ΟσερΤσαρλς Σπένσερ «Τσάρλι» Τσάπλιν (αγγλικά: Charles Spencer "Charlie" Chaplin, 16 Απριλίου 1889 − 25 Δεκεμβρίου 1977), γνωστός στηνΕλλάδακαιμετο προσωνύμιο «Σαρλό», ήταν Άγγλοςηθοποιός, σκηνοθέτηςκαι συνθέτης, του οποίου η φήμη ανήλθε κατά τη διάρκεια της εποχής τουβουβού κινηματογράφου. Μεγαλούργησε στις πρώτες δεκαετίες τουΧόλυγουντ. Είναι χρονικά η πρώτη παγκόσμια αναγνωρίσιμη φιγούρα της κινηματογραφικής τέχνης, κυρίως μέσω του χαρακτήρα «Σαρλό» που ενσάρκωνε στις πρώτες ταινίες του.
Από το 1912 ώς το 1918 αξιοποίησε το ταλέντο τουσε πολλές μικρές κωμωδίες του βωβού κινηματογράφου, δημιουργώντας τον τύπο του Σαρλό. Ο ίδιος όχι μόνο πρωταγωνιστούσε, αλλά ήταν επίσης ο σεναριογράφος, σκηνοθέτηςκαισυνθέτης της μουσικήςτων ταινιών του. Η παγκόσμια καταξίωση ήρθε μέσα από τις μεγάλου μήκους ταινίες του, όπως οιΜοντέρνοι καιροί, Ο μεγάλος δικτάτωρ, Τα φώτα της πόλης, Ο κύριος Βερντούκαι άλλες, πουτον κατέταξαν ανάμεσα στους σημαντικότερους δημιουργούς της έβδομης τέχνης.
Το 1952, στο απόγειο τουΨυχρού Πολέμουκαι της Μαύρης Λίστας, έπεσε σε δυσμένεια λόγω τωναριστερών πολιτικών φρονημάτων του. Ενώ ταξίδευε προς τοΛονδίνο, έμαθε την απόφαση του αμερικανικού Υπουργείου Δικαιοσύνης να πάρει τηβίζατουκαι επομένως το δικαίωμα επιστροφής. Μετά από αυτό το γεγονός παρέμεινε οριστικά στηνΕυρώπη, καιπιο συγκεκριμένα στοΒεβέ της Ελβετίας, όπου πέθανε στις 25 Δεκεμβρίου 1977. Στο διάστημα αυτό ταξίδεψε στηνΑμερική μόνο μια φορά, το 1972, προκειμένου να παραλάβει το ειδικό Τιμητικό Όσκαργιατη συνεισφορά τουστην έβδομη τέχνη, κερδίζοντας το μεγαλύτερο σε διάρκεια χειροκρότημα της ιστορίας των βραβείων. Το 1995 σε μία παγκόσμια μελέτη σε κριτικούς κινηματογράφου, ο Τσάπλιν ψηφίστηκε ως ο καλύτερος ηθοποιός στην ιστορία του κινηματογράφου.[19]ΤοΑμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφουτον έχει κατατάξει δέκατο στη λίστα με τους 25 μεγαλύτερους σταρ όλων των εποχών.[20]
Ο Τσαρλς Σπένσερ Τσάπλιν γεννήθηκε στις 16 Απριλίου 1889 στοΛονδίνο. Οι γονείς του, Τσαρλς Τσάπλιν και Χάνα Χάριετ Πέντλιγκχαμ Χιλ, ήταν καλλιτέχνες τουμιούζικ χολ. Ο πατέρας του ήταν αλκοολικός και ένα χρόνο μετά τη γέννηση του Τσάρλι εγκατέλειψε τη σύζυγό τουκαιτα δύο τους παιδιά, τον Τσάρλι καιτον μεγαλύτερο αδερφό του, Σίντνεϊ, που είχε γεννηθεί εκτός γάμου. Λίγο αργότερα η Χάνα εμφάνισε