Η Στέλλα είναι ελληνική αισθηματική-δραματική ταινία του 1955, σε σκηνοθεσία και σενάριο Μιχάλη Κακογιάννη. Βασίζεται στο θεατρικό έργο του Ιάκωβου Καμπανέλλη «Η Στέλλα με τα κόκκινα γάντια», ενώ είναι εμπνευσμένη δραματουργικά από τον μύθο της Κάρμεν. Η παραγωγή ανήκει στη Μήλλας Φιλμ και πρωταγωνιστούν οι Μελίνα Μερκούρη και Γιώργος Φούντας.
Η Στέλλα (Μελίνα Μερκούρη) είναι τραγουδίστρια στο κέντρο Παράδεισος, που διευθύνει η Μαρία (Σοφία Βέμπο). Στο ίδιο κέντρο τραγουδά και μια άλλη τραγουδίστρια, η Αννέτα (Βούλα Ζουμπουλάκη), που ζηλεύει τη Στέλλα. Το αγόρι της Στέλλας είναι ο Αλέκος (Αλέκος Αλεξανδράκης), γόνος πλούσιας οικογένειας, που αντιδρά έντονα σε αυτή τη σχέση. Η Στέλλα όμως αποφασίζει να θέσει τέρμα στη σχέση τους, πριν έρθει η φθορά αλλά και επειδή έχει ήδη εμφανιστεί ο Μίλτος, ποδοσφαιριστής του Ολυμπιακού, που κέντρισε το ενδιαφέρον της.
Η Στέλλα αρχικά αποφεύγει τη στενή πολιορκία του Μίλτου, αργότερα όμως υποκύπτει στο πάθος και τη γοητεία του. Τον αγαπά· αγαπά όμως και την ελευθερία της. Θα χρειαστεί λοιπόν να κάνει μια σημαντική επιλογή, όταν εκείνος της κάνει πρόταση γάμου. Δέχεται μεν την πρόταση, αλλά με μισή καρδιά, αφού μια τέτοια απόφαση δεν είναι ταιριαστή με την ιδιοσυγκρασία της. Λίγο πριν από τον γάμο, την επισκέπτεται στο σπίτι της όπου βρίσκεται με την Αννέτα η μάνα του Μίλτου (Χριστίνα Καλογερίκου). Η γερόντισσα δίνει την ευχή της στη Στέλλα, η οποία, μόλις φεύγει η μέλλουσα πεθερά της, σηκώνεται και φεύγει και αυτή αφήνοντας την Αννέτα πίσω της να φωνάζει. Περνά την υπόλοιπη μέρα αλλά και τη νύχτα της με τον νεαρό θαυμαστή της Αντώνη (Κώστας Κακκαβάς), μια τυχαία γνωριμία. Τα χαράματα, επιστρέφοντας στο σπίτι της, την περιμένει ο Μίλτος, ο οποίος τη μαχαιρώνει στη μέση του δρόμου και, αμέσως μετά, την αγκαλιάζει φιλώντας την. Μαζεύεται κόσμος, ανάμεσά τους και η Αννέτα, η οποία φωνάζει στον Μίλτο να φύγει για να μη συλληφθεί, ενώ εκείνος συνεχίζει να αγκαλιάζει τη νεκρή Στέλλα, μοιάζοντας να μην ακούει τίποτα.
Τη μουσική έγραψε ο Μάνος Χατζιδάκις, ενώ κλασική είναι η ερμηνεία της Μελίνας Μερκούρη στο τραγούδι "Αγάπη που 'γινες δίκοπο μαχαίρι". Στην ταινία ακούστηκαν για πρώτη φορά τα τραγούδια «Εφτά τραγούδια θα σου πω» και «Το φεγγάρι είναι κόκκινο». [1] Ηχολήπτης της ταινίας ήταν ο Τάκης Κόντος. Τη σκηνογραφία επιμελήθηκε ο Γιάννης Τσαρούχης. [2]
Μια από τις ατάκες που έμειναν γνωστές από την ταινία ακόμα και σήμερα είναι το ‘’Στέλλα, κρατάω μαχαίρι’’ , που ξεστομίζει ο Μίλτος λίγο πριν μαχαιρώσει την αγαπημένη του.
