Το Λιούτομερ (προφέρεται ˈljuːtɔmɛɾ, γερμανικά: Luttenberg in der Steiermark, σλοβενικά: Ljutomer) είναι πόλη στη βορειοανατολική Σλοβενία, περίπου 40 χλμ. ανατολικά του Μάριμπορ. Είναι η έδρα του Δήμου Λιούτομερ. Παραδοσιακά, ήταν μέρος της περιοχής της Στυρίας. Σήμερα περιλαμβάνεται στην Στατιστική Περιοχή Μούρα.[2] Η οικονομία του Λιούτομερ βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην καλλιέργεια σταφυλιών και την παραγωγή κρασιού.
Το Λιούτομερ αναφέρθηκε για πρώτη φορά σε γραπτά κείμενα το 1211 ως Lvtenwerde (και ως Lůtenwerde το 1242, ως Lvtenberch το 1249, ως Lutenberg το 1269, ως Luetemberg το 1380, και ως Lutemberg σε 1440). Τα ονόματα με την κατάληξη -berg αναφέρονταν στην ίδια την πόλη, και εκείνα με την κατάληξη -werd στην ευρύτερη περιοχή. Μέχρι τις αρχές του 19ου αιώνα, το μόνο σλοβενικό όνομα για την πόλη ήταν το Λότμερκ, δανεισμένο από τα γερμανικά.[3] Το σύγχρονο σλοβενικό όνομα επινοήθηκε από τον Στάνκο Βραζ σε ένα γράμμα το 1838, στο οποίο έγραψε προς "Λιουτμέρα" ("Λιούτομερ').[4] Άλλες παραλλαγές δημιουργήθηκαν από οπαδούς του Ιλλυρικού κινήματος, και το όνομα Λιούτομερ ιδρύθηκε περίπου το 1858, υπό την εσφαλμένη ιδέα ότι το όνομα της πόλης προέρχεται από μια Σλαβική φυλή γνωστή ως Λουτομερίτι. Το γερμανικό όνομα Λούτενμπεργκ ήταν η πρώτη βεβαιωμένη ονομασία, αν και δεν είναι γνωστό εάν αυτό βασίζεται σε Σλαβικό δανεισμό ή είναι καθαρά Γερμανικό. Σε τοπικό επίπεδο, η πόλη είναι γνωστή ως Λότμεργκ, ή, πιο πρόσφατα, το Λότμερκ είναι η δευτερεύουσα μορφή.[5][6]
Το Λιούτομερ βρίσκεται στην καρδιά της περιοχή Πρλέκιγια. Αναφέρθηκε για πρώτη φορά ως οικισμός σε γραπτά έγγραφα που χρονολογούνται από το 1242. Στο 1265 χορηγήθηκαν δικαιώματα αγοράς. Η πόλη συνετρίβη από την πανούκλα, τις πολλές φωτιές, και επίσης, είχε να υπερασπιστεί τον εαυτό της ενάντια στις Οθωμανικές και Ουγγρικές επιδρομές. Η πρώτη μαζική διαδήλωση (τάμπορ), υπέρ της Ηνωμένης Σλοβενίας πήρε μέρος στο Λιούτομερ το 1868. Πριν το 1918, η πόλη είχε μια σημαντική γερμανική μειονότητα: το 1910, το 46% των κατοίκων της πόλης ήταν Γερμανόφωνοι.[7] Τα περίχωρα, από την άλλη πλευρά, ήταν σχεδόν αποκλειστικά Σλοβενόφωνα. Το καθεστώς πόλης χορηγήθηκε το 1927.[εκκρεμεί παραπομπή] Η παράδοση της Σλοβενικής εθνικής αφύπνισης του 19ου αιώνα, συνεχίζεται από την δημοτική βιβλιοθήκη, το δημοτικό μουσείο και τη πινακοθήκη.
Μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η Γιουγκοσλαβική στρατιωτική αστυνομία (KNOJ) και μυστική αστυνομία (OZNA) δολοφόνησε από 9 έως 12 πλούσιους πολίτες του Λιούτομερ , οι οποίοι θάφτηκαν στον μαζικό τάφο Μπάμπγι Λόζιτς (σλοβενικά: Grobišče Babji Ložič). Ο μαζικός τάφος σημειώνεται με ένα κοντινό σταυρό βόρεια του ποταμού Στσάβνιτσα στο Δάσος Μπάμπγι Λόζιτς στο βορειοανατολικό τμήμα του οικισμού.[8][9][10]
Υπάρχουν τρεις κύριες πλατείες στο κέντρο της πόλης, και όλες έχουν το δικό τους ιερό:
- Στην Παλιά Πλατεία (σλοβενικά: Stari trg) υπάρχει ένα μικρό εκκλησάκι αφιερωμένο στην Αγία Άννα. Χτίστηκε το 1756 και ανακαινίστηκε το 1853 με τοιχογραφίες του Αγίου Αντωνίου και Αγίου Φλοριάν στα πλευρικά τοιχώματα.[11]
- Στην Κεντρική Πλατεία (σλοβενικά: Glavni trg) υπάρχει μνημειώδης ναός είναι αφιερωμένος στην Παναγία και, εκτός από την Παναγία στην κορυφή της στήλης, φέρει αγάλματα του Αγίου Ροχ και του Αγίου Σεβαστιανού στη βάση του. Χτίστηκε το 1729 από τον δήμαρχο, Ματιάζ Πέτεκ. Ανακαινίστηκε το 1854.[12]
- Στην πλατεία Μίκλοσιτς (σλοβενικά: Miklošičev trg) υπάρχει ένα μικρό εκκλησάκι αφιερωμένο στον Άγιο Φλοριάν. Κτίστηκε το 1736 ως μέρος των τειχών της περίφραξης της εκκλησίας.[13]
Η ενοριακή εκκλησία της πόλης είναι αφιερωμένη στον Ιωάννη τον Βαπτιστή. Πρόκειται για ένα αρχικά Γοτθικό κτίριο που προσαρμόστηκε στα τέλη του 17ου αιώνα, σε τρίκλινο-καμαροσκέπαστο Μπαρόκ κτίριο με τοιχώματα του περιβλήματος.[14]
Σχετικά πολυμέσα