Ekainaren 18

Ekainaren 18a gregoriotar egutegiaren urteko ehun eta hirurogeita bederatzigarren eguna da, 170garrena bisurteetan. 196 egun falta dira urtea amaitzeko.

Jaiotzak Euskal Herrian Itziar Ituño Jaiotza: Basauri, 1974 Miguel Angel Lotina Jaiotza: Meñaka, 1957 Nerea Elizalde Jaiotza: Bilbo, 1998 Carmelo Goienetxea Jaiotza: Deustu, 1898 Heriotza: Bilbo, 1984ko azaroaren 10a Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Munduan Paul McCartney Jaiotza: Walton Hospital (en) eta Liverpool, 1942 Igor Stravinski Jaiotza: Lomonosov (en) eta San Petersburgo, 1882 (juliotar egutegia), 1882 eta 1882 Heriotza: New York, 1971ko apirilaren 6a Jürgen Habermas Jaiotza: Gummersbach eta Düsseldorf, 1929 Lech Kaczyński Jaiotza: Varsovia, 1949 Heriotza: Smolensk, 2010eko apirilaren 10a Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Artikulurik ez duten Ekainaren 18ko jaiotzak Roger Ebert • Robert Stewart, Viscount Castlereagh • Eskuz gaurkotu Heriotzak Euskal Herrian Noël Vandernotte Jaiotza: Angelu, 1923ko abenduaren 25a Heriotza: Saint-Étienne-du-Grès, 2020 Henri Behotegi Jaiotza: Baiona, 1898ko urriaren 18a Heriotza: Baiona, 1975 Leon Lasa Jaiotza: Beasain, 1933ko otsailaren 17a Heriotza: , 2003 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Munduan Maksim Gorki Jaiotza: Nizhni Novgorod, 1868ko martxoaren 16a (juliotar egutegia) eta 1868 Heriotza: Gorki-10 (en) , 1936 Roald Amundsen Jaiotza: Borge, 1872ko uztailaren 16a Heriotza: Ozeano Artikoa, 1928 José Saramago Jaiotza: Azinhaga, 1922ko azaroaren 16a Heriotza: Lanzarote, 2010 Georgi Zhukov Jaiotza: Strelkovka, 1896ko azaroaren 19a (juliotar egutegia) Heriotza: Mosku, 1974 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Artikulurik ez duten Ekainaren 18ko heriotzak Kazimierz Kuratowski • Cigoli • Ali Shariati • George Grote • Taejo of Joseon • Gerard van Swieten • Eskuz gaurkotu

Gertaerak Autisten Harrotasunaren Eguna Waterlooko gudua 1812 - AEBek Britainiar Inperioari gerra aldarrikatu eta 1812ko angloamerikar gerrari ekin zitzaion. 1815 - Waterlooko guduan (irudian) Wellingtongo Dukearen agindupeko gudaroste aliatuak Napoleonen frantziar gudarostea garaitu zuen. 1940 - Charles de Gaulle Frantziako Indar Askeen buruak herritarrak nazien aurka eta erresistentziaren alde ekitera deitu zituen. 1978 - ETAk Jose Mari Portell, La Gaceta del Norte-ko zutabegilea erail zuen. 1979 - SESBko Leonid Brezhnev eta AEBtako Jimmy Carter presidenteek Viena hirian SALT II akordioa sinatu zuen. 2012 - Iruñeko espetxea martxan jarri zen, XX. eta XXI. mendean Iruñeko espetxea izan zena ordezkatuz. + Gertaera gehiago... Egutegia << Ekaina >> Al As Az Og Or Lr Ig 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 2024 Aurreko eta hurrengo urteetan 2021: Ostirala 2022: Larunbata 2023: Igandea 2025: Asteazkena 2026: Osteguna 2027: Ostirala Izendegia Santutegia: Elisabet Schönaukoa, Marko eta Martzeliano, Ziriako eta Paula Seaska egutegia: Aetz, Aetze, Iratxo eta Oria.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

---

Gertaerak

Euskal Herria

• 1978 – ETAk Jose Mari Portell, La Gaceta del Norte-ko zutabegilea erail zuen.
• 2012 – Iruñeko espetxea martxan jarri zen, XX. eta XXI. mendean Iruñeko espetxea izan zena ordezkatuz.