προβλήματα υγείας, εγκατέλειψε την καριέρα της και άρχισε να δουλεύει ως ράφτρα. Καθώς δεν είχε αρκετά χρήματα καιο πρώην σύζυγός της σπάνια τους βοηθούσε οικονομικά, αναγκάστηκε να ζήσει μετα παιδιά της σε διάφορα διαμερίσματα υπό άθλιες συνθήκες. Το 1895 μπήκε σε άσυλο φτωχών στοΛάμπεθκαιτα δύο παιδιά της μεταφέρθηκαν σε ένα σχολείο για ορφανά και εγκατελελειμμένα παιδιά από το οποίο είχαν τις χειρότερες αναμνήσεις. Τρία χρόνια αργότερα, και αφού η μητέρα τους μπήκε σε άσυλο φρενοβλαβών στοΚέιν Χιλ, ο πατέρας τους ανέλαβε με δικαστική απόφαση την επιμέλειά τους. Η ζωή όμως του Τσαρλς καιτου Σίντνεϊ δεν άλλαξε ουσιαστικά αφού ο πατέρας τους συνέχιζε να πίνει καιοι δύο τους μεγάλωναν μετην ερωμένη του πατέρα τους που ήταν επίσης αλκοολική. Αργότερα έζησαν ξανά για ένα διάστημα μετη μητέρα τους, που βγήκε προσωρινά από το άσυλο, ενώ ο Τσαρλς Τσάπλιν πέθανε σε ηλικία 37 ετών από το αλκοόλ και διάφορες ασθένειες. Τον Μάιο του 1903 η Χάνα ξαναμπήκε στο άσυλο καιο μικρός Τσάρλι εγκαταστάθηκε μετον αδερφό τουσε ένα διαμέρισμα.
Ο Τσάρλι Τσάπλιν βγήκε για πρώτη φορά στη σκηνή στην ηλικία των πέντε ετών, όταν ακόμα η μητέρα τουδεν είχε εγκαταλείψει την καριέρα της, γιανατην αντικαταστήσει ένα βράδυ που ήταν άρρωστη, εκτελώντας με κωμικό τρόπο ένα τραγούδι-σουξέ μέσα σε καταιγισμό χειροκροτημάτων. Αργότερα, με μεσολάβηση του πατέρα του, έγινε μέλος του παιδικού θιάσου Οι οκτώ λεβέντες του Λανκασάιρμε μισθό μισή κορώνατην εβδομάδα. Τον Ιούλιο του 1903 ο Τσάρλι έγινε μέλος ενός θιάσου και έπαιξε στην παράσταση Τζιμ, το μυθιστόρημα ενός Λονδρέζου, στην οποιά υποδυόταν ένα χαμίνι στους δρόμους του Λονδίνου. Στη συνέχεια έπαιξε στην αστυνομική κωμωδία Σέρλοκ Χολμςπου γνώρισε μεγάλη επιτυχία. Το Σεπτέμβριο του 1905 ο θίασος έφυγε για τουρνέ στις Η.Π.Α. χωρίς όμως τον Τσάρλι. Τον Ιούλιο του 1906 ο Σίντνεϊ προσλήφθηκε από τον διάσημο θιασάρχη του μιούζικ χολΦρεντ Κάρνοκαιο Τσάρλι στο θίασο Casey's Court Circus. Δύο χρόνια αργότερα ο Τσάρλι προσλήφθηκε και αυτός στο θίασο του Κάρνο και έκανε τον μεθύστακα σεμια παράσταση παντομίμας, στο Mumming Birds. Το φθινόπωρο του 1910 ο Τσάρλι ταξίδεψε μετον θίασο στην Αμερική, στα τέλη της επόμενης χρονιάς επέστρεψε στηνΑγγλίακαι αφού μετέφερε την μητέρα τουσε καλύτερο ίδρυμα, ξαναέφυγε μετον ίδιο θίασο γιατην Αμερική, όπου παρέμεινε πολλά χρόνια.
