The printable version is no longer supported and may have rendering errors. Please update your browser bookmarks and please use the default browser print function instead.
The following Nilo-Saharan word lists are from Starostin (2014, 2017). The proto-languages are Starostin's own reconstructions.
Pronouns and numerals
family
language
I
thou
we
what
who
not
one
two
Berta
p-Berta
*àlì
*ŋgo
*=/a/ŋ/a/
*naN
*nda
—
*ɗuɠu-
*kolaŋ
Kunama
p-Kunama
*a-ba
*e-na
*á-; *kì-
*ay
*no
*-m-; *-n-
*él-
*baːr-
Maba
p-Maba
*a-(mɔ)
*y
*m-i
*ŋV
*na
*an
*to
*mbaːr
Fur
Fur
ka
ʓi
k-i
ka
ki
a... ba
tok
aw
Central Sudanic
p-Moru-Madi
*m=ā
*m=ī ~ *ɲ=ī
*à=mā
*aɗʊ
*aɗɪ
*kʊ̄
*àlʊ̄
*irì
Central Sudanic
p-Lendu-Ngiti
*mā
*ɲī
*mǎ
*=ɗū
*=ɗī; *íē
*ì=nz-
*aɗɪ ~ *aɗ̣ɪ
*ārʸɔ̄
Central Sudanic
p-Mangbetu
*m=á
*m=í
*à=mà
*as/i/
*aɗi
*kà
*k=ànà
*s=o(C)ru
Central Sudanic
p-Mangbutu
*u=mu
*i=ni
*a=mu
*a-ʓi
*a-ɗe
*ŋgi-; *ra-
*eɗi
*=ɖ=uwe
Central Sudanic
p-Sara-Bongo-Bagirmi
*m=a
*i
*ʓɛ
*ɗi
*ye
*nTe; *ale
*k=aɗe
*riyo
Central Sudanic
p-Kresh
*a=m=a
*u=mu
*a-ga
*a=ŋa
*a=ni; *ɓi
[*ɖi]
—
*ɓir
Central Sudanic
Aja
m=a
mu-mu
a=m=a
ɔ=ro
ɔ=ŋɔ
gu
—
bira
Central Sudanic
Birri
m=á
mu
m=áː
wa
ŋa
ɕa
ìlá
ukw=aːri
Songhay
p-Songhay
*ay ~ *agay
*ni
*yé-ɾì
*máy
*ma(-)
*si; *na
*foː
*híŋká
Saharan
p-Kanuri
*wu
*ní
*y₁-andi
*à=bí
*ndú
*bâ; *ni
*tilo
*(ì)ndí
Saharan
p-Tubu
*ta-
*n(ǝ)-
*ta-
*in=ni
*ɲa
*bV; *ni
*tǝro
*kyu
Saharan
p-Zaghawa-Berti
*s₁-
*n(V)
*t-
*n-(tɪ)
*n-(aɪ)
*-ɔ ~ *-ba
*nakkɔ; *saN
*su
Koman
p-Koman
*a=ga
*a=i
*a=ma; *a=na
*tin-; *bi
*a=di
—
*ɗɛ
*sʊ-
Gule
Gule
wɔ
aː=na
á=núːk
éːdè
ɛːde
—
dì=dí-n
du=su-it
Gumuz
p-Gumuz
*=da
*=ma
*kwa; *ila
*in=c-
*wod-
*=ke
*m(=)eta
*m=band
Kadu
p-Kadu
*aʔa
*oʔo
*a=ŋa; *a=yo
*m=ina
*m=at̪a
*t̪a; *aŋ
*ŋɔʈɔ; *iŋwa
*ari-a
Shabo
Shabo
tiŋ
ku
yiŋ; an
na-mbi
na-fe
be
iŋki
bab
Eastern Sudanic
p-Nubian
*ǝ-y
*e(-y)
*a-y ₁
*nWV- ₁
*ŋǝ-y ₁
*-a- ₁; *-mVn₂
*bɛy(i)r
*awr-i ₁
Eastern Sudanic
p-SW Surmic
*an(-ɛta)
*in(-eta)
*a-g- ₁
*nI- ₁
*ŋɛnɛ ₁
*ŋa ₃; *(k)VRoŋ
*oɗo-i ₁
*ram(m)a ₂
Eastern Sudanic
p-SE Surmic
*an-ɛ
*in-e
*a-g- ₁
*oŋ
*nɪnɛ ₁
*ŋa ₃; *-oŋ
*ɗo(-)ne ₁
*raman ₂
Eastern Sudanic
Majang
ɛ̀ːt, č=aː-k
íːn
ìt-ìŋk
ǯík
wóɗ
ku- ~ kwa- ₄
òmò-ŋ
pèːy
Eastern Sudanic
Nara
ag
iŋa
a-gg-a ₁
nda (←ende=ha)
na(-n) ₁
ka ₄; ma ₂
doko
ari(-ga) ₁
Eastern Sudanic
p-Jebel
*a(y) ₁
*i(y) ₁
*ay(-ga) ₁
*ɲi ₁
*ŋa ₁
*a= ₁; *wǝ(l)
*ligi; *ta(m)
*waC-; *ɖag
Eastern Sudanic
p-Nyimang
*ay ₁
*í ₁
*ay-g- ₁
*(a)ŋi ₁
*ŋa ₁
*fa
*ɲala
*ar(m)-(ba)- ₁
Eastern Sudanic
p-Temein
*n=a-n ₁
