ΗΝέα Ορλεάνη (αγγλικά: New Orleans, γαλλικά: La Nouvelle-Orléans) είναι η μεγαλύτερη πόλη της πολιτείας της Λουιζιάναςκαιμια από τις σημαντικότερες πόλεις τωνΗΠΑ.
Είναι μεγάλο λιμάνι πάνω στονποταμό Μισσισσιππήκαι βιομηχανικό κέντρο. Ιδρύθηκε το1718 από τους Γάλλους και αποκτήθηκε από τις Ηνωμένες Πολιτείες το1803 ως τμήμα της Αγοράς της Λουιζιάνας. Έχει πληθυσμό 500.000 κατοίκους. Εκτός από ναυτικό και βιομηχανικό κέντρο είναι και σπουδαίο εμπορικό κέντρο, όπου διεξάγονται διεθνείς αγοραπωλησίες βαμβακιού, πετρελαίου, καφέ, ζάχαρης, καπνού, ρυζιού, ξυλείας κ.ά. Η πνευματική της ανάπτυξη δεν υστερεί: έχει πανεπιστήμια, βιβλιοθήκες, αρκετά μουσεία και ινστιτούτα επιστημονικής έρευνας. Επιπλέον είναι μία από τις πλέον τουριστικές πόλεις τωνΗΠΑ, μετην ξεχωριστή μουσική της (θεωρείται πατρίδα της τζαζ), τηνκρεολική κουζίνα της, και κυρίως το ετήσιο Καρναβάλι της, γνωστό ως «Μάρντι Γκρα» (από τη γαλλική φράση Mardi Gras). Η ιστορική καρδιά της πόλης είναι το «Γαλλικό Τετράγωνο» (French Quarter), γνωστό γιατη γαλλική αρχιτεκτονική τουκαιτην έντονη νυκτερινή ζωή του κατά μήκος της οδού Μπέρμπον.
Τον Αύγουστο του2005το 80% της πόλης πλημμύρισε όταν τα αναχώματα υποχώρησαν από το πέρασμα τουτυφώνα «Κατρίνα».
Η πόλη πήρε το όνομά της προς τιμή τουΦιλίππου, δούκα της Ορλεάνης, που διετέλεσε αντιβασιλέας της Γαλλίας από το 1715 έως το 1723 για λογαριασμό τουΛουδοβίκου ΙΕ΄, δηλαδή κατά το χρονικό διάστημα ίδρυσης της πόλης.
Επιπλέον η Νέα Ορλεάνη έχει τρία τουλάχιστον γνωστά προσωνύμια (παρατσούκλια):
Πόλη του Μισοφέγγαρου (Crescent City), από το καμπύλο σχήμα καιτην πλάτυνση τουΜισσισσιππήστην περιοχή της.[7]
The Big Easy, πιθανώς μία αναφορά από μουσικούς των αρχών του 20ού αιώνα στην ευκολία της ευρέσεως εργασίας στην πόλη, ή στην εποχή της Ποτοαπαγορευσης στις ΗΠΑ, οπότε η πόλη θεωρείτο ένα τεράστιο speakeasy, δηλαδή ένα κατάστημα παράνομης πωλήσεως οινοπνευματωδών ποτών.
Η πόλη πουτην ξέχασαν οι έγνοιες (The City that Care Forgot), σε χρήση από το 1938, μία αναφορά στον ξέγνοιαστο χαρακτήρα των κατοίκων της.
ΗNueva Orleans (η ισπανική ονομασία της Νέας Ορλεάνης) παρέμεινε ισπανικό έδαφος μέχρι το1803, οπότε επέστρεψε για λίγο στους Γάλλους. Σχεδόν όλη η σωζόμενη αρχιτεκτονική του 18ου αιώνα τουVieux Carré (Γαλλικό τέταρτο) χρονολογείται από την ισπανική περίοδο, με αξιοσημείωτη εξαίρεση το κοινόβιο των Ουρσουλίνων.
ΟΝαπολέων πούλησε τηγαλλική Λουιζιάνα (μια έκταση πολλαπλάσια της σημερινής πολιτείας της Λουιζιάνας) στις ΗΠΑμετηνΑγορά της Λουιζιάναςτο 1803. Στη συνέχεια η πόλη μεγάλωσε γρήγορα με τις εισροές Αμερικανών, Γάλλων, Κρεολώνκαι Αφρικανών. Μεταγενέστερα ήρθαν και Ιρλανδοί, Γερμανοί, Πολωνοί και Ιταλοί. Μεγάλες καλλιέργειες με εξαγωγικό προσανατολισμό ήταν το ζαχαροκάλαμο καιτο βαμβάκι, που καλλιεργούνταν από δούλους σε κοντινές μεγάλες φυτείες.
