Η παραγκούπολη (ή φτωχογειτονιά) είναι μια πυκνοκατοικημένη αστική περιοχή η οποία αποτελείται κυρίως από υπέργηρες στεγαστικές μονάδες που βρίσκονται πολύ κοντά μεταξύ τους. Η παραγκούπολη χαρακτηρίζεται από την επιδεινώμενη ή ανολοκλήρωτη υποδομή και κατοικείται κυρίως από φτωχά άτομα. Η παραγκούπολη είναι τμήμα της πόλης όπου η ποιότητα των σπιτιών είναι χαμηλή και το βιοτικό επίπεδο είναι χαμηλό.[1] Ενώ οι παραγκουπόλεις διαφέρουν σε μέγεθος και άλλα χαρακτηριστικά, οι περισσότερες υποφέρουν από έλλειψη αξιόπιστου αποχετευτικού συστήματος, ύδρευσης, αξιόπιστης ηλεκτρικής ενέργειας, επιβολής του νόμου και άλλων βασικών υπηρεσιών. Οι κατοικίες στις παραγκουπόλεις ποικίλουν από σπίτια-παράγκες έως επαγγελματικά κατασκευασμένες κατοικίες, οι οποίες λόγω της χαμηλής ποιότητας κατασκευής ή λόγω έλλειψης συντήρησης έχουν υποβαθμιστεί.
Λόγω της αυξανόμενης αστικοποίησης του παγκόσμιου πληθυσμού, οι παραγκουπόλεις έγιναν συνηθισμένο θέαμα στις πόλεις των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρώπης από τον 18ο αιώνα έως τα τέλη του 20ού αιώνα.[2][3] Οι παραγκουπόλεις εντοπίζονται συνήθως σε αστικές περιοχές των αναπτυσσόμενων χωρών, ωστόσο υπάρχουν ακόμη μερικές παραγκουπόλεις σε πόλεις των ανεπτυγμένων χωρών.[4][5]
Σύμφωνα με το Πρόγραμμα Ανθρώπινων Οικισμών του ΟΗΕ, περίπου το 33% του αστικού πληθυσμού του αναπτυσσόμενου κόσμου το 2012, ή περίπου 863 εκατομμύρια άτομα, ζούσαν σε παραγκουπόλεις. Το 2012, η αναλογία του αστικού πληθυσμού που ζούσε σε παραγκουπόλεις ως προς τον συνολικό πληθυσμό ήταν υψηλότερη στην Υποσαχάρια Αφρική (62%), ακολουθούμενη από τη Νότια Ασία (35%), τη Νοτιοανατολική Ασία (31%), τη Ανατολική Ασία (28%), τη Δυτική Ασία (25%), την Ωκεανία (24%), την Λατινική Αμερική (24%), την Καραϊβική (24%) και την Βόρεια Αφρική (13%).. Στο επίπεδο χωρών, για το 2009 η χώρα με την υψηλότερη αναλογία του αστικού πληθυσμού που ζούσε σε παραγκουπόλεις ως προς τον συνολικό αστικό πληθυσμό ήταν η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία (95.9%). Μεταξύ του 1990 και του 2010, το ποσοστό των κατοίκων που ζούσαν σε παραγκουπόλεις μειώθηκε, καθώς ο αστικός πληθυσμός αυξήθηκε.[6] Η μεγαλύτερη παραγκούπολη στον κόσμο είναι βρίσκεται στην περιοχή Νέσα-Τσάλκο-Ισταπαλούκα, στην Πολιτεία του Μεξικού.[7][8][9]
Οι παραγκουπόλεις σχηματίζονται και αναπτύσσονται σε διάφορα μέρη του κόσμου για πολλούς λόγους. Μεταξύ των αιτιών είναι η ταχεία μετανάστευση από τις αγροτικές στις αστικές περιοχές, η οικονομική στασιμότητα και ύφεση, τα υψηλά επίπεδα ανεργίας, η φτώχεια, η ανεπίσημη οικονομία, η πολιτική, η αναγκαστική ή χειραγωγούμενη γκετοποίηση, οι φυσικές καταστροφές και οι κοινωνικές συγκρούσεις.[10] Διάφορες στρατηγικές αποσκοπούν στην μείωση και την μεταμόρφωση των παραγκουπόλεων σε διάφορες χώρες με διάφορους βαθμούς επιτυχίας. Οι στρατηγικές αυτές συνδυάζουν μεθόδους όπως: αφαίρεση παραγκουπόλεων, μεταγκατάσταση παραγκουπόλεων, αναβάθμιση παραγκουπόλεων, αστικός σχεδιασμός με ανάπτυξη των υποδομών για όλη τη πόλη και δημόσια στέγαση.[11]
Τα χαρακτηριστικά και οι λόγοι ύπαρξης Παραγκούπολης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η μη πρόσβαση στην ιδιόκτητη γη από τα κατώτερα οικονομικά στρώματα και η καταπάτηση - κατάληψη δημοσίου ή ακόμα και ιδιωτικού χώρου έχουν βοηθήσει να δημιουργηθούν διάφοροι παράνομοι οικισμοί - καταυλισμοί σε αρκετές αστικές τοποθεσίες. Η βασική ανάγκη για στέγη των ανθρώπων έχει συμβάλλει στην εξάπλωση και ανάπτυξη των παραγκουπόλεων. Επίσης, όσο οι κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες συνεχίζονται να υπάρχουν το φαινόμενο παραγκούπολη θα είναι αναπόφευκτη ύπαρξη στις αστικές αναπτυσσόμενες περιοχές. Επιπρόσθετο χαρακτηριστικό μιας παραγκούπολης είναι πως οι κάτοικοι της κατασκευάζουν γρήγορες και πρόχειρες παράγκες με τις ελάχιστες τεχνικές δεξιότητες που κατέχουν σε σύντομο χρονικό διάστημα. [12]