*n=ɪ-n ₁
*k=a-t̪ ₁
*ŋa-i ₁
*ŋa-nɪ ₁
*ʓa=... -ŋ ₃
*k=ɪɖ(ɔ)- ₂
*k=aro ₁
Eastern Sudanic
p-Tama
*wa
*i ₁
*wa-(y)i
*num
*na ₁
*-to
*ku- ~ *ka- ₃
*wari ₁
Eastern Sudanic
p-Daju
*a-ga ₁
*i-gi ₁
*ko
*ɗi-; *way
*min-; *Ken
*-ba ₅; *-ŋ(V) ₃
*no-
*pidaX
Eastern Sudanic
p-W Nilotic
*(ʔiy=)aː-(n/ɪ/) ₁
*ʔiː-(n) ₁
*ʔɔ-(n)
*ŋo ₁
*ŋa ₁
*bV ₅; *kV ₄
*kyɛl
*=rɪaw ₁
Eastern Sudanic
p-E Nilotic
*(n=)a(-n/ɪ/) ₁
*ɪ-yyɔ ₁
*yi- ~ *=yoː-
*ɲɔ ₁
*ŋa ₁
*m-₂; *ɲ- ₃; *ti
*bo-; *pe-
*arɛ ₁
Eastern Sudanic
p-S Nilotic
*a-ni ₁
*i-ɲ ₁
*ɛ-ɕa ₁
*ne ₁
*ŋo ~ *ŋʌ ₁
*ma ₂
*a=kɪ ₃
*ʌ=ʀi-ɛŋ ₁
Kuliak
p-Kuliak
*kV-; *ay ₁
*bi
*gin; *mis
*e; *isi
*ke; *do
*n- ₃; *m- ₂
*ɛd ₂
*lɛmˀɛc
Animals and plants
family
language
bird
dog
louse
tree
leaf
meat
egg
horn
tail
Berta
p-Berta
*mìɕˀé
*gàlì
*ɗiːɲi
*ŋgole; *ɕˀiɕˀi
*dùːdù
*uʔuŋ
*kúlkúlú
*búlùŋ
*àbàrò
Kunama
p-Kunama
*šurk-; *eːt-
*tay-
*ɕiːl-
*èl-
*durf-
*ɲuw-
*kokin-
*giːʀ-
*šiːm-
Maba
p-Maba
*kuši
*iɲ(i)
*mese
*sʌŋge
*səŋa
*ɲu(ɲu)
*kade-m-
*gami
*ɔlu
Fur
Fur
*=ya
asa
n=ina-ŋ
kuru
d=alma-ŋ
n=iːno
*=iro-
d=olba
d=awi
Central Sudanic
p-Moru-Madi
*àrī
*ɔ̀kɛ́
*òrí
*kwɛ̄
*bí
*èzā
*ɓú
*ōˀyú
*āví
Central Sudanic
p-Lendu-Ngiti
*àrɛ̀
*ìсē
*sī (*sʊ̄ ?)
*icu
*bɪ
*ìzā
*īɓī
*ōʔyó ~ *ɔ̄ʔyʊ́
*ávì
Central Sudanic
p-Mangbetu
*áríꜜ
*=esi
*=tì
*=kɪrɛ; *=wò
*=bɪ
*ɲíꜜɲíꜜ
*ɓu
*=ígá
*=ávìꜛ
Central Sudanic
p-Mangbutu
*k=ari
*iɓu
*t=ɔta
*ukpa
*ibi
*ura
*iɓu
*k=aʓu
*t=aʓa
Central Sudanic
p-Sara-Bongo-Bagirmi
*ʔyalɪ
*bisi
*ŋgisa
*k=aga
*mbi
*i=ɖa
*ɓU; *kaɓV
*k=aʓU
*=ila
Central Sudanic
p-Kresh
*sisi
*k=ɔnɔ
—
*kpi-kpi
—
[*a=ta]
*yaka; *ɓo-ɓu
*aʓa
*kuyu
Central Sudanic
Aja
weri
ɕ=ino
—
ɕi-ɕi
—
umbú
a=ʔi
deɽe
so-so
Central Sudanic
Birri
uɖa
ana
—
kpi
—
kàká
ɓʌ
uðö
tá
Songhay
p-Songhay
*kiɾo
*há(y)nsì
*gáːní
*tuguɾi
*kobto
*ham(u)
*guŋguɾi
*hilli
*ha(m)fe
Saharan
p-Kanuri
*ŋgúdò
*kə́rì
*k(=)àŋgə́sù
*k(=)èsgá
*kálú
*dâ
*ŋgə́wúl
*k(=)àŋgádì
*ŋgàv(-)ə̀rè
Saharan
p-Tubu
*kefuri
*kidi
*masko
*ekke
*kolu
*yani
*sǝli; *kuli
*yayi
*fudi
Saharan
p-Zaghawa-Berti
*tarfo
*biɽi
*(ʔɛ)wɛN
*gu; *bɛgɪdʊ
[*ʔɔ(ŋ)ɣʊr]
*ʔeni
*gʊnʊ
*tɛdɪ
[*kɛrɛn]; [*teski]
Koman
p-Koman
*ɗi ~ *ɗiu
*kˀaw
*šu(kˀ)-
*čwa
*čˀe-
*Sum
*simpˀ; *om-
*kwap; *ke-
*cin
Gule
Gule
a=dadamit
aːw
ki
wɔt
—
fum
is
íːgà
sisi-n
Gumuz
p-Gumuz
*mit-
*kˀawa
*sukun-
*gi-
*cˀe-n-gi
*bičˀ-
*iš-
*gi-
*ci-
Kadu
p-Kadu
*awi- ~ *wayi-
*eːra
*=it̪i
*afa; *=aːɗi
*ʈaːru
*=oːɗa
*sule
*=iːt̪o
*iːt̪i
Shabo
Shabo
holut
kaːn
nɛnna
kˀona
ɕˀaːm
há
tutukan
kˀare
sun-dum
Eastern Sudanic
p-Nubian
*kawir-ti ₁
*bǝl
*iti-di
*pǝr
*ulgi (?)
