ΤοUltimate (προφέρεται: [Άλτιμετ]), αρχικά Ultimate frisbee, είναι ομαδικό άθλημαπου παίζεται μετη χρήση ενός δίσκου συγκεκριμένων χαρακτηριστικών γνωστού ως φρίσμπι, ο οποίος χρησιμοποιείται καισε άλλα αθλήματα.
Το Ultimate αποτελεί σήμερα το ομαδικό άθλημα μετην ταχύτερη καιπιο ραγδαία ανάπτυξη και διάδοση στον κόσμο.[εκκρεμεί παραπομπή] Εξαιτίας της ταχύτατης αυτής διάδοσής του, των υψηλών αθλητικών προσόντων που χρειάζονται οι παίκτες του, του συνδυασμού στοιχείων από άλλα αθλήματα, των εύκολων σε υποδομές και χαμηλών οικονομικών απαιτήσεων που έχει, αλλά και της ηθικής κουλτούρας πουτο ακολουθεί, έχει ήδη αρχίσει να χαρακτηρίζεται ως το «ομαδικό άθλημα του μέλλοντος», το «ομαδικό άθλημα του 21ου αιώνα» ή «ένα ουτοπικό άθλημα από το μέλλον».[5][6][7]
Πάνω από 8 εκατομμύρια παίκτες είναι καταχωρημένοι σε αθλητικά σωματεία που ασχολούνται αποκλειστικά μετο Ultimate, το άθλημα παίζεται σε όλα τα επίπεδα (σχολικό, κολεγιακό/πανεπιστημιακό, ήμι-επαγγελματικό, επαγγελματικό), ενώ λειτουργούν 80 εθνικές ομοσπονδίες Ultimate. Επίσης, διοργανώνονται παγκόσμια πρωταθλήματα εθνικών ομάδων και διεθνή δια-συλλογικά πρωταθλήματα.
Το 2015 αναγνωρίστηκε πλήρως ως Ολυμπιακό Αγώνισμα, κάτι που άνοιξε τον δρόμο γιατη μελλοντική ένταξή τουστο πρόγραμμα των Ολυμπιακών Αγώνων.[8][9]ΗΔιεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή έχει αναγνωρίσει την τεράστια πρόοδο που έχει συντελεστεί στο άθλημα. Στις ανακοινώσεις έχει τονίσει επανειλημμένως πως για ένα άθλημα ηλικίας μόλις 44 ετών (το άθλημα «γεννήθηκε» το 1968) και μόνο η αναγνώρισή του ως Ολυμπιακό Αγώνισμα καιη υποψηφιότητά τουγια τους Ολυμπιακούς Αγώνες αποτελεί άθλο και απόδειξη της τεράστιας δυναμικής του Ultimate παγκοσμίως.[10] Από το 2015, το Ultimate είναι το μοναδικό άθλημα δίσκου που συμμετέχει κανονικά στους Παγκόσμιους Αγώνες, δηλαδή στους «Μικρούς Ολυμπιακούς Αγώνες».[11]
Στο Ulltimate η σωματική επαφή ανάμεσα στους παίχτες απαγορεύεται. Ο παίχτης που έχει στην κατοχή τουτον δίσκο απαγορεύεται να κινηθεί και πρέπει να δώσει πάσα σε συμπαίχτη του εντός 10 δευτερολέπτων. Ανγια οποιοδήποτε λόγο ο δίσκος ακουμπήσει το έδαφος, αλλάζει η κατοχή του (turnover). Τοσκορ προκύπτει όταν ένας παίχτης της επιτιθέμενης ομάδας δεχτεί πάσα και βρεθεί κρατώντας το φρίσμπι μέσα στην περιοχή της αντίπαλης ομάδας. Είναι το μοναδικό ομαδικό άθλημα πουγιανα επιτευχθεί ένα γκολ χρειάζεται οπωσδήποτε η συμμετοχή δύο παικτών (πασέρ/handler-υποδοχέα/cutter). Το Ultimate είναι επίσης το μοναδικό αυτοδιοικούμενο άθλημα λόγω της αρχής τουSpirit Of The Game (το πνεύμα του παιχνιδιού). Σύμφωνα με αυτήν, οι παίχτες γνωρίζουν καλά και τηρούν τους κανόνες μόνοι τους εφαρμόζοντας το fair play και επιλύοντας μεταξύ τους τυχόν διαφωνίες. Έτσι, στο άθλημα σε κανένα επίπεδο δεν υπάρχει διαιτητής.[12][13][14][15][16]
Το Ultimate είναι μια ιδιαιτέρως έντονη αθλητική εμπειρία με διαρκή κίνηση, τρέξιμο, άλματα, προσποιήσεις και πλονζόν (layouts). Σύμφωνα με επιστημονική μελέτη του Αμερικανικού Συμβουλίου γιατην Άσκηση καιτου Πανεπιστημίου του Κολοράντο, κατά μέσο όρο στα 40 λεπτά προπόνησης ή ενός παιχνιδιού Ultimate "καίγονται" 477 θερμίδες, κάτι που κατατάσσει το άθλημα αυτό στην κορυφή των αερόβιων αθλημάτων και μορφών άσκησης.[17][18] Παράλληλα όμως, σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου του Μπόχουμ, πρόκειται για ένα "καθαρό" άθλημα με τους παίκτες του Ultimate να διακρίνονται γιατην ευγένεια καιτο υψηλό τους ήθος.[19]
Χαρακτηριστικά δίσκων, γηπέδων και ομάδων Ultimate
Τα χαρακτηριστικά του επισήμως αναγνωρισμένου από την παγκόσμια ομοσπονδία (WFDF) δίσκου είναι: 175 γρ. βάρος και 27,5 εκατ. διάμετρος. Στις ακαδημίες εκμάθησης Ultimate σε παιδιά χρησιμοποιούνται επίσης φρίσμπι μικρότερου βάρους και διαμέτρου.