Χιλιάδες πρόσφυγες από τηνΑϊτινή Επανάσταση, τόσο λευκοί, όσο και μαύροι, έφθασαν στην πόλη το1804. Παρά το ότι ο κυβερνήτης Γουίλιαμ Κλαίμπορνκαι άλλοι αξιωματούχοι ήθελαν να αποτρέψουν την εγκατάσταση ελεύθερων μαύρων, οι Γάλλοι Κρεολοί ήθελαν να αυξήσουν τον γαλλόφωνο πληθυσμό. Καθώς μαθεύτηκε ότι γίνονται δεκτοί περισσότεροι πρόσφυγες, έφθασαν καιπιο εύποροι Αϊτινοί, που είχαν αρχικώς καταφύγει στηνΚούβα.[9] Πολλοί από τους λευκούς γαλλόφωνους είχαν απελαθεί από την Κούβα ως αντίποινα για συνωμοσίες τωνΒοναπαρτιστών.[10]
Το κύμα μεταναστεύσεως το 1809 έφερε 2.731 λευκούς, 3.102 ελεύθερους μιγάδες και 3.226 δούλους κυρίως αφρικανικής καταγωγής, διπλασιάζοντας τον πληθυσμό της Νέας Ορλεάνης. Η πόλη έφθασε να έχει ποσοστό μαύρου πληθυσμού 63%, μεγαλύτερο από ό,τιτοΤσάρλεστον.[9]
Κατά την τελική εκστρατεία τουΠολέμου του 1812οι Βρετανοί έστειλαν δύναμη 11.000 ανδρών γιατην κατάληψη της πόλεως. Παρά τις δυσκολίες, ο στρατηγός Άντριου Τζάκσον, μετη στήριξη του αμερικανικού ναυτικού, κατόρθωσε να συγκεντρώσει ένα ετερόκλητο στράτευμα από στρατιώτες τωνΗΠΑ, ελεύθερους μαύρους, εθνοφύλακες του Τενεσή, Ινδιάνους πολεμιστές Τσόκτοκαι Γάλλους... κουρσάρους (υπό τον πειρατή Ζαν Λαφίτ), καινα καταγάγει αποφασιστική νίκη κατά των Βρετανών τουσερ Έντουαρντ Πάκενχαμ στηΜάχη της Νέας Ορλεάνης, στις 8 Ιανουαρίου 1815.
Οι συμμετέχοντες στη μάχη δεν γνώριζαν ότι στην Ευρώπη είχε ήδη υπογραφεί η Συνθήκη της Γάνδης, που τελείωνε τον πόλεμο. (Ωστόσο η Συνθήκη δεν καλούσε γιατον τερματισμό των εχθροπραξιών μέχρι πουνατην επικυρώσουν αμφότερες οι κυβερνήσεις — καιη αμερικανική κυβέρνηση την επεκύρωσε στις 16 Φεβρουαρίου 1815.) Οι εχθροπραξίες στη Λουιζιάνα είχαν αρχίσει από τον Δεκέμβριο του 1814 και δεν σταμάτησαν παρά στα τέλη Ιανουαρίου του 1815, μετά την επιτυχή αντίσταση κατά της δεκαήμερης πολιορκίας του Φρουρίου Σαιν Φίλιπ από το Βασιλικό Ναυτικό.
Ατμοκίνητα ποταμόπλοια στο λιμάνι της Ν. Ορλεάνης στον Μισσισσιππή το 1853
Ως λιμάνι, η Νέα Ορλεάνη διεδραμάτισε σημαντικό ρόλο πριντον Εμφύλιο στο διατλαντικό εμπόριο σκλάβων, όπως καιστο εμπόριο αγαθών. Τα εισαγόμενα από το εξωτερικό αγαθά έπρεπε να ξεφορτωθούν σε αποθήκες προτού φορτωθούν σε μικρότερα σκάφη (ποταμόπλοια) γιανα ανεβούν τον Μισσισσιππή. Παρά τον ρόλο της στο δουλεμπόριο, η Νέα Ορλεάνη είχε τότε καιτον μεγαλύτερο και πλέον ευημερούντα πληθυσμό ελεύθερων έγχρωμων ανθρώπων στις ΗΠΑ, αρκετοί από τους οποίους ήταν μορφωμένοι άνθρωποι της μεσαίας τάξεως και κατείχαν ακίνητη περιουσία. Ο πληθυσμός της από 27.176 κατοίκους το 1820 ξεπέρασε τις 100 χιλιάδες το 1840.
