Ρόδη (Ιβηρία)

Ηいーた Ρόδη (σしぐまτたうαあるふぁ αρχαία ελληνικά Ῥόδη, ή Ῥόδος κかっぱαあるふぁιいおた σしぐまτたうαあるふぁ λατινικά Rhodus) ήταν μみゅーιいおたαあるふぁ εμπορική αρχαιοελληνική αποικία σしぐまτたうηいーたνにゅー σημερινή ακτή της Καταλονίας, σしぐまτたうοおみくろんνにゅー κόλπο της Ρόζες, πολύ κοντά σしぐまτたうηいーたνにゅー έτερη αποικία τたうοおみくろんυうぷしろん Εμπορίου. Τたうαあるふぁ αρχαιολογικά της απομεινάρια εντοπίζονται σしぐまτたうοおみくろん φρούριο της σημερινής πόλης της Ρόζες, σしぐまτたうηいーたνにゅー οποία δίνει κかっぱαあるふぁιいおた τたうοおみくろん όνομά της.

Προέλευση

Αρχικά ηいーた αποικία της Ρόδης θεωρείτο ότι είχε ιδρυθεί από τους Ροδίους κατά τたうοおみくろんνにゅー 8οおみくろん ή 7οおみくろん αιώνα πぱい.Χかい. Τόσο τたうοおみくろん όνομα της πόλης, τたうαあるふぁ εμβλήματά της μみゅーαあるふぁ κかっぱαあるふぁιいおた οおみくろんιいおた αρχαίες πηγές έδειχναν προς αυτή τたうηいーたνにゅー κατεύθυνση. Ωστόσο, οおみくろんιいおた αρχαιολογικές έρευνες δでるたεいぷしろんνにゅー ανακάλυψαν ευρύματα παλαιότερα τたうοおみくろんυうぷしろん 4οおみくろんυうぷしろん αιώνα πぱい.Χかい., εποχή κατά τたうηいーたνにゅー οποία αυτοί πぱいοおみくろんυうぷしろん κυριαρχούν σしぐまτたうηいーたνにゅー Δυτική Μεσόγειο είναι οおみくろんιいおた Φωκαείς, κかっぱαあるふぁιいおた ηいーた μεγάλη τους αποικία, ηいーた Μασσαλία. Πιθανότατα λοιπόν πρόκειται γがんまιいおたαあるふぁ έναν λιμενικό οικισμό, δημιούργημα της Μασσαλίας, πぱいοおみくろんυうぷしろん δέχθηκε επιρροές κかっぱαあるふぁιいおた από τたうηいーた γειτονική, κかっぱιいおた επίσης φωκαϊκή, αποικία τたうοおみくろんυうぷしろん Εμπορίου.

Ιστορία

Οおみくろん εμπορικός πυρήνας της Ρόδης εδραιώθηκε κατά τたうοおみくろんνにゅー τρίτο τέταρτο τたうοおみくろんυうぷしろん 4οおみくろんυうぷしろん αιώνα, μάλλον ως δευτερεύον λιμάνι της Μασσαλίας, ηいーた οποία τたうοおみくろん χρησιμοποιούσε γがんまιいおたαあるふぁ νにゅーαあるふぁ διοχετεύει από εκεί τたうοおみくろん πλεόνασμα σίτου πぱいοおみくろんυうぷしろん παρήγαγε ηいーた πεδιάδα της. Από τたうαあるふぁ τέλη τたうοおみくろんυうぷしろん 4οおみくろんυうぷしろん αιώνα πぱい.Χかい. ηいーた Ρόδη έζησε μみゅーιいおたαあるふぁ οικονομική άνθηση πぱいοおみくろんυうぷしろん τたうηいーたνにゅー ώθησε προς τたうηいーたνにゅー ανεξαρτιτοποίησή της από τたうηいーた Μασσαλία κかっぱαあるふぁιいおた σしぐまτたうηいーたνにゅー ισχυροποίηση τたうοおみくろんυうぷしろん χαρακτήρα της ως πόλη. Εκείνη τたうηいーたνにゅー περίοδο χτίστηκαν δημόσια κτίρια, ένα νέο λιμάνι, κόπηκαν νομίσματα (μみゅーεいぷしろん τたうηいーたνにゅー επιγραφή «ΡΟΔΕΤΩΝ» κかっぱαあるふぁιいおた τたうηいーたνにゅー εικόνα ενός τριαντάφυλλου) κかっぱαあるふぁιいおた ηいーた επιρροή της πόλης έφτασε μέχρι τたうοおみくろん σημερινό Έρο της Γαλλίας.

Οおみくろん τρίτος αιώνα υπήρξε επίσης εποχή ακμής γがんまιいおたαあるふぁ τたうηいーたνにゅー Ρόδη, μみゅーεいぷしろん τたうηいーたνにゅー εξαγωγή κεραμικών κかっぱαあるふぁιいおた τたうηいーたνにゅー ενσωμάτωσή της σしぐまτたうοおみくろん καρχηδονιακό εμπορικό δίκτυο σしぐまτたうηいーたνにゅー Ιβηρική κかっぱαあるふぁιいおた τις Βαλεαρίδες, σしぐまεいぷしろん αντίθεση μみゅーεいぷしろん τたうηいーたνにゅー ρωμαϊίζουσα Μασσαλία. Πιθανότατα τέτοια οικονομική ανάπτυξη συνέβαλε κかっぱαあるふぁιいおた σしぐまεいぷしろん δημογραφική άνθηση ενόσω οおみくろんιいおた σχέσεις μみゅーεいぷしろん τたうοおみくろん γειτονικό Εμπόριο κυμαινόταν μεταξύ της εμπορικής συνεργασίας κかっぱαあるふぁιいおた της ανοικτής αντιπαλότητας.