Mundua

• 1815 – Ingalaterra eta Prusiako armadak Napoleon Bonaparterena garaitu zuten Waterlooko guduan.
• 1940 – Charles de Gaulle Frantziako Indar Askeen buruak herritarrak deitu zituen Frantzia okupatua zuten nazien aurka eta Erresistentziaren alde egin zezaten.
• 1953 – Egiptok errepublika aldarrikatu zuen.
• 2006 – Kataluniako estatutu proposamen berria onartzea erabakiko zen erreferendum bidez.
• 2017 – Portugalen sute handien segida batek 61 hildako eta 62 zauritu eragin zituen.

Arte eta kultura

Mundua

• 1821 – Isileko ehiztaria (alemanez: Der Freischütz), Carl Maria von Weberren musika eta Friedrich Kinden libretoa duen opera estreinatu zen Berlingo Schauspielhaus antzokian.
• 1969 – The Wild Bunch ("Talde Basatia") filma estreinatu zen, Sam Peckinpahek zuzendu eta William Holden, Ernest Borgnine, Robert Ryan, Edmond O'Brien, Warren Oates, Jaime Sánchez eta Ben Johnson aktoreek antzeztu zutelarik.
• 1982 – Firefox ("Suzko Azeria") filma estreinatu zen, Clint Eastwoodek zuzendu eta berak, Freddie Jones, David Huffman, Warren Clarke, Kenneth Colley eta Ronald Lacey aktoreek antzeztu zuten.
• 1993 – Last Action Hero ("Azken Ekintza Heroia") filma estreinatu zen, John McTiernanek zuzendu eta Arnold Schwarzenegger, F. Murray Abraham, Charles Dance, Tom Noonan, Austin O'Brien, Art Carney, Robert Prosky, Anthony Quinn eta Bridgette Wilson aktoreek antzeztu zuten.

Zientzia eta teknologia

Mundua

• 2018 – Transexualitatea buruko gaixotasunen zerrendatik atera zuen Osasunaren Munduko Erakundeak.

Kirolak

Euskal Herria

• 2016 – Osasuna futbol taldeak igoera lortu eta Espainiako lehen mailara itzuli zen.

Mundua

• 2010 – Los Angeles Lakers saskibaloi taldeak aurtengo NBA ligako titulua irabazi zuen.

Jaiotzak

Euskal Herria

• 1294 – Karlos IV.a "Ederra", Frantziako erregea (1322-1328) eta Karlos I.a izenez Nafarroako erregea (1322-1328) (h. 1328).
• 1880 – Luis Castro, gipuzkoar abokatu eta politikaria (h. 1965).
• 1888 – Victor Txabarri Anduiza, bizkaitar enpresaburu eta politikaria (h. 1923).
• 1889 – Karlos Linazasoro Maiztegi, Altzeta, gipuzkoar hizlari abertzalea (h. 1965).
• 1894 – Fernando Sasiain, gipuzkoar politikaria, Donostiako alkatea Bigarren Errepublikan (h. 1957).
• 1898 –
  • Carmelo Goienetxea, euskal herritar futbolaria (h. 1984).
  • Jose Viñes Ibarrola, nafar sendagilea eta gaztelaniazko idazlea (h. 1987).
• 1908 – Jose Bergara, nafar fraidea (h. 1936).
• 1918 – Antonio Martín Egia, arabar txirrindularia.
• 1927 – Jean Nesprias, lapurtar dantza irakaslea (h. 2018).
• 1944 – Xabier Añoveros, nafar abokatu, historialari eta idazlea (h. 2024).
• 1949 – Luis Mari Arantzabe, gipuzkoar esku huskako pilotaria (h. 2022).
• 1951 – Ramon Roteta, gipuzkoar sukaldari eta eskultorea.
• 1957 – Miguel Angel Lotina, bizkaitar futbol jokalari ohia eta entrenatzailea.
• 1962 – Txutxi Hidalgo, gipuzkoar futbolari ohi eta entrenatzailea.
• 1966 – Harri Garmendia, gipuzkoar igerilari ohia.
• 1971 – Laura Pérez Borinaga, Bastidako alkatea.
• 1974 – Itziar Ituño, bizkaitar aktorea.
• 1984 – Daniel Sesma, nafar txirrindularia.
• 1985 – Goiatz Labandibar, gipuzkoar idazlea.
• 1997 – Iñaki Álvarez Goñi, nafar futbolaria.
• 1998 – Nerea Elizalde, bizkaitar aktorea.
• 2003 – Maider Castellano, arabar saskibaloi jokalaria.