*kosi
*kumbu
*ŋǝ-ǯi ₁
*ɛːb ₁
Eastern Sudanic
p-SW Surmic
*kiɓʌlli- ₁
*ʊr-ð
*iɲa-(ti) ₁
*kɛː-t(a) ₁
*ɓʌl(l)og- ₁
*iɗi(-)ŋ
*ɓʊːr- ₁
*ot̪t̪on
*kuːl- ₂
Eastern Sudanic
p-SE Surmic
*kVbar₁; *šɔwa
*ro-s-
*iɲ-tyo ₁
*kɛ-to ₁
*ɓalog- ₁
*aču(k)
*bur(r)- ₁
*kˀer(ǯ-); *šɛ-
*kur- ₂
Eastern Sudanic
Majang
tìːtòn
wár ₁
ŋɛ̀tí-ŋ
kɛ̀ː-t ₁
píːŋòn ₂
táàr
tùtù-kán
kòytɛ́
kùːl ₂
Eastern Sudanic
Nara
karba ₁
wos ₂
šiti
kel, (*tum)
tifin-i ₃
no
war-i ₂
kel-i
dawa
Eastern Sudanic
p-Jebel
*miCˀe
*a(ː)ɖ; *kal- (?)
*ɠiɲ- ₂
*ka(y)ča; *gul-
*teːpa ₃
*oʔoɲ ₁
*ǝm-; *kol(o)-
*kuzul; *il
*pori; *rusu
Eastern Sudanic
p-Nyimang
*ór
*wil ₁; *gil
*(ŋ)un- ₃
*t̪úmà
*kɔ; *lawa (?)
*kun
*dámì
*gur-t̪i
*wey- (?)
Eastern Sudanic
p-Temein
*=awɛ ₂
*=we-
–
*marɛŋ
*kabo (?)
*ini ~ *ili ₁
*war- ₂
*kini ₂
*rɪŋ-kak
Eastern Sudanic
p-Tama
*wegi-t
*wes-i ₂
*sin; *ɲiŋ- ₃
*ga(ː)n
*afol
*is-
*kuy-; *kob-
*ŋaw-₁; *maŋi-
*gawu- (?)
Eastern Sudanic
p-Daju
*awa-de ₂
*iːs- ₂
*tiŋgaɣ-
*ewe
*une-
*iye ₂
*ola-
*yax-
*iːb- ₁
Eastern Sudanic
p-W Nilotic
*wɪɲ ₃; *dit
*gwok
*ɲwʌk- ₄
*yaːt̪ / *yɛn ₁
*yit̪
*riŋ ₃
*tɔŋ
*tuːŋ
*yip ₁; *yol
Eastern Sudanic
p-E Nilotic
*k̚weɲ- ₃
*=ŋɔk ₃; *ɗi-
*=ɬaɕ-; *=sɪrʊ
*k̚aye(-t-/-n-) ₁
*=k̚uy-; *=ben-₂
*ki=riŋ ₃
*k̚atɪl-
*ŋuwar-
—
Eastern Sudanic
p-S Nilotic
*tarɪːt
*ŋoːk ₃
*ɲɔk- ₄
*k̚eːt ₁
*sɛːŋ-
*paɲ
*buruŋ- ₁; *kɔy-
*kuyin ₂
*sarʊr
Kuliak
p-Kuliak
*gʷa
*kudo; *sak
*ɠay ~ *ɠɛn ₂
*ad; *dakʷ
*kak; *rɔm
*em; *yey ₂
*ɓiɓ
*ɛb
*tisit
Body parts (upper)
family
language
head
hair
eye
ear
nose
tooth
tongue
mouth
Berta
p-Berta
*àlú
*bùs
*àrè
*ìlè
*àmúŋ
—
*kàlàː ~ *kàlèː
*ndu
Kunama
p-Kunama
*aŋan-
*kiːm-
*uw-
*ukun-
*bobon-
*may-
*ŋeːl-
*wid-
Maba
p-Maba
*kiʓi
*tofi
*kas(i)
*kɔy-
*mundu
*saTi
*=dilm-
*kana
Fur
Fur
tabu
ɲiːlu
*=uŋi
*=il-
d=ormi
d=agi
d=aːli
uto
Central Sudanic
p-Moru-Madi
*ɖì
*ɓɪ
*mī
*bí
*ɔmvɔ
*sí
*l=ɛ(n)ɖa
*tī
Central Sudanic
p-Lendu-Ngiti
*ʓɔ
*ká
*ɲɪ
*bɪ
*ɔ̄ndì
*=ku
*īdà
*=cʊ̀ ~ *=cɔ̀
Central Sudanic
p-Mangbetu
*ɖùꜛ
*áwɛ́
*=ŋgɔ̀
*=bí
*=ámɔ̀ꜛ
*=kí
*=àꜛɖàꜛ
*=tíꜜ
Central Sudanic
p-Mangbutu
*uɖu
*k=aɗi
*uwe
*ubi
*t=ɔŋgi
*usɛ
*k=aɖu
*uti
Central Sudanic
p-Sara-Bongo-Bagirmi
*ɖɔ
*bi
*kamU
*mbi
*U=mU
*sU; *ŋaŋa
*n=ɖɛ
*ta[-ra]
Central Sudanic
p-Kresh
*ʓu-ʓu
*bi-bi
*mu
*mbi-mbi
*u=ŋu
*ɕe-ɕe
*n=ʓa
àkpà
Central Sudanic
Aja
ʓu-ʓu
bi-bi
i=ɲi
mi-mbi
mú-mú
u=ku
ndi-ndyi
—
Central Sudanic
Birri
ɖru
mú
mʊ
nvö
í=mɔ̀
sì
ì=nɖrɔ́
tyi
Songhay
p-Songhay
*baŋgɔ
*hambiɾi
*moy
*haŋga
*nìːnè
*hìŋè
*dèːnè
*miye
Saharan
p-Kanuri
*kə̀lâ
*ku(=)nduli
*sîm
*sə́mò
*kə́(=)nǯà
*tímì
*t(ə́)lam
