Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν.Μπορείτε να βοηθήσετε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Υλικό που είναι ατεκμηρίωτο μπορεί να αμφισβητηθεί καινα αφαιρεθεί. Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 06/12/2013.
Αυτό το λήμμα χρειάζεται επιμέλεια ώστε να ανταποκρίνεται σε υψηλότερες προδιαγραφές ορθογραφικής και συντακτικής ποιότητας ή μορφοποίησης. Αίτιο: γλώσσα, σύνδεσμοι, μορφή Για περαιτέρω βοήθεια, δείτε τα λήμματα πώς να επεξεργαστείτε μια σελίδακαιτονοδηγό μορφοποίησης λημμάτων.
Πίνακας που απεικονίζει αψιμαχία κατά τη διάρκεια της εξέγερσης του 1745, του Ντέιβιντ Μοριέ.
Ημάχη του Καλλόντεν διεξήχθη στην βόρεια Σκωτία, κοντά στοΙνβερνές στις 16 Απριλίουτου1746 κατά την επανάσταση των Ιακωβιτών. Ήταν η τελευταία προσπάθεια γιατην παλινόρθωση τωνΣτούαρτστο Ηνωμένο Βασίλειο. Ο πρίγκιπας Κάρολος Εδουάρδος Στούαρτ (1720-1788) ήταν γιος του Ιακώβου Εδουάρδου (1688-1766) και εγγονός του βασιλιά Ιακώβου Ζ'/Β' (1633-1701), ο οποίος καθαιρέθηκε το 1688 λόγω του ότι ήταν φανατικός καθολικός. Είχαν περάσει 30 χρόνια από την πρώτη επανάσταση των Ιακωβιτών (1715) καιοι Άγγλοι δεν είχαν παράπονο. Οι περισσότεροι υποστηρικτές των Ιακωβιτών ήταν Σκωτσέζοι Χάιλαντερς. Ο πρίγκιπας είχε την στήριξη της καθολικής Γαλλίας τουΛουδοβίκου ΙΕ'.
Ο πρίγκιπας είχε την στήριξη κυρίως των Χάιλαντερ (βόρειοι Σκωτσέζοι) καιτων Ιρλανδών. Επίσης, είχε στην διάθεσή του δύο γαλλικά τάγματα τουΛουδοβίκου ΙΕ'. Είχε την στήριξη δύο μεγάλων σκωτσέζικων οικογενειών, Μακντόναλντ και Κάμερον, που ήταν οικογένειες με επιρροή. Ο στρατός του ήταν από Σκωτσέζους και Ιρλανδούς.
Τα γεγονότα ξεκίνησαν ραγδαία. Λίγες μέρες μετά την συγκρότηση στρατού στο Γκλενφίνναν κατέλαβαν τοΕδιμβούργο χωρίς μάχη. 5 μέρες αργότερα οι Ιακωβίτες συνέτριψαν ένα τάγμα βασιλικού στρατούστο Πρέστονπανς, λίγα χιλιόμετρα ανατολικά του Εδιμβούργου. Εντω μεταξύ, όλο και περισσότεροι νεοσύλλεκτοι, μετο μέρος του πρίγκιπα, εμφανίζονταν. Ο πρίγκιπας άρχισε να πιστεύει ότι οι άντρες του ήταν ανίκητοι. Ο πρίγκιπας ήθελε να ξεκινήσει γιατο Λονδίνο. Οι στρατηγοί του τού είπαν να περιμένει την βοήθεια του Λουδοβίκου αλλά εκείνος ξεκίνησε.
Κάρολος Εδουάρδος Στιούαρτ (1720-1788), πίνακας του Γουίλιαμ Μόσμαν.
Αυτή ήταν η αρχή του τέλους.