Mundua

• 1332 – Joan V.a Paleologo, Bizantziar Inperioko enperadorea (h. 1391).
• 1466 – Ottaviano Petrucci, italiar inprimatzailea, musika inprimatzea bururatu zitzaion lehena (h. 1539).
• 1511 – Bartolomeo Ammannati, italiar arkitekto eta eskultore manierista (h. 1592).
• 1621 – Allaert van Everdingen, Herbehereetako urrezko aroaren margolaria eta grabatzailea (h. 1675).
• 1681 – Feofan Prokopovitx, ukrainar elizgizona, politikaria eta idazlea (h. 1736).
• 1716 – Joseph-Marie Vien, frantziar margolaria (h. 1809).
• 1757 – Ignaz Pleyel, austriar musikagilea, musika-argitaratzailea eta pianogilea (h. 1831).
• 1799 – Prosper Ménière, frantziar medikua (h. 1839).
• 1803 – Robert Walter Weir, estatubatuar margolaria (h. 1889).
• 1812 – Ivan Alexandrovitx Gontxarov, errusiar idazlea (h. 1891).
• 1831 – Peter Nicolai Arbo, norvegiar margolaria (h. 1892).
• 1845 – Alphonse Laveran, frantziar sendagilea, 1907ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 1922).
• 1858 – Frédéric Boissonnas, suitzar argazkilaria (h. 1946).
• 1860 – Laura Muntz Lyall, kanadar margolari inpresionista, emakume eta haurren pinturengatik ezaguna (h. 1930).
• 1868 – Miklós Horthy, hungariar militarra eta politikaria, Hungariako erregeordea (h. 1957).
• 1872 – Ana de Castro Osório, portugaldar idazlea, kazetaria, pedagogoa, feminista eta militante errepublikanoa (h. 1935).
• 1882 –
  • Georgi Dimitrov, Bulgariako lehen ministroa (h. 1949).
  • Ștefania Mărăcineanu, errumaniar fisikaria (h. 1944).
• 1884 – Édouard Daladier, Frantziako lehen ministroa (h. 1970).
• 1886 –
  • Luis Araquistáin, espainiar politikari sozialista (h. 1959).
  • George Leigh Mallory, ingeles mendizalea, agian Everest mendia eskalatzen lehena (h. 1924).
• 1892 – Victor Fontan, frantziar txirrindularia (h. 1982).
• 1901 – Anastasia Nikolaevna Errusiakoa, Errusiako Dukesa Handia (h. 1918).
• 1903 – Raymond Radiguet, frantziar idazlea (h. 1923).
• 1906 – Manuel Granell, espainiar saiakeragile eta kritikaria (h. 1993).
• 1907 – Varlam Xalamov, errusiar idazle, kazetari eta olerkaria (h. 1982).
• 1909 - Françoise Mézières, frantziar fisioterapeuta, muskulu-katearen kontzeptua eta Mézières metodoaren asmatzailea (h. 1991).
• 1913 – Oswald Teichmüller, alemaniar matematikaria (h. 1943).
• 1917 – Richard Boone, estatubatuar aktorea (h. 1981).
• 1918 –
  • Aída Cartagena Portalatín, dominikar idazlea, poeta, kontalari eta saiakeragilea (h. 1994).
  • Jerome Karle, estatubatuar kimikaria, 1985eko Kimikako Nobel Saria (h. 2013).
  • Franco Modigliani, italiar-estatubatuar ekonomista, 1985eko Ekonomiako Nobel Saria (h. 2003).
• 1920 – Mario Beccaria, italiar politikari kristau demokrata (h. 2003).
• 1921 – José Martínez Guerricabeitia, espainiar argitaratzaile eta idazle antifrankista (h. 1986).
• 1923 – José Luis Ozores, espainiar aktorea (h. 1968).
• 1926 – Philip Crosby, estatubatuar enpresari eta egilea, zero akats kontzeptuaren garatzaileetako bat (h. 2001).
• 1927 – Paul Eddington, ingeles aktorea (h. 1995).
• 1929 – Jürgen Habermas, alemaniar soziologo eta filosofoa, teoria kritikoaren eta pragmatismoaren bultzatzailea.
