Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές.Βοηθήστε συνδέοντας το κείμενο με τις πηγές χρησιμοποιώντας παραπομπές, ώστε να είναι επαληθεύσιμο. Το πρότυπο τοποθετήθηκε χωρίς ημερομηνία. Γιατη σημερινή ημερομηνία χρησιμοποιήστε: {{χωρίς παραπομπές|6|10|2024}}
Φακοειδείς λωρίδες («βελόνες») μαρτενσίτη σε κοινό χάλυβα με 0,35% κ.β. C, μετά από βαφή από τους 870°C.
Ομαρτενσίτης είναι μετασταθής φάση που σχηματίζεται όταν ένας χάλυβας θερμανθεί σε υψηλή θερμοκρασία, ώστε να σχηματιστεί ωστενίτης (γ-Fe), και κατόπιν υποστεί απότομη ψύξη.
Η δομή του μαρτενσίτη είναι βελονοειδής. Σεχάλυβεςμε λιγότερο από 0,4% κ.β. C, ο μαρτενσίτης έχει την μορφή λωρίδων, ενώ σεχάλυβεςμε περισσότερο από 0,6% κ.β. C, ο μαρτενσίτης έχει την μορφή πιο λεπτών πλακιδιών. Σεχάλυβεςμε περιεχόμενο άνθρακα μεταξύ 0,4 και 0,6% κ.β., παρατηρούνται φακοειδείς λωρίδες και λεπτά πλακίδια. Ο μαρτενσίτης παρουσιάζει επίσης εσωτερική δομή που χαρακτηρίζεται από διδυμίες και έντονη παρουσία διαταραχών (κρυσταλλικών ατελειών).
Η απότομη ψύξη τουχάλυβα, που είναι γνωστή ως «βαφή», προκαλεί τονμαρτενσιτικό μετατοπιστικό μετασχηματισμό: τα άτομα τουάνθρακαδεν προλαβαίνουν να μετακινηθούν από τις οκταεδρικές θέσεις του ωστενιτικού πλέγματος. Το πλέγμα μετασχηματίζεται από κυβικό εδροκεντρωμένο (γ-Fe) σε τετραγωνικό χωροκεντρωμένο, στο κέντρο του οποίου βρίσκεται οάνθρακας.
Σχηματική παράσταση της δημιουργίας φακοειδών λωρίδων («βελόνων») μαρτενσίτη μέσα σε κόκκους ωστενίτη.
Η παρουσία τουάνθρακασε οκταεδρικές θέσεις παρεμβολής προκαλεί ασύμμετρη παραμόρφωση στο κρυσταλλικό πλέγμα. Οι λωρίδες καιτα πλακίδια του μαρτενσίτη έχουν πολύ μικρό μέγεθος σε σύγκριση με τους μητρικούς κόκκους τουωστενίτη, με συνέπεια την σημαντική αύξηση της σκληρότητας τουχάλυβα. Επίσης, τα πολλά νέα όρια στην μικροδομή του μαρτενσίτη εμποδίζουν την μετακίνηση των διαταραχών και συμβάλλουν έτσι στην αύξηση της σκληρότητας τουχάλυβα.
Ηβαφήτουχάλυβα προκαλεί συχνά παραμορφώσεις και μικρορωγματώσεις λόγω συσσώρευσης τοπικών τάσεων. Ο βαμμένος χάλυβας γίνεται ψαθυρός από τον περιεχόμενο μαρτενσίτη, και αυτό μπορεί να κάνει το υλικό ακατάλληλο για πολλές εφαρμογές. Γι' αυτό καιη κατεργασία της βαφής συνήθως συνοδεύεται από επαναφοράσε θερμοκρασίες 150–650°C, ώστε να γίνει και πάλι οχάλυβας όλκιμος με μικρή μείωση της σκληρότητάς του.
Παρόμοιοι μαρτενσιτικοί μετασχηματισμοί παρατηρούνται καισε άλλα κράματα (π.χ. Cu–Zn, Cu–Sn, Ti–Mo, Au–Cu, κ.ά.), αλλά δεν συνοδεύονται από αύξηση της σκληρότητας του υλικού. Ο μαρτενσιτικός μετασχηματισμός είναι επίσης μεγάλης σημασίας γιατακράματα μνήμης σχήματος (Cu–Zn–Al, Cu–Al–Ni, Fe–Mn–Si, Ni–Ti, κ.ά.).
