Codex Abrogans ή Abrogans, επίσης Γερμανικό Abrogans είναι ένα γλωσσάριοπου θεωρείται το παλαιότερο σωζόμενο γραπτό κείμενο στηγερμανική γλώσσα. Πρόκειται για έναν θησαυρό λέξεων μεταφρασμένων από ταλατινικάσταπαλαιά ανώτερα γερμανικάσε χειρόγραφη μορφή. Χρονολογείται από τον 8ο αιώνα, πιθανώς σεμια περίοδο μεταξύ 765 – 775.[1]
Πιθανότατα γράφτηκε σε πολλά αντίγραφα, ένα αντίγραφο που έχει φτάσει μέχρι τις μέρες μας φυλάσσεται στη βιβλιοθήκη του αβαείου τουΣανκτ ΓκάλενστηνΕλβετία.
Το όνομα τουκώδικα προέρχεται από την καταχώριση μετην οποία αρχίζει το χειρόγραφο: abrogans = dheomodi (σεμνός, ταπεινός).[2]
Το χειρόγραφο αποτελείται από 3.670 λατινικές λέξεις μεταφρασμένες στα παλαιά γερμανικά με περισσότερες από 14.600 επεξηγήσεις και είναι επομένως μια πολύτιμη πηγή γιατη μελέτη της παλαιάς ανώτερης γερμανικής γλώσσας.
Ο γερμανικός κώδικας Abrogans είναι ένα λεξικό συνωνύμων από τα λατινικά στα παλαιά γερμανικά, το οποίο, ωστόσο, προέκυψε σαν μετάφραση ενός προγενέστερου καθαρά λατινικού λεξικού συνωνύμων, που ήταν αλφαβητικά διατεταγμένο. Αυτό το λατινο-λατινικό γλωσσάρι, το Λατινικό Abrogans, συντάχθηκε πιθανώς στην Ιταλία (πιθανώς στο σημαντικό μοναστήρι Vivarium που ίδρυσε το 544 οΚασσιόδωροςστηνΚαλαβρία της Ιταλίας) από πολλά παλαιότερα γλωσσάρια της ύστερης αρχαιότητας καιτων πρώιμων μεσαιωνικών γλωσσών και επεξηγούσε σπάνιες ή απαρχαιωμένες εκφράσεις, ειδικά από τα λατινικά βιβλικά κείμενα, μεπιο κοινές λατινικές λέξεις.[4]
Πιθανώς στην παλαιά βαυαρική επισκοπή τουΦράιζινγκ, στην οποία επίσκοπος ήταν ο Αρμπέο από το 764 έως το 783 και ίδρυσε βιβλιοθήκη και αντιγραφείο χειρογράφων (scriptorium), το λεξικό τελικά «μεταφράστηκε» στα γερμανικά στο δεύτερο μισό του 8ου αιώνα. Τόσο η λατινική αρχική λέξη όσο καιη λατινική απόδοσή της καλύπτονται αντίστοιχα με μεταφράσεις στα παλαιά γερμανικά, για παράδειγμα:
Λατινικά
Παλαιά ανώτερα γερμανικά
Λατινική σημασία
Παλαιά ανώτερη γερμανική σημασία
abba
faterlih
Abt
väterlich
pater
fater
Vater
Vater
Αυτή ήταν μια προσέγγιση που συχνά οδήγησε σε λανθασμένες μεταφράσεις γύρω στα μέσα του 8ου αιώνα. Παρόλα αυτά, το γλωσσάριο προσφέρει τεράστιο υλικό γιατηγλωσσολογία, πουδεν έχει ακόμη αξιολογηθεί πλήρως. Υπάρχουν περίπου 700 λέξεις πουδεν έχουν βρεθεί σε κανένα άλλο παλαιό γερμανικό κείμενο ( Άπαξ λεγόμενον ).[5]