Ήταν Δεκέμβρης. Ήδη πριν περάσει τα σύνορα και εισβάλει στην Αγγλία, ο πρίγκιπας είχε ήδη χάσει 1000 άντρες, οι οποίοι λιποτάκτησαν και έφυγαν στα Χάιλαντς. Παρά όλα αυτά, ο πρίγκιπας συνέχισε την πορεία του. Από τοΚαρλάιλ κατέβηκε στοΝτέρμπι μέσω Πρέστον και κατέλαβε τοΜάντσεστερ. Αλλά η επανάσταση είχε αρχίσει να χάνει την ορμή της. Στο συμβούλιο του Ντέρμπι ο πρίγκιπας ήθελε να προχωρήσει γιατοΛονδίνο. Οι στρατηγοί του απορούσαν γιατην καθυστέρηση της βοήθειας των Γάλλων, πουο πρίγκιπας είχε αρχικά υποσχεθεί. Παρά την αντίθετη γνώμη του πρίγκιπα γύρισαν όλοι στην Σκωτία όπου τα πράγματα βελτιώθηκαν για λίγο. Οι Ιακωβίτες μάλιστα συνέτριψαν μια μεγάλη δύναμη βασιλικών στο Φόλκερκ, αλλά ο πρίγκιπας έχασε χρόνο μετην πολιορκία του Στέρλινγκ. Ο στρατηγός των Ιακωβιτών, Λόρδος Τζωρτζ Μάρεϋ θεώρησε ότι δενθα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν την δύναμη βασιλικών που ερχόταν καταπάνω τους, με αρχηγό τονΔούκα του Κάμπερλαντ, Γουλιέλμο-Αύγουστο (1721-1765), που ήταν ο νεότερος γιος τουβασιλιά Γεωργίου Β', καθώς πολλοί άντρες λιποτακτούσαν. Το σχέδιο ήταν να υποχωρήσουν στα Χάιλαντς γιατην συγκέντρωση στρατού. Ο πρίγκιπας πλέον είχε σταματήσει για λίγο και διασκέδαζε, ενώ οι άντρες του ενοχλούσαν μικρά οχυρά. Ενώ γίνονταν όλα αυτά, ο αγγλικός στρατός εκπαιδευόταν σεμια νέα άσκηση γιατην αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των Χάιλαντερς.
Φωτογραφία που απεικονίζει τη παράταξη καιτη κίνηση των στρατευμάτων κατά τη διάρκεια της μάχης. Καλλόντεν 16 Απριλίου 1746.
Στα μέσα Μαρτίου, ο Δούκας του Κάμπερλαντ άρχισε να κινείται εναντίον των Ιακωβιτών. Η κρίσιμη μάχη έγινε στο Καλλόντεν Μουρ, ένα άγονο μέρος με ρείκια και τύρφη. Ενώ οι Ιακωβίτες ήταν συγκεντρωμένοι στο Ινβερνές, οι βασιλικοί γιόρταζαν τα γενέθλια του διοικητή τους, Δούκα του Κάμπερλαντ, με επιπλέον φαγητό και ποτό. Όταν το έμαθε αυτό ο Κάρολος ήθελε να επιτεθεί στο στρατόπεδο των χαλαρωμένων [έτσι νόμιζε] Άγγλων με νυχτερινή αιφνιδιαστική επίθεση στο στρατόπεδό τους στο Ναίρν. Κατά την νυχτερινή πορεία όμως έγινε μπέρδεμα καιδεν κατάφεραν τίποτα εκτός από τονα χάσουν 2000 άντρες που λιποτάκτησαν. Όσοι έμειναν, γύρισαν κουρασμένοι και αποκαμωμένοι προς το Ινβερνές. Ο Κάμπερλαντ είχε ξεκούραστο το στρατό του, καισε λίγο 12 τάγματα πεζικού, 3 συντάγματα ιππικού καιμια φάλαγγα πυροβολικού έφτασαν στο Καλλόντεν, όπου συνάντησαν τους Ιακωβίτες. Το μέρος, όπως υποστήριξε ο Τζωρτζ Μάρεϋ ήταν επίπεδο, χωρίς κάλυψη, άρα και ακατάλληλο για τους Χάιλαντερς, ενώ ήταν κατάλληλο γιατο πυροβολικό καιτο ιππικό του βασιλικού στρατού. Κανένας Χάιλαντερ δενθα πολεμούσε εδώ, εάν μπορούσε να επιλέξει.
Όταν οι Ιακωβίνοι κατάλαβαν τι γίνεται προσπάθησαν να συντάξουν τους άντρες τους. Έτσι, στα αριστερά τάχθηκαν οι Μακντόναλντς, οι οποίοι είχαν πάντα τα δεξιά και έτσι θίχτηκαν και έμειναν έτσι ακόμη και κατά την διάρκεια της μάχης. Στα δεξιά τάχθηκαν οι Κάμερον καιοι υπόλοιπες φυλές. Ως εφεδρεία ήταν οι Γάλλοι. Οι Άγγλοι είχαν χωριστεί σε 15 τμήματα πεζικού, 6 ιππικού και 7 πυροβολαρχίες. Τα 8 τμήματα πεζικού ήταν μπροστά, τα 6 στην πίσω ενώ ένα βρισκόταν στα νώτα των Άγγλων γιανα φυλάει για τυχών επίθεση. Τα 7 τμήματα που ήταν πίσω δεν ενεπλάκησαν στην μάχη καθόλου. Τα τμήματα του ιππικού ήταν όλα μπροστά, 3 δεξιά μετά το πεζικό και 3 αριστερά, επίσης μετά το πεζικό. Οι πυροβολαρχίες, εκτός από 2, όλες οι άλλες ήταν μπροστά. Οι μπροστινές πυροβολαρχίες αποτελούνταν από δύο πυροβόλα 3 λιβρών και ήταν ταγμένες ανάμεσα από τα τμήματα πεζικού. Οι Ιακωβίνοι είχαν 12 πυροβόλα διαφόρων τύπων αλλά, αφού δεν είχαν επαγγελματίες πυροβολητές, δεν έκαναν τίποτα. Το δυναμικό των Ιακωβιτών ανερχόταν σε 5000 άντρες ενώ των βασιλικών σε 9000 άντρες.
