Egiptoko XV. dinastia

Egiptoko XV. dinastiak, K.a. 1650etik K.a. 1530 arte iraun zuen, eta Egiptoko bigarren tarteko aroaren barnean dago. Hiksoek gobernatu zuten, herrialdearen iparraldea kontrolatu zutenak. Manetonen arabera, sei erregek gobernatuko zuten dinastia honetan. Euren izenak, Turineko Errege Kanoneko hamargarren zutabean idatziak daude.

XV. dinastiaren historia

Asiar langileen etengabeko etorrerak, batez ere Amenemhat III.aren erregealdian, herrialdearen iparraldean oreka demografikoa hautsi zuen. Hauek, hikso atzerritarrak dira, heqa Jasut "atzerriko herrialdeetako buruzagi"ak, zenbait belaunaldi lehenago Niloren deltan ezarritako jatorri asiarreko herria, Ekialde Hurbiletik datozen migrazio berriak probesten dituztenak euren eragina hedatu eta, pixkana-pixkana, Egipto iparraldean sendotzeko.

Errege hiksoek, askoz aurreratuagoa zen egiptoar zibilizazioarekin kontaktuan, bertako protokoloa eta errege tituluak hartzen dituzte. Egipton gobernatu zuten garaian, ordurarte existitzen zen antolaketa administratiboa mantendu zuten. Izan ere, eurek erabiliko dituzte egiptoar funtzionarioak. Hauek, atzerritik etorritako erregeen baldintzazko basailuak zirenak, hala ere, euren harrotasun nazionala oso-osorik mantentzen dute, baita euren jainkoekiko debozioa ere.

Hiksoen dominazioa, modu ezberdinetan egin zen. XV. dinastiako erregeek, Deltaren ekialdean erabateko kontrola dute, Avarisetik, eta, deltaren gainontzeko zatian, buruzagi bezala, asiar basailuak uzten dituzte. Egipto Ertainean mendeko egiptoarrek kontrolatutako domeinu txikiak sortzen dituzte. Mendeko hauek, Egiptoko XVI. dinastia osatzen dute. Lurralde guzti hauek, zerga biltzaileak dituzte, altxorraren zuzendari bezala ezagutzen direnak.

Garaikide zuten Egiptoko XVII. dinastiako gobernariei euren autoritatea ezarri zieten, Goi Egiptoren zati bat kontrolatzen zutena (Elefantina eta Abidosen artean aurkitzen ziren lehen zortzi nomoak), goarnizioren batzuk toki estrategikoetan ezarriz. Hiksoek, euren domeinua areagotu zuten Nubiarekin aliatuz, tebastar gobernariak ahuldu eta herrialde osoa euren agintepean kontrolatzeko.

Hala ere, XVII. dinastian jatorria zuten egiptoar batzuk osatutako talde bat, gobernari atzerritarren domeinuaren aurkako matxinadaren buru jarri zen. Euren buruzagiek, beharbada Taa II.agandik, hiksoei aurre egingo diete, eta Egipto osoa domeinatzea lortuko dute.

Ziuraski, garai honetan iritsi zen Bibliako Jose ospetsua Egiptora.

Gobernariak

Ohiko izena	Iruzkinak	Erregealdia
Salitis	–	–
Bnon	–	–
Apaknan	–	–
Iannas	–	–
Apofis I.a	–	–
Apofis II.a (?)	–	–
Khamudy	–	–

XV. dinastiako gobernariak antzinako testuetan

Tronu izena	Sa-Ra izena	Flavio Josefo	Urteak	Sexto Julio Afrikano	Urteak	Jurgi Sintzelo	Urteak
Sejaenra	Sharek	Salitis	19	Saites	19	Silites	19
Maaibra	Sheshi	Bnon	44	Bnon	44	Baion	44
Meruserra	Yaqebhor	Apaknan *	37	Paknan	61	Apaknas	36
Seuserenra	Jyan	Iannas *	50	Staan	50	Sethos	50
Aauserra	Apepi	Apofis	61	Afofis *	61	Aiofis	61
Nejyra	Jamudy	Assis	49	Arcles *	49