Λίγα χρόνια μετά την άφιξή τουστηνΑμερικήο Τσάπλιν υπέγραψε συμβόλαιο μετην εταιρία ΚιστόουντουΜακ Σένετ, που εκείνη την εποχή είχε διάσημους κωμικούς (τονΦορντ Στέρλινγκ, τονΦατι-Ρόσκο Άρμπακλ, τηΜέιμπελ Νόρμαντκ.ά.), με αμοιβή 150 δολάρια την εβδομάδα καιτον Ιανουάριο του 1914 έπαιξε στην ταινία Γιανα κερδίσει το ψωμί τουστην οποία υποδύθηκε έναν απατεώνα με κοστούμι λόρδου. ΣτηνΚιστόουν γύρισε συνολικά 35 ταινίες μικρού μήκους στις οποίες ήταν κυρίως ο παραβάτης των κανόνων, έτοιμος πάντα για καυγά και υπέρ του δέοντος ερωτύλος. Στις ταινίες αυτές ο Τσάπλιν άρχισε να διαμορφώνει τη φιγούρα του Σαρλό μετο στενό σακάκι, το μικρό καπέλο, το χαρακτηριστικό μουστάκι, το βάδισμα του πιγκουίνου κ.ά. Στην ίδια εταιρία για πρώτη φορά δοκίμασε την τύχη τουστη σκηνοθεσία στην ταινία Πιασμένος σε καμπαρέ.
Στις αρχές του 1915 ο Τσάπλιν υπέγραψε συμβόλαιο μετην εταιρία Εσανέιμε μισθό 1.250 δολάρια την εβδομάδα, πριμ 10.000 δολάρια και κατοχύρωση της πλήρους καλλιτεχνικής του ελευθερίας. Στην εταιρία αυτή γύρισε 15 ταινίες μεταξύ των οποίων Ο αλήτης, μετην οποία καθιέρωσε τη φιγούρα του περιπλανώμενου ανέργου. ΣτονΑλήτη εμφανίζεται για πρώτη φορά και ένα ακόμη στοιχείο πουθα επαναληφθεί καισε άλλες ταινίες του Τσάπλιν: ο ήρωας παρεξηγεί τη φιλία της «αγαπημένης» του, πιστεύοντας πως είναι ερωτευμένη μαζί του, γιανα εξαφανιστεί διακριτικά στο τέλος, όταν εμφανίζεται αυτός που εκείνη πραγματικά αγαπά. Στις ταινίες στηνΕσανέι παρτενέρ του ήταν ηΈντνα Περβάιανς, πρώτη μούσα και ερωμένη του Τσάπλιν.
Το Φεβρουάριο του 1916 ο Τσάρλι Τσάπλιν υπέγραψε συμβόλαιο μετην εταιρία Μιούτσουαλγια 12 ταινίες με αμοιβή 10.000 την εβδομάδα και πριμ 150.000 δολάρια. ΣτηνΜιούτσουαλ, όπου παρέμεινε μέχρι το καλοκαίρι του 1917, γύρισε μεταξύ άλλων τις ταινίες Ο μετανάστης, Ο ενεχυροδανειστής, Ο τυχοδιώκτης, Το πατινάζ, Η θεραπεία, Ήσυχος δρόμοςκ.ά. Στις ταινίες αυτές, που τις χαρακτηρίζουν οι τρελές καταδιώξεις μέσα σε περιορισμένο χώρο, τελειοποιεί την τεχνική της παντομίμας, τις χορευτικές του ικανότητες καιτα διάφορα γκαγκ (κωμικό τέχνασμα). Κυρίως όμως οι ταινίες τουδεν περιορίζονται πλέον στο κωμικό στοιχείο, αλλά επιπλέον σχολιάζουν διάφορα κοινωνικά προβλήματα, όπως π.χ. ΟΜετανάστηςστην οποία ο Τσάπλιν έθιξε το θέμα τωνμεταναστώνπου ταξίδευαν υπό άθλιες συνθήκες.
Τον Ιούνιο του 1917 ο Τσάπλιν υπέγραψε μετηΦερστ Νάσιοναλ συμβόλαιο 1.000.000 δολαρίων.[21]Η συνεργασία με αυτή την εταιρία ξεκίνησε μετην ταινία Σκυλίσια ζωήκαι ακολούθησαν Ο Σαρλό στρατιώτης, ηΜέρα πληρωμήςκαιοΠροσκυνητής.