*kǝyi
Saharan
p-Tubu
*da(h)u
*tọnosu
*samo
*simo
*kya
*tome
*tlǝm
*kɔi
Saharan
p-Zaghawa-Berti
*tafa; *yaNV
*(w)ui; *wer
*s₁ɪN
*kɛmɛ
*sɪna ~ *sano
*margɪ; *ʔikoN
*tam(ɪ)sɪ
*ʔaː
Koman
p-Koman
*kˀup
*mbar-
*ya/y/-
*čˀe
*šʊnš
*šɛ(y)
*lɛtˀ; *tˀakal
*tˀwa
Gule
Gule
gàdé
ʔif
yaː-n
iːg-ǝn
fufa-n
seː-n
adatˀ-wai
ʔitə-n
Gumuz
p-Gumuz
*ilu=kˀ/ʷ/a
*beː-
*ke-
*cˀe-
*it-
*kˀos-
*kˀo=tˀatˀ-
*=s-
Kadu
p-Kadu
*=at̪u
*awu
*=yV
*=ɛːsɔ
*=mbarɔ; *=moː
*=ki(-)ni
*=ŋaɗɔ
*=iːno
Shabo
Shabo
kˀoyi
ɕˀeːka
se
kˀiti
šona
k(ˀ)aw
handa
kaw
Eastern Sudanic
p-Nubian
*or ₁
*dɛl-
*miɲ ₁
*ulgi
*esi-ŋi; *sori-ŋ
*ɲǝl- ₁
*ɲalT- ₁
*agul ₁
Eastern Sudanic
p-SW Surmic
*ɔː
*immʌ ₁
*kɛbɛr-ɛ ₂
*i-t̪a(t) ₁
*ʊŋɛ- ₁
*ɲɪgɪt ₂
*ʌgʌːt ₂
*ʊt̪ʊ(-)k ₂
Eastern Sudanic
p-SE Surmic
*sab(b)-
*čˀɔrɛ
*kabar-i ₂
*ɲab-
*giroŋ
*ɲigi ₂
*kaːt ₂
*tuk ₂
Eastern Sudanic
Majang
ɔ̀ːɗɔ̀h
àm-ùn ₁
tàːmá
wìːná ₂
ɛ́ŋɛ́-n ₁
ŋídá-n
kàɗà ₂
átó ₂
Eastern Sudanic
Nara
kel-e
sab-i
no
tus
demo
nihi
haga
awlo
Eastern Sudanic
p-Jebel
*ola ₁
*ǯeke ₂; *sugu-
*eti
*sigi-; *win- ₂
*potor; *muː ₂
*ɲigi ₂
*kala(-di)
*Ud- ₂
Eastern Sudanic
p-Nyimang
*ɔr- ₁
*yi-
*āŋ(w)- ₃
*ɲɔgɔr-
*(a)ŋud̪-
*ŋil- ₁
*ŋal(d)- ₁; *ɔl-
*ŋal-
Eastern Sudanic
p-Temein
*=ʊlo ₁
*ʓɛ-t̪ ₂
*=aŋ- ~ *=aɲ- ₃
*wen(-a) ₂
*=mɪn- ~ *=t̪ɪm-
*=ay-
*=kanɖɪma-
*=t̪ʊ- ~ *=ʊt̪- ₂
Eastern Sudanic
p-Tama
*(ŋ=)ur- ₁
*isigi-t
*emeɲ- ₁
*(ŋ=)us-
*(a=)miʓi
*ŋeʓ-
*laɲa-
*(o=)kul ₁
Eastern Sudanic
p-Daju
*is- ₂
*apaɣ
*aŋo- ₃
*une- ₂
*mu-ne ₂
*ɲiɣi ₂
*ɲabir-e
*uk-e ₃
Eastern Sudanic
p-W Nilotic
*wiɕ ₂
*yer
*waŋ ₃
*yi-t̪ ₁
*ʔum ₂
*lak / *lɛk
*lɛ(ː)p
*t̪ɔk ₂
Eastern Sudanic
p-E Nilotic
*k̚we ₂
*k̚opir-
*k̚ɔŋ- / *k̚ɔɲ- ₃
*k̚i- ₁
*k̚ume ₂
*k̚ela- ₃
*ŋaʓɛp
*kʊ=tʊk ₂
Eastern Sudanic
p-S Nilotic
*met; *uːʀ ₁
*puːt
*k̚ɔːŋ ₃
*iː-t ₁
*ser-
*k̚ɛːɬ- ₃
*ŋaɬɛp
*k̚ʊːt ₂
Kuliak
p-Kuliak
*ik
*sicˀ
*ɛkʷ
*bos ~ *bes
*ɲab-; *aɠat
*kʷay-
*nakˀaf; *ɛdɛɓ
*ak ₃
Body parts (other)
family
language
hand
claw (nail)
foot
heart
blood
bone
Berta
p-Berta
*tàbá
*máːɕù
*kùː
*bìɕí
*ɠápà
*kˀàːrà
Kunama
p-Kunama
*kon-
*ikiN-; *uɕum-
*mind-
*ulf-
*kokob-
*saŋ-
Maba
p-Maba
*kara
*ŋgirm-
*ǯaw; *daw-
*kuli
*fal-; *ari
*kanʓi
Fur
Fur
*=oŋa
ka(ː)ru
taːr
k=ilma
*=ewa
*=aːru
Central Sudanic
p-Moru-Madi
*ɖí
*ɔ́ɲí
*pá
*ásí
*àrī
*kwà
Central Sudanic
p-Lendu-Ngiti
*ɔ̄cʊ́; *(V)θ しーた ɔ́
—
*=/V/kɔ́; *=pɔ̀
*=āθ しーた í
*āžū
*=kpa
Central Sudanic
p-Mangbetu
*=tɛ́
*=ɛ́ꜜwɛ́ꜜ
*=ɔ́ꜜnzɔ́ꜜ
*=ísúꜜ
*áli
*=kpɔ̀ꜛ
Central Sudanic
p-Mangbutu
*eɗi ~ *aɗi
—
*k=aru
*ɓoru
*k=otu
*ikpi
Central Sudanic
p-Sara-Bongo-Bagirmi
*ʓi
*ɲal (?)