Οι επίσημες, επαγγελματικού επιπέδου διαστάσεις ενός γηπέδου για Ultimate είναι: 37 μέτρα πλάτος και 110 μέτρα μήκος (64 μέτρα αγωνιστικός χώρος και από 23 μέτρα η κάθε μια περιοχή). Βεβαίως οι διαστάσεις αυτές αλλάζουν αναλόγως του επιπέδου της οργάνωσης καιτων παικτών. Οι επιφάνειες των γηπέδων μπορούν να είναι από φυσικό γρασίδι και συνθετικό τάπητα μέχρι άμμο σε παραλία (beach ultimate) και παρκέ κλειστού γυμναστηρίου (indoors ultimate). Γήπεδα από σκληρές επιφάνειες, π.χ. τσιμέντο, είναι αποδεκτές, αλλά αποφεύγονται λόγω καταπόνησης αθλητών και φρίσμπι.
Οι ομάδες Ultimate σε κάθε επίπεδο ανταγωνισμού χωρίζονται σε 3 κατηγορίες: αμιγώς ανδρικές, αμιγώς γυναικείες και μικτές.Μια πλήρης ομάδες αποτελείται από 7 παίκτες καιοι επίσημοι αγώνες διεξάγονται με 7χ7 παίκτες. Βεβαίως, φιλικά παιχνίδια ή επίδειξης μπορούν να πραγματοποιηθούν καιμε λιγότερους παίκτες.[20]
Το φρίμπι γιανα πετάξει σωστά χρειάζεται πρωτίστως 3 στοιχεία: περιστοφή (spin), κλίση και ταχύτητα/δύναμη.
Μετη σωστή τεχνική κατάρτιση πάντα, τα στοιχεία αυτά επιτυγχάνονται καλύτερα μετη χρήση των 3 βασικών πασών του Ultimate, δηλαδή το Backhand, το Forhand καιτο Hammer. Κάθε πάσα χρησιμοποιείται αναλόγως των επιδιώξεων του κάθε παίκτη καιη καθεμία έχει τη δική της τεχνική. Πέρα από αυτές τις βασικές πάσες υπάρχουν ακόμα πολλές άλλες πιο εξειδικευμένες και προχωρημένου επιπέδου πάσες που χρησιμοποιούνται από έμπειρους παίκτες και επαγγελματίες. Συνολικά, έχουν καταγραφεί 80 διαφορετικοί τρόποι πάσας.[21]
2) Ο παίκτης που έχει στην κατοχή τουτον δίσκο δεν κινείται,
3) Ο παίκτης που έχει στην κατοχή τουτον δίσκο έχει 10" χρόνο στη διάθεσή τουνα δώσει πάσα. Τον χρόνο τον μετράει ο αντίπαλος παίκτης πουτον μαρκάρει, Αν τελειώσει ο χρόνος καιδεν έχει δώσει πάσα, τότε ο δίσκος περνάει στην αντίπαλη ομάδα,
4) Ανγια οποιονδήποτε λόγο ο δίσκος ακουμπήσει στο έδαφος, αλλάζει η κατοχή τουκαι
5) Σεβασμός στον αντίπαλο, ευγένεια και διαρκώς ενεργητικό ευ αγωνίζεσθαι.[22]
Οι παίχτες κάθε ομάδες συγκεντρώνονται μπροστά από τη γραμμή της περιοχής τους. Η αμυνόμενη ομάδα ρίχνει όσο πιο μακριά γίνεται τον δίσκο (pull). Από το σημείο στο οποίο αυτός θα προσγειωθεί ξεκινάει η επίθεση γιατην αντίπαλη ομάδα.