Ο «Κουταλάκιας» Μπέντζαμιν Φ. Μπάτλερ
Το κεντρικό σημείο καμπής στον πολιτισμό καιστον τρόπο ζωής των κατοίκων της Νέας Ορλεάνης απετέλεσε οΑμερικανικός Εμφύλιος Πόλεμος — όπως καιγιατον υπόλοιπο Νότο τωνΗΠΑ, ουσιαστικά ο κόσμος τους άλλαξε για πάντα. Το1862, μετά από τη Μάχη των Φρουρίων Τζάκσον καιΣαιν Φίλιπ, η πόλη βρέθηκε στην κατοχή των Βορείων, υπό τη διοίκηση του στρατηγού Μπέντζαμιν Μπάτλερ, πρώην πρακτικού δικηγόρου της Μασαχουσέτης. Οι κάτοικοι του έδωσαν τα παρατσούκλια «το Κτήνος», εξαιτίας μιας διαταγής μη σεβασμού των γυναικών των Νοτίων που είχε εκδώσει, και «ο Κουταλάκιας» ("Spoons Butler") επειδή σε επίσημα δείπνα, όπου τον καλούσε υποχρεωτικώς η αριστοκρατία της πόλης, κάποια ασημένια κουταλάκια κατέληγαν στις τσέπες του, αλλά κυρίως επειδή μια φορά είχε κατασχέσει ολόκληρο ασημένιο σερβίτσιο 38 κομματιών από μια γυναίκα που επιχειρούσε ναβγει από τη ζώνη κατοχής.[11]
Ο Μπάτλερ κατάργησε τη διδασκαλία της γαλλικής στα σχολεία της πόλεως καιη πολιτική «αγγλικά μόνο» συνεχίσθηκε σε όλη τη Λουιζιάνα και μεταπολεμικώς.[12] Παρά τη σταδιακή εξαφάνιση της γαλλικής γλώσσας (εξαιτίας καιτων πιέσεων από Ιρλανδούς, Ιταλούς και Γερμανούς μετανάστες)[13] μέχρι καιτο 1902 «το ένα τέταρτο του πληθυσμού της πόλεως» μιλούσε τη γαλλική στη συνήθη καθημερινή συναναστροφή, ενώ «άλλα δύο τέταρτα» μπορούσαν να κατανοήσουν εύκολα τη γλώσσα[14] Μέχρι το 1945 πολλές Κρεολές γυναίκες μεγάλης ηλικίας δεν μιλούσαν αγγλικά.[15]Η τελευταία μεγάλη εφημερίδα της πόλης στη γαλλική γλώσσα, ηL'Abeille de la Nouvelle-Orléans (= «Η μέλισσα της Νέας Ορλεάνης»), έπαψε να εκδίδεται στα τέλη του 1923, μετά από 96 χρόνια κυκλοφορίας.[16] Κατά μερικές πηγές μία μικρότερη εφημερίδα, ηLe Courrier de la Nouvelle Orleans, συνέχισε να εκδίδεται μέχρι[17]το 1955.
Καθώς η πόλη καταλήφθηκε νωρίς στον πόλεμο, γλίτωσε την καταστροφή που υπέστησαν πολλές άλλες πόλεις του αμερικανικού Νότου. Ο στρατός των Βορείων επεξέτεινε τον έλεγχό του προς τα βόρεια κατά μήκος του ποταμού Μισσισσιππή. Το μεγαλύτερο μέρος της νότιας Λουιζιάνας εξαιρέθηκε αρχικώς από τις διατάξεις της «Διακηρύξεως Απελευθερώσεως των Δούλων» που εξέδωσε ο Πρόεδρος Αβραάμ Λίνκολντο 1863. Πολλοί πρώην δούλοι και μερικοί ελεύθεροι έγχρωμοι από την πόλη σχημάτισαν ως εθελοντές τα πρώτα σώματα μαύρων που πολέμησαν στον Αμερικανικό Εμφύλιο. Με διοικητή τον ταξίαρχο Ντάνιελ Ούλμαν (1810-1892), ήταν γνωστά ως «Corps d' Afrique» (υπήρχε μια ομώνυμη πολιτοφυλακή πριντον πόλεμο, αλλά σε αυτή δεν συμμετείχαν πρώην δούλοι ,ενώ σε αυτά τα σώματα οι πρώην σκλάβοι ήταν η πλειονότητα). Τα δύο τελευταία έτη του πολέμου οργανώθηκε καιτο «Έγχρωμο Στράτευμα των Ηνωμένων Πολιτειών», που διεδραμάτισε σημαντικό ρόλο στον πόλεμο.
Σχετικά πολυμέσα
.png)