*=nɖi ~ *nʓa
*ŋguL
*ma=ma
*ɕʊŋɔ
Central Sudanic
p-Kresh
[*rɛke]
*kakpi (?)
[*laga]
[*suru]
*Usa
*kpɔ-kpɔ
Central Sudanic
Aja
ruɓu
kiŋgbi
kaɕa
mágú
usa
ɕuŋgu
Central Sudanic
Birri
iɲi
=isi
uŋgba
—
ɔtɔ
kpɔ
Songhay
p-Songhay
*kambe
*boyo
*ke (← *kaw-i?)
*binɛ
*kúɾí
*biɾi
Saharan
p-Kanuri
*(N=)doko
*ŋgur-
*sî
*k(=)aɣur(ǝ)ɣǝ
*bû
*sílà
Saharan
p-Tubu
*kɔbɛ
*turkɔn(o)
*say; *digi
*aɣɔr
*gɔrɛ
*suru
Saharan
p-Zaghawa-Berti
*mai
*targʊ; *ergiN
*dei; *wata
*todu
*ʔagu
*s₁iruN
Koman
p-Koman
*mbitˀ
*čˀikir
*čoŋkˀ
—
*сˀama
*swi
Gule
Gule
bitˀɛ-n
=gamaːl
suma-n
—
gɔ=ʓɔb
fiː-fi
Gumuz
p-Gumuz
*el-
*kˀwa=cic-
*čog-
*kˀu=bic-
*m(=)ax-
*žok-
Kadu
p-Kadu
*=iːso
*laːka; *ŋgoro
*aw-
*=nug-
*a=rit̪o
*kuɓa
Shabo
Shabo
efu ~ ifu
seŋgi
biɕɕa
dundet
yɛrom
emenan
Eastern Sudanic
p-Nubian
*ǝsi ₁
*suŋ-di
*oy- (*os-?)
*ail-
*ǝger
*kǝsi-di
Eastern Sudanic
p-SW Surmic
*ʌði ₁
*vallag- ₁
*ðoː-
*ðini ₁
*ɓɪyɛ
*ammɛ- ₁
Eastern Sudanic
p-SE Surmic
*si(y)- ₁
*falag- ₁
*ǯagar-
*šan(-i) ₁
*ɲa(ː)ɓ-
*giɠ-
Eastern Sudanic
Majang
*ʔàrì
čò=pòlk-òy ₁
ɗèrà-n
ɓàːyè ₂
yɛ́rʊ́m
ɛ́mɛ̀-nán ₁
Eastern Sudanic
Nara
aːt
ši
bala
asim-a ₃
kito
ket-i
Eastern Sudanic
p-Jebel
*čarʸo; *as ₁
*mVsi
*luː-
*iyo; *Pon
*ɠefa(-di)
*ɠam
Eastern Sudanic
p-Nyimang
*ayi ₂; *at̪a
*fál-
*kir- ₁
*t̪ilum
*úlè
*ám- ₁
Eastern Sudanic
p-Temein
*=ɛn(-a) ₃
*=ol-
*=alwa- (?)
*om (?) ₄
*moni-
*am- ₁
Eastern Sudanic
p-Tama
*awg-
*ŋosa-
*war
*samil- ₃
*ya-i
*kiŋa-ti
Eastern Sudanic
p-Daju
*a-n- / *a-s- ₂
*ɲuɣ-
*eɣe-
*=omigaɣ- ₄
*tami-
*ŋay
Eastern Sudanic
p-W Nilotic
*ɕɪn-
*rop-; *kʊr-
*kɪːr ₁
*pyɛw- (?) ₂
*rɪm ₁
*ɕog-
Eastern Sudanic
p-E Nilotic
*k̚ay- ₂
—
*k̚ɛʓ- / *moko-
*taw-
*=akɔt; *rɪm- ₁
*k̚ɔyʊ
Eastern Sudanic
p-S Nilotic
*k̚aː-tit ₂
*pu(ː)l-; *sɪːʀ
*k̚ɛːɬ
*(mu)kuleːl
*k̚ʌrʌtiː-; *woːy-
*k̚ʌːw- ₂
Kuliak
p-Kuliak
*kʷɛt; *an ₃
*kɔrɔk; *sak
*tɛgʷ
*gur
*sɛ(ʔ)
*ɔk ₂
Verbs
family
language
drink
eat
hear
die
kill
Berta
p-Berta
*méːr-
*tìŋ
*kàːl-
*múɕ-
*pi/y/-
Kunama
p-Kunama
*=no
*=ŋa
*=tik-
*=tu
*=yay-
Maba
p-Maba
*aŋ
*ɲɔ
*in-
*ɔy
*uy-
Fur
Fur
*ba
*=am
kel-am
*way
fu-
Central Sudanic
p-Moru-Madi
*mbū
*ɲā
*=rí
*ɖà
*fū
Central Sudanic
p-Lendu-Ngiti
*=mbʊ̀
*ɔ̄=ɲʊ̀ ~ *ɔ̄=ɲɔ̀
*ī=rī
*=ðɛ̀
*ō=fó ~ *(ɔ)=fɪ
Central Sudanic
p-Mangbetu
*=ɔmvu-ɔ
*=aɲɔ
*=ɔ̀gà
*=onzi
*=ɔfʊ
Central Sudanic
p-Mangbutu
*a=mvu
*a=nu
*=ŋgɪ
*=nde
*=fu
Central Sudanic
p-Sara-Bongo-Bagirmi
*à=wɛ̄ (=yɛ̄ ?)
