Rouen
Rouen[1] (frantsesez ʁwɑ̃ edo ʁuɑ̃ ahoskatua) Frantziako hiria eta Normandia eskualdeko eta Itsas Sena (76) departamenduko hiriburua da, Sena ibai ertzean kokatua.
| Rouen Rouen | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Frantziako udalerria | |||||||||||
 | |||||||||||
| |||||||||||
| Administrazioa | |||||||||||
| Estatu burujabe |  Frantzia | ||||||||||
| Frantziaren banaketa administratiboa | Metropolitar Frantzia | ||||||||||
| Eskualdea |  Normandia | ||||||||||
| Departamendua |  Itsas Sena | ||||||||||
| Barruti | Roueneko barrutia | ||||||||||
| Alkatea | Nicolas Mayer-Rossignol (en)  | ||||||||||
| Izen ofiziala | Rouen | ||||||||||
| Jatorrizko izena | Rouen | ||||||||||
| Posta kodea | 76000 eta 76100 | ||||||||||
| Geografia | |||||||||||
| Koordenatuak | 49°26′35″N 1°06′09″E / 49.4431°N 1.1025°E | ||||||||||
 | |||||||||||
 | |||||||||||
| Azalera | 21,38 km² | ||||||||||
| Altuera | 10 m, 2 m eta 152 m | ||||||||||
| Mugakideak | Le Petit-Quevilly, Sotteville-lès-Rouen, Bihorel, Bonsecours, Bois-Guillaume, Canteleu, Darnétal, Déville-lès-Rouen, Le Grand-Quevilly, Mont-Saint-Aignan, Saint-Léger-du-Bourg-Denis eta Saint-Martin-du-Vivier | ||||||||||
| Demografia | |||||||||||
| Biztanleria | 114.083 (2021eko urtarrilaren 1a) −104 (2020) | ||||||||||
| |||||||||||
| Dentsitatea | 5.336 bizt/km² | ||||||||||
| Informazio gehigarria | |||||||||||
| Ordu eremua | UTC+01:00 eta UTC+02:00 | ||||||||||
| Hiri senidetuak | Hannover, Salerno, Norwich, Ningbo, Jeju Hiria eta Cleveland | ||||||||||
| Matrikula | 76 | ||||||||||
| rouen.fr | |||||||||||
Historia
aldatuRotomagus hiria zen erromatarren garaian. X. mendean Ingalaterrarekin merkataritza harremanetan hasi zen eta, Normandia guztia bezala, Frantziako eta Ingalaterrako errege-erreginen jomuga izan zen Rouen. Hiriak kalte handiak jasan zituen erlijio gerretan eta Lehen eta Bigarren Mundu Gerretan.
Hemen hil zuten Joana Arc-ekoa sutan erretzen.
Klima
aldatu  Datu klimatikoak (Rouen (URO), 1981–2010 bataz bestekoak, muturrekoak 1968–egun) 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
| Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) | 14.7 | 19.7 | 22.3 | 27.4 | 30.0 | 36.0 | 41.3 | 38.1 | 33.0 | 28.0 | 20.3 | 15.6 | ' |
| Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 6.4 | 7.3 | 10.8 | 13.7 | 17.3 | 20.3 | 22.8 | 22.8 | 19.5 | 15.0 | 9.9 | 6.6 | 14.4 |
| Batez besteko tenperatura (ºC) | 3.7 | 4.2 | 7.0 | 9.2 | 12.7 | 15.5 | 17.8 | 17.8 | 14.9 | 11.4 | 7.0 | 4.2 | 10.5 |
| Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | 1.1 | 1.1 | 3.2 | 4.7 | 8.1 | 10.7 | 12.8 | 12.8 | 10.4 | 7.8 | 4.1 | 1.7 | 6.6 |
| Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) | -17.1 | -13.4 | -10.4 | -4.8 | -2.2 | 1.1 | 5.9 | 5.0 | 2.1 | -3.2 | -8.3 | -11.3 | ' |
| Pilatutako prezipitazioa (mm) | 76.3 | 60.4 | 67.1 | 59.2 | 74.3 | 63.7 | 68.9 | 65.1 | 65.5 | 83.5 | 76.8 | 90.9 | 851.7 |
| Prezipitazio egunak (≥ 1.0 mm) | 13.0 | 10.3 | 11.9 | 10.7 | 11.8 | 9.5 | 9.4 | 9.0 | 9.7 | 12.4 | 13.0 | 13.0 | 133.6 |
| Elur egunak (≥ 1 mm) | 4.7 | 4.2 | 3.3 | 1.8 | 0.2 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 1.7 | 3.4 | 19.3 |
| Eguzki orduak | 58.6 | 74.5 | 117.4 | 158.0 | 182.8 | 202.2 | 199.2 | 191.8 | 156.1 | 107.8 | 60.0 | 49.2 | 1557.5 |
| Hezetasuna (%) | 90 | 86 | 83 | 78 | 79 | 80 | 79 | 80 | 84 | 89 | 90 | 91 | 84.1 |
| Iturria (1): Meteo France[2][3] | |||||||||||||
| Iturria (2): Infoclimat.fr (hezetasuna 1961–1990)[4] | |||||||||||||
Demografia
aldatuBiztanleria
aldatu2007an udalerrian erroldatutako biztanleak 108.569 ziren. Familiak 56.770 ziren, horien artean 32.023 pertsona bakarrekoak ziren (13.663 bakarrik bizi ziren gizonak eta 18.360 bakarrik bizi ziren emakumeak), 11.536 seme-alabarik gabeko familiak ziren, 8.364 seme-alabak dituzten bikoteak ziren eta 4.847 seme-alabak dituzten guraso-bakarreko familiak ziren.
