τις χαμηλές τιμές της θυρεοτοξίκωσης. Οおみくろんιいおた μέθοδοι αυτές χρησιμοποιούσαν ραδιοσημασμένη TSH μみゅーεいぷしろん ¹²⁵Ιいおた κかっぱαあるふぁιいおた ένα πολυκλωνικό αντίσωμα. Οおみくろんιいおた νεότερες ανοσοραδιομετρικές μέθοδοι (IRMA) χρησιμοποιούν 2 ή 3 αντισώματα, τたうαあるふぁ οποία κατευθύνονται προς τις υπομονάδες της ορμόνης TSH ή προς τους ειδικούς επιτόπους τたうοおみくろんυうぷしろん μορίου της ορμόνης TSH κかっぱαあるふぁιいおた προσφέρουν υψηλή ευαισθησία. Σήμερα υπάρχουν προηγμένες κかっぱαあるふぁιいおた ασφαλείς ανοσοχημικές μέθοδοι όπως ανοσοενζυμικοί προσδιορισμοί κかっぱαあるふぁιいおた προσδιορισμοί χημειοφωταύγειας πぱいοおみくろんυうぷしろん χρησιμοποιούν επίσης μονοκλωνικά αντισώματα. Ειδικά οおみくろんιいおた μέθοδοι χημειοφωταύγειας έχουν υψηλή ευαισθησία πぱいοおみくろんυうぷしろん επιτρέπουν τたうηいーたνにゅー ανίχνευση τたうωおめがνにゅー χαμηλών τιμών της ορμόνης TSH κατά τたうηいーたνにゅー θυρεοτοξίκωση αλλά κかっぱαあるふぁιいおた τたうηいーたνにゅー ανεπάρκεια της πρόσθιας υπόφυσης. Μみゅーεいぷしろん τたうοおみくろんνにゅー τρόπο αυτό επιτυγχάνεται ηいーた εκτίμηση όλου τたうοおみくろんυうぷしろん φάσματος της θυρεοειδικής λειτουργίας μみゅーεいぷしろん μみゅーιいおたαあるふぁ μόνο μέτρηση. Οおみくろんιいおた μετρήσεις αυτές προϋποθέτουν αυστηρές τεχνικές προδιαγραφές κかっぱαあるふぁιいおた ποιοτικό έλεγχο προκειμένου νにゅーαあるふぁ διατηρηθεί σταθερή ηいーた ευαισθησία τους στις πολύ χαμηλές τιμές της ορμόνης σしぐまτたうοおみくろん αίμα.
Οおみくろんιいおた μέθοδοι μέτρησης της sTSH (sensitive TSH) πぱいοおみくろんυうぷしろん χρησιμοποιούν μονοκλωνικά αντισώματα κかっぱαあるふぁιいおた έχουν δεκαπλάσια ευαισθησία είναι:

• Ηいーた ανοσοραδιομετρική (IRMA), σしぐまτたうηいーたνにゅー οποία χρησιμοποιούνται 2 ή 3 μονοκλωνικά αντισώματα πぱいοおみくろんυうぷしろん στρέφονται έναντι τたうωおめがνにゅー υπομονάδων της TSH ή έναντι ειδικών επιτόπων σしぐまτたうοおみくろん μόριο της ορμόνης TSH.
• Ηいーた ενζυμική ανοσομετρική (EIA).
• Ηいーた χημειοφωταύγεια (ICMA), ηいーた οποία έχει τたうηいーた μεγαλύτερη ευαισθησία κかっぱαあるふぁιいおた βοηθά σしぐまτたうηいーた διαφορική διάγνωση μεταξύ ευθυροειδισμού κかっぱαあるふぁιいおた υποκλινικού υπερθυρεοειδισμού [3].

Παρακολούθηση

Τたうοおみくろん εύρος τιμών της ορμόνης TSH γがんまιいおたαあるふぁ τους ασθενείς πぱいοおみくろんυうぷしろん βρίσκονται σしぐまεいぷしろん θεραπεία κυμαίνεται μεταξύ 0,3 και 3,0 μみゅーlU/mL. Γがんまιいおたαあるふぁ τους ασθενείς μみゅーεいぷしろん υποθυρεοειδισμό γがんまιいおたαあるふぁ θυροξίνη, μέτρηση της ορμόνης TSH μόνο θεωρείται γενικά επαρκής. Μία αύξηση σしぐまτたうηいーたνにゅー ορμόνη TSH πάνω από τたうοおみくろん φυσιολογικό εύρος υποδεικνύει υπό-αντικατάσταση ή φτωχή συμμόρφωση μみゅーεいぷしろん τたうηいーた θεραπεία. Μみゅーιいおたαあるふぁ σημαντική μείωση της ορμόνης TSH υποδηλώνει σωστή θεραπεία. Σしぐまεいぷしろん αμφότερες περιπτώσεις μみゅーιいおたαあるふぁ αλλαγή σしぐまτたうηいーた δόση μπορεί νにゅーαあるふぁ απαιτείται. Γがんまιいおたαあるふぁ ασθενείς μみゅーεいぷしろん υπερθυρεοειδισμό, τόσο ηいーた ορμόνη TSH όσο κかっぱαあるふぁιいおた ηいーた T₄ συνήθως παρακολουθούνται.

Θεραπεία

Μみゅーιいおたαあるふぁ συνθετική φαρμακευτική ουσία πぱいοおみくろんυうぷしろん ονομάζεται ανασυνδυασμένη ανθρώπινη TSHa (rhTSHa ή απλά rhTSH, εμπορική ονομασία Thyrogen) έχει κατασκευαστεί από τたうηいーたνにゅー Genzyme Corp. Ηいーた rhTSH χρησιμοποιείται γがんまιいおたαあるふぁ τたうηいーたνにゅー θεραπεία τたうοおみくろんυうぷしろん καρκίνου τたうοおみくろんυうぷしろん θυρεοειδούς.

Πηγές

1. http://en.wikipedia.org/wiki/Thyroid-stimulating_hormone
2. http://www.ioanninamed.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=572%3Athyroid-stimulating-hormone&catid=58%3Alaboratory-tests-microbiology&Itemid=14&lang=el
3. Παπαϊωάννου Αあるふぁ, Πλαγεράς Πぱい. Εξειδικευμένα Θέματα Κλινικής Χημείας. Εκδόσεις Πασχαλίδη. Έτος έκδοσης 2012. Αθήνα. ISBN 978-960-489-189-4.
4. Χανιώτης Φふぁい, Χανιώτης Δでるた. Φυσιολογία. Ιατρικές εκδόσεις Λίτσας. Έτος έκδοσης 2009. Αθήνα. ISBN 978-960-372-1239.