*V=ɲʊ; *u=sa
*=wo
*=yo
*=pʊ
Central Sudanic
p-Kresh
*ɔ=mɔ
*ɔ=ɕɔ
*o=go
*ili
*=fu
Central Sudanic
Aja
a=mu
a=ɲ
a=yi
iri
a=pʌʔi
Central Sudanic
Birri
a=ya
ɔ=ɲɔ
ša
ayi
à=wì
Songhay
p-Songhay
*nin; *haŋ
*ŋwa
*maw
*bún
*wi
Saharan
p-Kanuri
*yá
*bú
*fàn-
*nú
*yid-
Saharan
p-Tubu
*ya
*bu
*bas-
*nɔ-s
*yid-
Saharan
p-Zaghawa-Berti
*ya-
*sɛ-
*tan-
*nʊ-
*ni-
Koman
p-Koman
*pi-; *tˀob-
*šwa
*čikʰ-; *kˀeb-
*wVy
*kˀoš-
Gule
Gule
si
mə-s
gìdɛ́s
=wɔi
=tɔs
Gumuz
p-Gumuz
*f/a/
*s/a/
*gas-
*š/a/
*ša-kˀ/ʷ/-
Kadu
p-Kadu
*a=wɛ
*a=ku
*=fiɲo
*a=yV
*=t̪aː-
Shabo
Shabo
wo
tˀa
ɛɕɛt
kˀo
ka
Eastern Sudanic
p-Nubian
*niː-
*kɔl- ₁
*gi(ǯ)-
*diː- ₁
*pay-ir
Eastern Sudanic
p-SW Surmic
*kʊɗ-
*ɗak-
*ðig- ₁
*ir- ₂
*rʊk
Eastern Sudanic
p-SE Surmic
*mat- ₁ / *ir-
*am- ₂ / *us-
*šig- ₁
*ɛr- ₂
*in-
Eastern Sudanic
Majang
út-
ɗám- ₃
tíy-
reː-r- ₃
ɓòkòt- ₁
Eastern Sudanic
Nara
liː- ₂
kal ₁
wo-s-; esel-
diː- ₁
si- (←*say-?)₂
Eastern Sudanic
p-Jebel
*maʈ- ₁
*ɲam-
*eːr-; *piŋ-
*tugir
*poz(i)
Eastern Sudanic
p-Nyimang
*li ₂; *d̪a(y)i
*tam ₃ / *t̪=(k)al
*ki(l)d-
*lu- ₃
*ni
Eastern Sudanic
p-Temein
*awɪs-
*lam-
*t̪ɔŋʷ-
*bu(l)-
*ɔt̪u
Eastern Sudanic
p-Tama
*li- ₂
*ŋan-; *gey-
*sig- ₁
*iye-
*siy/ɲ- ₂; *yi-
Eastern Sudanic
p-Daju
*wuɣ-
*si-
*suw- (?)
*ǝɣ(s)-
*pax- ₁
Eastern Sudanic
p-W Nilotic
*maːd̪- ₁
*ɕam-
*wiɲʓ-; *t̪iŋ-
*t̪ɔw- ₁
*nʌk-
Eastern Sudanic
p-E Nilotic
*=mat- ₁
*=ɲi-; *=am- ₂
*=niŋ-; *=yɪŋ- ₂
*twa- ₁; *yɛ-
*=ar
Eastern Sudanic
p-S Nilotic
*ʀɛ ₂
*am ₂
*iːɲ ₂; *kas
*mɛːʀ
*par-; *nuːs-
Kuliak
p-Kuliak
*wɛt
*n(V)kʼ-; *gab-
*Nis-
*ɲal-; *geɕ-
*kɛy-
Nature
family
language
sun
moon
star
water
rain
stone
smoke
fire
ashes
Berta
p-Berta
*mù(n)ʓú
*ʓìgì
*íʒ́ù
*pèrì
*rôː
*bèlè
*ɗùːtà
*mû
*bùbùdà
Kunama
p-Kunama
*uw-
*teːʀ-
*šund-
*bi-
*ŋoːr-
*ug-
*duːd-
*tom-
*(h)ay-na
Maba
p-Maba
*aɲi-ŋ-
*aɲi-ɛ-
*kɛyɛ
*s₁aː
*s₁aː
*komʌ
*uruŋi
*nusʊ
*ʔawun
Fur
Fur
d(=)ule
d=uwal
wiri
k=oro
kwi
d=ito
suːl
*utu
diː
Central Sudanic
p-Moru-Madi
*ìtú
*ìmbā
*ɓɪɓɪ
*igi
*ɔ̄zɛ̄; *ɓu
*írà; *óní
*kà
*ācí
*ɔ̄=fò
Central Sudanic
p-Lendu-Ngiti
*āʒ́ī
*àbī
*ʒ́ʊ̄; *lī
*ɪɗa
*īʓē
*ōʓū
*ɪkɔ
*k=àzʊ̄
*ōhū
Central Sudanic
p-Mangbetu
*=iko
*=aŋgwɛ
*=tulu
*=gwò
*=k=ʊma
*=óꜜpíꜜ
*=kɔ
*=ago
*ápùꜛ
Central Sudanic
p-Mangbutu
*Oyi
*t=imba
*r=iɓi ~ *ɓi-ɓi
*uwe
*t=iɓo
*k=ina
*t=enu
*akɔ
*t=ɛdu
Central Sudanic
p-Sara-Bongo-Bagirmi
*k=aɖa
*napay ~ *lapay
*KɛL-
*m=anɛ
*n=ɖi
*ku
*sa
*paɗʊ
*buru
Central Sudanic
p-Kresh
*=aʓa
*ɕe-ɕe
*ɛpɛ
*u=yu
*n=ʓi
*aŋba
*ka-ka
*oɕo
*reka
Central Sudanic
Aja
k=údyò
kápá
ŋgʌ́dʌ́
ɓa-ɓa
ɓa-ɓa
gìsí
kó-kó
uɕa
kuku
Central Sudanic
Birri
uɖrà
áfí
daŋgi