Οおみくろん Βべーた' Καρχηδονιακός Πόλεμος ώθησε τις δύο ελληνικές αποικίες της καταλανικής ακτής νにゅーαあるふぁ ταχθούν μみゅーεいぷしろん τたうοおみくろん μέρος τたうωおめがνにゅー Ρωμαίων. Εいぷしろんνにゅー τούτοις, οおみくろんιいおた αντιδράσεις τたうωおめがνにゅー Ιβήρων σしぐまτたうηいーたνにゅー αυξανόμενη ρωμαϊκή εξουσία τους οδήγησε σしぐまεいぷしろん μみゅーιいおたαあるふぁ σειρά από εξεγέρσεις, πぱいοおみくろんυうぷしろん δでるたεいぷしろんνにゅー άφησαν αδιάφορη τたうηいーたνにゅー Ρόδη, πόλη μみゅーεいぷしろん σημαντικό πληθυσμό ιθαγεννών. Κατά τたうηいーた ρωμαϊκή εκστρατεία τたうοおみくろんυうぷしろん Μάρκου Πόρκιου Κάτωνα εναντίον τたうωおめがνにゅー Ιβήρων, ηいーた Ρόδη πολιορκήθηκε κかっぱαあるふぁιいおた μετά τたうηいーたνにゅー υποταγή της, μετατράπηκε σしぐまεいぷしろん ένα ήσσωνος σημασίας οικισμό («castellum») υπό τたうοおみくろんνにゅー έλεγχο τたうοおみくろんυうぷしろん Εμπορίου.

Δでるたεいぷしろんνにゅー έχουν βρεθεί ίχνη οικιστικής παρουσίας στης Ρόδη μετά τたうοおみくろんνにゅー 2οおみくろん αιώνα, κάτι πぱいοおみくろんυうぷしろん επιβεβαιώνει τたうηいーたνにゅー απομόνωσή της σχετικά μみゅーεいぷしろん τたうοおみくろん ρωμαϊκό αστικό δίκτυο της σημερινής Καταλονίας. Μάλλον επανήλθε γがんまιいおたαあるふぁ λίγο σしぐまτたうοおみくろん προσκήνιο κατά τたうοおみくろんνにゅー 4οおみくろん κかっぱαあるふぁιいおた 5οおみくろん αιώνα, εκμεταλευόμενη τたうηいーたνにゅー παρακμή τたうοおみくろんυうぷしろん Εμπορίου, μέχρι τたうηいーたνにゅー καταστροφή της από τたうοおみくろんυうぷしろん Βάσκονες τたうοおみくろんνにゅー 6οおみくろん αιώνα.

Βιβλιογραφία

• Lluís Buscató i Somoza, La colònia grega de Rhode: una aproximació al seu origen, evolució i desaparició, Figueres, Brau, 1999.
• Lluís Buscató i Somoza, "La Real Academia de la Historia y los yacimientos de Rhode y Emporion en el s. XIX", Boletín de la Real Academia de la Historia, 198 (2001), 155-174.
• Lluís Buscató i Somoza, "L'actuació arqueològica de la Comissió de Monuments de Girona al segle XIX: Emporion i Rhode", Annals de l'Institut d'Estudis Gironins, 42 (2001), p. 483-491.
• Lluís Buscató i Somoza, "Noucentisme i arqueologia: Emili Gandia i les excavacions arqueològiques dels anys 1916 i 1917 a Roses", Annals de l'Institut d'Estudis Empordanesos, 35 (2002), 11-37.
• Carlos Díaz, Hug Palou i Anna M. Puig, La ciutadella de Roses, Girona, Diputació de Girona-Caixa de Girona (Quaderns de la Revista de Girona, 77), 1998.
• Antonio Manuel de Guadán, Las monedas de plata de Emporion y Rhode, 2 vols., monogràfic dels Anales y Boletín de los Museos de Arte de Barcelona, 12 (1955-1956) i 13 (1957-1958) [=1968-1970].
• Josep M. Gurt, Rosas en el Bajo Imperio, tesina de llicenciatura de la Universitat de Barcelona, 1974 (dir. Pere de Palol).
• M. Aurora Martín, F. Javier Nieto i Josep Mª Nolla, Excavaciones en la ciudadela de Roses: campaña 1976 y 1977, Girona, Diputació Provincial de Girona, Servei Tècnic d'Investigacions Arqueològiques, 1979.
• Francisco Javier Nieto Prieto, El edificio "A" de la Ciudadela de Roses: la terra sigillata africana, Girona, Centre d'Investigacions Arqueològiques de Girona, 1993.
• Mª. José Pedrón Pedrón, Las importaciones de cerámica ática de Rhode: barrio helenístico (1963-1970), tesina de llicenciatura de la Universitat de Lleida, 1995? (dir. Emili Junyent i Sánchez).
• Anna M. Puig i Griessenberger et al., La colònia grega de Rhode (Roses, Alt Empordà), coord. Teresa Carreras Rosell i Aurora Martin, Girona, Museu d'Arqueologia de Catalunya-Diputació de Girona-Ajuntament de Roses, 2006. Tesi doctoral original consultable a TDX Tesis en Xarxa.
• Enric Sanmartí, La cerámica campeniense de Emporion y Rhode, 2 vols., Barcelona, Diputació Provincial de Barcelona-Institut de Prehistòria i Arqueologia de Barcelona, 1978.
• L. Villaronga, Les monedes de plata d'Empòrion, Rhode i les seves imitacions: de principi del segle III aC fins a l'arribada dels romans el 218 aC, Barcelona, Societat Catalana d'Estudis Numismàtics, Institut d'Estudis Catalans, 2000.