Biztanleriak, denborak, ondorengo grafikoan ageri den bilakaera izan du:[5]
Ikus jatorrizko Wikidatako eskaera eta iturriak.
Etxebizitza
aldatu2007an 66.223 etxebizitza zeuden, 58.928 familiaren etxebizitza nagusia ziren, 1.041 bigarren erresidentzia ziren eta 6.254 hutsik zeuden. 10.827 etxeak ziren eta 54.850 apartamentuak ziren. 58.928 etxebizitza nagusietatik 16.414 bere jabearen bizilekua ziren, 41.011 alokairuan okupaturik zeuden eta 1.503 doan lagata zeuden; 9.918 etxek gela bat zuten, 15.219 etxek bi zituzten, 14.651 etxek hiru zituzten, 10.614 etxek lau zituzten eta 8.527 etxek bost zituzten. 25.064 etxebizitzek parking plaza bat zuten azpialdean. 30.150 etxetan auto bat zegoen eta 7.536 bi edo gehiago zeuden[6]
Biztanleria-piramidea
aldatu2009an sexu eta adinaren araberako biztanleria-piramidea hau zen:
| Gizonak | Adinak | Emakumeak |
|---|---|---|
18 | 180 | |
175 | 689 | |
441 | 1.240 | |
529 | 1.275 | |
1.211 | 2.479 | |
1.471 | 2.258 | |
1.448 | 2.231 | |
1.601 | 2.150 | |
1.896 | 2.068 | |
2.950 | 3.074 | |
3.076 | 3.364 | |
3.252 | 3.302 | |
3.409 | 3.527 | |
4.356 | 4.135 | |
6.295 | 6.307 | |
6.342 | 7.611 | |
3.081 | 3.652 | |
2.608 | 2.676 | |
2.685 | 2.327 | |
2.588 | 2.379 |
Ekonomia
aldatu2007an lan egiteko adina zuten pertsonak 78.016 ziren, horien artean 53.048 aktiboak ziren eta 24.968 inaktiboak ziren. 53.048 pertsona aktiboetatik 45.452 lanean zeuden (22.886 gizon eta 22.566 emakume) eta 7.597 langabezian zeuden (3.839 gizon eta 3.758 emakume). 24.968 pertsona inaktiboetatik 4.065 erretiraturik zeuden, 14.171 ikasten zeuden eta 6.732 "bestelako inaktibo" gisa sailkaturik zeuden.[8]
Diru sarrerak
aldatu2009an Rouen udalerrian 50.661 unitate fiskal zeuden, 96.691 pertsonak osaturik. Pertsona bakoitzeko diru-sarrera fiskalaren mediana 17.541,5€ zen.[9]
Ekonomia jarduerak
aldatu2007an zeuden 8.476 komertzioetatik, 79 erauzte enpresak ziren, 124 janari enpresak ziren, 3 coque eta refinazio enpresak ziren, 7 material elektrikoaren fabrikazioko enpresak ziren, 1 garraiorako elementuen fabrikazioko enpresa zen, 208 bestelako produktu industrialen fabrikazioko enpresak ziren, 441 eraikuntza enpresak ziren, 2.238 ibilgailuen saltze eta konpontze enpresak ziren, 280 garraio enpresak ziren, 795 ostalaritza eta jatetxe enpresak ziren, 200 informazio eta komunikazio enpresak ziren, 493 finantziazio enpresak ziren, 469 higiezinen enpresak ziren, 1.450 zerbitzu enpresak ziren, 1.181 administrazio publikoko enpresak ziren eta 507 «beste zerbitzu jarduera batzuk» multzoan sailkatutako enpresak ziren.[10]
2009an zeuden norbanakoentzako 1.563 zerbitzu publikoetatik, 4 poliziaren kasernak ziren, 8 Ogasun Publikoaren administrazio bulegoak, 11 lan bilaketa bulegoak, 1 jendarmeria, 12 posta bulegoak, 88 banku bulegoak, 11 funerariak, 52 ibilgailuen konpontzeko eta nekazaritza tresnetako lantokiak, 5 ibilgailuen ikuskaritza teknikoko lekuak, 25 ibilgailuen alokairu bulegoak, 21 autoeskolak, 55 igeltseroak, 84 margolariak, 51 zurginak, 69 iturginak, 41 argiketariak, 56 eraikuntza enpresak, 162 ile apaindegiak, 7 albaitariak, 78 aldi baterako lan enpresak, 504 jatetxeak, 140 higiezinen agentziak, 31 tintoreriak eta 47 apaindegiak.[11]
2009an zeuden 1.046 establezimendu komertzialetatik, hipermerkatu 1 zen, 13 supermerkatu, 9 brikolaje-denda handika, 12 120 m2 baino gehiagoko dendak, 67 120 m2 baino gutxiagoko dendak, 89 okindegi, 53 harategi, 2 kongelatu-denda, 5 arraindegi, 68 liburu denda, 360 arropa denda, 63 etxerako tresna denda, 71 zapata-denda, 37 elektrotresna denda, 43 altzari denda, 33 kirol-denda, 6 lurra eta paretak apaintzeko denda, 8 drogeria, 34 lurrin-denda, 32 bitxi-denda eta 40 lore-denda ziren.[12]
Hezkuntza eta osasun ekipamenduak
aldatu2009an 4 tratamendu laburretarako ospitale, 2 iraupen erdiko (jarraipen eta errehabilitazio) tratamenduetarako ospitale, 14 psikiatriko, minbiziaren aurkako zentro 1, 2 urgentzia-zentro, 2 amatasun-klinika, 5 osasun-zentro, 45 botika eta 10 anbulantzia zegoen.