Σύμφωνα με το Πρόγραμμα Ανθρωπίνων Οικισμών των Ηνωμένων Εθνών (UN-Habitat) οι αστικές παραγκουπόλεις έχουν αυξηθεί πολύ πιο γρήγορα από το αναμενόμενο. Οι άνθρωποι που ζουν σε παραγκούπολη φτάνουν το ένα δισεκατομμύριο δηλαδή ένας στους τρεις κατοίκους, το 33% του συνόλου παγκοσμίου πληθυσμού. Επίσης σύμφωνα με την έκθεση σε εθνική προσέγγιση προβλέπεται πως μέχρι το 2050, δηλαδή πιθανών τα επόμενα 30 χρόνια, εάν δεν υπάρξουν μαζικές και ριζικές αλλαγές ενδέχεται οι κάτοικοι παραγκούπολης να φτάσουν τα 3,5 δισεκατομμύρια. Σε παγκόσμια κλίμακα ο αριθμός των κατοίκων των παραγκουπόλεων θα αυξηθεί κατά περίπου 2 δισεκατομμύρια, εάν δεν ληφθούν γρήγορες αντιμετωπίσιμες αποφάσεις για το μείζον θέμα της στέγασης των κατοίκων. [5] Επιπρόσθετα τα χαρακτηριστικά μιας παραγκούπολης ποικίλλουν από τόπο σε τόπο. Οι παραγκουπόλεις διακρίνονται συνήθως από αστική παρακμή, υψηλά ποσοστά ακραίας φτώχειας και ανεργίας. Σε αστικές τοποθεσίες όπου και είναι εγκατεστημένες συνήθως οι παραγκουπόλεις αντιμετωπίζονται ως κοινωνικά προβλήματα που εμφανίζουν σημάδια έντονης εγκληματικότητας. Επίσης όσο οι αστικές περιοχές ενισχύουν τις οικονομικές διαφορές και η ποιότητα ζωής δεν βελτιώνεται στους κατοίκους της, τόσο περισσότεροι φτωχοί άνθρωποι θα μένουν σε παραγκουπόλεις.[13]
- ↑ Caves, R. W. (2004). Encyclopedia of the City. Routledge. σελίδες 601. ISBN 9780415252256.
- ↑ Lawrence Vale (2007), From the Puritans to the Projects: Public Housing and Public Neighbors, Harvard University Press, (ISBN 978-0674025752)
- ↑ Ashton, J R (2006). «Back to back housing, courts, and privies: the slums of 19th century England». Journal of Epidemiology & Community Health 60 (8): 654.
- ↑ Slums: Past, Present and Future United Nations Habitat (2007)
- ↑ 5,0 5,1 The challenge of slums – Global report on Human Settlements, United Nations Habitat (2003)
- ↑ «State of the World's Cities Report 2012/2013: Prosperity of Cities» (PDF). UNHABITAT. Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2013.
- ↑ Mike Davis, Planet of Slums [« Le pire des mondes possibles : de l'explosion urbaine au bidonville global »], La Découverte, Paris, 2006 ((ISBN 978-2-7071-4915-2))
- ↑ 5 Biggest Slums in the World, International Business Times, Daniel Tovrov, IB Times (December 9, 2011)
- ↑ Craig Glenday (Editor), Guinness World Records 2013, Bantam, (ISBN 978-0-345-54711-8); see page 277
- ↑ Patton, C. (1988). Spontaneous shelter: International perspectives and prospects, Philadelphia: Temple University Press
- ↑ Local Government Actions to Reduce Poverty and Achieve The Millennium Development Goals, Mona Serageldin, Elda Solloso, and Luis Valenzuela, Global Urban Development Magazine, Vol 2, Issue 1 (March 2006)
- ↑ Taher, Mania Tahsina; Ibrahim, Arefeen (2014-01-23). «Transformation of Slum and Squatter Settlements: A Way of Sustainable Living in Context of 21st Century Cities» (στα αγγλικά). American Journal of Civil Engineering and Architecture 2 (2): 70–76. doi:10.12691/ajcea-2-2-3. ISSN 2328-7365. http://pubs.sciepub.com/ajcea/2/2/3/abstract.html.
- ↑ «Rethinking Dharavi: An analysis of redevelopment programs for slums in Mumbai, India». The Architectural League of New York (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 8 Μαΐου 2021.