Οι Ιακωβίτες, ανκαι άυπνοι, κουρασμένοι, πεινασμένοι και μουσκεμένοι, όρμησαν στατα βασιλικά συντάγματα, τα οποία και διέσπασαν. Η μάχη άρχισε στις 13:00 επειδή ένας βασιλικός αξιωματικός που επέβλεπε το μέτωπο των Ιακωβιτών, δέχτηκε μία κανονιά. Ο πρίγκιπας ήταν στα μετόπισθεν αλλά δεν έβλεπε την μάχη ενώ σφοδρός βομβαρδισμός γινόταν από τους βασιλικούς στους Ιακωβίτες. Ο καπνός από τις κανονιές, αφού ο αέρας ήταν κόντρα, έτσουζε τα μάτια των Ιακωβιτών. Τότε, πάνω στον πανικό τους και ξεχνώντας ακόμη καινα πυροβολήσουν, οι Ιακωβίτες κάνουν μία ανεξέλεγκτη και απρόσμενη έφοδο στους Άγγλους, οι οποίοι δεν χάνουν την ψυχραιμία τους. Οι ομοβροντίες θερίζουν τους επαναστάτες, αλλά περίπου 500 επαναστάτες διείσδυσαν, αλλά γρήγορα οι πολιτοφύλακες Κάμπελ [οι μόνοι Σκωτσέζοι που τάχθηκαν με τους Άγγλους] τους κατεδίωξαν. Εντω μεταξύ, Κάμπελ εργάτες γκρέμιζαν τις περιφράξεις των γύρω χωραφιών γιανα κάνουν έφοδο οι δραγόνοι στα μετόπισθεν. Με στρατηγικές κινήσεις, οι Άγγλοι κατάφεραν να διώξουν τους Ιακωβίτες από το κέντρο καιτα δεξιά ενώ οι Μακντόναλντς επιτέθηκαν χωρίς αποτέλεσμα και υποχώρησαν και αυτοί με τους Κάμπελ να τους καταδιώκουν. Oιδραγόνοι, στο μεταξύ, έγιναν αντιληπτοί από τα γαλλικά τμήματα καιτο ιππικό των Ιακωβιτών αλλά αυτό δεν σταμάτησε την προέλασή τους. Οι Κάμπελ κυνήγησαν όσους έμειναν και έσφαζαν αλύπητα, ακόμη και γυναικόπαιδα και τραυματίες.
Ο πρίγκιπας γλίτωσε με ένα γαλλικό καράβι έξι μήνες μετά την μάχη. Ο Μάρεϋ γλίτωσε και μάλιστα οδήγησε γαλλικά τμήματα γιανα κόψουν την υποχώρηση. Παρά όλα αυτά, ο Μάρεϋ δεν επισκεπτόταν τον πρίγκιπα επειδή θεωρούνταν προδότης ο Μάρεϋ, κάτι που σαφώς καιδεν ισχύει. Ο πρίγκιπας έγινε ένας μπεκρής και διόλου ελκυστικός γέρος. Ο Κάμπερλαντ απαγόρευσε στους Σκωτσέζους Χάιλαντερς να ασκούν τα έθιμά τους καινα ομιλούν την κελτική διάλεκτο.
Χάθηκε κάθε ελπίδα για παλινόρθωση των Στούαρτ. Δημιουργήθηκε ένα κλίμα απέχθειας γιατον Κάμπερλαντ καιγια τους Κάμπελ ενώ πάρθηκαν μέτρα γιανα αποφευχθεί άλλη επανάσταση. Παρά όλα αυτά, οι Χάιλαντερς εντάχθηκαν στον αγγλικό στρατό και στις επόμενες δεκαετίες δεν έχασαν καιρό γιανα δείχνουν την γενναιότητά τους.