2009an 29 haur-eskola eta 36 lehen hezkuntzako eskola zegoen. Rouen udalerrian bazeuden 15 Bigarren Hezkuntzako ikastetxe, 11 hezkuntza orokorreko lizeo eta 6 lizeo teknologiko.Bigarren Hezkuntzako ikastetxeetan 6.150 ikasle zeuden, Hezkuntza orokorreko lizeoetan 10.445 eta lizeo teknologikoetan 1.386.
Rouen udalerrian 11 goi-mailako hezkuntza ez-unibertsitarioko zentro zeuden, horietatik 2 formakuntza teknikoko zentroak, 2 osasun-formakuntzakoak, 2 komertziokoak eta 5 bestelako formakuntza zentroak ziren. Bestalde, 6 unibertsitate zentro zeuden, horietatik 2 unibertsitate mailako formakuntza- eta ikerketa-unitateak ziren, 2 unibertsitate-institutuak eta 2 bestelako goi-mailako ikasketa zentroak ziren.
Gertuen dauden udalerriak
aldatuDiagrama honek gertuen dauden herriak erakusten ditu.
Rouen
Bihorel (2,1km) Bonsecours (3,0km)
Mont-Saint-Aignan (3,0km) Sotteville-lès-Rouen (3,1km) Bois-Guillaume (3,4km) Darnétal (3,5km) Le Petit-Quevilly (3,5km)Ondasun nabarmenak
aldatu- Andra Maria katedral gotikoa.
- Saint-Ouen abadia.
- Saint-Maclou eliza (1437-1517).
- Justizia Jauregia.
- Ordulari Handia, XIV. mendeko ordulari astronomikoa.
- Bourgtheroulde hotela.
- Finantza bulegoa (1509-1540)
- Merkatu Zaharreko plaza (Place du Vieux Marché).
- Rouengo itsas, ibai eta portu museoa
Erruandar ezagunak
aldatu- Théodore Géricault (1791-1824) margolaria.
- Gustave Flaubert (1821-1880), idazlea.
- Raynald Denoueix (1948-) futbolaria eta entrenatzailea.
Erreferentziak
aldatu- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
- ↑ Izen historiko gisa Erruan erabili daiteke. 36. araua. Euskaltzaindia (Noiz kontsultatua: 2010-8-2).
- ↑ Meteo France. Climatological Information for Rouen, France. .
- ↑ (Frantsesez) Meteo France. ROUEN–BOOS (76). in: Fiche Climatologique: Statistiques 1981–2010 et records..
- ↑ (Frantsesez) Infoclimat. Normes et records 1961–1990: Rouen-Boos (76) – altitude 151m. .
- ↑ Population et logements par commune depuis le recensement de 1962 (1961 pour les Dom) à 1999
- ↑ Logement, 1968-2007
- ↑ Population par sexe et âge quinquennal de 1968 à 1999. http://www.recensement-2007.insee.fr+(Noiz kontsultatua: 2010-07-13).
- ↑ Emploi et population active 1999 et 2007
- ↑ Revenus fiscaux des ménages en 2008
- ↑ Créations et stock d'établissements par commune en 2009
- ↑ Nombre d'équipements des services aux particuliers
- ↑ Nombre d'équipements et de services dans le domaine du commerce en 2009
Ikus, gainera
aldatuKanpo estekak
aldatu- (Frantsesez)Rouengo udal webgunea
- Résumé statistique Datu estatistikoen laburpena de Rouen udalerrirako INSEEn.
- Évolution et structure de la population Datuen estatistikak de Rouen udalerrirako INSEEn.
- France par comune Frantziako udalerri guztien datu zehatzak mapa batean ikusgai.