Τα γυρίσματα του κέντρου Παράδεισος όπου τραγουδούσει η Στέλλα ήταν, όπως θυμάται ο Αλέκος Αλεξανδράκης, η Ταβέρνα του Κουλού στην οδό Καλλιδρομίου, στα Εξάρχεια. [3]
Η ταινία κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στις κινηματοραφικές αίθουσες στις 21 Νοεμβρίου 1955. [4] Υπήρξε η τελευταία ταινία της Μήλλας Φιλμ, σημειώνοντας αξιοσημείωτη καλλιτεχνική και εμπορική επιτυχία (134.142 εισιτήρια). Σε αυτήν πραγματοποίησαν την πρώτη κινηματογραφική εμφάνισή τους η Μελίνα Μερκούρη και ο Κώστας Κακκαβάς. [5] Κυκλοφόρησε και με τη μορφή ντιβιντί στις 11 Νοεμβρίου 2007. [6]
Διακρίθηκε με τη Χρυσή Σφαίρα καλύτερης ξένης ταινίας το 1956 και με το βραβείο καλύτερης ταινίας ρετροσπεκτίβας στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης το 1960. Η ταινία ήταν φαβορί για το Χρυσό Φοίνικα στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Καννών το 1955 και η Μελίνα Μερκούρη για το βραβείο καλύτερης ηθοποιού· δεν κέρδισε όμως κανένα από τα δύο. Το γεγονός αυτό προκάλεσε διαμάχη με αποτέλεσμα η Ίσα Μιράντα, μέλος της κριτικής επιτροπής, να δώσει στη Μερκούρη ένα ειδικό βραβείο ερμηνείας το οποίο ονομάστηκε βραβείο «Ίσα Μιράντα». [7] Ήταν επιπλέον η ελληνική υποβολή για το Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας του 1956.
Διχασμένοι οι κριτικοί της εποχής, αντιμετώπισαν την ταινία είτε με ευμενή σχόλια, είτε με εξαιρετικά αρνητική κριτική (ειδικά από τον δεξιό Τύπο της εποχής). Στο μόνο που όλοι συμφωνούσαν ήταν η ερμηνεία της Μελίνας Μερκούρη[8], η οποία επαινέθηκε. Οι περισσότεροι κριτικοί περιέγραψαν την ταινία ως ένα ηχηρό κατηγορητήριο σε βάρος της πατριαρχίας, με την πρωταγωνίστρια να εκπροσωπεί ένα γυναικείο πρότυπο που ήταν αναμφίβολα ξένο προς την ελληνική κοινωνία της εποχής, αλλά και μια διαχρονική ηρωίδα τραγωδίας. Κατά τον ιστορικό Γιάννη Σολδάτο, η Στέλλα εξέφραζε τις επιθυμίες πολλών γυναικών, λίγες από τις οποίες ωστόσο τολμούσαν να ακολουθήσουν το παράδειγμά της. Ειδικότερα, προσωποποιεί τη σύγκρουση των παραδοσιακών αξιών, του ηθικού κώδικα και της τιμής με το ερωτικό πάθος που τελικά δε διασώζεται σε αυτά τα πλαίσια. [9]
Γράφει η εφημερίδα Τα Νέα στις 21 Νοεμβρίου 1955:
«Η ηρωίδα, μια τραγουδίστρια της νυχτερινής ζωής, δίνει την προσωπική της μάχη ανάμεσα σε δύο ερωτικές συμπληγάδες – έναν νέο του λεγόμενου καλού κόσμου (σ.σ. Αλέκος Αλεξανδράκης), που συντρίβεται στο πέρασμα της Στέλλας, και έναν παράφορο ποδοσφαιριστή (σ.σ. Γιώργος Φούντας) – για να καταλήξη στο μοιραίο τέλος». [10]