Τον Αύγουστο του 1920 ο Τσάπλιν ολοκλήρωσε τοΧαμίνι, την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του, που στοίχισε 300.000 δολάρια και μολονότι δεν προσέλκυσε αρχικά το ενδιαφέρον των διανομέων στην Αμερική, είχε μεγάλη επιτυχία σε ολόκληρο τον κόσμο. Στην ταινία, που συνδυάζει τη σάτιρα μετο τραγικό στοιχείο, είναι έντονες οι μνήμες από τη δύσκολη παιδική ηλικία του Τσάπλιν. Το 1925 γύρισε τονΧρυσοθήρα, ταινία που συγκαταλέγεται στις καλύτερες ταινίες όλων των εποχών, που κόστισε 650.000 και απέφερε περισσότερα από 5.000.000 δολάρια. Και εδώ συνυπάρχει το τραγικό μετο κωμικό στοιχείο, αλλά καιη σουρεαλιστική τρέλα καιη περιπέτεια. Ο Τσάπλιν ξεκίνησε τα γυρίσματα της ταινίας με πρωταγωνίστρια την ανήλικη ηθοποιό Λολίτα ΜακΜάρεϊ, όμως τελικά την αντικατέστησε μετηνΤζόρτζια Χέιλανκαι αναγκάστηκε να ξαναγυρίσει μεγάλο μέρος από τις σκηνές της ταινίας. Τρία χρόνια αργότερα ακολούθησε τοΤσίρκο, στο οποίο ο ήρωας αποτυγχάνει ως επαγγελματίας κλόουν μπροστά στους θεατές, αλλά προκαλεί το γέλιο ως Σαρλό, στην καθημερινή του ζωή. ΤοΤσίρκο συνέπεσε μετην προβολή της πρώτης ταινίας με ήχο (Τραγουδιστής της τζαζ) καιο Τσάπλιν, ανκαι είχε δηλώσει ότι σιχαίνεται τις ομιλούσες ταινίες καθώς εξαφανίζουν την μεγάλη ομορφιά της σιωπής, επένδυσε μουσικά (συνέθεσε ο ίδιος την μουσική) και έκανε επιλεκτική χρήση των ήχων στην επόμενη ταινία του (Τα φώτα της πόλης-1931). Το 1936 γύρισε τους Μοντέρνους καιρούς, την ταινία στην οποία εμφανίστηκε για τελευταία φορά ως Σαρλό με συμπρωταγωνίστρια τηνΠολέτ Γκοντάρ.
Η πρώτη μη βωβή ταινία, Ο Μεγάλος Δικτάτωρ (1940), ήταν μια περιφρόνηση εναντίον τουναζισμού. Γυρίστηκε και κυκλοφόρησε στην Αμερική ένα χρόνο πριντην εμπλοκή της στονΒ΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Τσάπλιν υποδυόταν το ρόλο τουΆντενοϊντ Χίνκελ (Adenoid Hynkel), δικτάτορα της Τομανίας, χαρακτήρα βασισμένο στονΑδόλφο Χίτλερ, ο οποίος ήταν μικρότερος από τον Τσάπλιν μόνο 4 ημέρες. Στην ταινία επίσης συμμετείχε καιοΤζακ Όουκι στο ρόλο τουΜπενζίνο Ναπαλόνι (Benzino Napaloni), δικτάτορα της Βακτηρίας, σατιρίζοντας τον Ιταλό δικτάτορα Μπενίτο Μουσολίνι.
Η Πολέτ Γκοντάρ συνεργάστηκε ξανά μετον Τσάπλιν, υποδυόμενη μια γυναίκα σε γκέτο. Η ταινία εκλήφθηκε ως μια πράξη θάρρους και ανδρείας στο πολιτικό περιβάλλον της τότε εποχής, κυρίως γιατον εξευτελισμό του Ναζισμού καιγιατην απεικόνιση των Εβραϊκών χαρακτήρων και της δίωξής τους. Εκτός από τον Χίνκελ, ο Τσάπλιν έπαιξε επίσης το ρόλο ενός Εβραίου κουρέα, ο οποίος διώκεται από το καθεστώς, ενώ παράλληλα έχει εκπληκτική ομοιότητα μετον Χίνκελ. Ουσιαστικά, ο ρόλος του κουρέα απεικόνιζε τον χαρακτήρα του «Αλήτη».
Στο τέλος, οι δύο χαρακτήρες που υποδύεται ο Τσάπλιν, μέσα από μια σύνθετη πλοκή ανταλλάζουν θέσεις, καιο κουρέας αποβάλλει την κωμική περσόνα γιανα βγάλει, απευθυνόμενος στον θεατή, έναν εξαιρετικό λόγο στον οποίο καταγγέλλει τη δικτατορία, την απληστία, το μίσος καιτη μισαλλοδοξία, εξαίροντας την ελευθερία καιτην ανθρώπινη αδελφοσύνη.