Το φρίσμπι μπορεί κινηθεί προς πάσα κατεύθυνση μεταξύ συμπαιχτών μετη χρήση πασών. Από τη στιγμή που ένας παίχτης γίνει κάτοχος του φρίσμπι οφείλει να σταματήσει τον βηματισμό του όσο πιο άμεσα γίνεται. Μετά πρέπει να κρατήσει σταθερό το ένα του πόδι και μπορεί να κινηθεί κάνοντας μονάχα κινήσεις γύρω από τον άξονά του (pivot). Ο κάτοχος του φρίσμπι οφείλει μέσα σε 10 δευτερόλεπτα να πασάρει το φρίσμπι . Αν περάσει ο χρόνος αυτός καιδεν έχει καταφέρει να πασάρει, τότε έχουμε αλλαγή κατοχής φρίσμπι . Τα 10 δευτερόλεπτα χρονομετρούνται από τον αμυνόμενο παίχτη που μαρκάρει τον επιτιθέμενο/παίκτη κάτοχο του δίσκου.
Γκολ σημειώνεται όταν ένας παίχτης της επιτιθέμενης ομάδας βρεθεί κρατώντας το φρίσμπι μέσα στην περιοχή σκοραρίσματος της αμυνόμενης ομάδας. Συνήθως ένας αγώνας ολοκληρώνεται στα 15, 17 ή 19 γκολ.
Μιαμη ολοκληρωμένη πάσα οδηγεί στην αλλαγή κατοχής του frisbee και έτσι η αμυνόμενη ομάδα αμέσως μετατρέπεται σε επιτιθέμενη. Το παιχνίδι συνεχίζεται από το σημείο στο οποίο έλαβε χώρα ημη ολοκλήρωση μιας πάσας ή από το σημείο που βρισκόταν ο επιτιθέμενος ενώ πέρασαν τα 10 δευτερόλεπτα. Μη ολοκληρωμένη πάσα θεωρείται αυτή κατά την οποία το frisbee για οποιοδήποτε λόγο ακούμπησε στο έδαφος ή βγήκε εκτός των γραμμών του αγωνιστικού χώρου. Αλλαγή κατοχής λαμβάνει χώρα καισε περίπτωση πτώσης του frisbee από τα χέρια ενός παίχτη.
Φάουλ έχουμε όταν ημη εσκεμμένη σωματική επαφή μεταξύ δύο παιχτών δεν επηρεάζει καθοριστικά την ομαλή εξέλιξη του παιχνιδιού. Οποιαδήποτε σκόπιμη επαφή λογίζεται ως φάουλ.
Δεν υπάρχει διαιτητής σε έναν αγώνα Ultimate. Οι παίχτες σεβόμενοι το fair play οφείλουν να επιλύουν τυχόν διαφορές. Κάθε παίχτης που παραβίασε κάποιον κανονισμό οφείλει να ομολογήσει καινα παραδεχτεί το λάθος του. Σε περίπτωση διχογνωμιών αυτές επιλύονται κοινή συναινέσει από τους παίκτες. Αυτή η αρχή είναι κομβικής σημασίας γιατο σύνολο του αθλήματος.[14]Τοευ αγωνίζεσθαι, η ευγένεια, ο σεβασμός στον αντίπαλο καιστην άλλη άποψη, η αυτοκυριαρχία καιμη επιβολή του ενός πάνω στον άλλο, αρχές πουστον κόσμο του Ultimate είναι γνωστές ως Spirit Of The Game, είναι αναπόσπαστα κομμάτια της κουλτούρας του Ultimate. Δεν είναι απλά συνθήματα και ευχές. Χωρίς αυτές δε νοείται το Ultimate.[23]
Spirit Of The Game (SOTG) - Το Πνεύμα Του Παιχνιδιού
Η κομβικής σημασίας γιατο Ultimate αρχή του Spirit Of The Game συνοψίζεται στα εξής: 1) Γνώριζε τους κανόνες του αθλήματος και εφάρμοζε τους, 2) Παίζε καθαρά και απέφευγε τη σωματική επαφή καιτα φάουλ, 3) Να είσαι ακριβοδίκαιος σε κάθε περίσταση, 4) Να παίζεις γιατη χαρά του αθλήματος καινα απολαμβάνεις το παιχνίδι και 5) Να μιλάς με ευγένεια και σεβασμό στους αντιπάλους και συμπαίκτες σου.[24]Η 3η Δεκεμβρίου έχει καθιερωθεί ως η "Παγκόσμια Μέρα Spirit Of The Game" (iSOTG) και εκδηλώσεις προώθησης της αρχής αυτής πραγματοποιούνται σε αγωνιστικούς χώρους σε όλο τον κόσμο.[25]