wu
n=ɖri
aŋbà
ka-ka
usi
kuvu-tu
Songhay
p-Songhay
*wayn-i/o
*handi/u
*hand-aɾi
*(h)áɾí
*kiliŋgi
*tóndì
*dullu
*nunE; *huɾu
*bóːsí
Saharan
p-Kanuri
*kǝ(=)ŋgâl
*kə́=mbàl
*sim-logu
*ŋgî
*dùr-o
*k(=)âu
*k(=)àngê
*k(=)ánnú
*buː
Saharan
p-Tubu
*ize
*awri
*teski
*(i)yi
*ŋeli
*emi
*ǝzzi
*wuni
*tifi; *wuni-
Saharan
p-Zaghawa-Berti
*ʔɪdɔN(V)
*wɛrɪ
*maːr
*bi
*mVzVN; *bodu
*fa; *wi
*gɛnǯʊ; *do
*y(i)e; *aza
*sobu
Koman
p-Koman
*tay
*ɕˀiawan
*kɛl
*ayi ~ *yiʔi
—
*ɔš
*kuɗ
*antˀ; *watˀi
*pˀiki-n
Gule
Gule
taʔ
àyún
kèːlú
aːye
rus
ɔf
ʓurɛd
kəs
ufu-n
Gumuz
p-Gumuz
*ok-
*ɓigi-
*biːž-
*ay-
*dam-
*giš-
*ɗakˀ/ʷ/-
*m(=)angi
*=of-
Kadu
p-Kadu
*aya
*t̪arɛ
*=at̪iki
*ɓiːt̪i
*=fVɗɔ; *ni
*=isi ~ *=usi
*ʈiːko
*isi
*=ʈoːlo
Shabo
Shabo
oka
kasip
roːga
wo
ɗimu
maːna
ɕˀimbu
ɕ(ˀ)uwa
punkˀa
Eastern Sudanic
p-Nubian
*maša(l); *eːs-
*(ɲ)un-
*waɲe (*oɲe?) ₁
*ǝs-ti
*are ₁
*kuli
*gume-di
*usi-gi ₁
*ubur-ti ₁
Eastern Sudanic
p-SW Surmic
*iː; *kɔr
*ɲɛlɔ-k
*muɲuɲ- ₂
*maːm ₁
*ta(m)mu
*ɓɛy-
*ɓure-t ₁
*gu-o ₂
*bur ₁
Eastern Sudanic
p-SE Surmic
*sus
*tagi-s(i)
*muɲuɲ- ₂
*ma ₁
*guy-ot ₂
*bay-i
*ɓure- ₁
*gu- ₂
*bur ₁
Eastern Sudanic
Majang
wàwì, ? iɗi
ɛ̀ːyɛ̀n ₁
màrìò-n
máːw ₁
tùl
gìɗè
tɔ̀ːr ₂
má(-)ɗ ₃
tàɗàpù ₂
Eastern Sudanic
Nara
kos
feta
wini ₁
mba ₁
hala
tan-e
asuru
ši(-)ta ₁
hib(-)id
Eastern Sudanic
p-Jebel
*biːdi; *tel
*turi; *aguwa
*mbaǯU(rʸ)
*pe- ₂; *či
*koyi ₂
*mi(d); *pela
*purʸu ₁; *ɲugu
*moʔa ₃
*tudo ₂
Eastern Sudanic
p-Nyimang
*ɲiŋ
*k(e)wur
*midi
*bɔ́ŋ
*ar-iŋ- ₁
*mid-; *mVr-
*ŋɛši; *los-
*mér
*fin(-)an
Eastern Sudanic
p-Temein
*n(ɪ)=onu(-k)
*kaw
*ɖuli- ₃
*=mʊŋ
*n̚o(-)k
*kʊrɛ-t̪
*kɪ=t̪ʊmʊ(-k)
*paɖɪŋ
*ul(u)- ₃
Eastern Sudanic
p-Tama
*ari
*ayi(-wi)- ₁
*miɲ- ₂
*kaːl
*ar ₁; *ŋoːri
*kad-
*turu- ₂
*usg- ₁
*or-ŋo ₃
Eastern Sudanic
p-Daju
*uɣoŋ-e
*asime-ɣe
*ɲeŋ-
*ama ~ *uma ₁
*koɣ-
*ŋaɲ
*lug-e
*maːse ₃
*usuku-
Eastern Sudanic
p-W Nilotic
*ɕʌŋ
*pay
*kwɛl ₄; *ɕɛːr
*piː ~ *piw ₂
*kɔt̪
*pʌːm; *kid-
*yir- ₃; *tol
*maːɕ ₃
*buːr ₁
Eastern Sudanic
p-E Nilotic
*k̚ɔlɔŋ
*ɬapaɬ
*k̚akɛr-
*pi ₂
*k̚uʓ-
*mɔr-
*puri- ₁
*kɪ=ma ₃
*k̚uri-o- ₃
Eastern Sudanic
p-S Nilotic
*asɪːs ~ *asɛːt
*ɬeː-ta
*mɛːŋ ₂; *k̚ɔkɛl ₄
*peʀ-
*rɔːp
*kɔʀ
*iːʀ ₃
*ma ₃
*ɔr- ₃
Kuliak
p-Kuliak
*gi; *pet
*aragʷan; *asan
*ɗɔɬ- ₃
*kʷɪɛh
*war; *didi
*gʷas; *sɔg
*cˀud; *ar
*dakʷ; *cˀaɗ
*ukʷ; *kaw-
Adjectives and others
family
language
black
night
new
dry
name
Berta
p-Berta
*mìlí
*kabi
—
*kòɕàl-
*kùː
Kunama
p-Kunama
*um-
—
*taːm-
*=lab-
*kiːd-
Maba
p-Maba
*du(ː)
*ise
*ŋɔndi
*bǝy
*meli
Fur
Fur
diko
luːl
=iwwo
futto
k=ona
Central Sudanic
p-Moru-Madi
*i=ni
*ŋgákī
*ɗí
*ʔʷī
*rú
