Ανάπτυξη ριζωμάτων από φυτό του γένους ευφορβία (Euphorbia antiquorum)Ρίζωμα ινδικού λωτού καθαρισμένο και κομμένοΡίζωμα κουρκουμά, ολόκληρο και αλεσμένοΝέοι υπέργειοι βλαστοί αναφυόμενοι από κόμβους ριζώματος ιριδοειδούς (γένος Crocosmia)
Στηβοτανικήτορίζωμα είναι ένας υπόγειος, πολυετής βλαστός, που λειτουργεί ως αποθηκευτικό όργανο, αλλά κάποτε και ως μέσο αναπαραγωγής του φυτού. Βρίσκεται λίγο κάτω από την επιφάνεια του εδάφους και είναι καλυμμένος από λεπτά βράκτεια. Αναπτύσσεται οριζόντια ή σχεδόν οριζόντια (εκτός από εξαιρέσεις) και διατηρεί το γενικά κυλινδρικό σχήμα του βλαστού. Επάνω του υπάρχουν εσοχές και εξογκώματα.
Το ρίζωμα αναπτύσσει προς τα κάτω κανονικές ρίζες, που εισχωρούν βαθύτερα στο έδαφος, αλλά φέρει και επάκριους οφθαλμούς, από τους οποίους εκφύονται βλαστοί ή και ανθοφόρα στελέχη.
Ριζώματα απαντώνται πολύ συχνά στα πολυετή ποώδη φυτά, όπως ταμονοκοτυλήδονασπαθόχορτο, κάννα και άκαρος. Σε κάθε περίπτωση το ρίζωμα, όταν υπάρχει, θεωρείται ως ο βασικός βλαστός του φυτού και όταν αποχωρισθεί από το υπόλοιπο φυτό, το κάθε τμήμα του μπορεί σε πολλές περιπτώσεις να δώσει ένα νέο φυτό.
Οι ουσίες που αποθηκεύονται σε ένα ρίζωμα, οι λεγόμενες αθησαυριστικές ουσίες, είναι άμυλα, άλλα σάκχαρα, πρωτεΐνεςκαι μερικές φορές καιλίπη. Αυτές αποθηκεύονται στο θεμελιώδες παρέγχυμακαι αργότερα τροφοδοτούν τα νεαρά φυτάρια πουθα προέλθουν από το ρίζωμα. Μετην αποθήκευση αυτή το ρίζωμα εξογκώνεται έντονα, χάνοντας κάποτε την αρχική κυλινδρική μορφή τουμε συμπίεση και διαπλάτυνση (όπως στηγλαδιόλα), ή παίρνοντας τη μορφή περιδέραιου με εξόγκωση των γονάτων και βράχυνση των μεσογονατίων, όπως στοπολυγόνατο, γένος του οποίου η ίδια η ονομασία οφείλεται στο ρίζωμά του.
Χρήση των ριζωμάτων γιατην αναπαραγωγή και διάδοση καλλιεργούμενων φυτών γίνεται από αγρότες και κηπουρούς. Η ίδια φυσική διαδικασία επιτρέπει την πλάγια επέκταση φυτών όπως τομπαμπούκαιτααγρωστώδη. Παραδείγματα φυτών που διαδίδονται με αυτόν τον τρόπο αποτελούν οΛυκίσκος το ζυθοβότανο, τοσπαράγγι, το τζίντζερ, ηίριδα, το κρινάκι μυγκέ, τα είδη της κάνναςκαιοισυμποδικέςορχιδέες.
Τα ριζώματα που φυλάσσονται από τους καλλιεργητές σε αποθήκες, υπόκεινται σε μολύνσεις από βακτήρια και μύκητες, που μπορούν νατα καταστήσουν ακατάλληλα για επαναφύτευση καινα μειώσουν σε μεγάλο βαθμό τα αποθέματα. Ωστόσο, τα ριζώματα μπορούν να παραχθούν και από καλλιέργειες φυτικών ιστών. Η ικανότητα αυτή επιτρέπει μεγαλύτερα αποθέματα για επαναφύτευση και μεγαλύτερες αποδόσεις. Οι φυτικές ορμόνες αιθυλένιοκαιιασμονικό οξύ έχει βρεθεί ότι επάγουν και ρυθμίζουν την ανάπτυξη των ριζωμάτων, ειδικά στοραβέντι. Η γνώση της χρήσεως αυτών των ορμονών γιατην αύξηση των ριζωμάτων θα μπορούσε να βοηθήσει τους αγρότες όσο και τους βιολόγους να παράγουν φυτά από ριζώματα.
Ορισμένα φυτά έχουν ριζώματα που φύονται πάνω από το έδαφος ή κείνται στην επιφάνεια του εδάφους, όπως μερικά είδη ίριδας καιοιφτέρες (Πτεριδόφυτα), οι οποίες διαδίδονται με αυτά. Φυτά μευπόγεια ριζώματα είναι μεταξύ άλλων όλα τα φυτά της οικογένειας Ζιγγιβεροειδή (Zingiberaceae), τομπαμπού, ηδιωναία, ηPhysalis alkekengi, τοToxicodendron diversilobum, [1]ο λυκίσκος, η αλστρεμέρια καιτα αγριόχορτα.
