|
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. Βοηθήστε συνδέοντας το κείμενο με τις πηγές χρησιμοποιώντας παραπομπές, ώστε να είναι επαληθεύσιμο.
Το πρότυπο τοποθετήθηκε χωρίς ημερομηνία. Για τη σημερινή ημερομηνία χρησιμοποιήστε: {{χωρίς παραπομπές|5|08|2024}} |
Ο Ιβάν Α΄ Ντανιήλοβιτς ο Πολυχρήματος, ρωσ.Ива́н I Дани́лович Калита́ (Καλιτά) (1 Νοεμβρίου 1288 - 31 Μαρτίου 1340) ήταν πρίγκιπας της Μόσχας (1325-40) και μεγάλος πρίγκιπας (veliki kniaz) του Βλαντίμιρ (1328-40) από τον Οίκο των Ρουρικιδών. Ήταν γιος του Δανιήλ της Μόσχας και της Μαρίας. Για την οικονομική άνθηση της εποχής, του προσδόθηκε το επίθετο ο πολυχρήματος (kalita).
Όταν απεβίωσε ο μεγαλύτερος αδελφός του Γιούρι το 1325, ο Ιβάν Α΄ ανέλαβε πρίγκιπας της Μόσχας. Επεζήτησε τον τίτλο του μεγάλου πρίγκιπα του Βλαντίμιρ, δηλ. να συλλέγει το φόρο υποτέλειας των Μογγόλων από όλα τα ρωσικά πριγκιπάτα. Αντίπαλοί του ήταν οι πρίγκιπες του Τβερ: ο Μιχαήλ και οι γιοί του Ντμίτρι και Αλεξάντρ, οι οποίοι πήραν τον τίτλο αλλά αργότερα δολοφονήθηκαν από τη Χρυσή Ορδή. Το 1328 ο χαν Οζμπέγκ απέδωσε τον τίτλο στον Ιβάν Α'.
Η ανάπτυξη του πριγκιπάτου της Μόσχας οφείλεται, κατά τον Ρώσο ιστορικό Κλιουτσέβσκι, στο ότι ήταν στη μέση του κράτους των Ρως, έτσι δεν ήταν εκτεθειμένο στις λεηλασίες των Μογγόλων (όπως το πριγκιπάτο του Ριαζάν) ή των Λιθουανών (όπως αυτό του Τβερ). Αυτή η σχετική ασφάλεια είχε φέρει εισροή ανθρώπων κουρασμένων από τις συνεχείς επιδομές, που εργαζόταν στη Μόσχα και πλήρωναν φόρους. Ακόμη, η Μόσχα ήταν στην εμπορική διαδρομή από το Νόβγοροντ προς τον Βόλγα. Επεδίωξε σκόπιμα την πολιτική της εγκατάστασης ατόμων στο πριγκιπάτο του με πρόσκληση σε ανθρώπους από άλλες περιοχές, είτε με την εξαγορά των αιχμαλώτων που έπαιρναν οι Μογγόλοι στις επιδρομές τους. Κατάφερε να εξαλείψει τους κλέφτες των εδαφών του, εξασφαλίζοντας το ταξίδι των εμπόρων. Αυτή η εσωτερική ειρήνη και τάξη, μαζί με την απουσία Μογγολικών επιδρομών, αναφέρεται από τα ρωσικά χρονικά ως "η μεγάλη ειρήνη, ησυχία και ανακούφιση της ρωσικής γης".
Κρατώντας την υπακοή του στους Μογγόλους, έκανε τη χώρα του πολύ πλούσια, γι' αυτό και τον αποκαλούσαν ο πολυχρήματος (kalita). Χρησιμοποίησε τον πλούτο του για να δανείζει γειτονικούς πρίγκιπες, που βυθιζόταν σταδιακά όλο και πιο πολύ στο χρέος, πράγμα που επέτρεψε στους διαδόχους του να προσαρτήσουν τις περιοχές τους. Ο λαός αποκαλούσε τον Ιβάν Α΄ "συλλέκτη των ρωσικών γαιών". Ακόμη αγόραζε γαίες γύρω από τη Μόσχα που οι πτωχοί ιδιοκτήτες τους πρόθυμα την πουλούσαν. Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο ένας αριθμός πόλεων και χωριών εντάχθηκαν στο πριγκιπάτο: το Ούγκλιχ (1323), το πριγκιπάτο του Μπελόζερο (1328-38), το πριγκιπάτο της Γαλικίας (1340). Η μεγαλύτερη επιτυχία του ωστόσο ήταν το ότι έπεισε τον χαν των Μογγόλων να διαδεχθεί τον Ιβάν Α΄, ως μεγάλος πρίγκιπας του Βλαντίμιρ, ο υιός του Συμεών. Από τότε σχεδόν πάντα ο τίτλος πήγαινε στους απογόνους του, τους πρίγκιπες της Μόσχας.
Το 1355, κατά τη διαμάχη με το Μεγάλο Δουκάτο της Λιθουανίας, έγινε επιδρομή στην πόλη του Τορζόκ και ο Ιβάν Α΄ σε αντίποινα έκαψε τις πόλεις Οζέσεν και Ριάσνα. Στις ημέρες του η πόλη της Μόσχας μεγάλωσε και η κατοικία του στο λόφο Μποροβίτσκι έγινε το κεντρικό μέρος, μάλιστα το 1339-40 έκτισε ένα νέο, μεγαλύτερο φρούριο από δρυ στο λόφο αυτόν. Τότε ξεκίνησε και η ανέγερση ξύλινων ή από λευκό λίθο κατασκευών στο Κρεμλίνο. Κτίσθηκε η εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (1326-27), του Αγ. Ιωάννη της Κλίμακος (1329), του Σωτήρος στο δάσος (bor) (1330) και ο καθεδρικός του Αρχαγγέλου Μιχαήλ (1333), όπου εθάπτοντο οι ηγεμόνες της Ρωσίας. Στην εποχή του ο Πέτρος, μητροπολίτης Βλαντίμιρ, μετέφερε την έδρα του στη Μόσχα.
Απεβίωσε το 1340 και ετάφη στον καθεδρικό του Αρχαγγέλου Μιχαήλ. Στη διαθήκη του αναφέρεται για πρώτη φορά το "χρυσό στέμμα", που πρέπει να είναι το στέμμα του Μονομάχου, αυτό με το οποίο στέφονται οι ηγεμόνες της Ρωσίας. Τον διαδέχθηκε ο πρώτος γιός του Συμεών (1340-53) και έπειτα ο δεύτερος υιός του Ιβάν Β΄.
Νυμφεύτηκε πρώτα την Έλενα και είχε τέκνα:
- Συμεών ο Υπερήφανος (Γόρδι) 1316 - 1353, πρίγκιπας της Μόσχας και μέγας πρίγκιπας του Βλαντίμιρ· δεν άφησε ζώντες απογόνους.
- Μαρία απεβ. 1365, παντρεύτηκε τον Κωνσταντίν πρίγκιπα τού Ροστόβ.
- Ιβάν Β΄ 1326 - 1359, μέγας πρίγκιπας της Μόσχας και του Βλαντίμιρ.
- Αντρέι 1327-13533, πρίγκιπας τού Νόβγκοροντ.
- Γιεβντοκία απεβ. 1342, παντρεύτηκε τον Βασίλι Μιχαηλόβιτς πρίγκιπα του Γιαροσλάβλ.
- Φεοντοσία απεβ. 1365.
Σχετικά πολυμέσα