• 1930 – Claude Goutin, frantziar irakasle, marrazkilari, eskultore eta artista (h. 2018).
• 1931 – Fernando Henrique Cardoso, Brasilgo presidentea.
• 1932 – Dudley R. Herschbach, estatubatuar kimikaria, 1986ko Kimikako Nobel Saria.
• 1934 – Torbjørn Yggeseth, norvegiar eski-jauzilaria (h. 2010).
• 1935 – Juri Solomin, errusiar aktore eta zuzendaria (h. 2024).
• 1936 – Denny Hulme, zeelandaberritar 1 Formulako auto-gidaria, munduko txapelduna 1967an (h. 1992).
• 1937 –
  • Xavier Le Pichon, frantziar geofisikaria.
  • Vitali Zholobov, sobietar kosmonauta.
• 1939 – Jean-Claude Germain, kanadar kazetari, antzerki-kritikari eta idazlea.
• 1940 – Miguel Herrero y Rodríguez de Miñón, espainiar legelaria eta politikaria.
• 1941 –
  • María Teresa Campos, espainiar kazetaria, irratiko esataria eta telebistako aurkezlea (h. 2023).
  • Úrsula Heinze, alemaniar jatorriko galiziar idazlea.
• 1942 –
  • Thabo Mbeki, Hegoafrikako presidentea.
  • Paul McCartney, ingeles kantaria eta musikagilea eta The Beatleseko partaide ohia.
• 1943 – Raffaella Carrà, italiar abeslaria, dantzaria, aktorea eta telebista aurkezlea (h. 2021).
• 1944 –
  • Ömer Kavur, turkiar zinema zuzendaria (h. 2005).
  • Salvador Sánchez Cerén, El Salvadorko presidentea.
• 1946 – Maria Bethânia, brasildar abeslaria.
• 1949 –
  • Jarosław Kaczyński, Poloniako lehen ministroa.
  • Lech Kaczyński, Poloniako presidentea (h. 2010).
• 1950 – Annelie Ehrhardt, alemaniar atleta, hesi-jauzian aritua (h. 2024).
• 1952 –
  • Idriss Déby, Txadeko presidentea (h. 2021).
  • Isabella Rossellini, italiar aktorea.
• 1953 –
  • Ron Stallworth, estatubatuar polizia ofizial erretiratua da. Ku Klux Klan-en infiltratuta sartu zena.
  • Vladislav Terziul, ukrainar alpinista (h. 2004).
• 1955 – Mísia, poltugaldar fadoen abeslaria (h. 2024).
• 1959 – Joe Ansolabehere, euskal jatorrizko estatubatuar animazio-gidoilaria.
• 1960 – Coco Fusco, kubatar-estatubatuar artista bisuala, idazle eta museo-kontserbadorea.
• 1961 – Alison Moyet, ingeles abeslaria.
• 1963 – Rumen Radev, Bulgariako presidentea.
• 1968 – Ana Duato, espainiar aktorea.
• 1974 – José Enrique Gutiérrez, espainiar txirrindulari ohia.
• 1975 –
  • Jamel Debbouze, frantziar aktorea.
  • Camille Kouchner, frantziar akademikoa, zuzenbide pribatuko irakaslea.
• 1976 –
  • Alana de la Garza, telesailetako estatubatuar aktorea.
  • Tatsuhiko Kubo, japoniar futbolari ohia.
  • Akinori Nishizawa, japoniar futbolari ohia.
• 1977 – Kaja Kallas, Estoniako lehen ministroa, lehenbiziko emakumezkoa kargu honetan.
• 1983 – Yollada Suanyot, thailandiar emakumezko politikari eta abeslari transgeneroa.
• 1984 – Sara Rancaño, kataluniar kazetari eta korrespontsala.
• 1985 – Tiina Sten, finlandiar saskibaloi-jokalaria.
• 1986 – Richard Madden, eskoziar aktorea.
• 1989 – Pierre-Emerick Aubameyang, frantziar-gabondar futbolaria.
• 1994 - Álvaro Martín, espainiar atleta, ibilketa atletikoan espezializatua.
• 1990 – Jeremy Irvine, ingeles aktorea.
• 1997 - Maite Cazorla, espainiar saskibaloi-jokalaria.
• 1998 –
  • June Eric-Udorie, britainiar idazle eta feminista.
  • Carmen Ramos Vellon, espainiar atleta, proba konbinatuetan aditua.