Central Sudanic
p-Lendu-Ngiti
*tì
*īkū
*ɔ̄=wʊ́
*=ʔyù
*ɔðɔ
Central Sudanic
p-Mangbetu
*=ɛkʊ
*=k=ìꜛnìꜛ
*=adi
*=onɖu; *=ɛŋgɔ
*=rʊ
Central Sudanic
p-Mangbutu
*=sa
*ɓoku
*=ɓu
*o=nɖi
*aɓɛ
Central Sudanic
p-Sara-Bongo-Bagirmi
*=lu
*nɖɔ
*i=ʒ́i
*tutu; *àfā
*ri ~ *ro
Central Sudanic
p-Kresh
*=iri
*nʓo-nʓo
[*raŋi]
*=aŋa; *=iši
*=iri
Central Sudanic
Aja
iri
—
reɓe
ɔŋgko
k=iri
Central Sudanic
Birri
=nɖi
ʌtyí
žya
—
iri
Songhay
p-Songhay
*bi
*kigi(ni)
*tagi
*koːg-
*man
Saharan
p-Kanuri
*čə́lə́m
*búné
*bə̀lîm
*ŋgâm-
*čû
Saharan
p-Tubu
*yasku
*dọgọso
*eski
*ŋkyor-
*kyu; *čero
Saharan
p-Zaghawa-Berti
*mɪ̃ɛ̃
*gɪnɪ
*ʔɪm(m)ʊ
*kʊya-
*ʔɛtʊr
Koman
p-Koman
*cˀi-; *šwala-
*cˀin-
*ʒɪs
*kut̪ˀ
—
Gule
Gule
arwu-
kə=səmsi
—
=gɔʓ-
—
Gumuz
p-Gumuz
*=xiː-
*=gak/ʷ/-
*kike-
*=keʔe-
*cˀe-
Kadu
p-Kadu
*=ɗu; *=luːɲ-
*=oːso
*=t̪iki
*a=rumɛ
*yarɛ ~ *ɛrɛ
Shabo
Shabo
ɕˀiN
depu
kˀina
iːɕˀi; sˀoto
wɔŋga-
Eastern Sudanic
p-Nubian
*ud(m)-
*awar ₁; *kol
*ɛːr ₁
*sow/y-₁; *siː-
*ǝri
Eastern Sudanic
p-SW Surmic
*kolli ₁
*ɓʌl- ₂
*čʊla(-)k (?)
*=ɗɔɗɔg- ₂
*ðaːra ₁
Eastern Sudanic
p-SE Surmic
*kɔrɔy ₁
*bar- (*ɓ-) ₂
*čagi
*ɗɔrɔgɔ- ₂
*sarya ₁
Eastern Sudanic
Majang
kɔ̀yʊ́ŋ
káːy ₃
(ìn)tɔ̀ːn
pàːlkíŋ ₃
tíríyá
Eastern Sudanic
Nara
sur-ku ₂
kiše
wor-ku
dise-gu
a(ː)d-e ₂
Eastern Sudanic
p-Jebel
*oro; *du
*kay ₃; *oro
*yaː-
*kekebe; *am-
*sa(C)a-
Eastern Sudanic
p-Nyimang
*=bī-
*t̪únì
*ɲɛr-
*far- ₃
*aŋɛ- ₃
Eastern Sudanic
p-Temein
*=ʈuʈi-
*=ʓoni
*=ŋan ₂
*raːri
*kalɪŋ
Eastern Sudanic
p-Tama
*kidi-
*war ₁
*(a)suw-
*lab-
*(ŋ=)at ₂
Eastern Sudanic
p-Daju
*ʒ́ul ₂
*woŋ-
*taʓ-
*ka=maːs
*aŋg-e ₃
Eastern Sudanic
p-W Nilotic
*ɕɔːl ₂
*wʌːr ₁
*ɲʌːn ₂
*t̪wɔ ₄
*rɪn ₄
Eastern Sudanic
p-E Nilotic
*=rwɔ-
*k̚ɛwar(-ɪ) ₁
*=ŋeʓu-;*lʊdʊ-
*=toy- ₄
*k̚arɪn ₄
Eastern Sudanic
p-S Nilotic
*tʊʀ
*aw- (*aʀ-)
—
*yaːm
*k̚aʀɪn ₄
Kuliak
p-Kuliak
*im-; *buɗam
*mir-; *muk-
*eruc (?) ₁
*cai-
*(y)ed ₂
Notes
Names of each language or proto-language in Russian and English:
Russian name
English name
Берта
*Berta
Кунама
*Kunama
Маба
*Maba
Фур
Fur
Мору-мади
*Moru-Madi
Ленду-нгити
*Lendu-Ngiti
Мангбету
*Mangbetu
Мангбуту
*Mangbutu
СББ
*Sara-Bongo-Bagirmi
Креш
*Kresh
Аджа
Aja
Бирри
Birri
Сонгай
*Songhay
Канури
*Kanuri
Тубу
*Tubu
Загава-берти
*Zaghawa-Berti
Команские
*Koman
Гуле
Gule
Гумуз
*Gumuz
Каду
*Kadu
Шабо
Shabo
Нубийский
*Nubian
Юг.-зап.-срм.
*SW Surmic
Юг.-вост.-срм.
*SE Surmic
Маджанг
Majang
Нара
Nara
Джебельские
*Jebel
Ньиманг
*Nyimang
Темейн
*Temein
Тама
*Tama
Даджу
*Daju
Зап.-нилотские
*W Nilotic
Вост.-нилотские
*E Nilotic
Юж.-нилотские
*S Nilotic
Кулякские
*Kuliak
References