Η ηρωίδα, που διαλέγει το δικό της δρόμο αντιμετώπισης των αντιλήψεών της ενόχλησε τα αριστερά έντυπα Αυγή και Επιθεώρηση Τέχνης, με αποτέλεσμα να επιτεθούν σκληρά κατά της ταινίας. Ο Κώστας Σταματίου γράφει στην Αυγή:
«Αυτό που βλέπουμε είναι ένα ξεδιάντροπο μελόδραμα, που προβάλλει ό,τι χαμηλότερο, ό,τι πιο “λούμπεν”, ό,τι πιο χυδαίο και καθυστερημένο στοιχείο υπάρχει στη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα. Είναι ένα καλομελετημένο συνοθύλευμα χυδαίου νατουραλισμού, μοιρολατρίας γαλλικής σχολής (της προπολεμικής εποχής), ψευτοελληνικού λαογραφικού στοιχείου (σερβίρει στους ξένους για Ελλάδα τα τουρκοανατολίτικα μπουζούκια -που κι εδώ πέρασε η μόδα τους-, το νταηλίκι, την σεξουαλική ασυδοσία, το σουγιάδιασμα, την αλητεία κλπ.) ψεύτικης τολμηρότητας(…)». [11]
Τα σχόλια του ξένου Τύπου στις Κάννες ήταν ιδιαίτερα ευνοϊκά για την ηρωίδα-πρότυπο της γυναικείας απελευθέρωσης.
- ↑ «Στέλλα: Η ταινία που άφησε εποχή (ανάλυση, βίντεο, αφιέρωμα)». Ανακτήθηκε στις 29 Αυγούστου 2021.
- ↑ «Στέλλα : Η ταινία – θρύλος του ελληνικού κινηματογράφου». in.gr. Ανακτήθηκε στις 29 Αυγούστου 2021.
- ↑ «Στέλλα: Σε ποια ταβέρνα τραγουδούσε η Μελίνα το Αγάπη που 'γινες». Fosonline.gr. Ανακτήθηκε στις 29 Αυγούστου 2021.
- ↑ «Μελίνα Μερκούρη: Σαν σήμερα γεννήθηκε η «Στέλλα» του ελληνικού σινεμά ? αφιερωματα , θεματα || cinemagazine.gr». www.cinemagazine.gr. Ανακτήθηκε στις 29 Αυγούστου 2021.
- ↑ «Στέλλα φύγε, κρατάει μαχαίρι». UrbanLife.gr (στα Αγγλικά). 20 Νοεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 29 Αυγούστου 2021.
- ↑ «Στέλλα (1955)». cine.gr. Ανακτήθηκε στις 29 Αυγούστου 2021.
- ↑ «Ιστοσελίδα imdb».
- ↑ Γιάννη Σολδάτου, "Ένας αιώνας Ελληνικός Κινηματογράφος", 1ος τόμος 1900 - 1970, Εκδόσεις Κοχλίας, Αθήνα 2001, σελίδες 152-153
- ↑ Dimitris Eleftheriotis, Popular cinemas of Europe: studies of texts, contexts, and frameworks, Continuum International Publishing Group, 2001, σσ. 157-161
- ↑ «Στέλλα: Η ταινία που αποκάλυψε τη σαγήνη της Μελίνας». in.gr. Ανακτήθηκε στις 29 Αυγούστου 2021.
- ↑ Πολιά, Ειρήνη (18 Απριλίου 2018). «Στέλλα | Η Μελίνα, ο Κακογιάννης και η Ελλάδα μετά τον εμφύλιο | Mikrofwno.gr». Ανακτήθηκε στις 29 Αυγούστου 2021.
.jpg)