Heriotzak

Euskal Herria

• 2003 – Leon Lasa, beasaindar futbolaria eta entrenatzailea (j. 1933).
• 2019 – Rufino Iraola, gipuzkoar idazle, kazetari eta bertsozalea (j. 1945).

Mundua

• 741 – Leon III.a Isauriarra, Bizantziar Inperioko enperadorea.
• 1291 – Alfontso III.a Aragoikoa, Aragoi, Valentzia eta Mallorcako errege eta Bartzelonako kondea (j. 1265).
• 1464 – Rogier van der Weyden, flandriar margolaria.
• 1649 – Juan Martínez Montañés, Pizkundeko eta Barrokoko espainiar eskultorea (j. 1568).
• 1726 – Michel Richard de Lalande, frantziar organista, klabe-jotzaile ezaguna eta musikagilea (j. 1657).
• 1824 – Fernando III.a Toskanakoa, Toskanako duke handia (j. 1769).
• 1835 – William Cobbett, ingeles kazetari eta politikaria (j. 1763).
• 1858 – Lakshmibai, Indiako iparraldeko Jhansi estatuko erregina eta gudaria, Zipaioen matxinadako pertsona esanguratsuenetakoa (j. 1828).
• 1865 – Antoine Wiertz, belgikar erromantizismoaren margolaria (j. 1806).
• 1902 – Samuel Butler, ingeles eleberrigilea (j. 1835).
• 1905 –
  • Per Teodor Cleve, suediar kimikari, biologo eta mineralogoa, holmio eta tulio elementu kimikoen aurkitzailea (j. 1840).
  • Carmine Crocco, Donatello, italiar bidelapur eta gerrilaria (j. 1830).
• 1912 – La Serneta, espainiar flamenko-abeslaria eta gitarra-jotzailea (j. 1840).
• 1916 – Helmuth Johannes Ludwig von Moltke, alemaniar jenerala (j. 1848).
• 1922 – Jacobus Kapteyn, herbeheretar astronomoa (j. 1851).
• 1925 – Matilde Luisa Bavarian, bavariar printzesa (j. 1843).
• 1926 – Olga Konstantinovna, Greziako erregina ezkontidea (j. 1851).
• 1928 – Roald Amundsen, norvegiar esploratzailea (j. 1872).
• 1937 – Maksim Gorki, errusiar idazlea eta iraultza boltxebikearen aldeko aktibista (j. 1868).
• 1937 – Gaston Doumergue, Frantziako Hirugarren Errepublikako presidentea (j. 1863).
• 1944 – Violeta Jakova, bulgariar partisano eta militante komunista (j. 1923).
• 1945 – Florence Bascom, estatubatuar geologo eta hezitzailea, AEBetan geologia doktoregoa lortu zuen bigarren emakumea (j. 1862).
• 1959 – Ethel Barrymore, estatubatuar aktorea (j. 1879).
• 1963 – Pedro Armendáriz, mexikar aktorea (j. 1912).
• 1964 – Giorgio Morandi, italiar margolaria (j. 1890).
• 1971 – Paul Karrer, suitzar kimikaria, 1937ko Kimikako Nobel Saria (j. 1889).
• 1974 – Georgi Zhukov, sobietar militarra, Armada Gorriko burua (j. 1896).
• 1980 – André Leducq, frantziar txirrindularia (j. 1904).
• 1982 –
  • Djuna Barnes, estatubatuar idazlea (j. 1892).
  • Bianca Ceva, italiar kritikari literarioa, itzultzailea eta irakaslea (j. 1897).
  • John Cheever, estatubatuar idazlea (j. 1912).
  • Curd Jürgens, alemaniar aktorea (j. 1915).