Το 1938, οΦρεντ Μόρισον καιη σύζυγος του, Λουσίλ, έπαιζαν σεμια παραλία της Καλιφόρνια, πετώντας ο ένας στον άλλον, το ταψάκι από ένα κέικ. Τους είδε ένα άλλο ζευγάρι και τους προσέφερε 25 σεντ, γιανα αγοράσει το ταψάκι. Ο Μόρισον τους το έδωσε, καθώς είχε αγοράσει το ταψί μόνο με 5 σεντ. «Έτσι έγινε η αρχή. Ο κόσμος ήταν πρόθυμος να πληρώσει 20 σεντ παραπάνω γιανατο αγοράσει. Υπήρχε ζήτηση», δήλωσε αργότερα ο Μόρισον. Αμέσως μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Μόρισον έβγαλε στην αγορά τον πρώτο «ιπτάμενο δίσκο» που κατασκεύασε, τον οποίο αποκαλούσε «Whirlo-Way». Το 1948 βελτίωσε το αεροδυναμικό σχέδιο καιτον μετονόμασε σε «Flyin-Saucer», όπως αποκαλούσαν τα UFO, καθώς εκείνη την περίοδο έτυχε να υπάρξουν πολλές αναφορές, ότι «εξωγήινοι» ιπτάμενοι δίσκοι παρατηρήθηκαν στον ουρανό. Το επόμενο μοντέλο του Μόρισον, που κυκλοφόρησε το 1955, είχε πάλι διαστημικό όνομα, «Pluto Platter», δηλαδή η πιατέλα του Πλούτωνα. Ανκαι δημοφιλείς, οι ιπτάμενοι δίσκοι του Μόρισον δεν είχαν σημειώσει εντυπωσιακές πωλήσεις.
Το 1955, πούλησε τα δικαιώματα του δίσκου στην εταιρεία παιχνιδιών Wham-O, η οποία λάνσαρε μία επιθετική διαφημιστική καμπάνια. Έδωσε στο παιχνίδι το όνομα ενός φούρνου στην περιοχή της Νέας Αγγλίας: «Φρίσμπι». Η επιλογή του ονόματος δεν ήταν καθόλου τυχαία. Στη Νέα Αγγλία, όπου βρίσκονταν πολλά απ’ τα διασημότερα πανεπιστήμια της Αμερικής, όπως το Γέιλ καιτο Χάρβαρντ, οι φοιτητές συνήθιζαν να παίζουν ένα παιχνίδι που έμοιαζε πολύ με αυτό που δημιούργησε ο Μόρισον καιη γυναίκα τουτο 1938. Λέγεται μάλιστα ότι συνήθιζαν να φωνάζουν «Φρίσμπι» γιανα ειδοποιήσουν τον κόσμο που στεκόταν τριγύρω να φυλαχτεί. Η Wham-O εκμεταλλεύτηκε την αγαπημένη αυτή συνήθεια των κολεγιόπαιδων καιτη συνδύασε μετο παιχνίδι του Μόρισον. Η «συνταγή» πέτυχε. Το «φρίσμπι» κατέκτησε την Αμερική και σύντομα αναγνωρίστηκε ως κανονικό σπορ, μετη δημιουργία αθλητικού συνδέσμου και διαγωνισμών.
Οι βασικοί κανόνες και αρχές του Ultimate θεσπίστηκαν κατά την περίοδο 1965-1966 από τον Jared Kass και διάφορους συμφοιτητές του, ενώ άλλες λεπτομέρειές του αθλήματος επεξεργάστηκε ο φοιτητής ακόμα το 1968, Joel Silver. Την ίδια χρονιά στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια πραγματοποιήθηκε ο πρώτος καταγεγραμμένος αγώνας Ultimate καιτο 1972 το πρώτο δια-κολεγιακό ματς. Το 1975 διοργανώθηκε το πρώτο ανοικτό τουρνουά Ultimate. Πλέον το άθλημα είχε πάρει τον δρόμο του.[26][27]
↑ 14,014,1«History of the Frisbee». 12 Δεκεμβρίου 2013. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Δεκεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2018.CS1 maint: Unfit url (link)
↑Administrator. «Spirit of the game». www.wfdf.org (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2018.