Η ταινία ήταν υποψήφια για Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας, Καλύτερου Σεναρίου και Καλύτερου A΄ Ανδρικού Ρόλου.
Το 1947, μέσα σε ένα έντονα αρνητικό κλίμα γιατον ίδιο, και ενώ διάφοροι συντηρητικοί πολιτικοί ζητούσαν την απέλασή του, γύρισε την ταινία Ο Κύριος Βερντού. Ανκαιτην υπόθεση της ταινίας ο Τσάπλιν την εμπνεύστηκε από τον Λαντρί, έναν Γάλλο δολοφόνο πλούσιων κυριών, ήταν φανερό ότι η ταινία στόχευε σε αρνητικές πλευρές της αμερικανικής κοινωνίας. Ιδιοκτήτες κινηματογραφικών αιθουσών δέχτηκαν πιέσεις γιαναμην προβάλλουν την ταινία η οποία τελικά είχε παταγώδη εμπορική αποτυχία. Αντίθετα, η ταινία Τα φώτα της ράμπας, μια ταινία πάνω στα γηρατειά καιτον θάνατο, που ολοκληρώθηκε πέντε χρόνια αργότερα, είχε μεγάλη εμπορική επιτυχία, εκτός όμως Αμερικής, όπου και πάλι πολλοί αιθουσάρχες δεν πρόβαλλαν την ταινία.
Μετά την άρση της βίζας του από το αμερικανικό Υπουργείο Δικαιοσύνης, ο Τσάπλιν μετην τέταρτη σύζυγό του, Όνα, εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Ευρώπη και συγκεκριμένα στην Ελβετία. Μέχρι το θάνατό τουτο 1977 γύρισε άλλες δύο ταινίες: την αντιμακαρθική σάτιρα Ένας βασιλιάς στη Νέα Υόρκη (1957) και δέκα χρόνια αργότερα τηνΚόμισσα τουΧονγκΚονγκμετηΣοφία ΛόρενκαιτονΜάρλον Μπράντο.
Το 1975 ανακηρύχτηκε ιππότης από τη βασίλισσα Ελισάβετ Β΄.
Στη ζωή του Τσάρλι Τσάπλιν υπήρξαν πολλές γυναίκες. Ο Τσάπλιν παντρεύτηκε τέσσερις φορές, όλες με συναδέλφους του. Εκτός των τεσσάρων γάμων του όμως είχε και πολλές άλλες σχέσεις. Συνολικά απέκτησε 11 παιδιά, ένα από τον πρώτο γάμο, που πέθανε λίγες μέρες μετά τη γέννα, δύο από το δεύτερο και οκτώ από τον τέταρτο, μετην Όνα, κόρη τουΕυγένιου Ο'Νηλ, που όταν έγινε ο γάμος, το 1943, ήταν μόλις 18 ετών. Αυτός ο γάμος κράτησε τριάντα τέσσερα χρόνια, μέχρι το θάνατό του Τσάπλιν.
Καθώς ο Τσάπλιν με πολλές από τις ταινίες του έθιγε αρνητικές πλευρές της αμερικανικής κοινωνίας, διάφορες κοινωνικές ομάδες θεωρούσαν ότι θίγονται από το έργο του. Έτσι, όταν μια πρώην ερωμένη του ηθοποιού, ηΤζόαν Μπάρι, εισέβαλε με ένα όπλο στο σπίτι του απειλώντας νατον σκοτώσει καιστη συνέχεια να αυτοκτονήσει και έπειτα ζήτησε να αναγνωριστεί δικαστικά ότι πατέρας του παιδιού που επρόκειτο να γεννήσει ήταν ο Τσάπλιν, πουριτανικές οργανώσεις γυναικών, σύνδεσμοι παλαιών στρατιωτών καθώς καιτο ίδιο τοFBIτην υποστήριξαν. Τελικά το δικαστήριο δικαίωσε την Μπάρι, μολονότι τοτεστ αίματος που έγινε γιανα αποδειχθεί ανο Τσάπλιν ήταν ο πατέρας ήταν αρνητικό.
.jpg)