• 1983 – Marianne Brandt, alemaniar margolaria, eskultorea, argazkilaria eta diseinugile industriala (j. 1893).
• 1988 –
  • Archie Cochrane, eskoziar medikua (j. 1909).
  • Sallie Martin, Gospelaren Ama, estatubatuar gospel abeslaria (j. 1895).
• 1993 – Jean Cau, frantziar kazetari eta idazlea (j. 1925).
• 1996 – Gino Bramieri, italiar aktorea eta umorista (j. 1928).
• 2001 – René Dumont, frantziar agronomia-ingeniaria, soziologoa eta ingurumen-politikaria (j. 1904).
• 2005 – Amal Kumar Raychaudhuri, indiar fisikaria, erlatibitate orokorrean eta kosmologian egindako ikerketagatik ezaguna (j. 1923).
• 2007 – Vilma Espín, Kubako iraultzako buruzagietako bat eta Raul Castroren emaztea (j. 1930).
• 2008 – Jean Delannoy, frantziar zinemagilea (j. 1908).
• 2009 – Ali Akbar Khan, bengaliar musikagilea eta sarod musika tresnaren interprete eta irakaslea (j. 1922).
• 2010 – José Saramago, portugaldar idazlea, 1998ko Literaturako Nobel saria (j. 1922).
• 2011 –
  • Jelena Bonner, sobietar giza-eskubideen aldeko ekintzailea (j. 1923).
  • Frederick Chiluba, Zambiako presidentea (j. 1943).
  • Brian Haw, ingeles ekintzailea, Irak eta Afganistango gerren aurka kanpaldi-protesta baketsu bat etengabe burutzeagatik ezaguna (j. 1949).
• 2013 - Ramón Sáez Marzo, espainiar txirrindularia (j. 1940).
• 2014 – Stephanie Kwolek, poloniar-estatubatuar kimikaria, Kevlarraren asmatzailea (j. 1923).
• 2018 – XXXTentacion, estatubatuar abeslari, konpositore eta raperoa (j. 1998).
• 2020 – Vera Lynn, ingeles abeslaria (j. 1917).
• 2021 –
  • Giampiero Boniperti, italiar futbolaria (j. 1928).
  • Gérard Fromanger, frantziar margolaria (j. 1939).
  • Emma Roca, kataluniar korrikalari eta eskiatzailea, mendiko lasterketen aitzindaria eta emakumezkoen erreferentea (j. 1973).
  • Andrés Ortiz-Osés, espainiar filosofoa, Deustuko Unibertsitateko katedraduna (j. 1943).
• 2023 –
  • Juan Alfredo Biaggi Lama, dominikar abokatu, akademiko eta idazlea (h. 1951).
  • Cornel Țăranu, errumaniar musika klasikoaren musikagilea eta zuzendaria (j. 1934).
  • Rosario Zúñiga, mexikar aktorea (j. 1964).
• 2024 –
  • Anouk Aimée, frantziar aktorea (j. 1932).
  • Stojan Andov, Ipar Mazedoniako bitarteko presidentea (j. 1935).
  • Sara Facio, argentinar argazkilaria (j. 1932).
  • Willie Mays, estatubatuar beisbol jokalaria, historiako hoberenetarikoa (j. 1931).

Jaiak eta urteurrenak

• Sehaska egutegiko izendegia: Aetz, Aetze, Iratxo eta Oria.

Jaieguna ospatzen da ondoko herrian:

• Zuberoan: Atharratze (Larrañe)
• Autisten Harrotasunaren Eguna

Kanpo estekak

• Datuak: Q2670
• Multimedia: 18 June / Q2670

Ekainaren 17 | Urteko egutegi | Ekainaren 19